127 728
ediciones
Cambios
sin resumen de edición
= ETXEA ETA LURRALDEA =
== I. [[EL_POBLAMIENTO_EN_VASCONIA/eu|POPULAKETA BASKONIANEUSKAL HERRIAN]] ==
=== [[#Variacion_latitudinal_en_el_poblamiento|Latitudearen araberako aldaketa populaketan]] ===
=== [[#Factores_geograficos_e_historicos|Faktore geografiko eta historikoak]] ===
==== [[#El_caso_de Luzaide_Valcarlos_(N)|Luzaideko kasua (N)]] ====
==== [[#La_barranca_(N)|Sakana (N)]] ====
=== [[#Poblamiento_disperso|Populaketa sakabanatua]] ===
==== [[#Antecedentes_remotos|Antzinako aurrekariak]] ====
==== [[#Antecedentes_historicos|Aurrekari historikoak]] ====
=== [[#Poblamiento_concentrado|Populaketa kontzentratua]] ===
==== [[#Antecedentes|Aurrekariak]] ====
==== [[#Ejemplos_de_poblamiento_concentrado|Populaketa kontzentratuaren adibideak]] ====
==== [[#Crecimiento_de_las_poblaciones_actuales|Gaur egungo populazioen hazkundea]] ====
 
== II. [[RELACION_DE_LA_CASA_CON_EL_SUELO_EL_CLIMA_Y_LA_ACTIVIDAD/eu|ETXEAREN HARREMANA ZORUAREKINLURZORUAREKIN, KLIMAREKIN ETA JARDUERAREKIN]] ==
=== [[#La_casa_y_su_entorno|Etxea eta haren ingurua]] ===
==== [[#La_relacion_de_la_casa_con_el_suelo|Etxearen harremana zoruarekinlurzoruarekin]] ====
**Oinarriaren eragina
**Orografiaren eragina
==== [[#La_relacion_de_la_casa_con_el_clima|Etxearen harremana klimarekin]] ====
**Hormak, hutsuneak eta orientazioa
**Adibideak eta gaur egungo egoera
=== [[#La_casa_y_la_actividad_de_sus_moradores|Etxea eta bizilagunen jarduera]] ===
==== [[#Actividad_agropecuaria|Nekazaritzako eta abeltzaintzako jarduerak]] ====
==== [[#Actividad_comercial|Merkataritzako jarduerak]] ====
==== [[#Adaptaciones_actuales|Gaur egungo egokitzapenak]] ====
=== [[#Apendice_la_influencia_de_la_produccion_en_los_tipos_de_caserios|Eranskina: Ekoizpenaren eragina, baserri motetan]] ===
 
== III. [[DENOMINACION_ORIENTACION_Y_SITURACION_DE_LAS_CASAS/eu|ETXEEN IZENAK, ORIENTAZIOA ETA KOKAPENA]] ==
=== [[#Delimitacion_del_concepto_de_casa_y_denominaciones|Etxe kontzeptuaren zehaztapena eta izenak]] ===
=== [[#Denominacion_de_la_casa|Etxearen izena]] ===
==== [[#Nombre_apellido_y_apodo_del_dueño|Jabearen izena, abizena eta ezizena]] ====
==== [[#Oficio_y_actividad_del_propietario|Jabearen lanbidea eta jarduera]] ====
==== [[#Toponimia|Toponimia]] ====
==== [[#Casas_de_vecinos_en_poblacion_concentrada|Auzokideen etxeak, populazio kontzentratuan]] ====
=== [[#Orientacion_de_la_casa|Etxearen orientazioa]] ===
==== [[#Orientacion_al_este_eguzki-begian|Ekialderako Ekialderanzko orientazioa, eguzki-begian]] ====
==== [[#Orientacion_al_sur|Hegoalderako Hegoalderanzko orientazioa]] ====
==== [[#Orientacion_en_nucleos_de_poblacion_concentrada|Orientazioa populazio kontzentratuko guneetan]] ====
=== [[#Casas_y_tierras_en_poblamientos_disperso_y_mixto|Etxeak eta lurrak populaketa sakabanatuan eta mistoan]] ===
=== [[#Situacion_de_las_casas_de_regimen_concentrado|Erregimen kontzentratuko etxeen egoera]] ===
==== [[#Casas_separadas_por_muros_medianiles|Horma erdibitzaileek banatutako banandutako etxeak]] ====
==== [[#Casas_separadas_por_belenas_arteak_mokarteak|Belenaz, arteaz edo mokarteaz banandutako etxeak]] ====
==== [[#Casas_separadas_por_la_era_o_por_la_rain|Larrainak edo ''la rainak'' banandutako etxeak]] ====
=== [[#Terreno_contiguo_a_la_casa|Etxearen Etxe ondoko lursaila]] ===
==== [[#El_rain_larraina|Larraina]] ====
==== [[#Baratza_huerta_o_huerto|Baratzea edo ortua]] ====
 
