<languages></languages>
{{ #pageLangs: es | eu | fr }}
Landa-ikerketarako erabilitako galdera-sorta José Miguel de Barandiaranek argitaratutako ''Landa-ikerketa etnografiko baterako gidaliburua'' lanetik hartu da. Gida horretan, jaiotzatik ezkontzarainoko ohikuneari buruzko galderak “Bizitzako aldaketa-ohikuneak” atalean agertzen dira, “Etxeko taldearen ohikuneak” izeneko II. kapituluan, 174–237. galderak.
<br/><br/>
''BIZITZAKO ALDAKETA OHIKUNEAK''
<div style="margin-left174. ''Jaiotza eta bataioa:0cm;"></div> <div style="margin-left:0cm;"></div> ''Haurren sinesmen herrikoiaren arabera, haurrak nondik etortzen ziren? Nork bilatzen zituen?
<div style="margin-left:0cm;"></div>175. Nori eta noren bidez jakinarazten zuten haurraren jaiotza? Bazegoen horretarako ohiturak onartutako arau edo usadiorik?
<div style="margin-left:0cm;"></div>176. Jaio berria behearen gainean ala beste toki bereziren batean ipintzen zuten? Zergatik? Haurra nork hartu behar zuen?
<div style="margin-left:0cm;"></div> 177. Zeintzuk gauza egiten zizkioten jaio berriari? Tankera bereziren bat emateko burua loturaren batez estutzen zioten? Zein tankera? Sudurra luzatu edo mozteko, egiten zioten tenk bertatik?
<div style="margin-left:0cm;"></div> 178. Bataiatu gabe hildako haurrak, non lurperatzen zituzten? Nola?
<div style="margin-left:0cm;"></div> 179. Zer egiten zuten zilborrestearekin? Eta haurtzorroarekin? Bataiatu aurretik haurrari ezer txarrik gertatu ez ziezaion, zeintzuk neurri hartzen ziran?
<div style="margin-left:0cm;"></div>180. Bataioa noiz eta non izaten zen?
<div style="margin-left:0cm;"></div>181. Bataioan nortzuek parte hartzen zuten? Nork eramaten zuen haurra elizara?
<div style="margin-left:0cm;"></div>182. Zenbat aitabitxi eta amabitxi joaten ziren zeremoniara? Nork eusten dio haurrari? Amabitxia eta aitabitxia izendatzeko, zein arauri jarraitzen zioten? Nola eskatzen zioten amabitxia edo aitabitxiari ardura hori hartzeko? Zeintzuk izen erabiltzen zituzten aitabitxia eta amabitxiari deitzeko?
<div style="margin-left:0cm;"></div> 182 bis. Nork hautatzen zuen haurraren izena? Bazegoen araurik izena aukeratzeko?
184183. ¿Tiene lugar alguna comida con ocasión del bautizoZeintzuk jantzi eramaten zituen haurrak bataiorako? ¿Dónde? ¿Quiénes toman parte en ella? ¿Qué platos se sirvenNola janzten zuten euren burua zeremoniara zihoazenak?
185184. ¿Se hacen regalos a la madre y al niñoOtorduren bat izaten zen bataioa dela eta? ¿QuiénesNon? ¿En qué consisten y cómo se llaman tales regalosNortzuek parte hartzen zuten? Zer egiten zuten jateko?
186185. ¿Cuándo se presenta la madre a la iglesia a recibir la bendición "post partum"Egiten zioten oparirik amari eta haurrari? ¿Cómo se llama este actoNortzuek egiten zizkieten opariak? ¿Qué presenta la madre? ¿Qué debe ésta hacer o evitar hasta entoncesZer izaten zen oparia eta nola deitzen zitzaien opari horiei?
187186. ¿Se obsequia con algún banquete a los parientes y a los vecinos, cuando se haya curado la madreNoiz joaten zen ama elizara ''post partum ''bedeinkapena hartzera? ¿Cómo se llama este banqueteNola deitzen zioten egintza horri? Amak zer aurkezten zuen bertan? Ordura arte amak zer egin behar zuen eta zer ezin zuen egin?
