<languages></languages>
== I. [[CRIANZA_ DE_ANIMALES/eu|ANIMALIEN HAZKUNTZA]] ==
=== [[#Crianza_tradicional_de_animales_ y_transformaciones_contemporaneas|Animalien hazkuntza tradizionala eta gaur egungo aldaketak]] ===
=== [[Vertiente_atlantica#Vertiente_atlantica_crianza|Isurialde atlantikoa]] ===
*==== [[#Bizkaia|Bizkaia]]====
*==== [[#Gipuzkoa|Gipuzkoa]]====
*==== [[#Vasconia_continental|Baskonia kontinentala]]====
=== [[#Vertiente_mediterranea|Isurialde mediterraneoa]] ===
*==== [[#Alava| Araba]]====
*==== [[#Navarra|Nafarroa]]====
 
== II. [[RAZAS_DE_ANIMALES/eu|ANIMALIEN ARRAZAK]] ==
=== [[#Vacas_y_bueyes|Behiak eta idiak]] ===
*==== [[#Betizu|''Betizu'']]====
*==== [[#Monchina| Montxina]]====
*==== [[#Terreña|Terreña]]====
*==== [[#Pirenaica|Piriniotarra]]====
*==== [[#Evolucion_de_la_cabaña_bovina|Aziendaren bilakaera]]====
*==== [[#Apendice1_Descripcion_de_las_razas_autoctonas|'''Eranskina:''' Arraza autoktonoen deskribapena]]====
=== [[#Ovejas|Ardiak]] ===
*==== [[#Razas_de_la_vertiente_atlantica| Isurialde atlantikoko arrazak]]====
**''Latxa'' eta ''manexa''
**Karrantzarra, ''sasi-ardia'' eta eusko-bearnesa
*==== [[#Razas_de_la_vertiente_mediterranea|Isurialde mediterraneoko arrazak]]====
**Latxen, txurren eta merinoen bizikidetza
**Nafarroako rasa ardia
*==== [[Rasa_navarra#Apendice2_Descripcion_de_las_razas_autoctonas|Nafarroako rasa ardiaEranskina: Arraza autoktonoen deskribapena]]====
*=== [[Apendice2_Descripcion_de_las_razas_autoctonas#Cabras|'''Eranskina:''' Arraza autoktonoen deskribapenaAhuntzak]]===
==== [[Cabras#Apendice3_Descripcion_de_las_razas_autoctonas|AhuntzakEranskina: Arraza autoktonoen deskribapena]] ====
*=== [[Apendice3_Descripcion_de_las_razas_autoctonas#Cerdos|'''Eranskina:''' Arraza autoktonoen deskribapenaTxerriak]]===
==== [[Cerdos#Apendice4_Descripcion_de_las_razas_autoctonas|TxerriakEranskina: Arraza autoktonoen deskribapena]] ====
*=== [[Apendice4_Descripcion_de_las_razas_autoctonas#Yeguas_burros_y_mulos|'''Eranskina:''' Arraza autoktonoen deskribapenaBehorrak, astoak eta mandoak]]===
==== [[Yeguas_burros_y_mulos#Apendice5_Descripcion_de_las_razas_autoctonas|Behorrak, astoak eta mandoakEranskina: Arraza autoktonoen deskribapena]] ====
*=== [[Apendice5_Descripcion_de_las_razas_autoctonas#Gallinas_palomas_patos_y_otras_aves|'''Eranskina:''' Arraza autoktonoen deskribapenaOiloak, usoak, ahateak eta beste hegazti batzuk]]===
=== [[Gallinas_palomas_patos_y_otras_aves#Otros_animales_menores_conejos_perros_y_gatos|OiloakBeste animalia txiki batzuk: untxiak, usoak, ahateak txakurrak eta beste hegazti batzukkatuak]] ===
==== [[Otros_animales_menores_conejos_perros_y_gatos#Apendice6_Descripcion_de_las_razas_autoctonas|Beste animalia txiki batzukEranskina: untxiak, txakurrak eta katuakArraza autoktonoen deskribapena]] ====
*[[Apendice6_Descripcion_de_las_razas_autoctonas|'''Eranskina:''' Arraza autoktonoen deskribapena]] === [[#Apendice_Betizu_vaca_salvaje|'''Eranskina:''' ''Betizu'', behi basatia]] ===
 
== III. [[NOMBRES_DE_LOS_ANIMALES._ABEREEN_IZENAK/eu|ANIMALIEN IZENAK]] ==
=== [[#Denominaciones_segun_especie_edad_y_sexo|Izenak espeziearen, adinaren eta sexuaren arabera]] ===
*==== [[#Ganado_ovino|Ardi-azienda]]====
**Kumeak
**Beste izen batzuk
*==== [[#Ganado_vacuno|Behi-azienda]]====
**Kumeak
**Helduak
*==== [[#Ganado_porcino|Txerri-azienda]]====
**Kumeak
**Helduak
*==== [[#Ganado_caprino|Ahuntz-azienda]]====
**Kumeak
**Helduak
*==== [[#Ganado_caballar|Zaldi-azienda]]====
**Kumeak
**Helduak
*==== [[#Ganado_asnal|Asto-azienda]]====
**Kumeak
**Helduak
*==== [[#Ganado_mular|Mando-azienda]]====
**Kumeak
**Helduak
*==== [[#Ganado_aviar|Hegazti-azienda]]====
**Kumeak
**Helduak
**Zenbait animalia
==== [[#Animales_varios|Bestelako animaliak]] ====
 
== IV. [[LENGUAJE_Y_TRATO_A_LOS_ANIMALES/eu|ANIMALIEKIKO HIZKUNTZA ETA TRATUA]] ==
=== [[#Nombres_impuestos_a_los_animales_domesticos|Etxe abereei jarritako izenak]] ===
*==== [[Ovejas#Ovejas_lenguaje|Ardiak]]====
**Ezaugarri fisikoengatik
**Kateatutako izenak
*==== [[Vacas_y_bueyes#Vacas_y_bueyes_lenguaje|Behiak eta idiak]]====
**Ezaugarri fisikoengatik
**Izaerarengatik
*==== [[Caballos#Caballos_lenguaje|Zaldiak]]====
**Ilajearen kolorearengatik
**Itxurarengatik eta izaerarengatik
*==== [[Perros#Perros_lenguaje|Txakurrak]]====
**Ilajearen kolorearengatik
**Itxurarengatik, izaerarengatik eta ezaugarri astralengatik
*==== [[Nombres_de_cabras_burros_gatos_y_cerdos#Nombres_de_cabras_burros_gatos_y_cerdos_lenguaje|Ahuntzen, astoen, katuen eta txerrien izenak]]====
=== [[#Lenguaje_y_modo_de_tratar_a_los_animales|Animaliekiko hizkuntza eta tratatzeko modua]] ===
*==== [[#El_trato_con_los_animales|Animaliekiko tratua]]====
**Laztanak
*==== [[#Lenguaje_empleado_con_los_animales_domesticos|Etxe abereekin erabilitako hizkuntza]]====
**Behiak
**Oiloak, ahateak eta txerriak
*==== [[#Silbidos|Txistuak]]====
**Ardiak
**Beste animalia batzuk
*==== [[#Utensilios_para_aguijar_el_ganado|Azienda akuilatzeko tresnak]]====
**Akuilua. Pertika
 
== V. [[ESTABLOS_Y_RECINTOS_PARA_LA_CRIA_DE_ANIMALES/eu|ANIMALIAK HAZTEKO UKUILUAK ETA BARRUTIAK]] ==
=== [[#El_establo_tradicional|Ukuilu tradizionala]] ===
*==== [[#Establos_ubicados_en_el_propio_caserio_la_cuadra| Baserri barruko abeletxeak: ukuilua]]====
**Ukuiluaren ezaugarriak
**Banaketak ukuiluetan
*==== [[#Establos_exentos_de_la_casa|Etxetik kanpoko abeletxeak]]====
*==== [[#Pesebres|Askak]]====
**Animaliak asketara lotzea
**Lastategia
*==== [[#El_estiercol|Simaurra]]====
=== [[#Los_modernos_establos._Transformaciones_operadas|Abeletxe modernoak. Egindako aldaketak]] ===
=== [[#Recintos_para_la_cria_de_animales_domesticos|Etxe abereak hazteko barrutiak]] ===
*==== [[Cochiquera#Cochiqueras|Txerrikortak]]====
*==== [[#Gallineros|Oilategiak]]====
**Lo egiteko makilak
**Errutegiak
*==== [[#Conejeras|Untxitegiak]]====
*==== [[#Palomares|Usategiak]]====
 
