Diferencia entre revisiones de «Indice Ritos funerarios en vasconia/eu»
De Atlas Etnográfico de Vasconia
| Línea 298: | Línea 298: | ||
== IX. [[CAMINOS_MORTUORIOS._HILBIDEAK|HIL-BIDEAK]] == | == IX. [[CAMINOS_MORTUORIOS._HILBIDEAK|HIL-BIDEAK]] == | ||
| − | === [[ | + | === [[Denominaciones37|Izenak]] === |
=== [[Los_caminos_mortuorios_en_localidades_de_poblacion_dispersa|Hil-bideak populaketa sakabanatuko herrietan]] === | === [[Los_caminos_mortuorios_en_localidades_de_poblacion_dispersa|Hil-bideak populaketa sakabanatuko herrietan]] === | ||
Revisión del 06:37 9 may 2018
Contenido de esta página
- 1 I. HERIOTZAREN ZANTZUAK
- 2 II. AGONIA ETA HERIOTZA
- 3 III. BIATIKOA ETA OLIADURA. AZKEN SAKRAMENTUAK
- 4 IV. ARIMAREN PATUARI BURUZKO SINESMENAK
- 5 V. ETXEKO DOLUA ETA AUZOKIDEEN LAGUNTZA
- 6 VI. HERIOTZAREN JAKINARAZPENA
- 7 VII. HILAREN BEZTITZEA
- 8 VIII. GAUBEILA
- 9 IX. HIL-BIDEAK
- 10 X. HILOTZA ELIZARA ERAMATEA
- 11 XI. SEGIZIOA
- 12 XII. JANZKERA SEGIZIOAN
- 13 XIII. SEGIZIOKO ESKAINTZA ERAMAILEAK
- 14 XIV. HILETAK
- 15 XV. HILETA EGUNAK
- 16 XVI. HILOBIAK ELIZETAN. JARLEKUAK. FUESAK
- 17 XVII. ESKAINTZAK ETA ESKARIAK HILOBIAN. ARGIAK, OLATAK, HIL-OTOITZAK
- 18 XVIII. EHORZKETA
- 19 XIX. HILDAKOAREN ETXERA ITZULTZEA ETA HILETA-OTORDUAK
- 20 XX. DOLUA
- 21 XXI. DOMURU SANTUKO OSPAKIZUNA
- 22 XXII. HERIOTZAREN INGURUKO ELKARTEAK
- 22.1 Kofradia erlijiosoen ezaugarri nagusiak
- 22.2 Vera Cruzeko kofradia
- 22.3 Santo Rosarioko kofradia
- 22.4 Arimen kofradia
- 22.5 Beste izen batzuk dituzten kofradia erlijiosoak (San Blas, San Nikolas, Arrantzaleak eta Mareatzaileak, Santiago Apostolua, San Frantzisko Xabier, San Roke, San Sebastian, Santa Ana, San Jose, Sakramentu Santua, Santa Fe, Zuziak, Kobazuloetako Ama)
- 22.6 Santutegiei lotutako kofradiak
- 22.7 Auzo-kofradiak Bizkaian
- 22.8 Zangotzako Hirutasunaren kofradia (Nafarroa)
- 22.9 Aramaioko Apaizen kofradia (Araba)
- 22.10 Hiletetarako mutualitate-izaera duten ermandade eta elkarteak
- 22.11 Eranskina
- 23 XXIII. EHORZTEKO LEKUAK ETA MODUAK
- 24 XXIV. MAMUAK ETA ARIMA HERRATUAK
- 24.1 Agerpenei buruzko sinesmenak
- 24.2 Arimak agertzeko moduak
- 24.3 Agerpenen denborak
- 24.4 Agerpenen eszenatokiak
- 24.5 Agerpenen lekukoak
- 24.6 Agerpenen aurreko jokabideak
- 24.7 Aieruak eta agerpenei beldurra
- 24.8 Arimekiko sinesmenari lotutako praktikak
- 24.9 Agertuen narrazio tradizionalizatuak
- 24.10 Eranskina: Agertuen kontakizunak
- 25 LES RITES FUNERAIRES EN PAYS BASQUE NORD OU IPARRALDE (SINTHESE)
I. HERIOTZAREN ZANTZUAK
Animaliekin erlazionatutako zantzuak
Ekintzekin eta gertaerekin erlazionatutako zantzuak
II. AGONIA ETA HERIOTZA
Hiltamua
- Arretak eta zaintzak
- Hil-hurrenari bisita. Bisita egitea
- Hil-hurrenari beila. Gaubeila
- Aldaketa garaikideak
- Haserreak eta irainak
- Jeinuak edukitzea. Gaizkinak
- Meza enkomendadua
- Argien eta baraualdien eskaintza. Kandela bizte eta barauak
- Arimari irteera erraztea
Heriotza
- Madarikazioak. Birao-maledizioneak
- Begizkoa. Begigaiztoa
- Heriotzaren jeinuak. Herioa, balbea
III. BIATIKOA ETA OLIADURA. AZKEN SAKRAMENTUAK
Heriotzako iragatearen erritu kristauak
Izenak
Azken Sakramentuak hartzea. Elizakoak
- Etxeko aldarea
- Etxea apaintzea
- Biatikoa Baskonia kontinentalean