== IV. [[MODELOS_COMARCALES_DE_CASAS/eu|ETXEEN ESKUALDE-EREDUAK]] ==
=== [[#Consideraciones_generales|Jakingarri nagusiak]] ===
=== [[#Modelos_de_casas_alavesas|Arabako etxeen ereduak]] ===
==== [[#La_casa_riojano-alavesa_(Moreda_de_Alava)|Arabako Errioxako etxea (Moreda)]] ====
==== [[#La_casa_de_la_Llanada|Lautadako etxea]] ====
==== [[#La_casa_de_la_Montaña_(Bernedo)|Mendialdeko etxea (Bernedo)]] ====
==== [[#La_casa_de_la_villa_de_Agurain|Agurain hiribilduko etxea]] ====
=== [[#Modelos_de_casas_vizcainas|Bizkaiko etxeen ereduak]] ===
==== [[#La_casa_de_las_Encartaciones_(Valle_de_Carranza)|Enkarterriko etxea (Karrantza Harana)]] ====
==== [[#La_casa_de_Busturialdea_(Gautegiz-Arteaga)|Busturialdeko etxea (Gautegiz-Arteaga)]] ====
==== [[#La_casa_del_Duranguesado_(Abadiño)|Durangaldeko etxea (Abadiño)]] ====
==== [[#La_casa_del_Valle_de_Arratia_y_estribaciones_de_Gorbeia_(Zeanuri)|Arratia Haraneko eta Gorbeia mendiaren inguruetako etxea (Zeanuri)]] ====
==== [[#La_casa_del_casco_antiguo_de_la_villa_de_Durango|Durango hiribilduko alde zaharreko etxea]] ====
==== [[#La_casa_de_la_villa_de_Gernika-Lumo|Gernika-Lumo hiribilduko etxea]] ====
=== [[#Modelos_de_casas_guipuzcoanas|Gipuzkoako etxeen ereduak]] ===
==== [[#La_casa_del_Goierri_(Ataun)|Goierriko etxea (Ataun)]] ====
==== [[#La_casa_de_Beasain|Beasaingo etxea]] ====
==== [[#La_casa_de_Zerain|Zeraingo etxea]] ====
==== [[#La_casa_del_Alto_Deba_(Elosua)|Debagoieneko etxea (Elosua)]] ====
==== [[#La_casa_del_Bajo_Deba_(Elgoibar)|Debabarreneko etxea (Elgoibar)]] ====
==== [[#La_casa_de_Urola_Kosta_(Aia)|Urola Kostako etxea (Aia)]] ====
=== [[#Modelos_de_casas_navarras|Nafarroako etxeen ereduak]] ===
==== [[#La_casa_de_la_vertiente_atlantica_(Bera)|Isurialde atlantikoko etxea (Bera)]] ====
==== [[#La_casa_pirenaica_(Valle_de_Roncal)|Pirinioetako etxea (Erronkari Harana)]] ====
==== [[#La_casa_de_la_Navarra_Media_(Allo)|Nafarroa Erdialdeko etxea (Allo)]] ====
==== [[#La_casa_popular_o_de_arrabal_(Viana)|Herritarren etxea edo errebalekoa (Viana)]] ====
==== [[#La_casa_de_Valdorba|Orbaibarko etxea]] ====
==== [[#La_casa_de_la_Ribera_del_Ebro_(Valtierra)|Ebro ibaiaren erriberako etxea (Valtierra)]] ====
==== [[#La_vivienda_en_cuevas_(La_Ribera)|Etxebizitza leize-zuloetan (Erribera)]] ====
=== [[#Modelos_de_casas_de_Vasconia_Continental|Baskonia kontinentaleko etxeen ereduak]] ===
==== [[#La_casa_de_Lapurdi_(Sara)|Lapurdiko etxea (Sara)]] ====
==== [[#La_casa_de_Ainhoa_(L)|Ainhoako etxea (L)]] ====
==== [[#La_casa_de_Amikuze_(Huarte-Hiri-BN)|Amikuzeko etxea (Huarte-Hiri-NB)]] ====
==== [[#La_casa_de_Arberoa_(Donoztiri-BN)|Arberoako etxea (Donoztiri-NB)]] ====
==== [[#La_casa_de_Heleta_(BN)|Heletako etxea (NB)]] ====
==== [[#La_casa_de_Zuberoa_(Liginaga)|Zuberoako etxea (Liginaga)]] ====
=== [[#Casas_de_pescadores|Arrantzaleen etxeak]] ===
=== [[#Apendice_Transiciones_seculares_de_la_casa_en_Vasconia_continental|Eranskina: Etxearen mendeetako trantsizioak Baskonia kontinentalean]] ===
 