== VI. [[ALIMENTACION_DEL_GANADO_ESTABULADO/eu|UKUILURATUTAKO AZIENDAREN ELIKADURA ]] ==
=== [[#Alimentacion_del_ganado_en_la_casa|Aziendaren elikadura etxean]] ===
*==== [[#Vacas|Behiak]]====
**Isurialde mediterraneoa
**Ur-hornikuntza
*==== [[#Bueyes|Idiak]]====
*==== [[#Caballerias|Zamariak]]====
*==== [[#Ovejas_y_cabras|Ardiak eta ahuntzak]]====
*==== [[Cerdos#Cerdos_Alimentacion|Txerriak]]====
*==== [[#Gallinas_y_otras_aves|Oiloak eta beste hegazti batzuk]]====
*==== [[Conejos#Conejos_Alimentacion|Untxiak]]====
*==== [[#Perros_y_gatos|Txakurrak eta katuak]]====
=== [[#Alimentacion_de_las_crias|Kumeen elikadura]] ===
*==== [[#Terneras|Txahalak]]====
*==== [[#Corderas|Bildots emeak]]====
*==== [[#Cabritas|Axoak]]====
*==== [[Cerdos#Cerdos_crias|Txerriak]]====
*==== [[#Potras_y_burros|Moxalak eta astoak]]====
*==== [[#Pollitas|Txitak]]====
*==== [[Conejos#Conejos_crias|Untxiak]]====
*==== [[#Cachorros_y_gatos|Kumeak eta katuak]]====
=== [[#Alimentacion_del_ganado_en_el_campo|Aziendaren elikadura mendian]] ===
*==== [[Vertiente_mediterranea#Vertiente_mediterranea_alimentacion|Isurialde mediterraneoa]]====
*==== [[Vertiente_atlantica#Vertiente_atlantica_alimentacion| Isurialde atlantikoa]]====
*==== [[#Control_de_los_animales_en_los_prados|Animalien kontrola belazeetan]]====
**Hesola bati lotutako soka edo katea
 
== VII. [[REPRODUCCION_Y_CUIDADOS_DE_LOS_ANIMALES/eu|ANIMALIEN UGALTZEA ETA ZAINTZA]] ==
=== [[#El_ciclo_reproductor_de_los_animales_domesticos|Etxe abereen ugalketa-zikloa]] ===
*==== [[Vacas#Vacas1|Behiak]]====
**Araldia eta estaltzea
**Erditutako behiaren zaintza
*==== [[Ovejas#Ovejas1|Ardiak]]====
**Araldia eta estaltzea
**Haurdunaldia eta erditzea
*==== [[Cabras#Cabras1|Ahuntzak]]====
*==== [[#Yeguas|Behorrak]]====
**Araldia
**Haurdunaldia eta erditzea
*==== [[#Burras|Astemeak]]====
*==== [[#Obtencion_de_mulos|Mandoak lortzea]]====
*==== [[#Cerdas|Ahardiak]]====
*==== [[#Conejas|Untxi emeak]]====
*==== [[#Gallinas_y_palomas|Oiloak eta usoak]]====
**Sexua finkatzea
**Arrautzen jaiotzea
*==== [[#Perras|Txakur emeak]]====
*==== [[#Gatas| Katemeak]]====
*==== [[#Las_paradas_y_la_inseminacion_artificial|Geldialdiak eta ernalkuntza artifiziala]]====
=== [[#Procedimientos_para_calcular_la_edad_del_ganado| Aziendaren adina kalkulatzeko prozedurak]] ===
*==== [[Vacas#Vacas2|Behiak]]====
*==== [[Ovejas#Ovejas2|Ardiak]]====
=== [[#Manipulaciones_del_cuerpo_de_los_animales|Animalien gorputzen manipulazioa]] ===
*==== [[#Corte_del_rabo_a_las_corderas|Bildots emeei buztana moztea]]====
*==== [[#Otras_amputaciones_cortes_y_perforaciones|Beste mozketa, anputazio eta zulatze batzuk]]====
*==== [[#Supresion_de_los_cuernos|Adarrak kentzea]]====
*==== [[#Castracion|Irentzea]]====
**Zezenak
**Oilaskoak
=== [[#Herrado|Ferratzea]] ===
*==== [[#Proceso_de_herrado|Ferratze-prozesua]]====
**Zaldi-azienda
**Behi-azienda
*==== [[#Herraduras_y_clavos|Ferrak eta iltzeak]]====
*==== [[#Otras_operaciones_efectuadas_por_los_herradores| Ferratzaileek egindako beste operazio batzuk]]====
 
== VIII. [[EL_GANADO_DE_MONTE/eu|MENDIKO AZIENDA]] ==
=== [[Bizkaia#Bizkaia2|Bizkaia]] ===
=== [[Gipuzkoa#Gipuzkoa2|Gipuzkoa]] ===
=== [[Vasconia_continental#Vasconia_continental2|Baskonia kontinentala]] ===
=== [[Alava#Alava2|Araba]] ===
=== [[Navarra#Navarra2|Nafarroa]] ===
=== [[#La_captura_del_ganado_de_monte|Azienda mendian harrapatzea]] ===
*==== [[#El_lazo_urka-bilurra|Lakioa]]====
*==== [[#Sal_y_pan|Gatza eta ogia]]====
*==== [[#Gritos_y_ruidos|Oihuak eta zaratak]]====
*==== [[#Uso_de_perros_de_presa|Heltze-txakurren erabilera]]====
=== [[#Apendice_El_aprovechamiento_de_los_pastos_en_Lezaun_(N)|'''Eranskina:''' Lezaungo (N) bazkalekuen aprobetxamendua ]] ===
 
== IX. [[LA_SUBIDA_CON_EL_REBAÑO_AL_MONTE/eu|ARTALDEAREKIN MENDIRA IGOTZEA]] ==
=== [[#La_subida_del_rebaño|Artaldearen igoera]] ===
*==== [[#Influencia_del_clima_y_de_los_pastos|Klimaren eta bazkalekuen eragina]]====
*==== [[#Ascension_al_monte_en_funcion_de_las_caracteristicas_del_ganado|Mendira igotzea aziendaren ezaugarrien arabera]]====
*==== [[#Pastoreo_de_ciclo_diario|Eguneroko zikloa duen artzaintza]]====
*==== [[#Reglamentacion_aplicable|Aplikatzeko arautegia]]====
*==== [[#El_pastoreo_en_la_actualidad|Artzaintza gaur egun]]====
=== [[#Ascension_del_pastor_en_solitario_o_acompañado|Artzainaren igoera bakarrik edo lagunduta]] ===
=== [[#Comitiva_animal_del_pastor|Artzainaren animalia-segizioa]] ===
=== [[#Los_mejores_pastos_para_el_rebaño|Bazkaleku onenak artaldearentzat]] ===
*==== [[#Pastos_veraniegos_o_de_altura|Udako bazkalekuak edo garaiak]]====
*==== [[#Pastos_invernales_o_de_valle|Neguko bazkalekuak edo haranekoak]]====
*==== [[Vertiente_mediterranea#Vertiente_mediterranea4|Isurialde mediterraneoa]]====
*==== [[#Pastos_perjudiciales|Bazkaleku kaltegarriak]]====
=== [[#Ciclo_anual_del_pastor_y_estancia_en_la_montaña|Artzainaren urteroko zikloa eta mendiko egonaldia]] ===
*==== [[#El_pastor_de_Gorbea_(B)|Gorbeiako (B) artzaina]]====
*==== [[#El_pastor_de_Urbia_y_el_de_Aizkorri_(G)|Urbiako artzaina eta Aizkorrikoa (G)]]====
*==== [[#El_pastor_suletino|Zuberoako artzaina]]====
*==== [[#El_pastor_de_Allo_(N)|Alloko (N) artzaina]]====
=== [[#La_bajada_del_rebaño|Artaldearen jaitsiera]] ===
 
== X. [[MARCAS_DE_PROPIEDAD/eu|JABETZA MARKAK]] ==
=== [[#Marcas_de_propiedad_del_ganado|Aziendaren jabetza markak]] ===
*==== [[#Corte_en_la_oreja._Akatsa|Ebakia belarrian. ''Akatsa'']]====
**Ebakien motak eta izenak
**Azienda larriari egindako ebakiak
*==== [[#Señales_con_pintura|Pinturarekin egindako seinaleak]]====
*==== [[#Marca_de_pez_o_brea._Empego|Bikez edo breaz egindako marka. Biketzea]]====
*==== [[#Marca_de_hierro|Burdinazko marka]]====
**Burdinazko markak adarretan, apatxetan edo muturrean
*==== [[#Cambios_operados_en_el_marcaje_del_ganado._El_crotal|Aziendaren markatze-lanetan izandako aldaketak. Krotaloa]]====
=== [[#Cencerros_o_esquilones._Arranak_zintzarriak|Zintzarriak edo dunbak. Arranak, zintzarriak]] ===
*==== [[#El_sonido_de_los_cencerros|Zintzarrien soinua]]====
*==== [[#Clases_de_cencerros_y_esquilas|Zintzarri eta ezkila motak]]====
**Ardiak
**Behiak eta behorrak
=== [[#Adornos_del_ganado|Aziendaren apaindurak]] ===
*==== [[#Collares_de_campanillas_y_cascabeles|Txilinezko idunekoa eta txintxirrinak]]====
**Uztaren garraioa
**Nekazaritzako beste lan batzuetan
*==== [[#Caballerias_enjaezadas| Zamari apainduak]]====
*==== [[#Engalanamiento_del_ganado|Aziendaren dotoretzea]]====
**Zamariei zurdak apaintzea
 
