Diferencia entre revisiones de «Main Page/eu»
De Atlas Etnográfico de Vasconia
(No se muestran 11 ediciones intermedias del mismo usuario) | |||
Línea 2: | Línea 2: | ||
<languages /> | <languages /> | ||
+ | |||
+ | {{DISPLAYTITLE: Euskal Herriko Atlas Etnografikoa}} | ||
==[carousel]== | ==[carousel]== | ||
Línea 7: | Línea 9: | ||
===[ganaderia|Ganadería|/atlas/cabecera/Arreoa-erakusten-Bidegoian-1957.jpg|Arreoa erakusten. Bidegoian (G), 1957. Iturria: Ana Larrarte, Etniker Euskalerria Taldeak.]=== | ===[ganaderia|Ganadería|/atlas/cabecera/Arreoa-erakusten-Bidegoian-1957.jpg|Arreoa erakusten. Bidegoian (G), 1957. Iturria: Ana Larrarte, Etniker Euskalerria Taldeak.]=== | ||
===[ganaderia|Ganadería|/atlas/cabecera/Caserio-Zurutuza-Zeanuri-1925.jpg|Zurututza baserria. Zeanuri (B), c. 1925. Iturria: Labayru Fundazioaren Argazki Artxiboa: Felipe Manterola Funtsa.]=== | ===[ganaderia|Ganadería|/atlas/cabecera/Caserio-Zurutuza-Zeanuri-1925.jpg|Zurututza baserria. Zeanuri (B), c. 1925. Iturria: Labayru Fundazioaren Argazki Artxiboa: Felipe Manterola Funtsa.]=== | ||
− | ===[ganaderia|Ganadería|/atlas/cabecera/ | + | ===[ganaderia|Ganadería|/atlas/cabecera/Carro-de-boda-y-comitiva-nupcial-camino-del-caserio-Izagirre-Bidegoian-1957.jpg|Eztei-gurdia eta segizioa Izagirre baserrirako bidean. Bidegoian (G), 1957. Iturria: Martín argazki estudioa.]=== |
− | ===[ganaderia|Ganadería|/atlas/cabecera/ | + | ===[ganaderia|Ganadería|/atlas/cabecera/Segizioa-elizan-sartzen-Zerain-1965.jpg|Segizioa elizan sartzen. Zerain (G), 1965. Iturria: Karmele Goñi, Etniker Euskalerria Taldeak.]=== |
===[ganaderia|Ganadería|/atlas/cabecera/Calabazas-para-el-ganado-Lezama-1990.jpg|Ganaduentzako kalabazak. Lezama (B), 1990. Iturria: Labayru Fundazioaren Argazki Artxiboa: José Ignacio García Muñoz.]=== | ===[ganaderia|Ganadería|/atlas/cabecera/Calabazas-para-el-ganado-Lezama-1990.jpg|Ganaduentzako kalabazak. Lezama (B), 1990. Iturria: Labayru Fundazioaren Argazki Artxiboa: José Ignacio García Muñoz.]=== | ||
==[nav]== | ==[nav]== | ||
===[casa|Etxea eta Familia|/atlas/casa.png]=== | ===[casa|Etxea eta Familia|/atlas/casa.png]=== | ||
+ | ====[Casa_y_familia_en_vasconia/eu]==== | ||
===[alimentacion|Elikadura|/atlas/alimentacion.png]=== | ===[alimentacion|Elikadura|/atlas/alimentacion.png]=== | ||
+ | ====[Alimentacion_domestica_en_vasconia/eu]==== | ||
===[juegos|Haur Jolasak|/atlas/juegos.png]=== | ===[juegos|Haur Jolasak|/atlas/juegos.png]=== | ||
+ | ====[Juegos_infantiles_en_vasconia/eu]==== | ||
===[medicina|Medikuntza|/atlas/medicina.png]=== | ===[medicina|Medikuntza|/atlas/medicina.png]=== | ||
− | ===[nacimiento| | + | ====[Medicina_popular_en_vasconia/eu]==== |
+ | ===[nacimiento|Jaiotzatik Ezkontzara|/atlas/nacimiento.png]=== | ||
+ | ====[Ritos_del_nacimiento_al_matrimonio_en_vasconia/eu]==== | ||
