Diferencia entre revisiones de «Main Page/eu»

De Atlas Etnográfico de Vasconia
Saltar a: navegación, buscar
(Página creada con «===[ganaderia|Abeltzaintza eta Artzaintza Euskal Herrian|/atlas/ganaderia.png|Abeltzaintza eta artzaintza: ekonomia-jarduerak, eta bizimoduak batez ere.]=== ====[Ganaderia_...»)
(Página creada con «====[/atlas/ganaderia/Pastor-de-Lanciego-subiendo-a-Tolono-1996.jpg|Lantziegoko (A) artzaina Toloñorako bidean, 1996. Iturria: José Ángel Chasco, Etniker Euskalerria Tal...»)
Línea 218: Línea 218:
 
====[/atlas/ganaderia/Pastando-en-Eneabe-Zeanuri-1996.jpg|Eneaben bazkatzen. Zeanuri (B), 1996. Iturria: Labayru Fundazioaren Argazki Artxiboa: José Ignacio García Muñoz.|Orain dela bi mila urte, Pliniok Vasconum saltus delakoa, hezea eta basoz betea, eta Vasconum ager izenekoa, laborez eta mahastiz osotua, bereizi zituen. Abeltzaintza eta artzaintza kontuan izanik, ondo egokitzen da banaketa hori gaur egun ere.|]====
 
====[/atlas/ganaderia/Pastando-en-Eneabe-Zeanuri-1996.jpg|Eneaben bazkatzen. Zeanuri (B), 1996. Iturria: Labayru Fundazioaren Argazki Artxiboa: José Ignacio García Muñoz.|Orain dela bi mila urte, Pliniok Vasconum saltus delakoa, hezea eta basoz betea, eta Vasconum ager izenekoa, laborez eta mahastiz osotua, bereizi zituen. Abeltzaintza eta artzaintza kontuan izanik, ondo egokitzen da banaketa hori gaur egun ere.|]====
  
−
====[/atlas/ganaderia/Pastor-de-Lanciego-subiendo-a-Tolono-1996.jpg|Pastor de Lanciego subiendo a Toloño (A), 1996. Fuente: José Ángel Chasco, Grupos Etniker Euskalerria.|La vertiente mediterránea de Vasconia se ha caracterizado por la importancia de sus comunales, que aún se mantienen en gran medida; su explotación sigue siendo de carácter comunitario mediante uniones y hermandades que comprenden varias localidades.||ENLACE]====
+
====[/atlas/ganaderia/Pastor-de-Lanciego-subiendo-a-Tolono-1996.jpg|Lantziegoko (A) artzaina Toloñorako bidean, 1996. Iturria: José Ángel Chasco, Etniker Euskalerria Taldeak.|Euskal Herriko mediterraneo isurialdearen ezaugarririk garrantzitsuena herri-lurrak izan dira. Gaur egun ere izaera horrekin jarraitzen dute; zenbait herriz osotutako elkarte eta ermandadeen bitartez ustiatzen dira.||ENLACE]====
−
====[/atlas/ganaderia/Establo-de-ovejas-moderno-Izurtza-2000.jpg|Establo de ovejas moderno. Izurtza (B), 2000. Fuente: Archivo Fotográfico Labayru Fundazioa: José Ignacio García.|Las transformaciones que han tenido lugar en las últimas décadas han modificado radicalmente el mundo de la ganadería, de manera que ha dejado de ser un modo de vida para convertirse en una actividad económica.||ENLACE]====
+
 
−
====[/atlas/ganaderia/Oveja-negra-en-el-rebano-Meaga-Getaria.jpg|Oveja negra en el rebaño. Meaga, Getaria (G). Fuente: Archivo Fotográfico Labayru Fundazioa: José Ignacio García.|El animal de color negro y sobre todo el macho cabrío es considerado en toda la zona encuestada protector del rebaño o del establo.||ENLACE]====
+
====[/atlas/ganaderia/Establo-de-ovejas-moderno-Izurtza-2000.jpg|Artegi modernoa. Izurtza (B), 2000. Iturria: Labayru Fundazioaren Argazki Artxiboa: José Ignacio García Muñoz.|Azken hamarkadetan gertatu izan diren aldaketek abeltzaintza erabat aldatu dute: ohiko ogibidea edo bizimodua izateari utzi eta jarduera ekonomiko bihurtu da.||ENLACE]====
−
====[/atlas/ganaderia/Cabras-con-cencerros-Anboto-1999.jpg|Cabras con cencerros. Anboto (B), 1999. Fuente: Archivo Fotográfico Labayru Fundazioa: José Ignacio García.|Se ha atribuido al cencerro, al igual que a las campanillas, la virtud de alejar los maleficios que traen desgracias al ganado. Su uso para preservar del aojo, begizkoa, fue antaño muy general.||ENLACE]====
+
 