== XI. [[PASTOS_COMUNALES/eu|BAZKALEKU KOMUNALAK]] ==
=== [[#Caracteristicas_y_evolucion|Ezaugarriak eta bilakaera]] ===
*==== [[#Reduccion_y_perdida_de_comunales|Komunalen murrizketa eta galera]]====
*==== [[#Reforestacion_y_cierres|Baso-sartzeak eta ixteak]]====
*==== [[#Rastrojeras|Uztondoak]]====
*==== [[#Intervencion_municipal_y_foral|Udalen eta diputazioen esku-hartzea ]]====
*==== [[#Condiciones_de_disfrute|Erabiltzeko baldintzak]]====
<br/><span style=== [[APROVECHAMIENTO_DE_LOS_PASTOS_COMUNALES|"font-size:120%;">'''BAZKALEKU KOMUNALEN APROBETXAMENDUA]] ===:'''</span>
=== [[#Comunales_en_Bizkaia|Komunalak Bizkaian]] ===
*==== [[#Sierra_de_Gorbea|Gorbeia mendikatea]]====
*==== [[#Sierras_de_Anboto_y_Oiz|Anbotoko eta Oiz mendikateak]]====
*==== [[#Encartaciones|Enkarterriko haranak]]====
*==== [[#Valle_de_Carranza|Karrantza]]====
=== [[#Hermandades_y_comunidades_de_pastos_en_Alava|Bazkalekuen ermandade eta komunitateak Araban]] ===
*==== [[#Comunidad_de_Sierra_Salvada|Gorobel mendikateko komunitatea]]====
*==== [[#Comunidad_de_la_Sierra_Brava_de_Badaia|Badaia mendikateko komunitatea]]====
*==== [[#Comunidad_de_Guibijo|Guibijoko komunitatea]]====
*==== [[#Comunales_de_Urkabustaiz|Urkabustaizko komunalak]]====
*==== [[#Junta_de_la_Sierra_de_Arcamo|Arkamo Mendikateko Elkartea]]====
*==== [[#Valle_de_Valdegovia|Gaubea harana]]====
*==== [[#Sierra_de_Valderejo|Valderejo mendikatea]]====
*==== [[#Comunales_de_Berganzo|Berganzoko komunalak]]====
*==== [[#Monte_comunero_en_Toloño|Mendi komuneroa Toloñon]]====
*==== [[#Monte_comunero_La_Isla|La Isla mendi komuneroa]]====
*==== [[#Comunal_del_monte_de_Hernan_Ruiz|Hernán Ruiz mendiko komunala]]====
*==== [[#Antiguas_comunidades_de_Izki_Alto_e_Izki_Bajo|Izkigoiti eta Izkibeheiti antzinako komunitateak]]====
*==== [[#Monte_comunero_de_Laguardia_y_su_Tierra|Guardiako eta haren Lurreko mendi komuneroa]]====
*==== [[#Comuneros_de_Moreda_y_Viana| Moreda eta Vianako komuneroak]]====
*==== [[#Sierra_de_Codes|Kodes mendikatea]]====
=== [[#Parzonerias_en_Gipuzkoa_y_Alava|Partzuergoak Gipuzkoan eta Araban]] ===
*==== [[#Parzoneria_General_de_Gipuzkoa_y_Alava|Gipuzkoako eta Arabako Partzuergo Orokorra]]====
*==== [[#Parzoneria_Menor_o_Komun_Txikia|Partzuergo Txikia edo ''Komun Txikia'']]====
*==== [[#Parzoneria_General_de_Entzia|Entziako Partzuergo Orokorra]]====
*==== [[#Parzoneria_de_Iturrieta|Iturrietako Partzuergoa]]====
=== [[#Montes_de_Ernio_y_Jaizkibel|Ernio eta Jaizkibelgo Mendiak]] ===
=== [[#Uniones_en_la_Sierra_de_Aralar|Aralar mendikateko elkarteak]] ===
*==== [[#Mancomunidad_de_Enirio-Aralar|Enirio-Aralarko Mankomunitatea]]====
*==== [[#La_Union_de_Aralar|Aralarko Elkartea]]====
=== [[#Sierras_de_Urbasa_y_Andia|Urbasa eta Andia mendikateak]] ===
*==== [[#Comunales_de_las_Amescoas|Ameskoetako komunalak]]====
*==== [[#Sierra_de_Lokiz|Lokiz mendikatea]]====
*==== [[#Comunales_de_Lezaun_y_Ultzama|Lezaun eta Ultzamako komunalak]]====
=== [[#Pirineo_de_Navarra|Nafarroako Pirinioak]] ===
*==== [[#Valle_de_Baztan|Baztan]]====
*==== [[#Valle_de_Erro|Erroibar]]====
*==== [[#Aoiz_y_Valle_de_Longuida|Agoitz eta Longida]]====
*==== [[#Valle_de_Salazar|Zaraitzu]]====
*==== [[#Valle_de_Roncal|Erronkaribar]]====
**Debekagunea
**Mendiko galsoroa, kasalenkoa eta komuna
*==== [[##Los_pastos_de_las_Bardenas_Reales|Bardeako bazkalekuak]]====
=== [[#Corralizas|Eskortak]] ===
*==== [[#Sanguesa|Zangoza]]====
*==== [[#San_Martin_de_Unx|San Martin Unx]]====
*==== [[#Melida|Mélida]]====
*==== [[#Lodosa|Lodosa]]====
*==== [[#Allo|Allo]]====
=== [[#Facerias|Partzuergoak]] ===
*==== [[#Facerias_interpirenaicas|Pirinioen arteko partzuergoak]]====
*==== [[#Tributo_de_las_Tres_Vacas|Hiru Behien Zerga]]====
=== [[#Pais_Vasco_continental|Euskal Herri kontinentala]] ===
*==== [[#Los_Sindicatos_territoriales|Lurralde-sindikatuak]]====
*==== [[#El_kaiolar|''Kaiolarra'']]====
=== [[#Apendice_Seles_en_Vasconia|'''Eranskina:''' Saroiak Baskonian]] ===
 
== XII. [[ESTABLECIMIENTOS_PASTORILES_DE_MONTAÑA/eu|ARTZAINEN MENDIKO KOKAPENAK]] ==
=== [[#Montes_de_Carranza|Karrantzako mendiak]] ===
*==== [[#Cabañas_y_casetas|Txabolak eta kasetak]]====
=== [[Sierra_de_Gorbea#Sierra_de_Gorbea1|Gorbeia mendikatea]] ===
*==== [[#Zeanuri|Zeanuri]]====
*==== [[#Orozko|Orozko]]====
*==== [[#Valle_de_Zuya|Zuia]]====
=== [[#Sierras_de_Anboto_y_Aramotz|Anbotoko eta Aramotz mendikateak]] ===
=== [[#Monte_Oiz|Oiz mendia]] ===
=== [[#Sierra_de_Aizkorri|Aizkorri mendikatea]] ===
*==== [[#Urbia-Oltza|Urbia-Oltza]]====
*==== [[#Degurixa-Alabieta|Degurixa-Alabieta]]====
*==== [[#Arriurdin|Arriurdin]]====
=== [[#Sierra_de_Izarraitz_y_Ernio|Izarraitz eta Ernio mendikateak]] ===
=== [[#Sierra_de_Aralar|Aralar mendikatea]] ===
*==== [[#Beasain|Beasain]]====
*==== [[#Ataun_(1927)|Ataun (1927)]]====
*==== [[#Ataun_(1955)|Ataun (1955)]]====
*==== [[#Abaltzisketa_(1955)|Abaltzisketa (1955)]]====
*==== [[#Valle_de_Larraun|Larraun]]====
*==== [[#Rediles_cupulares._Arkuak| Artegi kupuladunak. ''Arkuak'']]====
=== [[#Sierra_de_Urbasa|Urbasa mendikatea]] ===
=== [[#Sierra_de_Andia|Andia mendikatea]] ===
=== [[#Sierra_de_Entzia|Entzia mendikatea]] ===
=== [[#Pirineo_navarro|Nafarroako Pirinioak]] ===
*==== [[#Basaburua_Menor|Basaburu Txikia]]====
*==== [[Valle_de_Baztan#Valle_de_Baztan1|Baztan]]====
*==== [[#Valle_de_Esteribar|Esteribar]]====
*==== [[#Valle_de_Aezkoa|Aezkoa]]====
*==== [[Valle_de_Salazar#Valle_de_Salazar1|Zaraitzu]]====
*==== [[Valle_de_Roncal#Valle_de_Roncal1|Erronkaribar]]====
=== [[#Navarra_Media_y_Bardenas|Erdialdeko Nafarroa eta Bardea]] ===
*==== [[Sanguesa#Sanguesa1|Zangoza]]====
*==== [[San_Martin_de_Unx#San_Martin_de_Unx1|San Martin Unx]]====
*==== [[Allo#Allo1|Allo]]====
*==== [[#Valle_de_Aoiz|Agoitz]]====
*==== [[#Bardenas|Bardea]]====
*==== [[Melida#Melida1|Mélida]]====
=== [[#Montes_de_Alava|Arabako Mendiak]] ===
*==== [[#Valderejo|Valderejo]]====
*==== [[#Sierra_de_Arcamo|Arkamo mendikatea]]====
*==== [[#Sierra_Salvada|Gorobel mendikatea]]====
*==== [[#Sierra_de_Guibijo|Guibijo mendikatea]]====
*==== [[#Sierra_Brava_de_Badaia|Badaia mendikatea]]====
*==== [[#Treviño|Trebiñu]]====
*==== [[#Sierra_de_Toloño|Toloño mendikatea]]====
*==== [[#Sierra_de_Izki|Izki mendikatea]]====
*==== [[#Rioja_Alavesa._Moreda|Arabako Errioxa. Moreda]]====
*==== [[Sierra_de_Codes#Sierra_de_Codes1|Kodes mendikatea]]====
=== [[#Pais_Vasco_continental_La_organizacion_del_espacio_en_la_montaña|Euskal Herri kontinentala Espazioaren antolaketa mendian]] ===
*==== [[#El_triple_habitat|Habitat hirukoitza]]====
*==== [[#Lapurdi|Lapurdi]]====
**Sara
**Azkaine
*==== [[#Baja_Navarra|Nafarroa Beherea]]====
**Aldude
**Garazi
*==== [[#Zuberoa|Zuberoa]]====
**Liginaga
 