===[ritos|Heriotza Ohikuneak|/atlas/ritos.png]=== | ===[ritos|Heriotza Ohikuneak|/atlas/ritos.png]=== | ||
+ | ====[Ritos_funerarios_en_vasconia/eu]==== | ||
===[ganaderia|Abeltzaintza|/atlas/ganaderia.png]=== | ===[ganaderia|Abeltzaintza|/atlas/ganaderia.png]=== | ||
+ | ====[Ganaderia_y_pastoreo_en_vasconia/eu]==== | ||
===[agricultura|Nekazaritza|/atlas/agricultura.png]=== | ===[agricultura|Nekazaritza|/atlas/agricultura.png]=== | ||
+ | ====[Agricultura_en_vasconia/eu]==== | ||
==[libros]== | ==[libros]== | ||
Línea 88: | Línea 98: | ||
====[/atlas/juegos/Columpiandose.jpg|Kulunka. Iturria: Arrien, Gregorio. ''Niños vascos evacuados en 1937''. Bilbo, 1988.|Sirrin-sarran, <br />domini pan, <br />zure semea errotan, <br />errota txiki, <br />errota handi, <br />eragin deutso, <br />pin-pan. <br /><br />''Haur-kanta''|]==== | ====[/atlas/juegos/Columpiandose.jpg|Kulunka. Iturria: Arrien, Gregorio. ''Niños vascos evacuados en 1937''. Bilbo, 1988.|Sirrin-sarran, <br />domini pan, <br />zure semea errotan, <br />errota txiki, <br />errota handi, <br />eragin deutso, <br />pin-pan. <br /><br />''Haur-kanta''|]==== | ||
====[/atlas/juegos/A-tabas-Zeanuri-1993.jpg|Tortolosetan. Zeanuri (B), 1993. Iturria: Ander Manterola, Etniker Euskalerria Taldeak.|Kristalezko eta buztinezko kanikak sartu aurretik, landare-elementuak, kuku-sagarrak eta muxurka-hezurrak erabili zituzten, besteak beste.|]==== | ====[/atlas/juegos/A-tabas-Zeanuri-1993.jpg|Tortolosetan. Zeanuri (B), 1993. Iturria: Ander Manterola, Etniker Euskalerria Taldeak.|Kristalezko eta buztinezko kanikak sartu aurretik, landare-elementuak, kuku-sagarrak eta muxurka-hezurrak erabili zituzten, besteak beste.|]==== | ||
− | ====[/atlas/juegos/ | + | ====[/atlas/juegos/Zeanuriko_umetxoak_bat_txirrintolarekin_1913.png|Zeanuriko (B) haurrak, 1913. Iturria: Labayru Fundazioaren Argazki Artxiboa: Felipe Manterola Funtsa.|''Txirringolan''<br />Metalezko edo egurrezko uztai bat pirritan eramaten da, muturrean kakoa duen alanbrezko hagaxka batekin, kako horrekin zuzenduz eta bultzatuz.|]==== |
− | |||
====[/atlas/juegos/A-chorro-morro.jpg|Astoka. Iturria: Iñigo Irigoyen, José. Folklore Alavés. Gasteiz: Arabako Foru Aldundia, 1949.|Parte-hartzaile bat edo batzuk makurtu egiten dira, “astoa” esan ohi zaion jarrera hartuta, eta gainerakoek haien gainetik jauzi egin edo pasa behar dute.||]==== | ====[/atlas/juegos/A-chorro-morro.jpg|Astoka. Iturria: Iñigo Irigoyen, José. Folklore Alavés. Gasteiz: Arabako Foru Aldundia, 1949.|Parte-hartzaile bat edo batzuk makurtu egiten dira, “astoa” esan ohi zaion jarrera hartuta, eta gainerakoek haien gainetik jauzi egin edo pasa behar dute.||]==== | ||
