Diferencia entre revisiones de «Indice Ritos funerarios en vasconia/eu»

De Atlas Etnográfico de Vasconia
Saltar a: navegación, buscar
Línea 417: Línea 417:
 
 
 
 
  
−
== XIII. [[PORTADORES_DE_OFRENDAS_EN_EL_CORTEJO|SEGIZIOKO ESKAINTZA ERAMAILEAK]] ==
+
== XIII. [[PORTADORES_DE_OFRENDAS_EN_EL_CORTEJO/eu|SEGIZIOKO ESKAINTZA ERAMAILEAK]] ==
  
 
=== [[La_portadora_de_la_ofrenda._Denominaciones|Eskaintzaren eramaile emakumezkoa. Izenak]] ===
 
=== [[La_portadora_de_la_ofrenda._Denominaciones|Eskaintzaren eramaile emakumezkoa. Izenak]] ===

Revisión del 08:00 18 dic 2018

Otros idiomas:
Inglés • ‎Español • ‎Euskera • ‎Francés

Contenido de esta página

I. HERIOTZAREN ZANTZUAK

Animaliekin erlazionatutako zantzuak

Ekintzekin eta gertaerekin erlazionatutako zantzuak

 

II. AGONIA ETA HERIOTZA

Hiltamua

    • Arretak eta zaintzak
    • Hil-hurrenari bisita. Bisita egitea
    • Hil-hurrenari beila. Gaubeila
    • Aldaketa garaikideak
    • Haserreak eta irainak
    • Jeinuak edukitzea. Gaizkinak
    • Meza enkomendadua
    • Argien eta baraualdien eskaintza. Kandela bizte eta barauak
    • Arimari irteera erraztea

Heriotza

    • Madarikazioak. Birao-maledizioneak
    • Begizkoa. Begigaiztoa
    • Heriotzaren jeinuak. Herioa, balbea

 

III. BIATIKOA ETA OLIADURA. AZKEN SAKRAMENTUAK

Heriotzako iragatearen erritu kristauak

Izenak

Azken Sakramentuak hartzea. Elizakoak

    • Etxeko aldarea
    • Etxea apaintzea
    • Biatikoa Baskonia kontinentalean
    • Biatikoa Nafarroan
    • Biatikoa Gipuzkoan
    • Biatikoa Bizkaian
    • Biatikoa Araban

1. eranskina: Derniers Sacrements, Azken Sakramendia, Mendiben (NB)

2. eranskina: Biatikoaren eta Oliaduraren administrazioa antzinako Erromatar Erritualean

 

IV. ARIMAREN PATUARI BURUZKO SINESMENAK

Arimaren eta gorputzaren arteko bereizketa

Salbazioko eta kondenako seinaleak

Salbazioa ziurtatzeko praktikak

 

V. ETXEKO DOLUA ETA AUZOKIDEEN LAGUNTZA

Dolu-zeinuak hildakoaren etxean

Auzokideen parte-hartzea doluan

    • Auzoko hierarkiaren antolaketa
    • Lehen auzoa
    • Adiskidetzea eta adiskidetasuna auzokideen artean
    • Etxeko zereginak eta lanak
    • Familia-laguntzaren lehentasuna
    • Ohituraz ezarritako laguntzak

Parrokiako gurutzea hildakoaren etxean

Eranskina: Auzokideen rola hileta-errituan Ortzaizen (NB)

 

VI. HERIOTZAREN JAKINARAZPENA

Abisuak. Hil-mezuak

    • Familiako kideak eta auzokideak
    • Lehen auzoak
    • Mutilak
    • Emakume berriemaileak
    • Mezulariak eta auroroak

Kanpai-hotsak. Hil-kanpaiak, hil-zeinuak

    • Sexuaren bereizketa eta estatus erlijiosoa
    • Aingeru-kanpaia
    • Kategoria sozialak

Eskelak

Oroigarriak

Heriotzaren berria ematea etxeko abereei

    • Erlauntzaren iraupena
    • Egin ezazue argizari gehiago. Egizue argizaria
    • Argizaria eskatzea eta erleen heriotza eragoztea
    • Nagusiaren heriotza. Nagusia hil da
    • Nagusi berria. Nagusia ezagutu
    • Dolu-markak. Lutoa jantzi