== XIII. [[TRASHUMANCIA_Y_TRANSTERMINANCIA/eu|TRANSHUMANTZIA ETA TRANSTERMINANTZIA]] ==
=== [[#El_pastoreo_itinerante|Artzaintza ibiltaria]] ===
*==== [[#Gran_trashumancia._Trashumancia_menor._Transterminancia| Transhumantzia handia. Transhumantzia txikia. Transterminantzia]]====
=== [[#Itinerancia_a_los_pastos_de_invierno|Neguko bazkalekuetarako ibiltaritza]] ===
*==== [[#Trashumancias_invernales_mayores|Neguko transhumantzia handiak]]====
**Pirinioetako haranetatik Bardeara
**Transhumantziako mugimendu pirinio-akitaniarrak
*==== [[#Trashumancia_menor_y_transterminancia_invernales|Neguko transhumantzia txikia eta transterminantzia]]====
**Transhumantzia Bizkaiko mendietara eta kostaldera
**Nafarroako Erriberako transhumantzia
=== [[#Itinerancia_a_los_pastos_de_verano|Udako transhumantzia]] ===
*==== [[#Trashumancia_estival_a_las_sierras_de_Urbasa_y_Andia|Udako transhumantzia Urbasa eta Andia mendikateetara]]====
*==== [[#Trashumancia_menor_y_transterminancia_estivales|Udako transhumantzia txikia eta transterminantzia]]====
**Arabako mendiak
**Baskonia kontinentala
=== [[#Vida_en_los_pastos_de_invierno|Bizitza neguko bazkalekuetan]] ===
*==== [[#El_pastor_bardenero|Bardeako artzaina]]====
*==== [[#El_pastor_trashumante_en_los_distintos_territorios|Artzain transhumantea lurraldeen arabera]]====
=== [[#Vida_en_los_pastos_de_verano|Bizitza udako bazkalekuetan]] ===
*==== [[Trashumancia_estival_a_las_sierras_de_Urbasa_y_Andia#Trashumancia_estival_a_las_sierras_de_Urbasa_y_Andia1|Udako transhumantzia Urbasa eta Andia mendikateetara]]====
*==== [[#Trashumancia_menor_y_transterminancia| Transhumantzia txikia eta transterminantzia]]====
**Arabako eta Bizkaiko mendiak
**Urbasa eta Andia mendikateak
=== [[#Disponibilidad_de_los_pastos_invernales|Neguko bazkalekuen erabilgarritasuna]] ===
*==== [[Alava#Alava3|Araba]]====
*==== [[Bizkaia#Bizkaia3|Bizkaia]]====
*==== [[#Gipuzkoa_y_Lapurdi|Gipuzkoa eta Lapurdi]]====
*==== [[Navarra#Navarra3|Nafarroa]]====
=== [[#Calendario_de_la_itinerancia_pastoril|Artzainen ibiltaritzaren egutegia]] ===
*==== [[#Pirineos_orientales|Ekialdeko Pirinioak]]====
*==== [[#Pirineos_occidentales|Mendebaldeko Pirinioak]]====
*==== [[Sierras_de_Urbasa_y_Andia#Sierras_de_Urbasa_y_Andia1|Urbasa eta Andia mendikateak]]====
*==== [[#Sierras_de_Aizkorri_y_Aralar| Aizkorri eta Aralar mendikateak]]====
*==== [[#Montes_de_Bizkaia|Bizkaiko mendiak]]====
=== [[#Las_vias_pecuarias|Abelbideak]] ===
*==== [[#Caminos_sendas._Ardibideak|Bideak, bidexkak. ''Ardibideak'']]====
*==== [[#Cañadas._Altxubideak|Abelbideak. ''Altxubideak'']]====
**Abelbideak Araban
**Abelbideak Nafarroan
=== [[#Apendice_Cañadas_de_Navarra_hoy|'''Eranskina:''' Nafarroako abelbideak gaur egun]] ===
 
== XIV. [[EL_PERRO_DE_PASTOR._ARDI-TXAKURRA/eu|ARDI-TXAKURRA. ARDI-TXAKURRA]] ==
=== [[#El_mastin|Ardi-txakurra]] ===
=== [[#Introduccion_del_perro_pastor_de_ovejas|Ardi-txakurraren sarbidea]] ===
=== [[#Variedades_de_perros_pastores|Ardi-txakur motak]] ===
=== [[#Usos_del_perro_pastor_de_ovejas|Ardi-txakurraren erabilerak]] ===
=== [[#El_perro_en_el_pastoreo_de_otros_ganados|Txakurra beste animalia batzuen zaintzan]] ===
=== [[#Apendice_Concursos_de_perros_pastores|'''Eranskina:''' Ardi-txakurren lehiaketa]] ===
 
== XV. [[CLASES_DE_PASTORES/eu|ARTZAIN MOTAK]] ==
=== [[#Pastores_de_rebaño_propio|Artaldearen jabe diren artzainak]] ===
*==== [[#Zagales._Hijos_de_pastores|Artzain-mutilak. Artzainen seme-alabak]]====
*==== [[#Asociaciones_pastoriles_partzuerrak|Artzainen elkarteak, ''partzuerrak'']]====
=== [[#Pastores_de_grandes_rebaños|Artalde handien artzainak]] ===
*==== [[#Pastores_asalariados|Soldatapeko artzainak]]====
*==== [[#Criados|Morroiak]]====
*==== [[#El_mayoral|Morroi-nagusia]]====
*==== [[#Consideracion_social|Kontsiderazio soziala]]====
=== [[#Pastores_concejiles|Kontzeju-artzainak]] ===
*==== [[#Labores|Lanak]]====
**Araba
**Nafarroa
*==== [[#Condiciones_contractuales|Kontratu-baldintzak]]====
*==== [[#Salario._Alimentacion._Aguinaldos|Soldata. Elikadura. Gabonsariak]]====
=== [[#Cuidado_del_ganado_a_renque|Aziendaren zaintza txandaka]] ===
=== [[#Apendice_1_Hameka_urtetan_Iratin_bordazain_guardian_de_cabaña_ganadera|'''1. eranskina:''' Hameka urtetan Iratin bordazain ]] ===
=== [[#Apendice_2_Contrato_de_pastores_de_ganaderia_de_villa._Año_de_1890._Berganzo_(A)|'''2. eranskina:''' Herriko abeltzainen kontratua. 1890. urtea Berganzo (A)]] ===
 
== XVI. [[INDUMENTARIA_DEL_PASTOR/eu|ARTZAINAREN JANZKERA]] ==
=== [[#Prendas_de_abrigo_tradicionales|Beroki tradizionalak]] ===
*==== [[#Kapusaia._Txartesa._Hongarina|''Kapusaia''. ''Txartesa''. Kapilizioa]]====
*==== [[#Espaldero_o_zamarra;_delantero_o_zagon|Bizkar-babes edo zamarra; aurrekoa edo atzekoa]]====
*==== [[#Manta._Pasamontañas._Sombreros|Manta. Buru-berokia. Kapeluak]]====
=== [[#Calzados_tradicionales|Oinetako tradizionalak]] ===
*==== [[#Abarkak_abarcas|Abarkak]]====
*==== [[#Galtzerdiak_calcetines|Galtzerdiak]]====
*==== [[#Piales_mantak|Lazoak, mantak]]====
*==== [[#Polainas_galtzoinak|Polainak, galtzoinak]]====
*==== [[#Zuecos._Chanclos|Eskalapoiak. Kalotxak]]====
*==== [[#Raquetas|Erraketak]]====
=== [[#Indumentaria_actual_del_pastor|Artzainaren gaur egungo janzkera ]] ===
=== [[#Utiles_y_armas_del_pastor|Artzainaren tresnak eta armak]] ===
*==== [[#Morral_o_zurron._Alforjas|Morrala edo bizkar-zorroa. Alportxak]]====
*==== [[#Cayado_makila|Artzain-makila]]====
*==== [[#Honda_y_malote|Habaila eta ''malotea'']]====
*==== [[#Churra._Cachava._Cachiporra|''Txurra''. Eskumakila. Zurruna]]====
*==== [[#Eltzaorra._Zambomba|''Eltzagorra''. Eltzagorra]]====
*==== [[#Burruna._Bramadera|''Burruna''. Eltzagorra]]====
*==== [[#Armas_de_fuego|Suzko armak]]====
 