== V. [[TEJADO/eu|TEILATUA]] ==
=== [[#Relajacion_de_la_fachada_con_el_tejado|Fatxadaren eta teilatuaren arteko harremana teilatuarekin]] ===
=== [[#Tipos_de_tejado|Teilatu motak]] ===
==== [[#Grado_de_inclinacion|Inklinazio -gradua]] ====
**Teilatuaren bilakaera historikoa Orreagan (N)
==== [[#Forma_y_numero_de_vertientes._Urak_isuriak|Isurialdeen Isurien forma eta kopurua. Urak, isuriak]] ====
**Klimaren faktorea
**Isurkien kopuruaren banaketa geografikoa
=== [[#Apendice_1_Relacion_del_tejado_con_aspectos_economicos_y_climaticos|1. eranskina: Teilatuaren harremana zenbait alderdi ekonomiko eta klimatikorekin]] ===
=== [[#Materiales_de_la_cubierta|Estalkiaren materialak]] ===
==== [[#El_soporte_de_madera|Zurezko euskarria]] ====
==== [[#La_teja_teila|Teila]] ====
**Teilen jatorria
**Teila laua
==== [[#Cubierta_de_madera_tablillas_oholak|Zurezko estalkia: oholak]] ====
==== [[#Cubierta_de_piedra_losas_harri-losak|Harrizko estalkia: harri-losak]] ====
==== [[#Nuevos_materiales|Material berriak]] ====
=== [[#Estructura_del_tejado|Teilatuaren egitura]] ===
==== [[#Generalidades._Gailurra_kapirioak_latak|Jakingarri nagusiak. Gailurra, kapirioak, latak]] ====
==== [[#Estructuras_sustentadas_en_postes|Zutabetan bermatutako Zutabeek eutsitako egiturak]] ====
==== [[#Estructuras_con_tijeras|Egitura guraizedunak]] ====
==== [[#Cañizos_y_bovedas_de_yeso|Igeltsuzko keretak Keretak eta igeltsuzko gangak]] ====
=== [[#Los_aleros._Boladua|Teilatu-hegalak. Boladua]] ===
=== [[#Salida_al_tejado._La_chimenea|Teilaturako irteera. Tximinia]] ===
=== [[#Transformaciones|Aldaketak]] ===
=== [[#Apendice_2_Diversidad_de_vertientes_en_casas_de_planta_rectangular|2. eranskina: Isurkien aniztasuna solairu angeluzuzena duten etxeetan]] ===
=== [[#Apendice_3_Chimenea_materiales_de_combustion_y_clima|3. eranskina: Tximinia, erregaiak eta klima]] ===
 
== VI. [[CIMIENTOS_Y_PAREDES/eu|ZIMENDUAK ETA HORMAK]] ==
=== [[#Cimientos_oinarriak|Zimenduak, oinarriak]] ===
==== [[#Cimientos_sobre_sustratos_duros|Oinarri gogorren gaineko zimenduak]] ====
==== [[#Cimientos_sobre_sustratos_menos_solidos|Sendotasun gutxiagoko oinarrien gaineko zimenduak]] ====
=== [[#Muros_exteriores_hormak|Hormak]] ===
==== [[#Materiales_de_construccion|Eraikuntza-materialak]] ====
**Harria. Hareharria, karehaitza
**Lurra, adreilua, pezoa eta hesia
==== [[#Muros_con_entramados_de_madera|Zurezko bilbapenak dituzten bilbapena duten hormak]] ====
==== [[#Muros_de_piedra_labrada|Harlanduzko hormak]] ====
==== [[#Morteros_murteak|MorteroakMortairuak]] ====
==== [[#Construccion_de_los_muros|Hormen eraikuntza]] ====
==== [[#Enlucido_de_los_muros|Hormen luzitua]] ====
==== [[#Los_muros_en_la_actualidad|Hormak, gaur egun]] ====
=== [[#Estructura_interna_de_madera|Zurezko barne-egitura]] ===
==== [[#Uso_generalizado_de_la_madera|Zuraren erabilera zabaldua]] ====
==== [[#Tipos_de_madera|Zur motak]] ====
==== [[#El_poyal_altzarria|Altzarria]] ====
==== [[#Estructura._Ageak_pilareak|Egitura. Hagak, pilareak]] ====
=== [[#Muros_interiores_y_tabiques_hesiak_tabikak|Barruko hormak Hesiak eta tabikeak. Hesiak, tabikeak]] ===
=== [[#Suelos|Zoruak]] ===
==== [[#Suelo_en_entrada_y_cuadra|Zorua sarreran eta ukuiluan]] ====
==== [[#Suelo_en_la_vivienda|Zorua etxebizitzan]] ====
=== [[#Escaleras_eskailerak|Eskailerak]] ===
==== [[#Escaleras_interiores|Barruko Barnealdeko eskailerak]] ====
==== [[#Escaleras_exteriores|Kanpoko Kanpoaldeko eskailerak]] ====
==== [[#Escaleras_de_viviendas_urbanas|Hiriko etxebizitzetako eskailerak]] ====
=== [[#Techos|Sabaiak]] ===
==== [[#Techos_de_tabla|Oholezko sabaiak]] ====
==== [[#Techos_de_bovedilla|Gangatilazko sabaiak]] ====
=== [[#Procedencia_de_los_materiales_de_construccion|Eraikuntza-materialen jatorria]] ===
==== [[#Piedra._Kareharria_hareharria|Harria. Kareharria, hareharria]] ====
==== [[#Cal_y_yeso._Kisua_igeltsua|Karea eta igeltsua. KareaGisua, igeltsua]] ====
==== [[#Madera._Haritza|Zura. Haritza]] ====
==== [[#Teja_ladrillo_y_adobe|Teila, adreilua eta pezoa]] ====
==== [[#Nuevos_materiales2|Material berriak]] ====
 