 

VII. HILAREN BEZTITZEA

Hiltzea eta begiak ixteko ekintza

Garbiketa eta beztitzea

    • Gorpu-izara. Gorputz-izara
    • Arropa erlijiosoak
    • Jaietarako arropa

Hilotzaren ondoko objektuak

Belar-erretzeak

 

VIII. GAUBEILA

Gaubeila

    • Izenak
    • Gaubeila Baskonia kontinentalean. Gaubeila
    • Gaubeila Baskonia penintsularrean. Begiria
    • Lanpararen zaintza. Lanpiona
    • Gaubeilako mokaduak

Hildakoaren gela

Hilotzaren atontzea

Hilkutxa

Andak eta kolportak

Lastaira erretzea

 

IX. HIL-BIDEAK

Izenak

Hil-bideak populaketa sakabanatuko herrietan

Hil-bideak landa-eremuko hiribilduetan

Hil-bideak populaketa kontzentratuko herrietan

Parrokiko gurutzearen eta Biatikoaren bideak

Hil-bideen konponketa

Hil-bideen esanahi juridikoa

 

X. HILOTZA ELIZARA ERAMATEA

Hil-ohezaleak

    • Baskonia kontinentala. Hilketariak
    • Baskonia penintsularra. Andariak

Gorpua altxatzea

 

XI. SEGIZIOA

Segizioaren osaketa

Kofradiak eta elkarteak segizioan

Otoitzak eta kantuak gorpua eraman bitartean

Segizioaren geldialdiak. Itxoinaldiak

Segizioa gaur egun

Umeen ehorzketa

Gazteen ehorzketa

Erostariak

 

XII. JANZKERA SEGIZIOAN

Doluko antzinako janzkera

Gizonezkoen janzkera tradizionala

Emakumeen janzkera tradizionala

Ahaideen eta auzoen janzkera tradizionala

Segizioko kideen janzkera gaur egun

 

XIII. SEGIZIOKO ESKAINTZA ERAMAILEAK

Eskaintzaren eramaile emakumezkoa. Izenak

Abereen antzinako eskaintzak segizioan

Erramuak eta lore-koroak segizioan

 

XIV. HILETAK

Hilotza hiletetan

Familiaren doluaren atontzea elizan

Hileta-meza

Eranskina: Hiletak, Erromatar Erritualaren arabera

 

XV. HILETA EGUNAK

Bederatziurrena

Ondrak

Arimen hileroko funtzioa eta Ogerrena

Urteburuko meza

Meza-sariak

Eranskina: Ehorzketaren gastuak

 

XVI. HILOBIAK ELIZETAN. JARLEKUAK. FUESAK

Izenak

Hilobi sinbolikoen iraupena gaur egun

Hilobiko hatuak

    • Argimutila
    • Sepultura. Fuesa
    • Argizaiola
    • Candelero

Hilobiaren aktibazioa. Ezkoen piztea

Hilobia hartzea

Doluaren iraupena hilobian. Ogi-hastea eta ogi-uztea

 

XVII. ESKAINTZAK ETA ESKARIAK HILOBIAN. ARGIAK, OLATAK, HIL-OTOITZAK

Argien eskaintza. Argi egitea

    • Gipuzkoa
    • Nafarroa
    • Araba
    • Bizkaia
    • Euskal Herri kontinentala
    • Gipuzkoa
    • Nafarroa
    • Araba
    • Bizkaia
    • Euskal Herri kontinentala

Ogien eskaintza. Ogien eskaintza

Diruaren eskaintzak hilobian. Errespontsuak

    • Jaiegunetan
    • Azoka-egunetan

Animalien antzinako eskaintzak

 

XVIII. EHORZKETA

Ehorzketara joatea

Errituak hilerrian

Lurra ematea

Hilobiaren orientazioa

    • Eguzkiarekiko orientazioa
    • Elizarekiko orientazioa
    • Hilerriaren planoarekiko orientazioa
    • Ausazko banaketa

 