== XVII. [[AJUAR_Y_ARTESANIA_PASTORIL/eu|ARTZAINEN HATUAK ETA ARTISAUTZA]] ==
=== [[#Utensilios_pastoriles|Artzain-tresnak]] ===
*==== [[#Recipientes_de_madera|Zurezko ontziak]]====
*==== [[#Pervivencia|Iraupena]]====
*==== [[#Kaikua._Recipiente_de_ordeño|''Kaikua''. Jezteko ontzia]]====
*==== [[#Kotxua._Cuezo_de_ordeñar|''Kotxua''. Jezteko azpila]]====
*==== [[#Iragazkia._Colador|''Iragazkia''. Iragazkia]]====
*==== [[#Abatza|''Abatza'']]====
*==== [[#Maletxa._Batidor|''Maletxa''. Irabiagailua]]====
*==== [[#Epakia._Espada|''Epakia''. Ezpata]]====
*==== [[#Encella._Zimitza_gaztazala|Gaztanontzia. ''Zimitza, gaztazala'']]====
*==== [[#Txurka._Soporte|''Txurka''. Euskarria]]====
=== [[#Gaztandegia._Quesera|Gaztandegia]] ===
=== [[#Vasos_pastoriles|Vasos pastorilesArtzain-edalontziak]] ===
=== [[#Vasijas_y_cubiertos|Vasijas y cubiertosOntziak eta mahai-tresnak]] ===
*==== [[#Cucharas|CucharasKoilarak]]====
*==== [[#Platos_Txalia_Taloaska|PlatosPlaterak. ''Txalia''. ''Taloaska'']]====
*==== [[#Oporra_Esne-potoak|''Oporra''. ''Esne-potoak'']]====
*==== [[#Saleros._Aceiteros|SalerosGatzontziak. AceiterosOliontziak]]====
*==== [[#Recipientes_para_agua|Recipientes para aguaUrarentzako ontziak]]====
=== [[#Labores_manuales|Labores manualesEsku-lanak]] ===
=== [[#Artesania_de_la_lana|Artesanía de la lanaArtilearen artisautza]] ===
*==== [[#Perduracion_y_declive|Perduración y decliveIraupena eta gainbehera]]====
*==== [[#Seleccion_de_la_lana|Selección de la lanaArtilearen hautaketa]]====
*==== [[#El_lavado|El lavadoGarbiketa]]====
*==== [[#La_carda|La cardaKardatzea]]====
*==== [[#El_hilado|El hiladoIrutea]]====
*==== [[#Tejido|TejidoEhuna]]====
=== [[#Cordones_para_abarcas._Trailak|Cordones para abarcasAbarkentzako lokarriak. Trailak]] ===
=== [[#Cuerdas_sogas_y_albardas|CuerdasLokarriak, sogas y albardassokak eta bastak]] ===
=== [[#Cayados_y_bastones_artzai-makilak|Cayados y bastonesEskumakilak eta bastoiak, artzaiartzain-makilak]] ===
=== [[#Collares_para_cencerros_uztaiak|Collares para cencerrosZintzarrientzako idunekoak, uztaiak]] ===
*==== [[Denominaciones#Denominaciones5|DenominacionesIzenak]]====
*==== [[#Confeccion_de_collares|Confección de collaresIdunekoak egitea]]====
*==== [[#Transicion|TransiciónTrantsizioa]]====
=== [[#Cencerros_y_badajos|Cencerros y badajosZintzarriak eta zintzarri-mihiak]] ===
 
== XVIII. [[LA_CAZA_DE_ALIMAÑAS/eu|LA CAZA DE ALIMAÑASBASAPIZTIEN EHIZA]] ==
=== [[#La_captura_del_lobo|La captura del loboOtsoaren ehiza]] ===
*==== [[#Desaparicion_del_lobo|Desaparición del loboOtsoaren desagerpena]]====
*==== [[#Reaparicion_reciente|Reaparición recienteDuela gutxiko berragerpena]]====
*==== [[#Creencias_y_leyendas_sobre_el_lobo|Creencias y leyendas sobre el loboOtsoari buruzko sinesmenak eta kondairak]]====
*==== [[#Medios_de_defensa|Medios de defensaDefendatzeko bitartekoak]]====
*==== [[#Tecnicas_de_caza|Técnicas de cazaEhiza-teknikak]]====
**TrampasTranpak, lazos y cebos envenenadoslakioak eta amu pozoituak **Batidas y caza a escopetaUxaldiak eta ehiza eskopetaz
=== [[#Las_loberas|Las loberasOtso-zuloak]] ===
=== [[#La_caza_del_zorro|La caza del zorroAzeriaren ehiza]] ===
*==== [[#Daños_causados_por_el_zorro|Daños causados por el zorroAzeriak eragindako kalteak]]====
*==== [[Tecnicas_de_caza#Tecnicas_de_caza1|Técnicas de cazaEhiza-teknikak]]====
**Captura mediante cajasKutxen bidezko ehiza **LazosLakioak **CeposZepoak **Cebos envenenadosAmu pozoituak **Caza con escopetaEhiza eskopetarekin
=== [[#Perros_asilvestrados|Perros asilvestradosTxakur basatuak]] ===
=== [[#Depredadores_menores|Depredadores menoresHarrapari txikiak]] ===
*==== [[#Aves|AvesHegaztiak]]====
*==== [[#Roedores|RoedoresKarraskariak]]====
*==== [[#Mustelidos_y_viverridos|Mustélidos y vivérridosMustelidoak eta biberridoak]]====
=== [[#El_oso|El osoHartza]] ===
=== [[#Contratacion_de_alimañeros|Contratación de alimañerosBasapiztien ehiztarien kontratazioa]] ===
=== [[#Recompensa_por_los_animales_capturados|Recompensa por los animales capturadosEhizatutako animaliengatik emandako saria]] ===
=== [[#Apendice_Descripcion_de_algunas_loberas|'''ApéndiceEranskina:''' Descripción de algunas loberasOtso-zulo batzuen deskribapena]] ===
 
== XIX. [[EL_ORDEÑO_DE_LAS_OVEJAS._ARDI-JEIZTEA/eu|EL ORDEÑO DE LAS OVEJASARDI-JEZTEA. ARDI-JEIZTEAJEZTEA]] ==
=== [[#Ordeño_batzaldia|OrdeñoJeztea, batzaldia]] ===
*==== [[#Denominaciones_y_lugar_de_ordeño_jeiztegia_eskorta|Denominaciones y lugar de ordeñoJeztearen izena eta tokia, ''jeiztegia, eskorta'']]====
*==== [[#Tiempo_y_forma_de_ordeño._Kukurumuku_jeitzi|Tiempo y Jezteko denbora eta forma de ordeño. ''Kukurumuku jeitzi'']]====
*==== [[#Nuevos_metodos_de_ordeño|Nuevos métodos de ordeñoJezteko metodo berriak]]====
*==== [[#Produccion_de_leche|Producción de lecheEsne-ekoizpena]]====
=== [[#Calentar_la_leche_con_piedras_candentes_esne-harriak|Calentar la leche con piedras candentesEsnea goritutako harriekin berotzea, esne-harriak]] ===
=== [[#Leche_de_oveja_y_cabra._Su_utilizacion|Leche de oveja y cabraArdi-esnea eta ahuntz-esnea. Su utilizaciónHorien erabilera]] ===
*==== [[Vertiente_atlantica#Vertiente_atlantica4|Vertiente atlánticaIsurialde atlantikoa]]====
*==== [[Vertiente_mediterranea#Vertiente_mediterranea5|Vertiente mediterráneaIsurialde mediterraneoa]]====
*==== [[#Leche_de_cabra|Leche de cabraAhuntz-esnea]]====
=== [[Transiciones_contemporaneas#Transiciones_contemporaneas1|Transiciones contemporáneasGaur egungo trantsizioak]] ===
=== [[#Leche_de_ganado_vacuno|Leche de ganado vacunoBehi-aziendaren esnea]] ===
=== [[#El_ordeño_manual_de_la_vaca_behi-jeiztea|El ordeño manual de la vaca, Eskuz egindako behi-jeizteajeztea]] ===
*==== [[#Procedimiento_de_ordeño|Procedimiento de ordeñoJezteko prozedura]]====
*==== [[#Introduccion_de_las_ordeñadoras|Introducción de las ordeñadorasJezteko makinen sarrera]]====
=== [[#Medicion_de_la_leche_esne-neurriak|Medición de la lecheEsnearen neurketa, esne-neurriak]] ===
=== [[#Distribucion_y_venta_de_la_leche_de_vacuno|Distribución y venta de la leche de vacunoBehi-esnearen banaketa eta salmenta]] ===
=== [[#Transporte_de_los_productos_desde_la_majada|Transporte de los productos desde la majadaProduktuen garraioa artzain-sarobetik]] ===
*==== [[#Acarreo_de_la_leche_esnetako_hagea|Acarreo de la lecheEsnearen garraioa, ''esnetako hagea''haga]]====
*==== [[#Acarreo_de_productos|Acarreo de productosProduktuen garraioa]]====
 