== VII. [[PUERTAS_Y_VENTANAS/eu|ATEAK ETA LEIHOAK]] ==
=== [[#Orientacion_de_los_huecos_de_la_casa|Etxearen hutsuneen orientazioa]] ===
=== [[#Disposicion_de_los_huecos_en_la_fachada|Hutsuneen banaketa fatxadan]] ===
=== [[#Huecos|Hutsuneak]] ===
==== [[#Puerta_principal._Ateak_albateak|Ate nagusia. Ateak, albateak]] ====
**Araba
**Baskonia kontinentala
==== [[#Ventanas._Leihoak_leihatilak|Leihoak. Leihoak, leihatilak]] ====
**Araba
**Baskonia kontinentala
==== [[#Balcones._Balkoiak|Balkoiak]] ====
=== [[#Puertas_interiores|Barruko ateak]] ===
=== [[#Sistemas_de_cierre_de_puertas_y_ventanas|Ateak eta leihoak ixteko sistemak]] ===
==== [[#Cierre_de_la_puerta_de_entrada_o_principal|Sarrerako atearen edo ate nagusiaren itxiera]] ====
**Trangak. Trangak
**Sarrailak
**Beste itxiera batzuk. Maratilak, txaramelak
==== [[#Cierre_de_las_puertas_interiores._Pestillos._Kisketak|Barruko ateen itxiera. Kisketak]] ====
==== [[#Cierre_de_las_ventanas._Andavillas_pasadores|Leihoen itxiera. Maratilak, trabelak]] ====
==== [[#Verjas_de_proteccion|Babeserako hesiak]] ====
=== [[#Transformaciones_recientes|Aldaketa berriak]] ===
 
== VIII. [[DISTRIBUCION_INTERNA_DE_LA_CASA/eu|ETXEAREN BARRUKO BANAKETA]] ==
=== [[#Consideraciones_generales3|Jakingarri nagusiak]] ===
=== [[#Casas_de_ambito_rural|Landa-eremuko etxeak]] ===
==== [[#Bizkaia4|Bizkaia]] ====
**Abeltzaintza nagusi den inguruetako etxeak. Enkarterri eta Arratia-Orozko
**Nekazaritza nagusi den inguruetako etxeak. Uribe, Busturialdea eta Durangaldea
==== [[#Gipuzkoa3|Gipuzkoa]] ====
**Goierri
**Donostia eta Bidasoa Beherea
==== [[#Vasconia_continental3|Baskonia kontinentala]] ====
==== [[#Alava4|Araba]] ====
**Gorbeia mendiaren inguruak
**Arabako Errioxa
==== [[#Navarra4|Nafarroa]] ====
**Pirinioetako eremua eta Pirinioez azpiko iparraldea. Mendialdea
**Hegoaldea. Erribera
=== [[#Viviendas_de_pescadores|Arrantzaleen etxebizitzak]] ===
=== [[#Viviendas_de_nucleos_urbanos|Hiriguneetako etxebizitzak]] ===
=== [[#Casas_modernas|Etxe modernoak]] ===
=== [[#Apendice_casas_nobles_palacios_jauregiak|Eranskina: Etxe nobleak. Jauregiak. Jauregiak]] ===
 