XIX. HILDAKOAREN ETXERA ITZULTZEA ETA HILETA-OTORDUAK

Segizioa hildakoaren etxera itzultzea

Otorduak eta mokaduak bildutakoei

Hiletetan izandakoei emandako opariak

Entierro-bazkaria

    • Hildakoaren etxean
    • Taberna eta ostatuetan
    • Gelaren eta janariaren prestaketa
    • Ahaideak
    • Auzokideak
    • Mezakoak
    • Beste gonbidatu batzuk
    • Mahaiburua
    • Otoitzak
    • Beskoitze (L)
    • Izpura (BN)
    • Ezpeize-Ündüreine (Z)
    • Basabürüa (Z)
    • Aria (N)
    • Allo (N)
    • Mezkiritz (N)
    • Berastegi (G)
    • Elosua (G)
    • Abadiño (B)
    • Zeanuri (B)
    • Erriberagoitia (A)
    • Agurain (A)

Eranskina: Hil-banketeei buruzko antzinako legezko murrizketak

 

XX. DOLUA

Izenak

Doluaren iraupena

Dolu-garaiko murrizketak

Doluko arropa

    • Doluzko mantelina
    • Mantalina
    • Soingainekoa
    • Mantaleta
    • Kaputxina
    • Kapa
    • Kapa ttipia eta taulerra

Dolu-zeinuak etxearen kanpoaldean

Dolua etxeko abereengana zabaltzea

Beste dolu-adierazpen batzuk

Doluan egindako aldaketak

 

XXI. DOMURU SANTUKO OSPAKIZUNA

Azaroak 1. Domuru Santu

    • Euskal Herri penintsularra
    • Euskal Herri kontinentala

Azaroak 2. Hildakoen Egunaren edo Arimen Egunaren ospakizuna. Arimen Eguna

Hilen aldeko ospakizunak urtean zehar

Hilobien zaintza

 

XXII. HERIOTZAREN INGURUKO ELKARTEAK

Kofradia erlijiosoen ezaugarri nagusiak

Vera Cruzeko kofradia

Santo Rosarioko kofradia

Arimen kofradia

Beste izen batzuk dituzten kofradia erlijiosoak (San Blas, San Nikolas, Arrantzaleak eta Mareatzaileak, Santiago Apostolua, San Frantzisko Xabier, San Roke, San Sebastian, Santa Ana, San Jose, Sakramentu Santua, Santa Fe, Zuziak, Kobazuloetako Ama)

Santutegiei lotutako kofradiak

Auzo-kofradiak Bizkaian

Zangotzako Hirutasunaren kofradia (Nafarroa)

Aramaioko Apaizen kofradia (Araba)

Hiletetarako mutualitate-izaera duten ermandade eta elkarteak

Eranskina

 

XXIII. EHORZTEKO LEKUAK ETA MODUAK

Ehorzketa etxean. Etxekanderearen baratzea

Ehorzketa elizaren ondoan

Ehorzketa elizaren barruan

Elizetan ehorzteko legezko debekuak

Hilerria

    • Tenpluaren ondoan
    • Hilerriak ermiten ondoan
    • Hilerriak aldirietan
    • Tumulua
    • Hilobia lurrean lauza batekin
    • Panteoia
    • Nitxoa
    • Gurutzeak
    • Hilarriak
    • Linboa
    • Beren burua hil dutenentzako eta fedegabeentzako espazioa
    • Kasu partikularrak
    • Ehorzketa zibilak

 

XXIV. MAMUAK ETA ARIMA HERRATUAK

Agerpenei buruzko sinesmenak

Arimak agertzeko moduak

Agerpenen denborak

Agerpenen eszenatokiak

Agerpenen lekukoak

Agerpenen aurreko jokabideak

    • Mezak
    • Otoitzak
    • Zorrak kitatzea
    • Promesak betetzea

Aieruak eta agerpenei beldurra

Arimekiko sinesmenari lotutako praktikak

Agertuen narrazio tradizionalizatuak

Eranskina: Agertuen kontakizunak

 

LES RITES FUNERAIRES EN PAYS BASQUE NORD OU IPARRALDE (SINTHESE)

Obtenido de «https://atlasetnografico.labayru.eus/index.php?title=Indice_Ritos_funerarios_en_vasconia/eu&oldid=49309»