== XX. [[LA_FABRICACION_DEL_QUESO._GAZTAGINTZA/eu|LA FABRICACIÓN DEL QUESO. GAZTAGINTZA]] ==
=== [[#Elaboracion_de_queso_de_oveja_ardi-gazta|Elaboración de queso de oveja, ardiArdi-gaztaegitea]] ===
*==== [[#El_cuajo_gatzagia_legarra|El cuajo, ''gatzagiaGatzagia, legarra'']]====
*==== [[#Elaboracion_del_queso_en_la_Vasconia_atlantica|Elaboración del queso en la Vasconia atlánticaGaztagintza Baskonia atlantikoan]]====
**El queso en las majadas de Bizkaia y ÁlavaGazta Bizkaiko eta Arabako artzain-sarobeetan **El queso en zonas próximas a la costaGazta kostaldetik gertuko eremuetan **El queso en Urbia y AralarGazta Urbian eta Aralarren **El queso en Vasconia continentalGazta Baskonia kontinentalean
*==== [[#Elaboracion_del_queso_en_la_Vasconia_mediterranea|Elaboración del queso en la Vasconia mediterráneaGaztagintza Baskonia mediterraneoan]]====
**El queso en ÁlavaGaztagintza Araban **El queso en NavarraGaztagintza Nafarroan
*==== [[#Peso_y_forma_de_los_quesos_de_oveja|Peso y Ardi-gazten pisua eta forma de los quesos de oveja]]====
*==== [[#Tipos_de_queso|Tipos de quesoGazta motak]]====
**''GaztazarraGazta zaharra''**Queso Roncal y queso Erronkariko gazta eta Urbasagazta
=== [[#El_mercado_de_los_quesos|El mercado de los quesosGazten merkatua]] ===
*==== [[#Mercados_del_Pais_Vasco_peninsular|Mercados del País Vasco peninsularEuskal Herri penintsularreko merkatuak]]====
*==== [[#Mercados_de_Vasconia_continental|Mercados de Vasconia continentalBaskonia kontinentaleko merkatuak]]====
=== [[#Elaboracion_de_queso_de_cabra_ahuntz-gazta|Elaboración de queso de cabra, ahuntzAhuntz-gaztaegitea]] ===
=== [[Transiciones_contemporaneas#Transiciones_contemporaneas2|Transiciones contemporáneasGaur egungo trantsizioak]] ===
=== [[#Otros_productos_lacteos|Otros productos lácteosBeste esneki batzuk]] ===
*==== [[#El_suero_gazura|El suero, ''gazura''Gazura]]====
*==== [[#El_requeson_zenbera|El requesón, ''zenbera''Zenbera]]====
*==== [[#La_cuajada_gaztanbera|La cuajada, ''gaztanbera''Gaztanbera]]====
=== [[#Apendice_1__La_jornada_del_pastor_de_Ataun-Aralar_(G)_durante_la_fabricacion_del_queso|'''Apéndice 1. eranskina:''' La jornada del pastor de Ataun-Aralar Aralarko (G) durante la fabricación del quesoartzainaren eguna gazta egiteko garaian]] ===
=== [[#Apendice_2__Metodo_tradicional_de_elaboracion_manual_del_queso_de_montaña|'''Apéndice 2. eranskina:''' Método tradicional de elaboración manual del queso de montañaMendiko gazta eskuz egiteko metodo tradizionala, ''bortü-gazna'', en ZuberoaZuberoan]] ===
 
== XXI. [[EL_ESQUILEO._ARDI-MOZTEA/eu|EL ESQUILEOARDI-MOZTEA. ARDI-MOZTEA]] ==
=== [[#El_esquileo_ardi-moztea|El esquileo, ardiArdi-moztea]] ===
*==== [[#El_tiempo_de_la_esquila_ardi-mozteko_sasoia|El tiempo de la esquila, ''ardiArdi-mozteko sasoia'']]====
*==== [[#Medidas_cautelares|Medidas cautelaresKautela-neurriak]]====
*==== [[#Esquiladores_ardi-moztaileak|Esquiladores, ''ardiArdi-moztaileak'']]====
*==== [[#Instrumentos_de_esquileo_ardi-mozteko_artaziak|Instrumentos de esquileo, ''ardiArdi-mozteko artaziak'']]====
*==== [[#Procedimientos_de_esquileo|Procedimientos de esquileoArdi-mozteko prozedurak]]====
*==== [[#El_esquileo_octobrino_urri-moztea|El esquileo octobrinoUrriko ardi-moztea, ''urri-moztea'']]====
*==== [[#El_esquileo_hoy|El esquileo hoyArdi-moztea gaur egun]]====
=== [[#La_lana_artilea|La lana, artileaArtilea]] ===
*==== [[#Venta_de_lana_para_usos_domesticos|Venta de lana para usos domésticosArtilearen salmenta, etxean erabiltzeko]]====
*==== [[#Venta_de_lana_a_fabricas_textiles|Venta de lana a fábricas textilesArtilearen salmenta, ehun-fabrikei]]====
*==== [[#Calidad_y_estima_de_la_lana._Haitzeko_ardia|Calidad y estima de la lanaArtilearen kalitatea eta estimazioa. ''Haitzeko ardia'']]====
*==== [[#Produccion_y_precios_de_la_lana|Producción y precios de la lanaArtilearen ekoizpena eta prezioak]]====
*==== [[#La_venta_de_lana_hoy|La venta de lana hoyArtilearen salmenta gaur egun]]====
*==== [[#Industria_lanera_iletegia|Industria laneraArtilearen industria, ''iletegia'']]====
=== [[#El_estiercol_de_oveja_ardi-zimaurra|El estiércol de oveja, Ardiaren simaurra ardi-zimaurrasimaurra]] ===
=== [[#Apendice_Descripcion_de_un_metodo_de_esquileo_actual|'''ApéndiceEranskina:''' Descripción de un método de esquileo actualArdi-mozteko gaur egungo metodo baten deskribapena]] ===
 
== XXII. [[MATANZA_DOMESTICA_DE_ANIMALESMATANZA_DOMESTICA_DE_ANIMALES_1/eu|MATANZA DOMÉSTICA DE ANIMALESANIMALIAK HILTZEA ETXEAN]] ==
=== [[#Matanza_domestica_de_animales_en_dias_señalados|Matanza doméstica de animales en días señaladosAnimaliak hiltzea etxean egun seinalatuetan]] ===
=== [[#Procedimientos_utilizados_para_la_matanza_domestica|Procedimientos utilizados para la matanza domésticaEtxean animaliak hiltzeko erabilitako prozedurak]] ===
*==== [[#Matanza_domestica_del_cerdo|Matanza doméstica del cerdoTxerria hiltzea etxean]]====
*==== [[#Matanza_domestica_de_corderos_y_cabras|Matanza doméstica de corderos y cabrasArdiak eta arkumeak hiltzea etxean]]====
*==== [[#Matanza_domestica_de_ganado_vacuno|Matanza doméstica de ganado vacunoBehi-azienda hiltzea etxean]]====
*==== [[#Matanza_domestica_de_aves_de_corral|Matanza doméstica de aves de corralEskortako hegaztiak hiltzea etxean]]====
*==== [[#Matanza_domestica_de_conejos|Matanza doméstica de conejosUntxiak hiltzea etxean]]====
=== [[#La_venta_de_ganado_para_carne|La venta de ganado para carneAzienda haragitarako saltzea]] ===
*==== [[#Ganado_ovino_destinado_a_carne|Ganado ovino destinado a carneHaragitarako ardi-azienda]]====
*==== [[#Compradores_de_carne_de_ovino|Compradores de carne de ovinoArdi-okelaren erosleak]]====
**Venta preferente a tratantesLehentasunezko salmenta tratanteei **Venta a particulares y en los mercadosSalmenta partikularrei azoketan
*==== [[#Ganado_vacuno_destinado_a_carne|Ganado vacuno destinado a carneHaragitarako behi-azienda]]====
=== [[#La_piel_de_las_ovejas_ardi-larrua|La piel de las ovejas, ardiArdi-larrua]] ===
*==== [[#Compradores_de_pieles|Compradores de pielesLarru-erosleak]]====
*==== [[#La_piel_como_melena_del_yugo_estalkia|La piel como melena del yugoLarrua uztarriaren ile-mataza gisa, ''estalkia'']]====
*==== [[#Precios_de_la_piel|Precios de la pielLarruaren prezioak]]====
 