== IX. [[ORNAMENTACION_DE_LA_CASA/eu|ETXEAREN ORNAMENTAZIOAAPAINKETA]] ==
=== [[#Consideraciones_generales4|Jakingarri nagusiak]] ===
=== [[#Muros_exteriores_fachada|Kanpoko hormak. Fatxada]] ===
==== [[#Fachadas_revocadas_y_con_piedra_a_la_vista|Fatxada zuriberrituak eta harria agerian dutenak]] ====
==== [[#Entramado_de_madera|Zurezko bilbapena]] ====
==== [[#Ornamentaciones_elaboradas|Ornamentazio landuak]] ====
==== [[#Adornos_vegetales|Apaingarri begetalak]] ====
=== [[#Tejado1|Teilatua]] ===
=== [[#Aleros_etxe-hegala|Etxe-hegalak. Etxe-hegalak]] ===
=== [[#Puertas_y_ventanas|Ateak eta leihoak]] ===
==== [[#Herrajes|Burdineriak]] ====
==== [[#Tallas_en_dinteles|Tailuak ateburuetan]] ====
==== [[#Verjas_ornamentales|Hesi apaingarriak]] ====
=== [[#Escudos_armarriak|Armarriak]] ===
=== [[#Inscripciones|Inskripzioak]] ===
=== [[#Decoracion_interior|Barruko dekorazioa]] ===
 
= SUTONDOA ETA ETXEKO ALTZARIAK =
== X. [[HOGAR_ALUMBRADO_Y_COCINA/eu|SUTONDOABEHEKO SUA, ARGIZTAPENA ETA SUKALDEA]] ==
=== [[#Hogar_beheko_sua_supazterra|Beheko sua, supazterra]] ===
==== [[#Denominaciones52|Izenak]] ====
==== [[#Sitio_que_ocupa_el_hogar|Sutondoak Beheko suak hartzen duen lekua]] ====
**Erdiko sutondoa
**Deskribapena
==== [[#Combustible_empleado_en_el_hogar_errekina|Sutondoan erabilitako erregaia, errekina]] ====
**Erregairik ohikoenak
**Mediterraneoko isurialdea
==== [[#Encender_o_reavivar_el_fuego|Sua piztea edo suspertzea]] ====
**Suharria. Pizteko sistema berriak
**Suaren hasierako hornidura
==== [[#Suertes_de_leña_o_fogueras|Sutarako egur motak edo batzea, egurketak]] ====
==== [[#Base_y_fondo_del_fogon._Su_azpikoa|Sutegiaren oinarria eta hondoa. Su azpikoa]] ====
**Su-gibeleko harria
***Apaindurak
==== [[#El llar_laratza|Laratza]] ====
==== [[#Chimenea_y_salida_de_humos._Tximinia|Tximinia eta keen irteera. Tximinia]] ====
**Beheko suaren tximinia
**Tximiniaren garbiketa
=== [[#Horno_de_fabricar_el_pan_ogi-labea|Ogia egiteko labea, ogiOgi-labea]] ===
==== [[#Sitio_que_ocupa_y_forma_del_horno|Labeak hartzen duen lekua eta haren forma]] ====
**Labeak sukaldean edo etxeari atxikita
**Labe exentuak
==== [[#Materiales_de_construccion_del_horno|Labearen eraikuntza-materialak]] ====
==== [[#Utilizacion_del_horno|Labearen erabilera]] ====
=== [[#Alumbrado_de_la_casa_etxeko_argia|Etxearen argiztapena. Etxeko argia]] ===
==== [[#Procedimientos_antiguos_de_alumbrado_tea_azaoa|Antzinako argitzapen-prozedurak: azaoa]] ====
==== [[#Lampara_o_candil_de_aceite_kriseilua|Oliozko lanpara edo argiontzia, kriseiluaKriseilua]] ====
==== [[#Velas_kandelak|Kandelak]] ====
==== [[#Candil_de_petroleo_petrolio-ontzia|Petroliozko argiontzia, petrolioPetrolio-ontzia]] ====
==== [[#Lampara_de_carburo_karburo-argia|Karburozko lanpara, karburoKarburo-argia]] ====
==== [[#Luz_electrica|Argi elektrikoa]] ====
=== [[#Cocina_sukaldea_ezkaratza|Sukaldea, ezkaratza]] ===
==== [[#Hornillos|Su txikiak]] ====
==== [[#Cocina_economica_y_transiciones_posteriores|Sukalde ekonomikoak eta geroko trantsizioak]] ====
==== [[#La_cocina_centro_de_la_vida_familiar|Sukaldea, familia-bizitzaren ardatza]] ====
 
