Diferencia entre revisiones de «Main Page/eu»

Revisión del 12:19 27 ene 2020

Ikerketa etnografikoa helburutzat harturik, XX. mendetik gaur arteko euskal kulturaren eta Euskal Herriko bizimodu tradizionalen ikuspegi orokorra eskaintzen du egitasmo honek.

Arreoa erakusten. Bidegoian (G), 1957. Iturria: Ana Larrarte, Etniker Euskalerria Taldeak.

Munekogoikoa baserria. Urigoiti auzoa (Orozko-B), 1994. Iturria: Edurne Romarate, Etniker Euskalerria Taldeak.

Etxea eta Familia Euskal Herrian

Baserririk zaharrenetan zura da erabilitako gai nagusia, hala barne-egituran nola kanpokoan.

Etxea eta Familia Euskal Herrian

Etxeko Elikadura Euskal Herrian

Elikagaiak familiako nekazaritza-ustiategian lortzen ziren, edo inguruko merkatuetan erosten ziren, horiek, aldi berean, eskualdean ekoitzitako elikagaiekin hornitzen baitziren. Etxeko edo eskualdeko autohornikuntza hori produktu gutxi batzuekin osatzen zen, eta horiek ia beti ohiz kanpokoak izaten ziren.

Etxeko Elikadura Euskal Herrian

Erriberako merkatua. Bilbo, XX. mendearen hasiera. Iturria: Labayru Fundazioaren Argazki Artxiboa.

Zotzetara. Zeanuri (B), 1993. Iturria: Ander Manterola, Etniker Euskalerria Taldeak.Txirristi-mirristi, gerrena, plat, olio-zopa, kikili-salda, urrup edan edo klik, ikimilikiliklik. Zozketa-formula

Haur Jolasak Euskal Herrian

ENLACE

Haur Jolasak Euskal Herrian

Medicina popular en Vasconia

Osasun ona eukiteko, oiloekin ohera eta txoriekin jaiki. Acostarse y levantarse temprano hacen al hombre sabio, rico y sano.

Medicina Popular en Vasconia

Capilla del Arcángel, Santuario de Aralar (N). Festividad de San Miguel, 1984. Fuente: Anton Erkoreka, Grupos Etniker Euskalerria.

Pasacalles. Sangüesa (N), c. 1960. Fuente: Juan Cruz Labeaga, Grupos Etniker Euskalerria.

Ritos del nacimiento al matrimonio en Vasconia

Gazteak, badakizue zelan dantzan egin: burua gora-gora ta kaderai eragin. Copla antigua

Ritos del nacimiento al matrimonio en Vasconia

Ritos funerarios en Vasconia

Los toques de campana han constituido una forma de comunicar la muerte muy efectiva en poblaciones rurales.

Ritos Funerarios en Vasconia

Toque de campana anunciando la muerte. Beasain (G). Fuente: José Zufiaurre, Grupos Etniker Euskalerria.

Esquilando ovejas por el sistema tradicional. Carranza (B), 1998. Fuente: Miguel Sabino Díaz, Grupos Etniker Euskalerria.

Ganaderia y pastoreo en Vasconia

Grullas p’arriba, pastor buena vida, Grullas p’abajo, pastor más trabajo.

Ganaderia y pastoreo en Vasconia

Agricultura en Vasconia

Tente nublo, tente en ti,no te caigas sobre mí,guarda el pan, guarda el vino,guarda los campos que están floridos.Conjuro contra nublados

Agricultura en Vasconia

Viñedo de Obanos (N), 2011. Fuente: M.ª Amor Beguiristain, Grupos Etniker Euskalerria.