− | ====[/atlas/juegos/ | + | ====[/atlas/juegos/Vestidos_y_adornos_vegetales_Egozkue_1967.png|Landareez egindako jantziak eta apaingarriak. Egozkue (N), 1967. Iturria: José Zufiaurre, Etniker Euskalerria Taldeak.|Akerrak adarrak okerrak ditu, <br />adarrak okerrak akerrak ditu, <br />okerrak adarrak akerrak ditu. <br /><br />''Aho-korapiloa''||]==== |
====[/atlas/juegos/A-enfermeras-Getxo-1993.jpg|Mediku-erizainetan. Getxo (B), 1993. Iturria: Jon Elorriaga, Etniker Euskalerria Taldeak.|Txikia banintzen, handia banintzen, maiatzerako burutu nintzen. <br />''Igarkizuna''||]==== | ====[/atlas/juegos/A-enfermeras-Getxo-1993.jpg|Mediku-erizainetan. Getxo (B), 1993. Iturria: Jon Elorriaga, Etniker Euskalerria Taldeak.|Txikia banintzen, handia banintzen, maiatzerako burutu nintzen. <br />''Igarkizuna''||]==== | ||
− | ====[/atlas/juegos/ | + | ====[/atlas/juegos/Umetxo-taldea_Zeanurin_aurrekoa_parrantolarekin_Zeanuri_1920.jpg|Haurtxo-taldea. Zeanuri (B), 1920. Iturria: Labayru Fundazioaren Argazki Artxiboa: Felipe Manterola Funtsa.|Gizarte tradizionaleko haurrek, hirikoek zein landa-eremuetakoek, ez zuten ia jostailurik ezagutzen, eurek egindakoak kenduta. Jolasa nagusitzen zen jostailuaren gainetik, eta, nolanahi ere, jostailua jolasaren euskarria izaten zen.||]==== |
====[/atlas/juegos/Ninos-con-patinetes-y-triciclos-en-la-Florida.jpg|Haurrak Florida parkean patinete eta trizikloekin. Iturria: Gasteizko Udal Artxiboa: Ceferino Yanguas.|Jolasak bizitza osoan laguntzen dio gizakiari; hala ere, jarduera horrek oso funtzio desberdinak betetzen ditu haurrengan eta helduengan.||]==== | ====[/atlas/juegos/Ninos-con-patinetes-y-triciclos-en-la-Florida.jpg|Haurrak Florida parkean patinete eta trizikloekin. Iturria: Gasteizko Udal Artxiboa: Ceferino Yanguas.|Jolasak bizitza osoan laguntzen dio gizakiari; hala ere, jarduera horrek oso funtzio desberdinak betetzen ditu haurrengan eta helduengan.||]==== | ||
Línea 110: | Línea 119: | ||
====[/atlas/juegos/Jugando-al-corro-Larraul.jpg|Korruka. Larraul (G). Iturria: Antxon Aguirre, Etniker Euskalerria Taldeak.|Korruka Al corro de las patatas, <br />naranjas y limones, <br /> como comen los señores, <br /> alupé, alupé, <br /> sentadito me quedé.||]==== | ====[/atlas/juegos/Jugando-al-corro-Larraul.jpg|Korruka. Larraul (G). Iturria: Antxon Aguirre, Etniker Euskalerria Taldeak.|Korruka Al corro de las patatas, <br />naranjas y limones, <br /> como comen los señores, <br /> alupé, alupé, <br /> sentadito me quedé.||]==== | ||
− | ====[/atlas/juegos/Asto-astoka-Zeanuri-1920.jpg|Arre-arreka. Zeanuri (B), 1920. Iturria: Labayru Fundazioaren Argazki Artxiboa: Felipe Manterola Funtsa.|—Arre, arre, mandako, <br/>bihar Tolosarako, <br/>etzi Panplonarako. <br/> —Handik zer ekarriko? <br /> —Zapata ta garriko.||]==== | + | ====[/atlas/juegos/Asto-astoka-Zeanuri-1920.jpg|Arre-arreka. Zeanuri (B), 1920. Iturria: Labayru Fundazioaren Argazki Artxiboa: Felipe Manterola Funtsa.|—Arre, arre, mandako, <br />bihar Tolosarako, <br />etzi Panplonarako. <br /> —Handik zer ekarriko? <br /> —Zapata ta garriko.||]==== |