188187. ¿Qué regalos hacen los padrinos a su ahijadoAma sendatutakoan, senide eta auzokoei egiten zieten janaldi berezirik? ¿CuándoNola deitzen zioten janaldi horri?
189188. ''Infancia: ''¿Se celebran el aniversario del nacimiento y la fiesta onomásticaAitabitxi-amabitxiek zer oparitzen zioten besoetakoari? ¿Se hacen regalos con este motivoNoiz?
190189. ¿De qué forma y material es la cuna''Haurtzaroa: ''Jaioteguna eta izeneguna ospatzen ziren? ¿Cómo se le pone en movimientoEgiten zuten oparirik horren aitzakiaz?
191190. ¿Cómo se le pasea al niñoZein itxurakoa eta zerez egindakoa zen sehaska? Nola eragiten zioten?
192191. ¿Qué procedimientos se emplean para facilitar la dentición, para que los niños echen a hablar y para que empiecen a andarNola paseatzen zuten haurra?
193192. ¿Qué se hace con los dientes que se le caen al niñoZer egiten zieten haurrei hortzetako mina kentzeko, hitz egiten edo oinez ibiltzen ikas zezaten?
194193. ¿A qué edad empieza el niño a acudir a la escuela? ¿Cuándo hace la primera comunión? ¿Qué fiesta familiar se celebra en esta ocasiónZer egiten zuten haurrari jausitako haginekin?
195194. ¿Qué trabajos efectúan los niños antes de los doce añosZenbat urterekin hasten zen haurra eskolara joaten? ¿Qué juegosLehen Jaunartzea noiz egiten zuen? Etxean egiten zuten ospakizunik hori zela eta?
196195. ''Juventud: ''¿Existen mocerías o asociaciones de solterosHamabi urte baino lehen haurrek zeintzuk lan egiten zituzten? ¿A qué edad entran los jóvenes en tales asociaciones? ¿Qué fines tienen éstasZertan jolasten ziren?
197196. ¿A qué edad empiezan a bailar los jóvenes de ambos sexos? ¿Qué bailes están en uso? ¿Dónde se baila? ¿En la plaza pública? ¿En local cerrado? ¿Qué clases de bailes estaban en uso hace 50 años ''y Gaztaroa''cuáles en nuestros días: Gaztesailik edo ezkongabeen elkarterik bazegoen? Zenbat urte zituztela sartzen ziren gazteak elkargo horietan? ¿Qué instrumentos músicos se han utilizado antes y cuáles se tocan hoy Zeintzuk ziren elkargo horien helburuak?
198197. ¿Cuáles son las insignias y prendas de vestir propias de las solteras y de los solterosZenbat urterekin hasten ziren neska-mutilak elkarrekin dantzatzen? Zeintzuk dantza egiten zituzten? Non dantzatzen zuten? Herriko plazan? Toki itxiren batean? Orain berrogeita hamar urte, zeintzuk dantza zeuden modan? Eta gaur egun? Lehen zeintzuk musika-tresna erabiltzen zituzten? Eta orain?
199198. ''Noviazgo, matrimonio ''y ''boda: ''¿Qué medios o recursos se adoptan para captarse la voluntad de determinado hombre o mujer o para desligarse y romper las relacionesNeska-mutil ezkongabeek bazuten ezaugarririk edo jantzi berezirik? Zeintzuk?
200199. ¿Se practican cada año juegos en los que con los nombres de todos los solteros y solteras del pueblo se forman parejas? ¿En qué día tienen lugar tales juegos''Ezkongaiak, ezkontza'' eta ''ezteia'': Gizon edo emakume baten baietza jasotzeko edo harremanak apurtzeko, zeintzuk baliabide hautatzen zituzten?
