<languages></languages>
{{ #pageLangs: es | eu | fr }}
Landa-ikerketarako erabilitako galdera-sorta José Miguel de Barandiaranek argitaratutako ''Landa-ikerketa etnografiko baterako gidaliburua'' lanetik hartu da. Gida horretan, jaiotzatik ezkontzarainoko ohikuneari buruzko galderak “Bizitzako aldaketa-ohikuneak” atalean agertzen dira, “Etxeko taldearen ohikuneak” izeneko II. kapituluan, 174–237. galderak.
<br/><br/>
''BIZITZAKO ALDAKETA OHIKUNEAK''
<div style="margin-left174. ''Jaiotza eta bataioa:0cm;"></div> <div style="margin-left:0cm;"></div> ''Haurren sinesmen herrikoiaren arabera, haurrak nondik etortzen ziren? Nork bilatzen zituen?
<div style="margin-left:0cm;"></div>175. Nori eta noren bidez jakinarazten zuten haurraren jaiotza? Bazegoen horretarako ohiturak onartutako arau edo usadiorik?
<div style="margin-left:0cm;"></div>176. Jaio berria behearen gainean ala beste toki bereziren batean ipintzen zuten? Zergatik? Haurra nork hartu behar zuen?
<div style="margin-left:0cm;"></div> 177. Zeintzuk gauza egiten zizkioten jaio berriari? Tankera bereziren bat emateko burua loturaren batez estutzen zioten? Zein tankera? Sudurra luzatu edo mozteko, egiten zioten tenk bertatik?
<div style="margin-left:0cm;"></div> 178. Bataiatu gabe hildako haurrak, non lurperatzen zituzten? Nola?
<div style="margin-left:0cm;"></div> 179. Zer egiten zuten zilborrestearekin? Eta haurtzorroarekin? Bataiatu aurretik haurrari ezer txarrik gertatu ez ziezaion, zeintzuk neurri hartzen ziran?
<div style="margin-left:0cm;"></div>180. Bataioa noiz eta non izaten zen?
<div style="margin-left:0cm;"></div>181. Bataioan nortzuek parte hartzen zuten? Nork eramaten zuen haurra elizara?
<div style="margin-left:0cm;"></div>182. Zenbat aitabitxi eta amabitxi joaten ziren zeremoniara? Nork eusten dio haurrari? Amabitxia eta aitabitxia izendatzeko, zein arauri jarraitzen zioten? Nola eskatzen zioten amabitxia edo aitabitxiari ardura hori hartzeko? Zeintzuk izen erabiltzen zituzten aitabitxia eta amabitxiari deitzeko?
<div style="margin-left:0cm;"></div> 182 bis. Nork hautatzen zuen haurraren izena? Bazegoen araurik izena aukeratzeko?
<div style="margin-left:0cm;"></div> 183. Zeintzuk jantzi eramaten zituen haurrak bataiorako? Nola janzten zuten euren burua zeremoniara zihoazenak?
<div style="margin-left:0cm;"></div> 184. Otorduren bat izaten zen bataioa dela eta? Non? Nortzuek parte hartzen zuten? Zer egiten zuten jateko?
<div style="margin-left:0cm;"></div> 185. Egiten zioten oparirik amari eta haurrari? Nortzuek egiten zizkieten opariak? Zer izaten zen oparia eta nola deitzen zitzaien opari horiei?
<div style="margin-left:0cm;"></div> 186. Noiz joaten zen ama elizara ''post partum ''bedeinkapena hartzera? Nola deitzen zioten egintza horri? Amak zer aurkezten zuen bertan? Ordura arte amak zer egin behar zuen eta zer ezin zuen egin?
<div style="margin-left:0cm;"></div> 187. Ama sendatutakoan, senide eta auzokoei egiten zieten janaldi berezirik? Nola deitzen zioten janaldi horri?
<div style="margin188. Aitabitxi-left:0cm;"></div> amabitxiek zer oparitzen zioten besoetakoari? Noiz?
<div style="margin-left189. ''Haurtzaroa:0cm;"></div> ''Jaioteguna eta izeneguna ospatzen ziren? Egiten zuten oparirik horren aitzakiaz?
