Cambios

<languages></languages>

== Hiltamua ==

Gaixotasun batean heriotzaren aurretik izaten den egoera da hiltamua; agonia ere deitzen zaio, jatorriz borroka esan nahi duen hitza. Bizitzaren eta heriotzaren arteko trantsizioko aldi hau funtsezkotzat jotzen da, pertsonaren estatus-aldaketaren azken erritua baita, zendu kategoria ematen diona. Praktika eta ardura asko daude hiltamuan, hain zuzen ere hilzorian dagoenak zoria lagun duela ekin diezaion azken bidaiari.

Gaixoak agonia familiakoek lagunduta igarotzen du, eta haiek behar duen laguntza guztia ematen diote. Auzokideak bisitatzera joaten dira, eta opariak ematen dizkiote, eta egoera larritzean familiari laguntzen diote gauez beila egiten.

Eskuarki, gaixoa artatzera joan den apaiza da egoera honi dagozkion erritualeko otoitzak esaten dituena, eta familiako kideek eta gainerakoek erantzun egiten diote. Baina apaiza ez baldin badago, hilzoria bat-batean agertu delako edo asko luzatu delako, orduan gaixoaren hurreko pertsona bat arduratzen da zeregin horretaz.

Gaixoari emandako arreta erlijiosoen artean, otoitzak nagusitzen dira, baina ez dira horrelakoetan egiten diren praktika erlijioso bakarrak; ohikoa da kandelak piztea ere, eta aldare txiki bat prestatzea Biatikoa jasotzeko; herri batzuetan, ur bedeinkatuz ihinztatzen da gaixoa.

=== Hiltamua luzatzearen kausak ===

Informatzaileek, oro har, heriotzaren hiru kausa nagusi bereizten dituzte: zahartzea, gaixotasuna eta istripuak edo bestelako gertakari bortitzak.

=== Heriotzaren kausa miragarriak ===