- Biatikoa Nafarroan
- Biatikoa Gipuzkoan
- Biatikoa Bizkaian
- Biatikoa Araban
1. eranskina: Derniers Sacrements, Azken Sakramendia, Mendiben (NB)
2. eranskina: Biatikoaren eta Oliaduraren administrazioa antzinako Erromatar Erritualean
IV. ARIMAREN PATUARI BURUZKO SINESMENAK
Arimaren eta gorputzaren arteko bereizketa
Salbazioko eta kondenako seinaleak
Salbazioa ziurtatzeko praktikak
V. ETXEKO DOLUA ETA AUZOKIDEEN LAGUNTZA
Dolu-zeinuak hildakoaren etxean
Auzokideen parte-hartzea doluan
- Auzoko hierarkiaren antolaketa
- Lehen auzoa
- Adiskidetzea eta adiskidetasuna auzokideen artean
- Etxeko zereginak eta lanak
- Familia-laguntzaren lehentasuna
- Ohituraz ezarritako laguntzak
Parrokiako gurutzea hildakoaren etxean
Eranskina: Auzokideen rola hileta-errituan Ortzaizen (NB)
VI. HERIOTZAREN JAKINARAZPENA
Abisuak. Hil-mezuak
- Familiako kideak eta auzokideak
- Lehen auzoak
- Mutilak
- Emakume berriemaileak
- Mezulariak eta auroroak
Kanpai-hotsak. Hil-kanpaiak, hil-zeinuak
- Sexuaren bereizketa eta estatus erlijiosoa
- Aingeru-kanpaia
- Kategoria sozialak
Eskelak
Oroigarriak
Heriotzaren berria ematea etxeko abereei
- Erlauntzaren iraupena
- Egin ezazue argizari gehiago. Egizue argizaria
- Argizaria eskatzea eta erleen heriotza eragoztea
- Nagusiaren heriotza. Nagusia hil da
- Nagusi berria. Nagusia ezagutu
- Dolu-markak. Lutoa jantzi
VII. HILAREN BEZTITZEA
Hiltzea eta begiak ixteko ekintza
Garbiketa eta beztitzea
- Gorpu-izara. Gorputz-izara
- Arropa erlijiosoak
- Jaietarako arropa
Hilotzaren ondoko objektuak
Belar-erretzeak
VIII. GAUBEILA
Gaubeila
- Izenak
- Gaubeila Baskonia kontinentalean. Gaubeila
- Gaubeila Baskonia penintsularrean. Begiria
- Lanpararen zaintza. Lanpiona
- Gaubeilako mokaduak
Hildakoaren gela
Hilotzaren atontzea
Hilkutxa
Andak eta kolportak
Lastaira erretzea
IX. HIL-BIDEAK
Izenak
Hil-bideak populaketa sakabanatuko herrietan
Hil-bideak landa-eremuko hiribilduetan
Hil-bideak populaketa kontzentratuko herrietan
Parrokiko gurutzearen eta Biatikoaren bideak
Hil-bideen konponketa
Hil-bideen esanahi juridikoa
X. HILOTZA ELIZARA ERAMATEA
Hil-ohezaleak
- Baskonia kontinentala. Hilketariak
- Baskonia penintsularra. Andariak
Gorpua altxatzea
XI. SEGIZIOA
Segizioaren osaketa
Kofradiak eta elkarteak segizioan
Otoitzak eta kantuak gorpua eraman bitartean
Segizioaren geldialdiak. Itxoinaldiak
Segizioa gaur egun
Umeen ehorzketa
Gazteen ehorzketa
Erostariak
XII. JANZKERA SEGIZIOAN
Doluko antzinako janzkera
Gizonezkoen janzkera tradizionala
Emakumeen janzkera tradizionala
Ahaideen eta auzoen janzkera tradizionala
Segizioko kideen janzkera gaur egun
XIII. SEGIZIOKO ESKAINTZA ERAMAILEAK
Eskaintzaren eramaile emakumezkoa. Izenak
Abereen antzinako eskaintzak segizioan
Erramuak eta lore-koroak segizioan
XIV. HILETAK
Hilotza hiletetan
Familiaren doluaren atontzea elizan
Hileta-meza
Eranskina: Hiletak, Erromatar Erritualaren arabera
XV. HILETA EGUNAK
Bederatziurrena
Ondrak
Arimen hileroko funtzioa eta Ogerrena
Urteburuko meza
Meza-sariak
Eranskina: Ehorzketaren gastuak
XVI. HILOBIAK ELIZETAN. JARLEKUAK. FUESAK
Izenak
Hilobi sinbolikoen iraupena gaur egun
Hilobiko hatuak
- Argimutila
- Sepultura. Fuesa
- Argizaiola
- Candelero
Hilobiaren aktibazioa. Ezkoen piztea