<div style="margin-left:0cm;"></div> 190. Zein itxurakoa eta zerez egindakoa zen sehaska? Nola eragiten zioten?
<div style="margin-left:0cm;"></div> 191. Nola paseatzen zuten haurra?
<div style="margin-left:0cm;"></div> 192. Zer egiten zieten haurrei hortzetako mina kentzeko, hitz egiten edo oinez ibiltzen ikas zezaten?
<div style="margin-left:0cm;"></div> 193. Zer egiten zuten haurrari jausitako haginekin?
<div style="margin-left:0cm;"></div> 194. Zenbat urterekin hasten zen haurra eskolara joaten? Lehen Jaunartzea noiz egiten zuen? Etxean egiten zuten ospakizunik hori zela eta?
<div style="margin-left:0cm;"></div>195. Hamabi urte baino lehen haurrek zeintzuk lan egiten zituzten? Zertan jolasten ziren?
<div style="margin-left196. ''Gaztaroa'':0cm;"></div>Gaztesailik edo ezkongabeen elkarterik bazegoen? Zenbat urte zituztela sartzen ziren gazteak elkargo horietan? Zeintzuk ziren elkargo horien helburuak?
<div style="margin197. Zenbat urterekin hasten ziren neska-left:0cm;"></div> mutilak elkarrekin dantzatzen? Zeintzuk dantza egiten zituzten? Non dantzatzen zuten? Herriko plazan? Toki itxiren batean? Orain berrogeita hamar urte, zeintzuk dantza zeuden modan? Eta gaur egun? Lehen zeintzuk musika-tresna erabiltzen zituzten? Eta orain?
<div style="margin198. Neska-left:0cm;"></div> mutil ezkongabeek bazuten ezaugarririk edo jantzi berezirik? Zeintzuk?
<div style="margin-left199. ''Ezkongaiak, ezkontza'' eta ''ezteia'':0cm;"></div> Gizon edo emakume baten baietza jasotzeko edo harremanak apurtzeko, zeintzuk baliabide hautatzen zituzten?
<div style="margin-left:0cm;"></div> 200. Herriko neska eta mutil gazteen izenak bilduz, egiten zen herrian urteroko jokorik bikoteak sortzeko? Noiz egiten ziren joko horiek?
<div style="margin201. Ezkongabetasuna. Zergatik eta zenbat sexuka (estatistikak). Neskazaharren bizimodua. Egiten zieten txantxarik mutil-left:0cm;"></div> zaharrei? Ezinbestekoa zen ezkondu eta mundura seme-alabak ekartzea?
<div style="margin-left:0cm;"></div> 202. Mutil gazteek egiten zieten neskei bisitaldirik gauez? Holakoetan, esaten zen formula berezirik edo abesti berezirik kantatzen zuten? Asteko zein egunetan izaten ziren bisita horiek?
<div style="margin-left:0cm;"></div> 203. Nork ematen zien hasiera harremanei? Zerk adierazten zuen bikotearen baietza? Zeintzuk ziren aitormena egiteko arauak? Hitzez, idatziz, gauzaren bat emanez?
<div style="margin204. Urteko zein sasoitan hasten ziren harremanik gehienak? Harreman horien balioa eta apurketa. Ugariak ziren familia bereko senideen arteko, herritarren arteko edo herri ezberdinetako neska-left:0cm;"></div> mutilen arteko ezkontzak?
<div style="margin205. Ezkontza eskatzea. Euren seme-left:0cm;"></div> alaben nahia kontuan hartu gabe gurasoek ezkontzak moldatzeko ohiturarik bazegoen? Edo jartzen zizkioten inolako oztoporik seme-alaben nahiari?
<div style="margin-left:0cm;"></div> 206. Non eta noiz elkartzen ziren ezkongaiak?
<div style="margin-left:0cm;"></div> 207. Nolakoak ziren ezkongaien harremanak beste ezkongabeekin? Herriko gazteek behartzen zuten kanpoko mutil ezkongaia zergaren bat ordaintzera?
<div style="margin-left:0cm;"></div> 208. Ezkontzako baldintzetarako parte hartzen zuten gurasoek? Non, noiz eta nola praktikatzen ziren kapitulazio horiek? Orduan aukeratzen zuten gurasoen oinordekoa?