201200. Celibato. Sus motivos y su frecuencia en cada sexo (estadísticas). Suerte y modo de vida de las solteronas. ¿Suelen ser objeto de burlas los solteronesHerriko neska eta mutil gazteen izenak bilduz, egiten zen herrian urteroko jokorik bikoteak sortzeko? ¿Créense obligatorios el matrimonio y la procreaciónNoiz egiten ziren joko horiek?
202201. ¿Tienen lugar visitas nocturnas de los mozos a las solteras? ¿En tales ocasiones se pronuncian fórmulas especiales o se entonan determinadas cancionesEzkongabetasuna. Zergatik eta zenbat sexuka (estatistikak). Neskazaharren bizimodua. Egiten zieten txantxarik mutil-zaharrei? ¿En qué días de la semana tienen lugar tales visitasEzinbestekoa zen ezkondu eta mundura seme-alabak ekartzea?
203202. ¿Quién inicia las relacionesMutil gazteek egiten zieten neskei bisitaldirik gauez? ¿Por qué signos se da a entender la aceptación? ¿Cuáles son las formas de declaraciónHolakoetan, esaten zen formula berezirik edo abesti berezirik kantatzen zuten? ¿De palabra, por escrito, mediante entrega de ciertos objetosAsteko zein egunetan izaten ziren bisita horiek?
204203. ¿En qué épocas es más frecuente el nacimiento de relacionesNork ematen zien hasiera harremanei? Valor de éstas y su ruptura. ¿Son frecuentes los matrimonios entre personas de la misma familiaZerk adierazten zuen bikotearen baietza? Zeintzuk ziren aitormena egiteko arauak? Hitzez, o del mismo puebloidatziz, o de diferentes pueblosgauzaren bat emanez?
205204. Petición de mano ¿Es costumbre que los padres arreglen el casamiento de sus hijos sin contar con la voluntad de éstosUrteko zein sasoitan hasten ziren harremanik gehienak? ¿O ponen obstáculos a la voluntad de sus hijosHarreman horien balioa eta apurketa. Ugariak ziren familia bereko senideen arteko, herritarren arteko edo herri ezberdinetako neska-mutilen arteko ezkontzak?
206205. ¿Cuáles suelen ser los lugares y ocasiones de cita entre los noviosEzkontza eskatzea. Euren seme-alaben nahia kontuan hartu gabe gurasoek ezkontzak moldatzeko ohiturarik bazegoen? Edo jartzen zizkioten inolako oztoporik seme-alaben nahiari?
207206. ¿Cuáles son las relaciones de los novios con los demás solteros? ¿Los mozos imponen tributo al novio forasteroNon eta noiz elkartzen ziren ezkongaiak?
208207. ¿Intervienen los padres en las capitulaciones matrimonialesNolakoak ziren ezkongaien harremanak beste ezkongabeekin? ¿Dónde, cuándo y cómo se practican y formalizan éstas? ¿Se hace entonces la elección de herederoHerriko gazteek behartzen zuten kanpoko mutil ezkongaia zergaren bat ordaintzera?
209208. ¿Qué condiciones se establecen en cuanto a las personas y en cuanto a los bienesEzkontzako baldintzetarako parte hartzen zuten gurasoek? Non, noiz eta nola praktikatzen ziren kapitulazio horiek? Orduan aukeratzen zuten gurasoen oinordekoa?
210209. ¿Se celebra algún banquete o festejo una vez concluidas las capitulacionesZeintzuk baldintza ezartzen zituzten pertsonei eta ondasunei buruz?
211210. ¿En qué consiste generalmente la dote? ¿Se constituye con los bienes adquiridos o con los bienes raíces de la familia? ¿Quién las paga? ¿Los padres del esposo o los de la esposa? ¿Cuándo, cómo y en qué forma se hace su entregaKapitulazioen ostean izaten zen janaldi edo ospakizunik?
212211. ¿Qué indemnización se exige si, después de hecho el contrato, no se verifica el matrimonioNolakoa izaten zen gehienetan ezkontsaria? Irabazitako ondasunez ala etxeko ondasunez osatzen zuten? Nork ordaintzen zuen? Senarraren ala emaztearen gurasoek? Noiz eta nola egiten zuten ezkontsariaren ordainketa? Matrimonio sin contrato; sus efectos.