− | ====[/atlas/juegos/ | + | ====[/atlas/juegos/Zotzetara_Zeanuri_1993.jpg|Zotzetara. Zeanuri (B), 1993. Iturria: Ander Manterola, Etniker Euskalerria Taldeak.Txirristi-mirristi, <br />gerrena, plat, <br />olio-zopa, kikili-salda, <br />urrup edan edo klik, <br />ikimilikiliklik. <br /><br />''Zozketa-formula''||]==== |
− | ====[/atlas/juegos/ | + | ====[/atlas/juegos/Velando_el_sueno_1914.png|Loa zaintzen. Iturria: Novedades. Donostia, 1914.|Obabatxua lo ta lo, <br />zuk orain eta nik gero; <br />zeuk gura dozun orduren baten, <br />biok egingo dogu lo ta lo. <br />''Lo-kanta''||]==== |
− | |||
Línea 170: | Línea 178: | ||
====[/atlas/nacimiento/Entrada-en-el-templo-Getxo-1996.jpg|Emaztegaia elizan sartzen. Getxo (B), 1996. Iturria: Labayru Fundazioaren Argazki Artxiboa.|Ezkon urte, ero urte.||]==== | ====[/atlas/nacimiento/Entrada-en-el-templo-Getxo-1996.jpg|Emaztegaia elizan sartzen. Getxo (B), 1996. Iturria: Labayru Fundazioaren Argazki Artxiboa.|Ezkon urte, ero urte.||]==== | ||
− | ====[/atlas/nacimiento/ | + | ====[/atlas/nacimiento/Ofrenda-en-la-tumba-familiar-Donostia-1958.jpg|Etxeko hildakoei eskainia. Donostia, 1958. Iturria: Segundo Oar-Arteta, Etniker Euskalerria Taldeak.|Ezkonberri, etxe berri.||]==== |
====[/atlas/nacimiento/Urduliz-1984.jpg|Urduliz (B), 1984. Iturria: Akaitze Kamiruaga, Etniker Euskalerria Taldeak.|Haurrak negarrik ez, titirik ez.||]==== | ====[/atlas/nacimiento/Urduliz-1984.jpg|Urduliz (B), 1984. Iturria: Akaitze Kamiruaga, Etniker Euskalerria Taldeak.|Haurrak negarrik ez, titirik ez.||]==== | ||
Línea 249: | Línea 257: | ||
====[/atlas/agricultura/Acarreando-hierba-verde-Carranza-1977.jpg|Belarretan. Karrantza (B), 1977. Iturria: Miguel Sabino Díaz, Etniker Euskalerria Taldeak.|Lurrarekiko lotura sakonaren ondorioz sortzen zen [nekazaritza tradizionalari buruzko] herri-jakituria hori, autohornikuntzan oinarritutako ekonomian, lurra errespetatu behar zen ezinbestean, biziraupena bera haren menpean zegoen-eta.||]==== | ====[/atlas/agricultura/Acarreando-hierba-verde-Carranza-1977.jpg|Belarretan. Karrantza (B), 1977. Iturria: Miguel Sabino Díaz, Etniker Euskalerria Taldeak.|Lurrarekiko lotura sakonaren ondorioz sortzen zen [nekazaritza tradizionalari buruzko] herri-jakituria hori, autohornikuntzan oinarritutako ekonomian, lurra errespetatu behar zen ezinbestean, biziraupena bera haren menpean zegoen-eta.||]==== | ||
====[/atlas/agricultura/Vinedo-de-Obanos-2011.jpg|Mahastia. Obanos (N), 2011. Iturria: M.ª Amor Beguiristain, Etniker Euskalerria Taldeak.|Tente nublo, tente en ti,<br />no te caigas sobre mí,<br />guarda el pan, guarda el vino,<br />guarda los campos que están floridos.<br />Trumoi-hodeien kontrako konjurua||]==== | ====[/atlas/agricultura/Vinedo-de-Obanos-2011.jpg|Mahastia. Obanos (N), 2011. Iturria: M.ª Amor Beguiristain, Etniker Euskalerria Taldeak.|Tente nublo, tente en ti,<br />no te caigas sobre mí,<br />guarda el pan, guarda el vino,<br />guarda los campos que están floridos.<br />Trumoi-hodeien kontrako konjurua||]==== | ||
