Cambios

{{DISPLAYTITLE: Ganadería y Pastoreo en VasconiaAbeltzaintza eta Artzaintza Euskal Herrian}} {{#bookTitle:Ganadería y Pastoreo en Vasconia Abeltzaintza eta Artzaintza Euskal Herrian | Ganaderia_y_pastoreo_en_vasconia/eu}}

===[ganaderia|Ganaderia y pastoreo en VasconiaAbeltzaintza eta Artzaintza Euskal Herrian|/atlas/ganaderia.png|La ganadería y el pastoreo entendidos como modos de vida más que como actividades económicasAbeltzaintza eta artzaintza: ekonomia-jarduerak, eta bizimoduak batez ere.]=======[Ganaderia_y_pastoreo_en_vasconia | Ganaderia y pastoreo en VasconiaAbeltzaintza eta Artzaintza Euskal Herrian]====

====[/atlas/ganaderia/Subida-a-los-pastos-del-Gorbeia-2006.jpg|Subida a los pastos del GorbeiaGorbeiko larreetarako bidean, 2006. FuenteIturria: Antxon Aguirre, Grupos Etniker EuskalerriaTaldeak.|El modo tradicional de pastoreo y de la crianza libre del ganado ha perdurado en aquellas áreas donde se dan estas tres condicionesLeku jakin batzuetan abeltzaintza era ganaduaren hazkuntza librea irauteko, ondoko baldintzak izan dira beharrezkoak: la existencia de tierras comunalesherri-lurrak egotea, el larreei probetxua ateratzea libre disfrute de sus pastos y la izatea eta abere-taldeak hara eta hona libre circulación de los rebañosibiltzeko aukera edukitzea.|]====

====[/atlas/ganaderia/Establo-de-ovejas-moderno-Izurtza-2000.jpg|Establo de ovejas modernoArtegi modernoa. Izurtza (B), 2000. FuenteIturria: Archivo Fotográfico Labayru FundazioaFundazioaren Argazki Artxiboa: José Ignacio García Muñoz.|Las transformaciones que han tenido lugar en las últimas décadas han modificado radicalmente el mundo de la ganadería, de manera que ha dejado de ser un modo de vida para convertirse en una actividad económicaAzken hamarkadetan gertatu izan diren aldaketek abeltzaintza erabat aldatu dute: ohiko ogibidea edo bizimodua izateari utzi eta jarduera ekonomiko bihurtu da.||]====

====[/atlas/ganaderia/Oveja-negra-en-el-rebano-Meaga-Getaria.jpg|Oveja negra en el rebañoArdi beltza artaldean. Meaga, Getaria (G). FuenteIturria: Archivo Fotográfico Labayru Fundazioa: José Ignacio GarcíaAntxon Aguirre, Etniker Euskalerria Taldeak.|El animal de color negro y sobre todo el macho cabrío es considerado en toda la zona encuestada protector del rebaño o del establoAnimalia beltza, eta batez ere akerra, artaldearen edo ukuiluaren babesletzat hartzen da inkestatutako eremu osoan.||]====

====[/atlas/ganaderia/Cabras-con-cencerros-Anboto-1999.jpg|Cabras con cencerrosAhuntzak zintzarriekin. Anboto (B), 1999. FuenteIturria: Archivo Fotográfico Labayru FundazioaFundazioaren Argazki Artxiboa: José Ignacio García Muñoz.|Se ha atribuido al cencerro, al igual que a las campanillas, la virtud de alejar los maleficios que traen desgracias al ganadoAbereei zoritxarra ekartzen dieten sorginkeriak urruntzeko bertutea egotzi zaie zintzarriari eta joareei. Su uso para preservar del aojo, begizkoaAspaldian, fue antaño muy generalerruz erabiltzen zen begizkotik babesteko.||]====

====[/atlas/ganaderia/Pastor-con-kapusai-Eriete-1959.jpg|Pastor con kapusaiArtzaina kapusaiarekin. Eriete (N), 1959. FuenteIturria: Archivo Museo de NavarraNafarroako Museoaren Artxiboa: Fondo Nicolás ArdanazFuntsa.|Nolako artzaina, halako artaldea. Tarde o temprano todo animal se parece al amo.||]====

====[/atlas/ganaderia/Bendicion-del-rebano-antes-de-la-partida.jpg|Bendición del rebaño antes de la partidaArtaldearen bendizioa mendira abiatu baino lehen. FuenteIturria: Antxon Aguirre, Grupos Etniker EuskalerriaTaldeak.|Artaldearentzat artzain guti hobe ainitz baino. Donde muchos mandan, ninguno obedece, y todo perece.||]====

====[/atlas/ganaderia/Esquilando-ovejas-por-el-sistema-tradicional-Carranza-1998.jpg|Esquilando ovejas por el sistema tradicionalArdi-moztea antzinako erara. Carranza Karrantza (B), 1998. FuenteIturria: Miguel Sabino Díaz, Grupos Etniker EuskalerriaTaldeak.|Grullas p’arriba, pastor buena vida, <br />Grullas p’abajo, pastor más trabajo.<br /><br />''Kurriloak gora, artzaina ahoz gora, <br />kurriloak behera, artzaina lanean.''||]====