−
====[/atlas/ganaderia/Pastor-con-kapusai-Eriete-1959.jpg|Pastor con kapusai. Eriete (N), 1959. Fuente: Archivo Museo de Navarra: Fondo Nicolás Ardanaz.|Nolako artzaina, halako artaldea. Tarde o temprano todo animal se parece al amo.||ENLACE]====
+
====[/atlas/ganaderia/Oveja-negra-en-el-rebano-Meaga-Getaria.jpg|Ardi beltza artaldean. Meaga, Getaria (G). Iturria: Antxon Aguirre, Etniker Euskalerria Taldeak.|Animalia beltza, eta batez ere akerra, artaldearen edo ukuiluaren babesletzat hartzen da inkestatutako eremu osoan.||ENLACE]====
−
====[/atlas/ganaderia/Bendicion-del-rebano-antes-de-la-partida.jpg|Bendición del rebaño antes de la partida. Fuente: Antxon Aguirre, Grupos Etniker Euskalerria.|Artaldearentzat artzain guti hobe ainitz baino. Donde muchos mandan, ninguno obedece, y todo perece.||ENLACE]====
+
 
−
====[/atlas/ganaderia/Esquilando-ovejas-por-el-sistema-tradicional-Carranza-1998.jpg|Esquilando ovejas por el sistema tradicional. Carranza (B), 1998. Fuente: Miguel Sabino Díaz, Grupos Etniker Euskalerria.|Grullas p’arriba, pastor buena vida, Grullas p’abajo, pastor más trabajo.||ENLACE]====
+
====[/atlas/ganaderia/Cabras-con-cencerros-Anboto-1999.jpg|Ahuntzak zintzarriekin. Anboto (B), 1999. Iturria: Labayru Fundazioaren Argazki Artxiboa: José Ignacio García Muñoz.|Abereei zoritxarra ekartzen dieten sorginkeriak urruntzeko bertutea egotzi zaie zintzarriari eta joareei. Aspaldian, erruz erabiltzen zen begizkotik babesteko.||ENLACE]====
−
====[/atlas/ganaderia/Subida-al-monte-Aia-1998.jpg|Subida al monte. Aia (G), 1998. Fuente: Antxon Aguirre, Grupos Etniker Euskalerria.|A finales de la Edad Media los rebaños de los valles vascos confluían a las mismas montañas que en nuestros días constituyen los principales puntos de concentración pastoril veraniega.||ENLACE]====
+
 
−
====[/atlas/ganaderia/Dolmen-de-Gaxteenia-Mendibe-1980.jpg|Dolmen de Gaxteenia. Mendibe (NB), 1980. Fuente: Blot, Jacques. Artzainak. Les bergers basques. Los pastores vascos. San Sebastián: Elkar, 1984.|“La zona axial del Pirineo vasco retiene en el dédalo de sus pliegues ciertos rasgos de cultura de muy larga tradición”.
+
====[/atlas/ganaderia/Pastor-con-kapusai-Eriete-1959.jpg|Artzaina kapusaiarekin. Eriete (N), 1959. Iturria: Nafarroako Museoaren Artxiboa: Nicolás Ardanaz Funtsa.|Nolako artzaina, halako artaldea.||ENLACE]====
−
J. M. Barandiaran||ENLACE]====
+
 