== XI. [[EQUIPO_MOBILIAR_DEL_HOGAR_Y_DE_LA_COCINA/eu|SUTONDOKO ETA ETXEKO SUKALDEKO ALTZARIEN MULTZOA]] ==
=== [[#Enseres_del_hogar|Sutondoko tresneria]] ===
==== [[#Arquetipo_de_dos_localidades|Bi herritako arketipoa]] ====
**Beasain (G)
**Zangoza (N)
==== [[#Denominaciones_y_descripcion|Izenak eta deskribapena]] ====
**Suburdinak
**Opilen parrila, talopalea, taloburnia
**Gerrenak, parrila, burruntzia
**Errautsaren pala, pala
**Hauspoa
**Galdara, pertza, eltzea
**Kobrezko berogailua
=== [[#Mobiliario_de_la_cocina|Sukaldeko altzariak]] ===
==== [[#Escaño_zizeilu_y_otros_asientos|Aulkia, zizeilua Zizeilua eta beste eserleku batzuk]] ====
==== [[#Fregadera_harraska|Sukaltarria, harraska]] ====
==== [[#Haustegia_cenicero|Haustegia, hautsontzia]] ====
==== [[#Cantarera_edarrategia|Pegartegia, edarrategia]] ====
==== [[#Mesas_y_otros_elementos|Mahaiak eta beste elementu batzuk]] ====
**Mahaiak
**Latak, lukainka-haga
==== [[#Armarios_alacenas_y_espeteras|Armairuak, arasak eta zapaldakapalak]] ====
**Ontzitegiak, apala
**Arasa
**ArasaGako-apala
==== [[#La_fresquera_y_su_evolucion|Hoztegia eta haren bilakaera]] ====
=== [[#Ajuar_de_la_cocina|Sukaldeko hatuak]] ===
==== [[#Engalanamiento_de_la_chimenea._Tximini-zapia|Tximiniaren apainketa. Tximini-zapia]] ====
==== [[#Objetos_colocados_en_la_repisa_en_la_campana_o_en_el_hogar._Tximini-uztarria|Mentsulan, kanpaian edo sutondoan kokatutako objektuak. Tximini-uztarria]] ====
==== [[#Consideraciones_generales_del_ajuar|Hatuei buruzko jakingarri nagusiak]] ====
==== [[#Descripciones_del_ajuar|Arreoaren Hatuen deskribapenak]] ====
**Baskonia kontinentala
**Nafarroa
==== [[#Fabricacion_artesanal_del_mobiliario_de_la_cocina|Sukaldeko altzarien artisau-fabrikazioa]] ====
**Etxeko fabrikazioa
**Etxetik kanpoko fabrikazioa
==== [[#Transiciones_en_el_ajuar_y_mobiliario_domesticos|Trantsizioak etxeko hatuetan eta altzarietan]] ====
 
== XII. [[EQUIPO_MOBILIAR_SALA_DORMITORIOS_Y_ASEO/eu|ALTZARIEN MULTZOA: EGONGELA, LOGELAK ETA GARBIKETA]] ==
=== [[#Ajuar_de_la_sala_o_comedor|Egongelako edo jangelako hatuak]] ===
==== [[#Mobiliario|Altzariak]] ====
==== [[#Imagenes_religiosas|Irudi erlijiosoak]] ====
==== [[#Fotografias_familiares_expuestas|Familia-argazkiak agerian]] ====
=== [[#Ajuar_del_dormitorio|Logelako hatuak]] ===
==== [[#El_dormitorio_como_estancia|Logela, gela gisa]] ====
==== [[#Consideraciones_generales5|Jakingarri nagusiak]] ====
==== [[#Camas_oheak|Oheak]] ====
==== [[#Baules_comodas_y_armarios._Eskapolota_arropa-kutxa|Kutxak, komodak eta armairuak. Eskapolota, arropa-kutxa]] ====
==== [[#Muebles_auxiliares|Altzari laguntzaileak]] ====
**Konketa mugikorra
==== [[#Cortinas_y_alfombras|Gortinak eta alfonbrak]] ====
==== [[#Imagenes_religiosas1|Irudi erlijiosoak]] ====
**Gurutzefika, gurutzea
**Ur bedeinkatuaren ontzia
=== [[#El_aseo_y_su_ajuar|Garbigela eta hango hatuak]] ===
==== [[#Excusado_o_retrete_komuna|Irola edo komuna]] ====
==== [[#Aseo|Garbigela]] ====
==== [[#Transiciones_del_cuarto_de_baño_y_su_ajuar|Bainugelaren eta hango hatuen trantsizioa]] ====
=== [[#Instrumentos_musicales_radio_television_y_nuevas_tecnologias|Musika-tresnak. Irratia, telebista eta teknologia berriak]] ===
==== [[#Instrumentos_musicales|Musika-tresnak]] ====
==== [[#Radio_television_y_nuevas_tecnologias|Irratia, telebista eta teknologia berriak]] ====
 