<div style="margin-left:0cm;"></div> 209. Zeintzuk baldintza ezartzen zituzten pertsonei eta ondasunei buruz?
<div style="margin-left:0cm;"></div> 210. Kapitulazioen ostean izaten zen janaldi edo ospakizunik?
<div style="margin-left:0cm;"></div> 211. Nolakoa izaten zen gehienetan ezkontsaria? Irabazitako ondasunez ala etxeko ondasunez osatzen zuten? Nork ordaintzen zuen? Senarraren ala emaztearen gurasoek? Noiz eta nola egiten zuten ezkontsariaren ordainketa?
<div style="margin-left:0cm212. Ituna egin ondoren, ezkontzarik egiten ez bazen, zer ordain eskatzen zen? Itun gabeko ezkontza;"></div> eraginak.
<div style="margin-left:0cm;"></div> 213. Ezkongaiek bazuten ohiturarik ezkontidearen etxekoei jantziak edo beste gauzaren batzuk oparitzeko? Zer izaten zen oparia?
<div style="margin-left:0cm;"></div> 214. Non eta nola zabaltzen ziren ezkondeiak? Zeintzuk ohitura zeuden ezkondeiak zirela eta?
<div style="margin215. Nola izendatzen zituzten aitabitxi-left:0cm;"></div> amabitxiak? Zeintzuk ziren beraien betebeharrak?
<div style="margin-left:0cm;"></div> 216. Nola egiten zen ezkongaien azken agurra?
218217. ¿Es costumbre que los padrinos regalen algo a los noviosNortzuk gonbidatzen zituzten ezkontzara? ¿Qué regalan a los novios sus parientes y vecinosNork egiten zituen gonbiteak?
219218. ¿Se organizan cortejos o comitivas que acompañen a los novios cuando éstos van a la ceremonia de casamientoBazegoen ohiturarik aitabitxi-amabitxiek ezkongaiei zerbait oparitzeko? ¿Dónde se reúnen las comitivasZer opari egiten zieten senideek eta auzokoek ezkongaiei?
220219. ¿Qué indumentaria llevan los novios y los que forman su séquitoEzkongaiak ezkontzeko zeremoniara zihoazela, laguntzen zien laguntalderen batek? ¿Qué adornos? ¿En qué orden van las comitivas a la ceremonia y vuelven de ellaNon elkartzen zen laguntaldea?
221220. ¿Qué particularidades se observan en la ceremonia religiosaNola zeuden jantzita ezkongaiak eta laguntaldekoak? ¿Dónde se celebra éstaNolako apaindurak zituzten soinean? ¿Cuáles son los días preferidos para el casamientoZein ordenatan joaten ziren Iaguntaldekoak elizara? Eta zeinetan bueltatzen ziren?
222221. ¿Los novios mandan celebrar misas en sufragio de las almas de sus antepasados, llevan ofrendas y luces a la tumba familiarZeintzuk berezitasun zituen elizkizunak? ¿Cuándo practican estoNon egiten zen? Zeintzuk ziren ezkontzeko egunik egokienak?
223222. Conducción del cónyuge adventicio al domicilio conyugal. ¿Quiénes le acompañanEzkongaiek agintzen zuten euren arbasoen arimen aldeko mezarik? Etxeko hilobira eramaten zuten oparirik edo argirik? ¿En qué orden vanNoiz egiten zuten hori?
224223. ¿Hay costumbre de llevar carro de boda? ¿Qué cosas se llevan en él? ¿Cómo va adornado el carro y los bueyes o vacas que lo llevan? ¿Quién guía el carro? ¿Cómo se llama el arreo? ¿Forman parte del mismo algunos animalesEzkontide kanpotarra ezkonduen kura eramatea. Nork laguntzen zion? ¿Quiénes y qué regalos de boda llevanZein ordenatan zihoazen?