−
====[/atlas/ganaderia/Pastos-en-Carranza-2009.jpg|Pastos en Carranza (B), 2009. Fuente: Luis Manuel Peña, Grupos Etniker Euskalerria.|La prioridad del derecho de circulación de los rebaños sobre el labrantío está expresada en la sentencia: Soroak zor dio larreari ‘La tierra labrada está en deuda con el pastizal’.||ENLACE]====
+
====[/atlas/ganaderia/Bendicion-del-rebano-antes-de-la-partida.jpg|Artaldearen bendizioa mendira abiatu baino lehen. Iturria: Antxon Aguirre, Etniker Euskalerria Taldeak.|Artaldearentzat artzain guti hobe ainitz baino.||ENLACE]====
−
====[/atlas/ganaderia/Vacas-en-prados-comunales-Carranza-2007.jpg|Vacas en prados comunales. Carranza (B), 2007. Fuente: Luis Manuel Peña, Grupos Etniker Euskalerria.|Las poblaciones asentadas en zonas donde la ganadería ha sido base fundamental de su modo de vida consideran a San Antonio Abad principal protector de la salud y de la fertilidad de los animales.||ENLACE]====
+
 
−
====[/atlas/ganaderia/Pastor-y-espaldero-Canada-de-los-Roncaleses-1996.jpg|Pastor y espaldero. Cañada de los Roncaleses (N), 1996. Fuente: Iñaki San Miguel, Grupos Etniker Euskalerria.|La introducción de perros pastores supuso el desplazamiento de los zagales, niños de corta edad encargados hasta entonces de la conducción y guía del rebaño.||ENLACE]====
+
====[/atlas/ganaderia/Esquilando-ovejas-por-el-sistema-tradicional-Carranza-1998.jpg|Ardi-moztea antzinako erara. Karrantza (B), 1998. Iturria: Miguel Sabino Díaz, Etniker Euskalerria Taldeak.|Grullas p’arriba, pastor buena vida, <br />Grullas p’abajo, pastor más trabajo. <br /><br />''Kurriloak gora, artzaina ahoz gora, <br />kurriloak behera, artzaina lanean.''||ENLACE]====
 +
 
 +
====[/atlas/ganaderia/Subida-al-monte-Aia-1998.jpg|Mendirako bidean. Aia (G), 1998. Iturria: Antxon Aguirre, Etniker Euskalerria Taldeak.|Gaur egun artzainen udako pilaketa-gune nagusiak diren mendietan biltzen ziren euskal haranetako artaldeak Erdi Aroaren amaieran.||ENLACE]====
 +
 
 +
====[/atlas/ganaderia/Dolmen-de-Gaxteenia-Mendibe-1980.jpg|Gaxteeniako dolmena. Mendibe (NB), 1980. Iturria: Blot, Jacques. Artzainak. Les bergers basques. Los pastores vascos. Donostia: Elkar, 1984.|"Euskal Pirinioen ardatz-guneko tolesturetan oso tradizio luzeko kultura dago gorderik" <br />''J. M. Barandiaran''.||ENLACE]====
 +
 
 +
====[/atlas/ganaderia/Pastos-en-Carranza-2009.jpg|Karrantzako (B) larreak, 2009. Iturria: Luis Manuel Peña, Etniker Euskalerria Taldeak.|Artaldeek soroetatik zehar ibiltzeko zuten eskubidearen lehentasuna esaera honetan agertzen da: Soroak zor dio larreari.||ENLACE]====
 +
 
 +
====[/atlas/ganaderia/Vacas-en-prados-comunales-Carranza-2007.jpg|Behiak herri-lurretan bazkatzen. Karrantza (B), 2007. Iturria: Luis Manuel Peña, Etniker Euskalerria Taldeak.|Abeltzaintza bizimoduaren funtsezko oinarria izan den lekuetan finkatutako populazioen arabera, san Antonio Abad animalien osasunaren eta ugalkortasunaren babesle nagusia zen.||ENLACE]====
 +
 
 +
====[/atlas/ganaderia/Pastor-y-espaldero-Canada-de-los-Roncaleses-1996.jpg|Artzaina eta ardi-txakurra. Erronkariko abelbidea (N), 1996. Iturria: Iñaki San Miguel, Etniker Euskalerria Taldeak.|Ardi-txakurrak sartzean, alde batera utzi zituzten artzain-mutilak, ordura arte artaldea gidatzeaz arduratzen ziren adin txikiko haurrak.||ENLACE]====
  
  

Revisión del 12:25 27 ene 2020

Ikerketa etnografikoa helburutzat harturik, XX. mendetik gaur arteko euskal kulturaren eta Euskal Herriko bizimodu tradizionalen ikuspegi orokorra eskaintzen du egitasmo honek.

