9794
ediciones
Cambios
Actualizando para coincidir con nueva versión de la página fuente
<languages></languages>
{{ #pageLangs: es | eu }}
:''Le jeu de l'enfant représente la source fondamentale qui jaillit des nappes souterraines les plus sacrées et d oú procédent toute culture, toute grande force créatrice.''<p style="text-align: right;"><span style="font-size:smaller;">PROBENIUS </span></p>
Iraupen handiko beste joko batek Euskal Herriko toki askotan «Artzain jokua» hartzen du izena, erdaraz «Tres en raya». Ovidio olerkari latindarrak, joko berberau azaldu zuen orain bi mila bat urte bere ''Ars amandi ''obran (III, 365,366), honako lerro hauetan<ref>Cfr. Rodrigo CARO. ''Días geniales o lúdricos. ''Madrid, Espasa Calpe, 1978, 163. or.</ref>:
:Beste taulatxo batek jokalari bien hiruna harritxo biltzen ditu / eta honetan, irabaztea norberarenak (harria) hurrenez hurren egon daitezen lortzea da.
Jokoetarako erabiltzen diren formula eta kantuek sarri askotan, urteak joan eta urteak etorri, erdi-galduriko sineskera edo gertakizun edo pertsonaia ospetsuen berri ematen dute. Jokalariak hautatzeko erabiltzen zen formuletariko batek gogora dakarkigu gaur egun sorginei egozten zaien hitz-jokoa:
Baina batez ere soka-saltuan edo joku erritmikoetan erabiltzen diren kantuak dira, balada edo erromantze azaleraz, lehenagoko gertakizunen berri gordetzen dutenak. Esaterako, Juan Carlos Guerrak Mondragoen 1915.ean jaso zuen joko-kanta hau:
:Somos los caballeros / del rey Don Felipe. / Estos jovencitos / ¿qué es lo que desean?
Ohizko jokoen krisiaren arrazoian, sarritan hemengo hauek azaltzen dira: olgetako tokirik eza eta telebistak umeengan duen eragin handia. Hauek guztiz baztertu barik, krisia gure ustez beste arrazoi konplexuen ondorio ere bada.
Ohizko gizartean bizimodua eta lana bera ere etxaldearen inguruan egiten zen eta gehienez ere gizarte-gune horren ingururik hurbilenera hedatzen zen. Haurrak orduan nagusiekiko harreman jarraikoa zeukan, eta adin bateraz gero, nagusien lanak betetzen hasten zen. Harreman honetan belaunez belaun igarotzen ziren lanetako trebetasunak eta teknikak, ezagutzak, sineskeraksineskerak, sineste moralak, sinboloak eta beren esanahiak.
Eskolako eginbeharrak bigarren mailakoak ziren ziren eta haurrik gehienek irakurtzen ikasi, idazten eta kontuak egitearekin nahikoa zuten.
Herriko edo auzoko eskola-ume guztiak biltzen zituen eskola hura horrezaz gainera adin askotako haurren bilgune zen.
Baina nagusien gizartearen antzera ere haurrenean haurrenean aldaketa izugarriak izan dira. Lehenengo Lehenengo eta behin, teknika aldeko konplexutasun handiagoa dago lanean; honekin haurraren lanerako prestakuntza baloratu egin da, egoera berri honi aurre egiteko. Eskolak garrantzi handiagoa du bere bizimoduan: eskolaldia luzatu eta gogortu egin da. Lehenegoko jolasaldi luze hura «errekreo» hutsetara murriztu da, eta asteburuetaraasteburuetara.
Jolas-tresnak ere aldatu egin dira. Lanabasek eskuz egiten zituen gizartean artisau-teknikak sarri egiten ziren nabarmen ziren jostailuak egiterakoanegiterakoan. Gizarte industrialak, ordea, seriean eginiko jostailuak eskeintzen ditu, osagai mekaniko edo elektrikoekin eta jaioberri den gizarte konputerizatuak haurrei jostailu automatizatuak eskeintzen dizkie gaurregun.
Laburbilduz, nagusien munduan egon diren aldaketek zuzeneko islada dute haurren munduan. Ezin ahantz liteke gainera, aldaketa horiek horiek ohizko joko askoren oinarrian dauden sineskera, sineste eta ohikuneen atzetik daudela; horretariko askok esanahia hutsa izango dute, batzuk galduz joango dira, baina beste batzuk iraun egingo dute eta egoera berrira moldatu.{{DISPLAYTITLE: Haur-jokoak direla eta}}{{#bookTitle:Juegos infantiles en Vasconia Haur Jolasak Euskal Herrian | Juegos_infantiles_en_vasconia/eu}}