== XIII. [[LIMPIEZA_DE_LA_CASA_ROPA_Y_VAJILLA/eu|ETXEAREN GARBIKETA, ARROPA ARROPAREN ETA BAXERABAXERAREN GARBIKETA]] ==
=== [[#Limpieza_de_la_casa|Etxearen garbiketa]] ===
==== [[#Limpieza_de_la_casa_extremar_garbi-ikuzia|Etxearen garbiketa, muturreraino eraman, garbi-ikuzia]] ====
**Garbiketako produktuak eta tresnak
**Desintsektazioa
==== [[#Limpieza_de_suelos|Zoruen garbiketa]] ====
**Erraztatzea. Ginarrea, erratza
**Ezkoztatzea
==== [[#Encalado_zuritu_y_pintado_de_fachadas_e_interiores|Fatxadak eta barnealdeak kareztatzea, zuritzea eta pintatzea]] ====
=== [[#Lavado_de_la_ropa|Arroparen garbiketa]] ===
==== [[#Lavado_de_la_ropa_en_el_rio_o_en_el_lavadero_publico|Arroparen garbiketa errekan edo latsarri garbileku publikoan]] ====
==== [[#La_colada_bogadea_egin_lixiba_jo|Bokata jotzea, lixiba jotzea]] ====
**Izenak
**Trantsizioak
==== [[#Secado_y_planchado_de_la_ropa|Arropa lehortzea eta lisatzea]] ====
==== [[#Teñido_domestico_de_la_ropa|Arroparen tindaketa etxean]] ====
=== [[#Lavado_de_la_vajilla_harrikoa_egin|Ontziak garbitzeaBaxeraren garbiketa, harrikoa egiteaegin]] ===
==== [[#Lavadoras_y_lavavajillas|Garbigailuak eta ontzi-garbigailuak]] ====
 
= ETXEARI ATXIKITAKO ERAIKUNTZAK =
== XIV. [[ESPACIOS_PARA_LABORES_AGRICOLAS_Y_CONSTRUCCIONES_COMPLEMENTARIAS/eu|NEKAZARITZARAKO NEKAZARITZA LANETARAKO ESPAZIOAK ETA ERAIKIN OSAGARRIETARAKO ESPAZIOAKOSAGARRIAK]] ==
=== [[#Espacios_domesticos_para_aperos_productos_y_ganado|Lanabesentzako, produktuentzako eta aziendarentzako etxeko espazioak]] ===
==== [[#Portal_y_carrejo._Atariko_tresneria|Ezkaratza eta probalekua. Atariko tresneria]] ====
==== [[#Desvan_o_sobrao_ganbara|Ganbara]] ====
==== [[#Establo_korta_ikuilua|Ixtegia, kortaKorta, ukuilua]] ====
=== [[#Construcciones_complementarias|Eraikin osagarriak]] ===
==== [[#Generalidades1|Jakingarri nagusiak]] ====
==== [[#Cuadras_corrales_descubiertos|Ukuiluak, eskortak, estali estalirik gabeko guneak]] ====
==== [[#Cabañas_bordas_o_pajares._Lastategia|Lastategia]] ====
==== [[#Chabolas_etxeordeak_tejabanak|Txabolak, etxeordeak, teilapeak]] ====
==== [[#Estercolero_ongarritegia|Simaurtegia, ongarritegia]] ====
==== [[#Gallinero_oilategia|Oilategia]] ====
==== [[#Cochiquera_txerritokia|Txerritokia]] ====
==== [[#Cobertizo_para_ovejas_artegia|Artegia]] ====
==== [[#Abejeras_erlategiak|Erlategiak]] ====
==== [[#Animales_domesticos_que_guardan_la_casa|Etxea zaintzen duten etxeko animaliak]] ====
==== [[#Lagos_y_bodegas|Lakuak eta upategiak]] ====
==== [[#Pozos|Putzuak]] ====
==== [[#Refugios_y_cabañas_de_campo._Txabolak|Landako aterpeak eta bordak. Txabolak]] ====
=== [[#Apendice_1_corrales_de_campo_en_navarra|1. eranskina: Landako eskortak Nafarroan]] ===
=== [[#Apendice_2_horreos_garaiak|2. eranskina: Garaiak]] ===
=== [[#Apendice_3_chabolas_de_carboneros_ikazkinen_txabolak|3. eranskina: Ikazkinen txabolak]] ===
 
== XV. [[RITOS_EN_TORNO_AL_FUEGO_DOMESTICO/eu|ETXEKO SUAREN INGURUKO ERRITUAK]] ==
=== [[#Las_brasas_del_hogar_sua_biltzen_sua_batzen|Sutondoko txingarrak. Sua biltzen, sua batzen]] ===
=== [[#El_fuego_del_hogar_en_dias_senalados|Sutondoko sua egun seinalatuetan]] ===
==== [[#El_tronco_de_Navidad._Gabon-subila|Gabon-subila. Gabon-subila]] ====
==== [[#El_fuego_nuevo_de_Pascua._Su_berria|Pazkoko su berria. Su berria]] ====
=== [[#Incorporacion_a_la_casa_de_un_animal_recien_adquirido_etxerako_izan|Animalia erosi berria etxean sartzea. Etxerako izan]] ===
 
