Din-dan, nor hil da?

De Atlas Etnográfico de Vasconia
Revisión del 09:12 28 may 2019 de Admin (discusión | contribuciones) (Texto reemplazado: «|thumb|center|» por «|thumb|»)
Saltar a: navegación, buscar

Esta canción que alude al tañido de la campana seguido de un diálogo irónico, ha sido utili zadapara los distintos balanceos que se practican al niño. También se canta cuando se columpia a los niños pequeños[1].

Es conocida sobre todo en Bizkaia pero su uso se extiende a otras regiones de habla vasca. He aquí una secuencia de las versiones recogidas.

En Durango (B):

— Txin txan,
nor il da?
— Peru zapatarije!
— Zer egin dau?
— Pekatu!
Auzoko txakur guztijek
urkatu.
— Ori baño ezpada,
biarko jako parkatu...
Txin txan, / ¿quién ha muerto? / – ¡Pedro el zapatero! / – ¿Qué ha hecho? / – ¡Ha cometido pecado! / Ha ahorcado / todos los perros del barrio. / – Si no es más que eso, / habrá que perdonarle...

En Abadiano (B):

— Din daun
Marijje, nor il de?
— Peru zapatarijje.
— Zer egin dau pekatu?
— Auzoko txakurre urketu.
— Ori baño eiñ ezpadau
ein biko jjako parkatu.
— Din daun / Maria, ¿quién ha muerto? / – Pedro el zapatero. / – ¿Qué pecado ha cometido? / – Ha ahorcado al perro del vecino. / – Si no ha hecho más que eso / habrá que perdonarle.

En Mundaka (B):

Dilin!... dalan!...
— Nor il da?
— Peru zapatariya
— Zer egin dau?
Auzoko txakurra urkatu,
tella-ganian siketu;
aren emazte koitaduak
amar marau pagatu[2]
¡Dilin!... ¡dalan!... / – ¿Quién se ha muerto? / – Peru el zapatero. / – ¿Qué ha hecho? / Ha ahorcado al perro del vecino, / lo ha dejado a secar encima de las tejas; / su pobre esposa / ha pagado diez maravedises.

Lekuona publicó una versión muy similar recogida en Elantxobe (B).

DIN-DAN NOR IL DA? (Elantxobe-B)

De Gernika (B) procede ésta recogida por el mismo autor:

Din-don!
— Nor il de?
— Peru zapatarije.
— Zer egin deu pekatu?
— Auzoko txakurre urketu,
txitxilipian beratu,
telletu ganan siketu[3]
Din-don. / – ¿Quién ha muerto? / – Pedro el zapatero. / – ¿Qué pecado ha hecho? / – Ahorcar el perro del vecino, / remojarlo bajo el escaño del hogar, / secarlo sobre el tejado.

En Rigoitia (B):

— Norilda?
— Peru zapatarije.
— Zer egin deu pekatu?
— Eusoko txakurre urketu.
— Ori eztok pekatu.
— Palanka gorijekin urkatu.
— Erraman ganien siketu,
elizako jentie dan artien
aren tripek koipetsu[4]
– ¿Quién ha muerto? / – Pedro el zapatero. / – ¿Qué pecado ha cometido? / – Ha matado al perro del vecino. / – Eso no es pecado. / – Lo ha ahorcado con la palanca rusiente. / – Lo ha dejado a secar sobre las ramas, / mientras la gente (estaba) en la iglesia / las tripas de aquél (eran) fritada (?).

En Telleriarte (G):

— Tan, tan,
nor il dan?
— Matxin zapatarie.
— Zer egin du?
— Pekatu
aldeko txakurra urkatu.
— Ori besterik ez badu
bearko zaio barkatu.
– Tan, tan, / ¿quién ha muerto? / – Matxin el zapatero. / – ¿Qué ha hecho? / – Un pecado, / ha ahorcado el perro del vecino. / – Si no es más que eso / habrá que perdonarle.

En Bergara (G):

Dilin, dalan
nor il dan
Martin Txistu Zapatero
zer egindu bekatu
auzoko txakurra urkatu.
Dilin, dalan / quién se ha muerto / Martin Txistu Zapatero / ¿qué pecado ha cometido? / ha ahorcado el perro del vecino.

En Gipuzkoa se recogieron las dos versiones siguientes que fueron publicadas por Lekuona[5].

En Anzuola (G):

Din-don...
— Nor il don?
— Peru zapatarija.
— Zer egin du pekatu?
— Aldeko txakurra urkatu.
— Ori ezton pekatu.
— Ostiralian koipatsu.
— Orixe don pekatu.
Din-don / - ¿Quién ha muerto? / - Pedro el zapatero / - ¿Qué pecado ha cometido? / - Ha ahorcado el perro del vecino. / - Eso no es pecado. / - El viernes (ha comido) de grasa. / - Eso es pecado.

En Oiartzun (G):

Brin-bran ezkillak...
— Nor duk illa, mutillak?
— Martin zapatariya.
— Zer egin du pekatu?
— Erregeren txakurra urkatu.
— Ori eztuk pekatu.
Brin-bran las campanas... / – ¿Quién ha muerto, muchachos? / – Martín el zapatero. / – ¿Qué pecado ha hecho? / – Ahorcar el perro del rey. / – Eso no es pecado.

Una versión recogida por el P. Donostia procede de Orokieta (Basaburua Mayor-N)[6].

Din, dan, nor il de?
Pedro zapaterie.
Ze indu?
Pekatu.
Txakur txar bat urkatu.
Ori ez ta bekatu.
Bere andria
erratilluen
txiki, txiki.
Ori de bekatu...
Din, dan, ¿quién ha muerto? / Pedro el zapatero / ¿Qué ha hecho? / Ha cometido pecado. / Ha ahorcado un perrazo. / Eso no es pecado. / (Ha cortado) en pedacitos / a su mujer / en el cuenco / Eso sí que es pecado...


 
  1. Vide capítulo Juegos de Lenguaje, apartado «Diálogos, recitaciones y chanzas».
  2. APD. Cuad. n.° 8, ficha 858/12.
  3. Manuel de LEKUONA. «Cantares populares» in AEF, X (1930) p. 59.
  4. LEF.
  5. Manuel de LEKUONA. «Cantares populares» in AEF, X (1930) p. 59.
  6. APD. Cuad. 6, ficha 595.