213212. ¿Es costumbre que los novios regalen prendas de vestir u otros objetos a los familiares de su futuro consorte? ¿En qué consisten tales regalosItuna egin ondoren, ezkontzarik egiten ez bazen, zer ordain eskatzen zen? Itun gabeko ezkontza; eraginak.
214213. ¿Dónde y cómo se publican las proclamasEzkongaiek bazuten ohiturarik ezkontidearen etxekoei jantziak edo beste gauzaren batzuk oparitzeko? ¿Qué prácticas o costumbres se observan con motivo de la publicación de las proclamas o amonestacionesZer izaten zen oparia?
215214. ¿Cómo se hace la designación de padrinosNon eta nola zabaltzen ziren ezkondeiak? ¿Cuáles son las obligaciones de éstosZeintzuk ohitura zeuden ezkondeiak zirela eta?
216215. ¿Cómo se hace la despedida de solteroNola izendatzen zituzten aitabitxi-amabitxiak? Zeintzuk ziren beraien betebeharrak?
217216. ¿A quiénes se invita para la ceremonia de la boda? ¿Quién hace las invitacionesNola egiten zen ezkongaien azken agurra?
218217. ¿Es costumbre que los padrinos regalen algo a los noviosNortzuk gonbidatzen zituzten ezkontzara? ¿Qué regalan a los novios sus parientes y vecinosNork egiten zituen gonbiteak?
219218. ¿Se organizan cortejos o comitivas que acompañen a los novios cuando éstos van a la ceremonia de casamientoBazegoen ohiturarik aitabitxi-amabitxiek ezkongaiei zerbait oparitzeko? ¿Dónde se reúnen las comitivasZer opari egiten zieten senideek eta auzokoek ezkongaiei?
220219. ¿Qué indumentaria llevan los novios y los que forman su séquitoEzkongaiak ezkontzeko zeremoniara zihoazela, laguntzen zien laguntalderen batek? ¿Qué adornos? ¿En qué orden van las comitivas a la ceremonia y vuelven de ellaNon elkartzen zen laguntaldea?
221220. ¿Qué particularidades se observan en la ceremonia religiosaNola zeuden jantzita ezkongaiak eta laguntaldekoak? ¿Dónde se celebra éstaNolako apaindurak zituzten soinean? ¿Cuáles son los días preferidos para el casamientoZein ordenatan joaten ziren Iaguntaldekoak elizara? Eta zeinetan bueltatzen ziren?
222221. ¿Los novios mandan celebrar misas en sufragio de las almas de sus antepasados, llevan ofrendas y luces a la tumba familiarZeintzuk berezitasun zituen elizkizunak? ¿Cuándo practican estoNon egiten zen? Zeintzuk ziren ezkontzeko egunik egokienak?
223222. Conducción del cónyuge adventicio al domicilio conyugal. ¿Quiénes le acompañanEzkongaiek agintzen zuten euren arbasoen arimen aldeko mezarik? Etxeko hilobira eramaten zuten oparirik edo argirik? ¿En qué orden vanNoiz egiten zuten hori?
224223. ¿Hay costumbre de llevar carro de boda? ¿Qué cosas se llevan en él? ¿Cómo va adornado el carro y los bueyes o vacas que lo llevan? ¿Quién guía el carro? ¿Cómo se llama el arreo? ¿Forman parte del mismo algunos animalesEzkontide kanpotarra ezkonduen kura eramatea. Nork laguntzen zion? ¿Quiénes y qué regalos de boda llevanZein ordenatan zihoazen?
225224. ¿Se practica algún rito al entrar la novia o el novio en su nuevo hogarEzteigurdirik eramateko ohiturarik bazegoen? Zer eramaten zuten bertan? Nola apaintzen zituzten gurdia, idiak edo behiak? Nork zuzentzen zuen gurdia? Nola deitzen zaio arrioari? Animaliaren batzuek ere bazeuden arrioan? Zeintzuk ziren ezkontzako opariak? Nork eramaten zituen?
