127 728
ediciones
Cambios
sin resumen de edición
<languages></languages>
== Etxe kontzeptuaren mugaketa zehaztapena eta izenak ==
Barandiaranek, XX. mendearen bigarren hamarkadaren amaieran, idatzi zuen landa-etxea erakunde bat izan dela, elementu hauek osatutakoa: eraikina, lursailak, bizilagunak eta tradizioa, hau da, unean uneko belaunaldia aurrekoekin lotzen zuen harremanen ehundura.
Atal honetarako, Gaubea (A) herriari buruzko informazioa hartu dugu adibidetzat. Ate nagusia hegoalderantz orientatuta dago, sukaldeak iparralderantz, sarraskiak lehortzeko, tximiniako ke-irteerarako eta elikagaiak tranpaduretan kontserbatzeko. Herri gehienek trazatu lineala dutenez, etxeak errepidearen bi aldeetan eraikitzen ziren, iparreko aldean gehiago hegokoan baino.
== Etxeak eta lurzoruak lurrak populaketa sakabanatuan eta mistoan ==
Landa-eremuan, joera zabalduena da etxea erdigunean edo soroetatik eta laborantzako lurretatik gertu egotea, bazkalekuak pixka bat urrunago, eta mendiak, komunalak zein partikularrak, urrutiago. Etxeak bata bestetik urrunduta egon daitezke, espazio edo lursail batzuk tarteko direla bananduta, edo elkarren ondoan multzokatuta.
Baratzea barazkiak eta berdurak mimoz lantzen diren lursaila da; baditu fruta-arbola preziatuak ere, loreak, landareak, eta garbitutako arropa lehortu dadin zabaltzeko ere erabiltzen da. Baratzean egon ohi da etxeko putzua ere.
=== Baratzea edo ortua ===
Bizkaian, Gipuzkoan, Nafarroan eta Baskonia kontinentalean, etxe batzuek baratze txiki bat dute ondoan edo atzealdean, ''baratzea ''deitutakoa, edo ''ortua'' Bizkaiko euskalkian. Baratzea ureztatze-saila baldin bada, berduretara, barazkietara emana izaten da, ''ortuariak ''deritzenetara, eta frutetara; eskuarki, etxeko kontsumorakoak izaten dira, mimo handiagoz zainduak, eta horren ardura ''etxekoandreak'' hartzen zuen. Fruta-arbolak ere izaten dira leku horretan.