225224. ¿Se practica algún rito al entrar la novia o el novio en su nuevo hogarEzteigurdirik eramateko ohiturarik bazegoen? Zer eramaten zuten bertan? Nola apaintzen zituzten gurdia, idiak edo behiak? Nork zuzentzen zuen gurdia? Nola deitzen zaio arrioari? Animaliaren batzuek ere bazeuden arrioan? Zeintzuk ziren ezkontzako opariak? Nork eramaten zituen?
226225. ¿Se anuncia a los animales domésticos el casamiento del heredero de la casa? ¿Quién hace tal anuncio? ¿CómoAndregaia edo senargaia etxe berrian sartzean, egiten zen ohiturazko zerbait?
227226. ¿Hay alguna ceremonia que simula venta, rapto o contiendas de bandos con respecto a la noviaEtxeko abereei jakinarazten zitzaien etxeko premuaren ezkontza? Nork jakinarazten zien? Nola?
228227. ¿Qué obsequios o agasajos se hacen a los invitados? ¿Qué a los mozos y mozasAndregaia saldu, harrapatu edo laguntaldeen arteko tirabirak antzezteko saiorik egiten zuten?
229228. ¿Tiene lugar alguna práctica ritual durante el banquete de bodaZeintzuk opari edo abegi egiten zitzaizkien gonbidatuei? ¿Dónde se celebra éste? ¿Cuál es el orden de los platos? ¿En qué orden se colocan los comensales? ¿Los novios deben sujetarse en la comida a determinadas prescripcionesZer mutilei eta zer neskei?
230229. ¿Asiste a la boda alguna mujer encargada de determinadas funciones, como la de mostrar a los asistentes la cámara nupcial, hacer ante el público el inventario de cosas aportadas por la novia, etcEzkontzako janaldian egiten zen ezer berezirik? ¿Cómo se hace este inventarioNon egiten zuten janaldia? Zein zen janarien ordena? Zein ordenatan esertzen ziren gonbidatuak? Ezkonberriek bete behar zuten arau berezirik janaldian?
231230. Etortzen zen emakume jakinik ezkontzara gonbidatuei ezkonberrien logela erakusteko, emaztegaiak ekarritako gauzen zerrenda gonbidatuen aurrean agertzeko, e.a. ¿Tiene lugar algún baile especial? ¿Qué diversiones y juegos se celebran? ¿Qué instrumentos músicos se tocan? ¿Qué canciones se entonan?
232231. ¿Cuánto tiempo duran los festejos de bodaEgiten zen dantzaldi berezirik? Zeintzuk jostaldi eta joko egiten zituzten? Zeintzuk musika-tresna jotzen zituzten? Zeintzuk kanta abesten zituzten?
233232. ¿Se celebra la tornaboda? ¿Cuándo? ¿En qué consisteZenbat denbora irauten zuten ezkontzako ospakizunek?
234233. ¿Qué costumbres especiales se observan con motivo del casamiento de viudos o de viejosEgiten zuten ezteiondokorik? ¿Se organizan cencerradas (toberak jo)Noiz? ¿En qué consisten éstas y cómo los novios pueden liberarse de tales manifestacionesZer egiten zuten?
235234. ¿Cómo es juzgado el adulterio y cómo y por quién es castigadoAlargunak edo zaharrak ezkontzerakoan, zeintzuk ohitura berezi zituzten? Tobera-jotzerik edo antzekorik eratzen zuten? Zer egiten zuten orduan eta zer egiten zuten ezkongaiek halakoetaz libratzeko?
236235. Separación de esposos mal avenidos. ¿Es frecuenteNola ikusten zuten adulterioa? Nola eta nork jartzen zuen zigorra? Divorcio; su frecuencia y motivos. Concubinato de divorciados.
236. Gaizki konpondutako senar-emazteak banatzea. Sarri izaten zen halakorik? Dibortzioa; sarri gertatzen zen? Zerk eraginda? Dibortziatuen ohaidetza.
237. Nola ikusten zituzten herritarrek bateraketa libreak? Zenbat irauten zuten? Zeintzuk ondorio eragiten zituzten? Seme-alaben egoera eta amarena.
{{DISPLAYTITLE: Galdetegia}} {{#bookTitle:Euskal Herriko Ohikuneak Jaiotzatik Ezkontzara|Ritos_del_nacimiento_al_matrimonio_en_vasconia/eu}}