+ | |||
+ | ====[/atlas/agricultura/Siega-de-trigo-Gesaltza-1950.jpg|Gari-igitatzea. Gesaltza (G), c. 1950. Iturria: Gasteizko Udal Artxiboa: Enrique Guinea Funtsa.|Satsitu ta jorratu ta garia hartu.||]==== | ||
+ | |||
+ | ====[/atlas/agricultura/Desgranando-semilla-Zerain-1961.jpg|Hazia aletzen. Zerain (G), 1961. Iturria: Karmele Goñi, Etniker Euskalerria Taldeak.|Hazien aukeraketa funtsezko jarduera izan da betidanik. Uzta bakoitzetik hazirik onena aukeratzen zen, gorde, eta hurrengo ereintzan erabiltzeko.||]==== | ||
+ | |||
+ | ====[/atlas/agricultura/Laietan-Zeanurin-1920.jpg|Laietan Zeanurin (B), 1920. Iturria: Labayru Fundazioaren Argazki Artxiboa: Felipe Manterola Funtsa.|Laiak, goldeak, eskuareak, igitaiak, segak eta narrak ezinbesteko lanabesak ziren nekazaritzako lanetarako.||]==== | ||
+ | |||
+ | ====[/atlas/agricultura/Acarreo-de-los-haces-de-trigo-1940.jpg|Garia garraiatzen. Araba, c. 1940. Iturria: Gasteizko Udal Artxiboa: Enrique Guinea Funtsa.|Makineria modernoa sartu arte, gizakien indarrak eta animalienak eragin erabakigarria izan dute lan egiteko moduan eta laboreetan.||]==== | ||
+ | |||
+ | ====[/atlas/agricultura/Recoleccion-de-oliva-a-ordeno-Moreda-2015.jpg|Olibondoen jeztea. Moreda (A), 2015. Iturria: José Ángel Chasco, Etniker Euskalerria Taldeak.|Uzta garaian lokartzen, miserian irazartzen.||]==== | ||
+ | |||
+ | ====[/atlas/agricultura/Utillaje-para-trabajar-el-lino-Zeanuri-1931.jpg|Liho eta harigintzarako tresneria. Zeanuri (B), 1931. Iturria: Labayru Fundazioaren Argazki Artxiboa: Felipe Manterola Funtsa.|Linoaren atsekabeak, amaigabeak.||]==== | ||
+ | |||
+ | ====[/atlas/agricultura/Maizal.-Carranza--2016.jpg|Artasoroa. Karrantza (B), 2016. Iturria: Luis Manuel Peña, Etniker Euskalerria Taldeak.|San Jurgi, artoak ereiteko goizegi; San Markos, artoak ereinda balegoz.||]==== | ||
+ | |||
+ | ====[/atlas/agricultura/Trilladora-y-costales-de-trigo-Navarra-1960.jpg|Gari-jotzea. Nafarroa, c. 1960. Iturria: Nafarroako Museoaren Artxiboa: Nicolás Ardanaz Funtsa.|Maiatz luzea, gosea; garagarrilak ekarriko du asea.||]==== | ||
+ | |||
+ | ====[/atlas/agricultura/Vecinos-trabajando-en-las-eras-Alegria-Dulantzi-1940.jpg|Larrainetan auzolanean. Alegría-Dulantzi (A), c. 1940. Iturria: Gasteizko Udal Artxiboa: Enrique Guinea Funtsa.|Elur asko den urtean, garia; eta erle asko dugunean, eztia.||]==== | ||
+ | |||