Hilobia hartzea
Doluaren iraupena hilobian. Ogi-hastea eta ogi-uztea
XVII. ESKAINTZAK ETA ESKARIAK HILOBIAN. ARGIAK, OLATAK, HIL-OTOITZAK
Argien eskaintza. Argi egitea
- Gipuzkoa
- Nafarroa
- Araba
- Bizkaia
- Euskal Herri kontinentala
- Gipuzkoa
- Nafarroa
- Araba
- Bizkaia
- Euskal Herri kontinentala
Ogien eskaintza. Ogien eskaintza
Diruaren eskaintzak hilobian. Errespontsuak
- Jaiegunetan
- Azoka-egunetan
Animalien antzinako eskaintzak
XVIII. EHORZKETA
Ehorzketara joatea
Errituak hilerrian
Lurra ematea
Hilobiaren orientazioa
- Eguzkiarekiko orientazioa
- Elizarekiko orientazioa
- Hilerriaren planoarekiko orientazioa
- Ausazko banaketa
XIX. HILDAKOAREN ETXERA ITZULTZEA ETA HILETA-OTORDUAK
Segizioa hildakoaren etxera itzultzea
Otorduak eta mokaduak bildutakoei
Hiletetan izandakoei emandako opariak
Entierro-bazkaria
- Hildakoaren etxean
- Taberna eta ostatuetan
- Gelaren eta janariaren prestaketa
- Ahaideak
- Auzokideak
- Mezakoak
- Beste gonbidatu batzuk
- Mahaiburua
- Otoitzak
- Beskoitze (L)
- Izpura (BN)
- Ezpeize-Ündüreine (Z)
- Basabürüa (Z)
- Aria (N)
- Allo (N)
- Mezkiritz (N)
- Berastegi (G)
- Elosua (G)
- Abadiño (B)
- Zeanuri (B)
- Erriberagoitia (A)
- Agurain (A)
Eranskina: Hil-banketeei buruzko antzinako legezko murrizketak
XX. DOLUA
Izenak
Doluaren iraupena
Dolu-garaiko murrizketak
Doluko arropa
- Doluzko mantelina
- Mantalina
- Soingainekoa
- Mantaleta
- Kaputxina
- Kapa
- Kapa ttipia eta taulerra
Dolu-zeinuak etxearen kanpoaldean
Dolua etxeko abereengana zabaltzea
Beste dolu-adierazpen batzuk
Doluan egindako aldaketak
XXI. DOMURU SANTUKO OSPAKIZUNA
Azaroak 1. Domuru Santu
- Euskal Herri penintsularra
- Euskal Herri kontinentala
Azaroak 2. Hildakoen Egunaren edo Arimen Egunaren ospakizuna. Arimen Eguna
Hilen aldeko ospakizunak urtean zehar
Hilobien zaintza
XXII. HERIOTZAREN INGURUKO ELKARTEAK
Kofradia erlijiosoen ezaugarri nagusiak
Vera Cruzeko kofradia
Santo Rosarioko kofradia
Arimen kofradia
Beste izen batzuk dituzten kofradia erlijiosoak (San Blas, San Nikolas, Arrantzaleak eta Mareatzaileak, Santiago Apostolua, San Frantzisko Xabier, San Roke, San Sebastian, Santa Ana, San Jose, Sakramentu Santua, Santa Fe, Zuziak, Kobazuloetako Ama)
Santutegiei lotutako kofradiak
Auzo-kofradiak Bizkaian
Zangotzako Hirutasunaren kofradia (Nafarroa)
Aramaioko Apaizen kofradia (Araba)
Hiletetarako mutualitate-izaera duten ermandade eta elkarteak
Eranskina
XXIII. EHORZTEKO LEKUAK ETA MODUAK
Ehorzketa etxean. Etxekanderearen baratzea
Ehorzketa elizaren ondoan
Ehorzketa elizaren barruan
Elizetan ehorzteko legezko debekuak
Hilerria
- Tenpluaren ondoan
- Hilerriak ermiten ondoan
- Hilerriak aldirietan
- Tumulua
- Hilobia lurrean lauza batekin
- Panteoia
- Nitxoa
- Gurutzeak
- Hilarriak
- Linboa
- Beren burua hil dutenentzako eta fedegabeentzako espazioa
- Kasu partikularrak
- Ehorzketa zibilak
XXIV. MAMUAK ETA ARIMA HERRATUAK
Agerpenei buruzko sinesmenak
Arimak agertzeko moduak
Agerpenen denborak
Agerpenen eszenatokiak
Agerpenen lekukoak
Agerpenen aurreko jokabideak
- Mezak
- Otoitzak
- Zorrak kitatzea
- Promesak betetzea
Aieruak eta agerpenei beldurra
Arimekiko sinesmenari lotutako praktikak
Agertuen narrazio tradizionalizatuak
Eranskina: Agertuen kontakizunak