@@ Línea 90: / Línea 90: @@
 ====[/atlas/juegos/Asto-astoka-Zeanuri-1920.jpg|Zeanuriko (B) haurrak, 1913. Iturria: Labayru Fundazioaren Argazki Artxiboa: Felipe Manterola Funtsa.|''Txirringolan''<br />Metalezko edo egurrezko uztai bat pirritan eramaten da, muturrean kakoa duen alanbrezko hagaxka batekin, kako horrekin zuzenduz eta bultzatuz.|]====
-====[/atlas/juegos/A-chorro-morro.jpg|A chorro-morro. Fuente: Iñigo Irigoyen, José. Folklore Alavés. Vitoria-Gasteiz: Diputación Foral de Álava, 1949.|Astoka<br /> Uno o varios participantes se agachan adoptando una postura que generalmente se llama de ‘de burro’ y los demás saltan sobre ellos o pasan por encima.||ENLACE]====
+<div class="mw-translate-fuzzy">
+====[/atlas/juegos/A-chorro-morro.jpg|Astoka. Iturria: Iñigo Irigoyen, José. Folklore Alavés. Gasteiz: Arabako Foru Aldundia, 1949.|Parte-hartzaile bat edo batzuk makurtu egiten dira, “astoa” esan ohi zaion jarrera hartuta, eta gainerakoek haien gainetik jauzi egin edo pasa behar dute.||ENLACE]====
-====[/atlas/juegos/A-chorro-morro.jpg|Vestidos y adornos vegetales. Egozkue (N), 1967. Fuente: José Zufiaurre, Grupos Etniker Euskalerria.|Akerrak adarrak okerrak ditu, adarrak okerrak akerrak ditu, okerrak adarrak akerrak ditu. Trabalenguas||ENLACE]====
+====[/atlas/juegos/A-chorro-morro.jpg|Landareez egindako jantziak eta apaingarriak. Egozkue (N), 1967. Iturria: José Zufiaurre, Etniker Euskalerria Taldeak.|Akerrak adarrak okerrak ditu, <br />adarrak okerrak akerrak ditu, <br />okerrak adarrak akerrak ditu. <br /><br />''Aho-korapiloa''||ENLACE]====
-====[/atlas/juegos/A-enfermeras-Getxo-1993.jpg|A médicas y enfermeras. Getxo (B), 1993. Fuente: Jon Elorriaga, Grupos Etniker Euskalerria.|Txikia banintzen, handia banintzen, maiatzerako burutu nintzen. Acertijo||ENLACE]====
+====[/atlas/juegos/A-enfermeras-Getxo-1993.jpg|Mediku-erizainetan. Getxo (B), 1993. Iturria: Jon Elorriaga, Etniker Euskalerria Taldeak.|Txikia banintzen, handia banintzen, maiatzerako burutu nintzen. <br />''Igarkizuna''||ENLACE]====
-====[/atlas/juegos/A-chorro-morro.jpg|Grupo de niños y niñas. Zeanuri (B), 1920. Fuente: Archivo Fotográfico Labayru Fundazioa: Fondo Felipe Manterola.|Los niños en la sociedad tradicional, tanto urbana como rural, apenas conocían otros juguetes que los que ellos mismos fabricaban. El juego prevalecía sobre el juguete, siendo este en todo caso una apoyatura para aquél.||ENLACE]====
+====[/atlas/juegos/A-chorro-morro.jpg|Haurtxo-taldea. Zeanuri (B), 1920. Iturria: Labayru Fundazioaren Argazki Artxiboa: Felipe Manterola Funtsa.|Gizarte tradizionaleko haurrek, hirikoek zein landa-eremuetakoek, ez zuten ia jostailurik ezagutzen, eurek egindakoak kenduta. Jolasa nagusitzen zen jostailuaren gainetik, eta, nolanahi ere, jostailua jolasaren euskarria izaten zen.||ENLACE]====
-====[/atlas/juegos/Ninos-con-patinetes-y-triciclos-en-la-Florida.jpg|Niñas y niños con patinetes y triciclos en la Florida. Fuente: Archivo Municipal de Vitoria-Gasteiz: Ceferino Yanguas.|El juego acompaña al ser humano a lo largo de toda su vida; tal actividad, sin embargo, desempeña funciones bien distintas en niños y en adultos.||ENLACE]====
+====[/atlas/juegos/Ninos-con-patinetes-y-triciclos-en-la-Florida.jpg|Haurrak Florida parkean patinete eta trizikloekin. Iturria: Gasteizko Udal Artxiboa: Ceferino Yanguas.|Jolasak bizitza osoan laguntzen dio gizakiari; hala ere, jarduera horrek oso funtzio desberdinak betetzen ditu haurrengan eta helduengan.||ENLACE]====
-====[/atlas/juegos/Pin-pin-zarramacatin-Carranza-1993.jpg|Pin, pin, zarramacatín. Carranza (B), 1993. Fuente: Luis Manuel Peña, Grupos Etniker Euskalerria.|Honek arrautza ekarri, honek erreten ipini, honek gatza eman, honek pixka bat probatu, honek dena jan! Juego de dedos||ENLACE]====
+====[/atlas/juegos/Pin-pin-zarramacatin-Carranza-1993.jpg|Pin, pin, zarramacatín. Karrantza (B), 1993. Iturria: Luis Manuel Peña, Etniker Euskalerria Taldeak.|Honek arrautza ekarri, <br />honek erreten ipini, <br />honek gatza eman,