Arreoa erakusten. Bidegoian (G), 1957. Iturria: Ana Larrarte, Etniker Euskalerria Taldeak.
Munekogoikoa baserria. Urigoiti auzoa (Orozko-B), 1994. Iturria: Edurne Romarate, Etniker Euskalerria Taldeak.
Etxea eta Familia Euskal Herrian

Etxea eta Familia Euskal Herrian

Baserririk zaharrenetan zura da erabilitako gai nagusia, hala barne-egituran nola kanpokoan.
Etxea eta Familia Euskal Herrian
Etxeko Elikadura Euskal Herrian

Etxeko Elikadura Euskal Herrian

On dagizula janak eta kalterik ez edanak.
Etxeko Elikadura Euskal Herrian
Txotxa. Gipuzkoa, 1988. Iturria: Antxon Aguirre, Etniker Euskalerria Taldeak.
Kulunka. Iturria: Arrien, Gregorio. Niños vascos evacuados en 1937. Bilbo, 1988.
Haur Jolasak Euskal Herrian

Haur Jolasak Euskal Herrian

Sirrin-sarran, domini pan, zure semea errotan, errota txiki, errota handi, eragin deutso, pin-pan. Haur-kanta
Haur Jolasak Euskal Herrian
Herri Medikuntza Euskal Herrian

Herri Medikuntza Euskal Herrian

endagaietatik haratago doan herri-jakituria ezkutatzen du herri-medikuntzak. Jasotako datuen arabera, osasuna eta gaixotasuna —giza gorputza azken batean— ulertzeko bestelako pentsaera zuten gure arbasoek, gaur egungotik urrunekoa.
Herri Medikuntza Euskal Herrian
Elarra batzen Ostiral Santuan. Burandon Gatzaga (A), 1998. Iturria: Isidro Sáenz de Urturi, Etniker Euskalerria Taldeak.
Seintzaina. Zeanuri (B), 1924. Iturria: Labayru Fundazioaren Argazki Artxiboa: Felipe Manterola Funtsa.
Euskal Herriko Ohikuneak Jaiotzatik Ezkontzara

Euskal Herriko Ohikuneak Jaiotzatik Ezkontzara

XX. mendearen erdialdera arte, haurdun zeuden emakumeek etxean erditzen zuten emaginaren eta familiako zein auzoko emakumeen laguntzaz. Erditzea emakume-kontua zen, beraz.
Euskal Herriko Ohikuneak Jaiotzatik Ezkontzara
Heriotza Ohikuneak Euskal Herrian

Heriotza Ohikuneak Euskal Herrian

Oilarrak gauez kukurruku jotzen badu, laster izango da gorpuren bat etxe hartan.
Heriotza Ohikuneak Euskal Herrian
Hilarriak. Irulegi (NB). Iturria: Michel Duvert, Etniker Euskalerria Taldeak.
Ahuntzak zintzarriekin. Anboto (B), 1999. Iturria: Labayru Fundazioaren Argazki Artxiboa: José Ignacio García Muñoz.
Abeltzaintza eta Artzaintza Euskal Herrian

Abeltzaintza eta Artzaintza Euskal Herrian

Abereei zoritxarra ekartzen dieten sorginkeriak urruntzeko bertutea egotzi zaie zintzarriari eta joareei. Aspaldian, erruz erabiltzen zen begizkotik babesteko.
Abeltzaintza eta Artzaintza Euskal Herrian
Agricultura en Vasconia

Agricultura en Vasconia

Maiatz luzea, gosea; garagarrilak ekarriko du asea. Mayo hortelano, mucha paja y poco grano.
Agricultura en Vasconia
Trilladora y costales de trigo. Navarra, c. 1960. Fuente: Archivo Museo de Navarra: Fondo Nicolás Ardanaz.
Obtenido de «https://atlasetnografico.labayru.eus/index.php?title=Main_Page/eu&oldid=152482»