Era berean, gurasoen seme-alabenganako autoritatea –eta aitarena, batez ere– askoz ere gogorragoa zen. Gaur egun lasaiagoa da, eta senar-emazteek seme-alabekiko eskubide eta betebeharrak partekatzen dituzte. Seme-alabek, bestalde, antzina baino gazteago uzten dute etxea, ez bada ekonomikoki –zenbaitetan arazoak baitituzte–, bai etxeko eta familiako eginbeharrei dagokienez. Seme-alaben heziketan, ardura nagusia amena eta, egonez gero, etxeko bestelako emakumeena, oraindik ere. Euren inplikazioa handiagoa izan ohi da balio erlijioso eta kulturalak erakusteko orduan.
La transmisión del patrimonio familiar era diferente según se tratara de territorios sometidos al régimen foral o al derecho comúnFamiliaren ondasunen transmisioa lurraldeen araberakoa zen: ez zen gauza bera foruerregimenaren mende egotea edo zuzenbide komunaren mende egotea. AntiguamenteAntzina, con la finalidad de conservar el patrimonio unido y evitar el minifundio que podía convertir en improductiva la casa familiarfamiliako ondasunak baturik mantendu eta etxea antzu bihur zezaketen minifundioak saihesteko, los padres elegían entre sus herederos al que había de ponerse al frente cuando ellos faltarangurasoek hautatzen zuten euren oinordekoen artean nork hartuko zuen etxearen ardura. Are gehiago, y lo implicaban desde el principio en esa misiónhasieratik egiten zuten eginbehar horren partaide. En euskera este hijo o hija que se hará cargo de la casa con todas las obligaciones inherentes a ellaEuskaraz, recibe el nombre de etxearen eta etxeari lotutako behar guztien ardura daukan gizonezkoari ''etxagungai'' o edo ''etxegai''esaten zaio. Denborarekin, si es varón, y con el tiempo se convertirá en ''etxagun'' o edo ''etxejaun''bihurtzen da. Arduraduna emakumezkoa denean, ordea, y si es mujer se denominará ''etxekandereaetxekoandere''esaten zaio. Esta condición se expresa con la fórmulas “Baldintza hori ''zu etxerako“zu etxerako”''” o “éste o ésta para la casa”formulan islatzen da. En caso de que el heredero no tuviera descendencia los parientes consanguíneos más próximosOinordekoak ondorengorik ez daukanean, odoleko senide hurbilenen, ''trongalekoak''hau da, suelen estar vigilantes para que los bienes troncales no pierdan su condición de tales y evitar que salgan de la línea troncaltrongalekoen ardura izaten da etxeko eta familiako ondasunak bere horretan mantentzea.
Por el contrario, el derecho común establecía el reparto igualitario entre los hijos de una buena parte del patrimonio, si bien incluso en estos casos se buscaban subterfugios para escamotear el precepto legal y conseguir que no se quebrara la unidad de las tierras.