== XXIII. [[FERIAS_GANADERAS_Y_COMPRAVENTA_DE_GANADO/eu|FERIAS GANADERAS Y COMPRAVENTA DE GANADOGANADU FERIAK ETA AZIENDEN SALEROSKETAK]] ==
=== [[Ferias_ganaderas#Ferias_ganaderas1|Ferias ganaderasGanadu feriak]] ===
*==== [[#Ferias_alavesas|Ferias alavesasArabako feriak]]====
*==== [[#Ferias_vizcainas|Ferias vizcainasBizkaiko feriak]]====
*==== [[#Ferias_guipuzcoanas|Ferias guipuzcoanasGipuzkoako feriak]]====
*==== [[#Ferias_navarras|Ferias navarrasNafarroako feriak]]====
*==== [[#Ferias_de_Vasconia_continental|Ferias de Vasconia continentalEuskal Herri kontinentaleko feriak]]====
*==== [[#Ferias_fuera_de_Vasconia|Ferias fuera de VasconiaBaskoniatik kanpoko feriak]]====
*==== [[Transiciones_contemporaneas#Transiciones_contemporaneas3|Transiciones contemporáneasGaur egungo trantsizioak]]====
=== [[#Compraventa_mediante_tratantes_y_entre_ganaderos|Compraventa mediante tratantes y entre ganaderosTratanteen bidez eta abeltzainen artean egindako salerosketak]] ===
=== [[#El_acuerdo_de_compra|El acuerdo de compraErosketarako akordioa]] ===
*==== [[#Inspeccion_de_las_reses|Inspección de las resesAbelburuen ikuskapena]]====
*==== [[#Regateo|RegateoTratua]]====
*==== [[#Cierre_del_trato_tratura_heldu|Cierre del trato, ''tratura heldu''Tratura heltzea]]====
*==== [[#Chocar_las_manos_bostekoa_eman|Chocar las manos, ''bostekoa eman''Bostekoa ematea]]====
*==== [[#El_alboroque_o_robla|El alboroque o roblaAlborokea]]====
*==== [[#Adquisicion_condicional_y_cuarentena_del_ganado|Adquisición condicional y cuarentena del ganadoBaldintzapeko erosketa eta aziendaren berrogeialdia]]====
*==== [[#Formas_de_adquirir_el_ganado|Formas de adquirir el ganadoAzienda erosteko moduak]]====
=== [[#El_precio_del_ganado|El precio del ganadoAziendaren prezioa]] ===
*==== [[#Modalidades_y_forma_de_pago|Modalidades y forma de pagoOrdaintzeko modalitateak eta moduak]]====
*==== [[#Unidad_monetaria_de_la_transaccion|Unidad monetaria de la transacciónSalerosketaren moneta-unitatea]]====
=== [[#Importancia_de_la_ganaderia_en_la_economia_familiar|Importancia de la ganadería en la economía familiarAbeltzaintzak familia-ekonomian duen garrantzia ]] ===
*==== [[#Relevancia_del_ganado|Relevancia del ganadoGanaduaren garrantzia]]====
*==== [[#Complementariedad_de_la_ganaderia_con_otras_actividades|Complementariedad de la ganadería con otras actividadesAbeltzaintza beste jarduera batzuen osagarri gisa]]====
*==== [[#Cambios_actuales|Cambios actualesGaur egungo aldaketak]]====
 
== XXIV. [[LAS_ABEJAS._ERLEA/eu|LAS ABEJAS. ERLEAERLEAK]] == === [[La_cria_de_abejas|La cría de abejas]] ===
*=== [[Extension_del_cultivo_de_abejas#La_cria_de_abejas|Extensión del cultivo de abejasErleen hazkuntza]]===
*==== [[La_trashumancia#Extension_del_cultivo_de_abejas|La trashumanciaErleen hazkuntzaren zabalkundea]]====
==== [[Fabricacion_y_tipos_de_colmenas_erlauntza#La_trashumancia|Fabricación y tipos de colmenas, erlauntzaTranshumantzia]] ====
*=== [[Colmenas_de_tronco_cuezos_cepos#Fabricacion_y_tipos_de_colmenas_erlauntza|Colmenas de tronco, cuezos, ceposErlauntzen fabrikazioa eta erlauntz motak]]===
*==== [[Colmenas_de_tabla_erlauntza#Colmenas_de_tronco_cuezos_cepos|Colmenas de tablaEnborreko erlauntzak, ''erlauntza''azpilak, zepoak]]====
*==== [[Colmenas_tejidas_con_vegetales_erle-kofoina#Colmenas_de_tabla_erlauntza|Colmenas tejidas con vegetales, ''erle-kofoina''Oholeko erlauntza]]====
*==== [[Colmenas_en_oquedades#Colmenas_tejidas_con_vegetales_erle-kofoina|Colmenas en oquedadesLandareekin ehundutako erlauntzak, erle-kofoina]]====
==== [[El_colmenar_abejar_erlategia#Colmenas_en_oquedades|El colmenar, abejar, erlategiaHutsuneetan egindako erlauntzak]] ====
=== [[Captura_de_enjambres_erlakumea_harrapatu#El_colmenar_abejar_erlategia|Captura de enjambresErlauntza, erlakumea harrapatuerlategia]] ===
*=== [[La_salida_del_enjambre#Captura_de_enjambres_erlakumea_harrapatu|La salida del enjambreErlekumeak harrapatzea]]===
*==== [[Detencion_del_enjambre#La_salida_del_enjambre|Detención del enjambreErlekumearen irteera]]====
*==== [[Recogida_del_enjambre#Detencion_del_enjambre|Recogida del enjambreErlekumea geldiaraztea]]====
*==== [[Busqueda_de_enjambres_silvestres#Recogida_del_enjambre|Búsqueda de enjambres silvestresErlekumea jasotzea]]====
*==== [[Recogida_de_enjambres_silvestres#Propiedad_y_marcado_de_enjambres|Recogida de enjambres silvestresErlekumeen jabetza eta markatzea]]====
*==== [[Captura_de_enjambres_propios_La_cogedera#Adquisicion_de_enjambres|Captura de enjambres propios. La cogederaErlekumeak erostea]]====
*=== [[Separacion_y_union_de_enjambres#Cuidado_de_la_colmena|Separación y unión de enjambresErlauntzaren zaintza]]===
*=== [[Propiedad_y_marcado_de_enjambres#Recoleccion_de_los_panales._Abaraskak|Propiedad y marcado de enjambresAbaraskak jasotzea. Abaraskak]]===
*==== [[Adquisicion_de_enjambres#Epoca_de_recoleccion|Adquisición de enjambresBilketa garaia]]====
==== [[Cuidado_de_la_colmena#Procedimientos_de_recoleccion._Catar_la_miel|Cuidado de la colmenaBilketako prozedurak. Eztia dastatzea]] ====
==== [[Recoleccion_de_los_panales._Abaraskak#Medios_de_proteccion|Recolección de los panales. AbaraskakBabesteko moduak]] ====
*=== [[Epoca_de_recoleccion#Obtencion_de_los_productos_apicolas|Época de recolecciónErlezaintzako produktuak lortzea]]===
*==== [[Procedimientos_de_recoleccion._Catar_la_miel#La_miel_eztia|Procedimientos de recolección. Catar la mielEztia]]====
*==== [[Medios_de_proteccion#La_cera_argizaria|Medios de protecciónArgizaria]]====
=== [[Obtencion_de_los_productos_apicolas#Uso_de_los_productos_apicolas|Obtención de los productos apícolasErlezaintzako produktuen erabilera]] ===
*==== [[La_miel_eztia#La_miel|La miel, ''eztia''Eztia]]====
*==== [[La_cera_argizaria#El_aguamiel|La cera, ''argizaria''Ezti-ura]]====
==== [[Uso_de_los_productos_apicolas#La_cera|Uso de los productos apícolasArgizaria]] ====
*==== [[La_miel#El_veneno|La mielPozoia]]====
*=== [[El_aguamiel#Creencias_y_saberes_sobre_las_abejas|El aguamielErleei buruzko sinesmenak eta jakintzak]]===
*[[La_cera|La cera]] *[[El_veneno|El veneno]] === [[Creencias_y_saberes_sobre_las_abejas|Creencias y saberes sobre las abejas]] === === [[Transformaciones_contemporaneas#Transformaciones_contemporaneas4|Transformaciones contemporáneasGaur egungo aldaketak]] ===
 