+ <br />honek pixka bat probatu, <br />honek dena jan! <br /><br />''Atzamar-jokoa''||ENLACE]====
-====[/atlas/juegos/Beasaingo-haurrak-Egozkuen-1967.jpg|Beasaingo haurrak Egozkuen (N), 1967. Fuente: José Zufiaurre, Grupos Etniker Euskalerria.|Txori-ikasten Se jugaba a buscar nidos de pájaros, llegándose a conocer sus hábitos, sus cantos, sus técnicas de construcción…||ENLACE]====
+====[/atlas/juegos/Beasaingo-haurrak-Egozkuen-1967.jpg|Beasaingo haurrak Egozkuen (N), 1967. Iturria: José Zufiaurre, Etniker Euskalerria Taldeak.|''Txori-ikasten'' <br /> Hegaztien habien bila joaten jolasten zen, eta, horretara, haien ohiturak, kantuak, eraikuntza-teknikak eta abar ikasten ziren.||ENLACE]====
-====[/atlas/juegos/Lanzando-la-trompa-Getxo-1993.jpg|Lanzando la trompa. Getxo (B), 1993. Fuente: Jon Elorriaga, Grupos Etniker Euskalerria.|Las transformaciones operadas en el mundo adulto tienen su necesario reflejo en el mundo infantil. Sin olvidar que estas transformaciones afectan también al universo de creencias, convicciones y ritos que subyacen en el fondo de muchos juegos tradicionales; muchos de estos se vaciarán de significación, algunos caerán en el desuso, otros persistirán y se adaptarán a las nuevas circunstancias.||ENLACE]====
+====[/atlas/juegos/Lanzando-la-trompa-Getxo-1993.jpg|Ziba jaurtitzen. Getxo (B), 1993. Iturria: Jon Elorriaga, Etniker Euskalerria Taldeak.|Helduen munduan izaten diren aldaketak haurren munduan ere islatzen dira. Ez dugu ahaztu behar aldaketa horiek eragina dutela joko tradizional askoren azpian dauden sinesmenen, usteen eta errituen unibertsoan; joko horietako asko esanahiz hustuko dira, batzuk ez dira gehiago erabiliko, eta beste batzuek iraungo dute eta egoera berrietara egokituko dira.||ENLACE]====
-====[/atlas/juegos/Jugando-al-corro-Larraul.jpg|Jugando al corro. Larraul (G). Fuente: Antxon Aguirre, Grupos Etniker Euskalerria.|Korruka Al corro de las patatas, naranjas y limones, como comen los señores, alupé, alupé, sentadito me quedé.||ENLACE]====
+====[/atlas/juegos/Jugando-al-corro-Larraul.jpg|Korruka. Larraul (G). Iturria: Antxon Aguirre, Etniker Euskalerria Taldeak.|Korruka Al corro de las patatas, <br />naranjas y limones, <br /> como comen los señores, <br /> alupé, alupé, <br /> sentadito me quedé.||ENLACE]====
-====[/atlas/juegos/Asto-astoka-Zeanuri-1920.jpg|Al burro. Zeanuri (B), 1920. Fuente: Archivo Fotográfico Labayru Fundazioa: Fondo Felipe Manterola.|—Arre, arre, mandako, bihar Tolosarako, etzi Panplonarako. —Handik zer ekarriko? —Zapata ta garriko.||ENLACE]====
+====[/atlas/juegos/Asto-astoka-Zeanuri-1920.jpg|Arre-arreka. Zeanuri (B), 1920. Iturria: Labayru Fundazioaren Argazki Artxiboa: Felipe Manterola Funtsa.|—Arre, arre, mandako, <br/>bihar Tolosarako, <br/>etzi Panplonarako. <br/> —Handik zer ekarriko? <br/> —Zapata ta garriko.||ENLACE]====
-====[/atlas/juegos/Jugando-al-corro-Larraul.jpg|Rifando. Zeanuri (B), 1993. Fuente: Ander Manterola, Grupos Etniker Euskalerria.|Txirristi-mirristi, gerrena, plat, olio-zopa, kikili-salda, urrup edan edo klik, ikimilikiliklik. Fórmula infantil de selección||ENLACE]====
+====[/atlas/juegos/Jugando-al-corro-Larraul.jpg|Zotzetara. Zeanuri (B), 1993. Iturria: Ander Manterola, Etniker Euskalerria Taldeak.Txirristi-mirristi, <br />gerrena, plat, <br />olio-zopa, kikili-salda, <br />urrup edan edo klik, <br />ikimilikiliklik. <br /><br />''Zozketa-formula''||ENLACE]====
-====[/atlas/juegos/Pin-pin-zarramacatin-Carranza-1993.jpg|Velando el sueño. Fuente: Novedades. San Sebastián, 1914.|Obabatxua lo ta lo, zuk orain eta nik gero; zeuk gura dozun orduren baten, biok egingo dogu lo ta lo. Canción de cuna||ENLACE]====
+====[/atlas/juegos/Pin-pin-zarramacatin-Carranza-1993.jpg|Loa zaintzen. Iturria: Novedades. Donostia, 1914.|Obabatxua lo ta lo, <br />zuk orain eta nik gero; <br />zeuk gura dozun orduren baten, <br />biok egingo dogu lo ta lo. <br />''Lo-kanta''||ENLACE]====
+</div>