====[/atlas/ganaderia/Subida-al-monte-Aia-1998.jpg|Subida al monteMendirako bidean. Aia (G), 1998. FuenteIturria: Antxon Aguirre, Grupos Etniker EuskalerriaTaldeak.|A finales de la Edad Media los rebaños de los valles vascos confluían a las mismas montañas que en nuestros días constituyen los principales puntos de concentración pastoril veraniegaGaur egun artzainen udako pilaketa-gune nagusiak diren mendietan biltzen ziren euskal haranetako artaldeak Erdi Aroaren amaieran.||]====

====[/atlas/ganaderia/Dolmen-de-Gaxteenia-Mendibe-1980.jpg|Dolmen de GaxteeniaGaxteeniako dolmena. Mendibe (NB), 1980. FuenteIturria: Blot, Jacques. Artzainak. Les bergers basques. Los pastores vascos. San SebastiánDonostia: Elkar, 1984.|“La zona axial del Pirineo vasco retiene en el dédalo de sus pliegues ciertos rasgos de cultura de muy larga tradición”."Euskal Pirinioen ardatz-guneko tolesturetan oso tradizio luzeko kultura dago gorderik" <br />''J. M. Barandiaran''.||]====

====[/atlas/ganaderia/Pastos-en-Carranza-2009.jpg|Pastos en Carranza Karrantzako (B)larreak, 2009. FuenteIturria: Luis Manuel Peña, Grupos Etniker EuskalerriaTaldeak.|La prioridad del derecho de circulación de los rebaños sobre el labrantío está expresada en la sentenciaArtaldeek soroetatik zehar ibiltzeko zuten eskubidearen lehentasuna esaera honetan agertzen da: soroak Soroak zor dio larreari ‘la tierra labrada está en deuda con el pastizal’.||]====

====[/atlas/ganaderia/Vacas-en-prados-comunales-Carranza-2007.jpg|Vacas en prados comunalesBehiak herri-lurretan bazkatzen. Carranza Karrantza (B), 2007. FuenteIturria: Luis Manuel Peña, Grupos Etniker EuskalerriaTaldeak.|Las poblaciones asentadas en zonas donde la ganadería ha sido base fundamental de su modo de vida consideran a Abeltzaintza bizimoduaren funtsezko oinarria izan den lekuetan finkatutako populazioen arabera, san Antonio Abad principal protector de la salud y de la fertilidad de los animalesanimalien osasunaren eta ugalkortasunaren babesle nagusia zen.||]====

====[/atlas/ganaderia/Pastor-y-espaldero-Canada-de-los-Roncaleses-1996.jpg|Pastor y espalderoArtzaina eta ardi-txakurra. Cañada de los Roncaleses Erronkariko abelbidea (N), 1996. FuenteIturria: Iñaki San Miguel, Grupos Etniker EuskalerriaTaldeak.|La introducción de perros pastores supuso el desplazamiento de los zagalesArdi-txakurrak sartzean, niños de corta edad encargados hasta entonces de la conducción y guía del rebañoalde batera utzi zituzten artzain-mutilak, ordura arte artaldea gidatzeaz arduratzen ziren adin txikiko haurrak.||]====

===Contenidos destacadosEduki aipagarriak=======[/images/thumb/1/12/3.84_Vaca_y_su_cria._Lasa_(BN)_2000.jpg/1200px-3.84_Vaca_y_su_cria._Lasa_(BN)_2000.jpg|Ganaderia y pastoreo en VasconiaAbeltzaintza eta Artzaintza Euskal Herrian|Alimentación del ganado estabuladoUkuiluratutako aziendaren elikadura|[[ALIMENTACION_DEL_GANADO_ESTABULADO/eu]]]========[/images/thumb/2/22/3.171_Illorra_Oidui_Aralar_(G).jpg/1200px-3.171_Illorra_Oidui_Aralar_(G).jpg|Ganaderia y pastoreo en VasconiaAbeltzaintza eta Artzaintza Euskal Herrian|Pastos comunalesBazkaleku komunalak|[[PASTOS_COMUNALES/eu]]]========[/images/thumb/e/e8/3.304_Matoia_estutzen._Aralar_(G)_1982.jpg/1200px-3.304_Matoia_estutzen._Aralar_(G)_1982.jpg|Ganaderia y pastoreo en VasconiaAbeltzaintza eta Artzaintza Euskal Herrian|La fabricación del quesoGaztagintza|[[LA_FABRICACION_DEL_QUESO._GAZTAGINTZA/eu]]]========[/images/thumb/0/02/3.356_Colmenar_en_Lasa_(BN).jpg/1200px-3.356_Colmenar_en_Lasa_(BN).jpg|Ganaderia y pastoreo en VasconiaAbeltzaintza eta Artzaintza Euskal Herrian|Las abejasErleak|[[LAS_ABEJAS._ERLEA/eu]]]====