== XXV. [[PROTECCION_CREENCIAL_DEL_GANADO/eu|PROTECCIÓN CREENCIAL DEL GANADOGANADUA BABESTEARI BURUZKO SINESMENAK]] ==
=== [[#San_Antonio_Abad_patrono_del_ganado|San Antonio AbadAnton abadea, patrono del ganadoganaduaren patroia]] ===
*==== [[#Dia_festivo_para_los_animales|Día festivo para los animalesJaieguna animalientzat]]====
*==== [[#Ritos_en_su_festividad|Ritos en su festividadErrituak haien jaiegunean]]====
**Sahumerios y hogueras de San AntónAntongo lurrindatzeak eta suak **Concentraciones de ganado ante las iglesiasGanaduaren kontzentrazioak eliz atarietan
***NavarraNafarroa ***ÁlavaAraba ***Gipuzkoa y eta Bizkaia
**Bendición de alimentos y cencerrosElikagaien eta zintzarrien bedeinkapena **Rodeos a la Cruz de San AntónAntonen Gurutzeko rodeoak
*==== [[#Invocaciones_y_ofrendas_al_Santo|Invocaciones y ofrendas al SantoLaguntza-eskeak eta eskaintzak Santuari]]====
*==== [[#Estampas_y_cruces_en_establos|Estampas y cruces en establosEstanpak eta gurutzeak ukuiluetan]]====
=== [[#San_Blas|San BlasDone Bladi]] ===
*==== [[#Ritos_y_bendiciones_en_su_festividad|Ritos y bendiciones en su festividadErrituak eta bedeinkapenak haren egunean]]====
=== [[#San_Juan_Bautista_protector_de_los_rebaños|San Juan BautistaJoan Batailatzailea, protector de los rebañosartaldeen babeslea]] ===
*==== [[#Ramos_y_flores_en_la_mañana_del_solsticio_de_verano|Ramos y flores en la mañana del solsticio de veranoErramuak eta loreak udako solstizioaren goizean]]====
=== [[#Simbolos_protectores_contra_el_rayo|Símbolos protectores contra el rayoTximistaren aurkako zeinu babesleak ]] ===
*==== [[#El_espino_albar_elorria|El espino albar, ''elorria''Elorri zuria]]====
*==== [[#El_laurel_bendecido_erramua|El laurel bendecido, ''erramua''Erramu bedeinkatua]]====
*==== [[#Quema_del_laurel|Quema del laurelEreinotza erretzea]]====
*==== [[#Santa_Cruz_de_mayo|Santa Cruz de mayoMaiatzeko Gurutze Donea]]====
*==== [[#Las_candelas_bendecidas|Las candelas bendecidasKandela bedeinkatuak]]====
*==== [[#Otros_procedimientos_y_prevenciones|Otros procedimientos y prevencionesBeste prozedura eta prebentzio batzuk]]====
*==== [[#El_hacha_primitiva|El hacha primitivaAntzinako aizkora]]====
=== [[#Bendiciones_rituales|Bendiciones ritualesBedeinkapen erritualak]] ===
*==== [[#Txabolas_y_rebaños|''Txabolas'' y rebañosTxabolak eta artaldeak]]====
*==== [[#Establos_y_corrales|Establos y corralesUkuiluak eta eskortak]]====
*==== [[#Pasturajes_del_monte|Pasturajes del monteMendiko bazkaleku komunak]]====
=== [[#Ofrendas|OfrendasEskaintzak]] ===
=== [[#Amuletos|AmuletosKutunak]] ===
=== [[#Animales_protectores|Animales protectoresAnimalia babesleak]] ===
 
== XXVI. [[CREENCIAS_Y_COSTUMBRES/eu|CREENCIAS Y COSTUMBRESSINESMENAK ETA OHITURAK]] ==
=== [[#Sobre_la_incubacion_de_las_gallinas|Sobre la incubación de las gallinasOiloen txitaldiari buruz]] ===
*==== [[#Numero_impar_de_huevos|Número impar de huevosArrautza kopuru bakoitia]]====
*==== [[#El_signo_de_la_cruz|El signo de la cruzGurutzearen zeinua]]====
*==== [[#Epoca_idonea_para_la_incubacion|Época idónea para la incubaciónTxitaldirako garai egokia]]====
=== [[#Sobre_la_procreacion|Sobre la procreaciónUgalketari buruz]] ===
=== [[#Sobre_los_cambios_atmosfericos|Sobre los cambios atmosféricosAldaketa atmosferikoei buruz]] ===
=== [[#Presagios_de_muerte|Presagios de muerteHeriotzaren iragarpenak]] ===
=== [[#Costumbres_en_relacion_con_el_luto|Costumbres en relación con el lutoDoluarekin erlazionatutako ohiturak]] ===
=== [[#Presagios_de_brujas|Presagios de brujasSorginen iragarpenak]] ===
=== [[#Sobre_la_subida_del_ganado_al_monte|Sobre la subida del ganado al monteGanadua mendira igotzeari buruz]] ===
=== [[#Prevenciones_contra_los_animales_dañinos|Prevenciones contra los animales dañinosAnimalia kaltegarrien aurkako prebentzioak]] ===
=== [[#Ritos_de_adaptacion_a_la_casa|Ritos de adaptación a la casaEtxera egokitzeko errituak]] ===
*==== [[#Ganado|GanadoGanadua]]====
*==== [[#Gallinas_y_gatos|Gallinas y gatosOilaskoak eta katuak]]====
=== [[#Bildots-lorra_ayuda_mutua|Bildots-lorra: ayuda mutuaelkarri laguntzea]] ===
=== [[#Otras_costumbres|Otras costumbresBeste ohitura batzuk]] ===
=== [[#Fiestas_de_pastores|Fiestas de pastoresArtzainen festak]] ===
=== [[#Obsequios_y_donativos|Obsequios y donativosOpariak eta dohaintzak]] ===
=== [[#Lugares_de_culto_en_zonas_de_pastos|Lugares de culto en zonas de pastosGurtze-lekuak bazkalekuen inguruetan]] ===
 
== XXVII. [[JUEGOS_DE_PASTORES/eu|JUEGOS DE PASTORESARTZAINEN JOKOAK]] == === [[#Lugares_donde_se_practican_los_juegos|Jokoak egiten diren lekuak]] ===
=== [[Lugares_donde_se_practican_los_juegos#Juegos_de_pelota|Lugares donde se practican los juegosPilota-jokoak]] ===
==== [[Juegos_de_pelota#Pelota-jokoa|Juegos de pelotaPilota-jokoa]] ====
*==== [[Pelota-jokoa#Urdanka|''Pelota-jokoa''Urdanka]]====
*==== [[Urdanka#El_chute|''Urdanka''Txutea]]====
*=== [[El_chute#Juegos_de_lanzamiento|El chuteJaurtiketa-jokoak]]===
==== [[Juegos_de_lanzamiento#Makilak_zeharkatzea|Juegos de lanzamientoMakilak zeharkatzea]] ====
*==== [[Makilak_zeharkatzea#Makila-jokoa|''Makilak zeharkatzea''Makila-jokoa]]====
*==== [[Makila-jokoa#Zotzaldatzea|''Makila-jokoa''Zotzaldatzea]]====
*==== [[Zotzaldatzea#Al_palo|''Zotzaldatzea''Palu-jokoa]]====
*==== [[Al_palo#Lanzamiento_de_barras|Al paloBarra-jaurtiketa]]====
*==== [[Lanzamiento_de_barras#Harrika|Lanzamiento de barrasHarrika]]====
*==== [[Harrika#Burruna|''Harrika''Burruna]]====
*==== [[Burruna#Lanzamiento_de_piedras._Honda|''Burruna''Harri-jaurtiketa. Abaila]]====
*=== [[Lanzamiento_de_piedras._Honda#Juegos_de_fuerza|Lanzamiento de piedras. HondaIndar-jokoak]]===
=== [[Juegos_de_fuerza#Juegos_de_salto|Juegos de fuerzaJauzi-jokoak]] ===
=== [[Juegos_de_salto#Juegos_de_carreras|Juegos de saltoLasterketa-jokoak]] ===
=== [[Juegos_de_carreras#Juegos_de_bolos|Juegos de carrerasBola-jokoak]] ===
=== [[Juegos_de_bolos#Juegos_de_mesa|Juegos de bolosMahai-jokoak]] ===
==== [[Juegos_de_mesa#Cartas|Juegos de mesaKartak]] ====
*==== [[Cartas#Artzain-jokoa._Tres_en_raya|Cartas''Artzain-jokoa''. Artzain-jokoa]]====
*=== [[Artzain-jokoa._Tres_en_raya#Espantos|''Artzain-jokoa''. Tres en rayaUxaldiak]]===
=== [[Espantos#Cantos_e_instrumentos_musicales|EspantosKantuak eta musika-tresnak]] ===
==== [[Cantos_e_instrumentos_musicales#El_canto|Cantos e instrumentos musicalesKantua]] ====
*==== [[El_canto#Instrumentos_musicos_de_los_pastores|El cantoArtzainen musika-tresnak]]====
*[[Instrumentos_musicos_de_los_pastores|Instrumentos músicos de los pastores]]*Adarrak **Txistuak eta flautak **''Sunpriñua''**Alboka
**Cuernos**Silbos y flautas**Sumpriño**''Alboka''=== [[#Apendice_Descripcion_de_los_juegos_botu_luzea_y_urdanka_por_un_pastor_suletino|Eranskina: Botu luzea eta urdanka jolasak, zuberotar batek deskribatuta]] ===
=== [[Apendice_Descripcion_de_los_juegos_botu_luzea_y_urdanka_por_un_pastor_suletino|'''Apéndice:''' Descripción de los juegos botu luzea y urdanka por un pastor suletino]] ==={{#bookTitle:Ganadería y pastoreo en Vasconia Abeltzaintza eta Artzaintza Euskal Herrian | Ganaderia_y_pastoreo_en_vasconia/eu}} {{DISPLAYTITLE: Índice de contenidosEduki-taula}}