127 728
ediciones
Cambios
sin resumen de edición
<div style="margin-left:0cm;"></div>
<div style="margin-left:0cm;"></div>
Barandiaranek dioenez, “herrialde baten sare hidrografikoak herrialde horren bizilekuak baldintzatzen ditu, eta, hori orokortuz, esan genezake giza izaeraren adierazpenak, lurrean, biziraupenerako behar diren bitartekoen banaketaren gainean egindako kalkoen gisakoak direla, hau da, premiazko artikuluen geografiaren gainean egindako kalkoen gisakoak. Arrazoi osoz esan izan da, beraz, gizakiaren bizileku oro gizatasun pixka baten, lurzoru pixka baten eta ur pixka baten arteko nahasketa dela”.
Giza jardueraren adierazpenen artean, fenomeno geografikoekin lotura estuena dutenetako bat habitatzea da, baina etxebizitza egitate konplexua da, faktore geografikoen eragina ez ezik faktore historiko eta sozialena ere jasotzen duena<ref>José Miguel de BARANDIARAN. “Los establecimientos humanos en el Pirineo vasco” in ''Revista de la Academia de Ciencias Exactas ''XVI (1932) pp. 38-62 and in ''Obras Completas''. Volume V. Bilbao, 1974, pp. 363-387. The majority of ideas set out in this chapter come from this article and from: Ander MANTEROLA. “Etxea” in ''Euskaldunak''. Tomo III. Bilbao: 1980, pp. 537-600</ref>.
== Populaketaren aldaketa latitudearen arabera ==
Hain zuzen, Erdi Aroaren azken aldian, hegoaldeko eremuan harresiz eta dorrez babestutako etxe multzokatuz osatutako herriak zeuden, are antzinakoago garaietatik heredatutako egoeran, garai haietan beste herri batzuen sarraldietatik defendatzeko premia baitzegoen. Biztanleak defentsarako leku egokiagoetan kontzentratzera eta gotortzera behartu zituen horrek.
Iparraldeko eremuan, isurialde kantauriarrean batez ere, egoera geografiko bereziaren ondorioz, ez zen hain goiz sentitu defentsaren premia, eta biztanleek lurzorura egokitzen jarraitu zuten. Baina, denborak aurrera egin zuenean, Erdi Aroaren amaieran, han ere etxe multzoak egin ziren, eta hiribildu asko sortu ziren<ref>José Miguel de BARANDIARAN. “Los establecimientos humanos en el Pirineo vasco” in ''Revista de la Academia de Ciencias Exactas ''XVI (1932) pp. 38-62.</ref>.
XII. mendearen inguruan biztanleriaren kontzentrazio-mugimendu bat hasi zen, hiribilduen sorrera bultzatu zuena. Oro har, hiribilduen eta hirien sorrera lehenago hasi zen Nafarroan eta Araban (XII. mendea), Gipuzkoan eta Bizkaian baino (XIII. mendea).
Etxebizitzen aglomerazio horietan, etxeak bere izen arrunta ere galdu zuen; blokeak, solairuak, apartamentuak hitzak erabiltzen dira etxebizitza eta haren kokapena izendatzeko<ref>Ander MANTEROLA. “Etxea” in ''Euskaldunak''. Volume III. Bilbao: 1980, pp. 544-545.</ref>.
{{#bookTitle:Etxea eta Familia Euskal Herrian | Casa_y_familia_en_vasconia/eu}} {{DISPLAYTITLE: I. POPULAKETA EUSKAL HERRIAN}} {{#bookTitle:Etxea eta Familia Euskal Herrian|Casa_y_familia_en_vasconia/eu}}