+ | ====[/atlas/agricultura/Sembrando-patata-a-azada-Abadino-2009.jpg|Patata aitzurrez ereiten. Abadiño (B), 2009. Iturria: Rosa M.ª Ardanza, Etniker Euskalerria Taldeak.|Liho-sailak eta baratzeak ziren nekazaritza-guneko piezarik delikatuenak, kutunenak nekazariaren jabetza partikularraren ikuskeran, haren familia-ondarean gehien sartuta zeudenak.||]==== | ||
+ | |||
+ | ====[/atlas/agricultura/Molino-de-Carranza-1977.jpg|Karrantzako (B) errota, 1977. Iturria: Miguel Sabino Díaz, Etniker Euskalerria Taldeak.|1950eko hamarkadara arte, irin-errota ezinbestekoa izan zen gure herrietako nekazaritzako eta abeltzaintzako ekonomian.||]==== | ||
+ | |||
+ | ====[/atlas/agricultura/Descargando-el-grano-en-el-remolque-Argandona-2003.jpg|Gari-garau atoian deskargatzen. Argandoña (A), 2003. Iturria: Juan José Galdos, Etniker Euskalerria Taldeak.|Ezkur urte, labor urte.||]==== | ||
====[/atlas/agricultura/Siega-de-trigo-Gesaltza-1950.jpg|Gari-igitatzea. Gesaltza (G), c. 1950. Iturria: Gasteizko Udal Artxiboa: Enrique Guinea Funtsa.|Satsitu ta jorratu ta garia hartu.||]==== | ====[/atlas/agricultura/Siega-de-trigo-Gesaltza-1950.jpg|Gari-igitatzea. Gesaltza (G), c. 1950. Iturria: Gasteizko Udal Artxiboa: Enrique Guinea Funtsa.|Satsitu ta jorratu ta garia hartu.||]==== |
Revisión actual del 16:55 11 mar 2020
Janaria behekosuan prestatzen. Apinaiz (A), 1981. Iturria: López de Guereñu, Gerardo. “Apellániz. Pasado y presente de un pueblo alavés” in Ohitura 0, Gasteiz: Arabako Foru Aldundia, 1981.
Etxea eta Familia Euskal Herrian
![](/atlas/casa.png)
Etxea eta Familia Euskal Herrian
Baserrietan, ohiko biltokia zen sukaldea, bertan biltzen baitzen familiaren bizitza.
Etxeko Elikadura Euskal Herrian
![](/atlas/alimentacion.png)
Etxeko Elikadura Euskal Herrian
Ezkonduko urtea eta txarria hildako astea, onenak.
Haur Jolasak Euskal Herrian
![](/atlas/juegos.png)
Haur Jolasak Euskal Herrian
Korruka Al corro de las patatas, naranjas y limones, como comen los señores, alupé, alupé, sentadito me quedé.
Herri Medikuntza Euskal Herrian
![](/atlas/medicina.png)
Herri Medikuntza Euskal Herrian
Baratxuria, hamalau gaitzen kontra.
Euskal Herriko Ohikuneak Jaiotzatik Ezkontzara
![](/atlas/nacimiento.png)
Euskal Herriko Ohikuneak Jaiotzatik Ezkontzara
Gazteak, badakizue zelan dantzan egin: burua gora-gora ta kaderai eragin. Kopla zaharra
Heriotza Ohikuneak Euskal Herrian
![](/atlas/ritos.png)
Heriotza Ohikuneak Euskal Herrian
Berariazko bideak zeuden hildakoaren gorpua hileta-etxetik elizaraino eta hilerriraino eramateko.
Artzaina kapusaiarekin. Eriete (N), 1959. Iturria: Nafarroako Museoaren Artxiboa: Nicolás Ardanaz Funtsa.
Abeltzaintza eta Artzaintza Euskal Herrian
![](/atlas/ganaderia.png)
Abeltzaintza eta Artzaintza Euskal Herrian
Nolako artzaina, halako artaldea.
Nekazaritza Euskal Herrian
![](/atlas/agricultura.png)
Nekazaritza Euskal Herrian
1950eko hamarkadara arte, irin-errota ezinbestekoa izan zen gure herrietako nekazaritzako eta abeltzaintzako ekonomian.