226225. ¿Se anuncia a los animales domésticos el casamiento del heredero de la casa? ¿Quién hace tal anuncio? ¿CómoAndregaia edo senargaia etxe berrian sartzean, egiten zen ohiturazko zerbait?
227226. ¿Hay alguna ceremonia que simula venta, rapto o contiendas de bandos con respecto a la noviaEtxeko abereei jakinarazten zitzaien etxeko premuaren ezkontza? Nork jakinarazten zien? Nola?
228227. ¿Qué obsequios o agasajos se hacen a los invitados? ¿Qué a los mozos y mozasAndregaia saldu, harrapatu edo laguntaldeen arteko tirabirak antzezteko saiorik egiten zuten?
229228. ¿Tiene lugar alguna práctica ritual durante el banquete de bodaZeintzuk opari edo abegi egiten zitzaizkien gonbidatuei? ¿Dónde se celebra éste? ¿Cuál es el orden de los platos? ¿En qué orden se colocan los comensales? ¿Los novios deben sujetarse en la comida a determinadas prescripcionesZer mutilei eta zer neskei?
230229. ¿Asiste a la boda alguna mujer encargada de determinadas funciones, como la de mostrar a los asistentes la cámara nupcial, hacer ante el público el inventario de cosas aportadas por la novia, etcEzkontzako janaldian egiten zen ezer berezirik? ¿Cómo se hace este inventarioNon egiten zuten janaldia? Zein zen janarien ordena? Zein ordenatan esertzen ziren gonbidatuak? Ezkonberriek bete behar zuten arau berezirik janaldian?
231230. Etortzen zen emakume jakinik ezkontzara gonbidatuei ezkonberrien logela erakusteko, emaztegaiak ekarritako gauzen zerrenda gonbidatuen aurrean agertzeko, e.a. ¿Tiene lugar algún baile especial? ¿Qué diversiones y juegos se celebran? ¿Qué instrumentos músicos se tocan? ¿Qué canciones se entonan?
232231. ¿Cuánto tiempo duran los festejos de bodaEgiten zen dantzaldi berezirik? Zeintzuk jostaldi eta joko egiten zituzten? Zeintzuk musika-tresna jotzen zituzten? Zeintzuk kanta abesten zituzten?
233232. ¿Se celebra la tornaboda? ¿Cuándo? ¿En qué consisteZenbat denbora irauten zuten ezkontzako ospakizunek?
234233. ¿Qué costumbres especiales se observan con motivo del casamiento de viudos o de viejosEgiten zuten ezteiondokorik? ¿Se organizan cencerradas (toberak jo)Noiz? ¿En qué consisten éstas y cómo los novios pueden liberarse de tales manifestacionesZer egiten zuten?
235234. ¿Cómo es juzgado el adulterio y cómo y por quién es castigadoAlargunak edo zaharrak ezkontzerakoan, zeintzuk ohitura berezi zituzten? Tobera-jotzerik edo antzekorik eratzen zuten? Zer egiten zuten orduan eta zer egiten zuten ezkongaiek halakoetaz libratzeko?
236235. Separación de esposos mal avenidos. ¿Es frecuenteNola ikusten zuten adulterioa? Nola eta nork jartzen zuen zigorra? Divorcio; su frecuencia y motivos. Concubinato de divorciados.
236. Gaizki konpondutako senar-emazteak banatzea. Sarri izaten zen halakorik? Dibortzioa; sarri gertatzen zen? Zerk eraginda? Dibortziatuen ohaidetza.
237. Nola ikusten zituzten herritarrek bateraketa libreak? Zenbat irauten zuten? Zeintzuk ondorio eragiten zituzten? Seme-alaben egoera eta amarena.
{{DISPLAYTITLE: Galdetegia}} {{#bookTitle:Euskal Herriko Ohikuneak Jaiotzatik Ezkontzara|Ritos_del_nacimiento_al_matrimonio_en_vasconia/eu}}