== XVI. [[SIMBOLOS_PROTECTORES_DE_LA_CASA/eu|ETXEA BABESTEN DUTEN SINBOLOAK]] ==
=== [[#Ritos_al_iniciar_la_construccion_de_la_casa|Etxearen eraikuntza hasten deneko errituak]] ===
=== [[#Ritos_al_finalizar_el_tejado_monjorra_bizkar-festa|Teilatua amaitzen deneko errituak. Monjorra, bizkar-festa]] ===
=== [[#Bendicion_de_la_casa|Etxearen bedeinkapena]] ===
=== [[#Ritos_contra_la_tormenta_y_el_rayo|Ekaitzaren eta tximistaren aurkako errituak]] ===
==== [[#El_hacha_con_el_filo_apuntando_a_la_tormenta._Aizkora_ahoaz_gorantza|Aizkora, ahoa ekaitzera begira duela. Aizkora ahoz gora]] ====
==== [[#Piedras_contra_la_tormenta._Tximistarri|Ekaitzaren aurkako harriak. Tximistarri]] ====
==== [[#Sanjuan_haritza_el_roble_de_San_Juan|San Juan haritza]] ====
==== [[#Quema_de_hierbas_el_dia_de_San_Juan|Belar-erreketa San Juan egunean]] ====
==== [[#Arantza_zuria_espino_albar|Arantza zuria]] ====
==== [[#Laurel_bendecido_ereinotz_bedeinkatua|Erramu bedeinkatua, ereinotz bedeinkatua]] ====
==== [[#Quema_del_laurel_bendecido|Ereinotz bedeinkatua erretzea]] ====
==== [[#Eguzki-lorea_flor_de_cardo|Eguzki-lorea, kardulatz-lorea]] ====
=== [[#Ritos_religiosos_de_proteccion_de_la_casa|Etxea babesteko erritu erlijiosoak]] ===
==== [[#El_agua_bendita_ur_bedeinkatua|Ur bedeinkatua]] ====
==== [[#Las_candelas_bendecidas_kandela_bedeinkatua|Kandela bedeinkatuak]] ====
==== [[#Invocaciones_a_Santa_Barbara|Laguntza-eskeak Santa Barbarari]] ====
==== [[#Conjuros._Campanas|Araoak. Kanpaiak]] ====
=== [[#Simbolos_e_imagenes_religiosas|Sinbolo eta irudi erlijiosoak]] ===
==== [[#Cruces|Gurutzeak]] ====
==== [[#Placas_del_Sagrado_Corazon._Ateko_Jesusen_Bihotza|Jesusen Bihotzaren plakak. Ateko Jesusen Bihotza]] ====
 
== XVII. [[FAMILIA_Y_PARENTESCO/eu|FAMILIA ETA AHAIDETASUNA]] ==
=== [[#Familia_parentesco_parentela|Familia. Ahaidetasuna. Ahaideak]] ===
==== [[#En_localidades_vascofonas|Herri euskaldunetan]] ====
**Etxekoak
**Senitartekoak/ahaideak
==== [[#En_localidades_castellanohablantes|Herri erdaldunetan]] ====
**Familia
**Beste ahaidetasun batzuk
==== [[#Extension_de_la_comunidad_familiar|Familia-komunitatearen hedapena]] ====
=== [[#Nombres_y_grados_de_parentesco|Ahaidetasunen izenak eta graduak]] ===
==== [[#Denominaciones_castellanas|Gaztelaniazko izenak]] ====
=== [[#Nombres_familiares|Familia-izenak]] ===
==== [[#Nombre_familiar_o_apellido|Familia-izena edo abizena]] ====
==== [[#Nombres_de_pila_mas_usuales|Ponte-izen ohikoenak]] ====
**Gaitzizenak, ezizenak
==== [[#Apellido_de_la_mujer_casada|Ezkondutako andrearen emakumearen abizena]] ====
=== [[#Nombres_y_formulas_entre_parientes|Ahaideen arteko izenak eta formulak]] ===
==== [[#De_los_hijos_a_los_padres|Seme-alabengandik gurasoengana]] ====
==== [[#De_los_esposos_entre_si|Senar-emazteen artean]] ====
==== [[#De_los_padres_a_los_hijos|Gurasoengandik seme-alabengana]] ====
==== [[#Tratamientos|Tratamenduak]] ====
**Berori/berorika (usted)
 
== XVIII. [[PATRIMONIO_FAMILIAR_Y_SU_TRANSMISION/eu|FAMILIA-ONDAREA ETA HAREN TRANSMISIOA]] ==
=== [[#Patrimonio_familiar_ondasunak|Familia-ondarea . Ondasunak]] ===
==== [[#Concepto_de_patrimonio_familiar|Familia-ondare kontzeptua]] ====
==== [[#Enajenacion_de_los_bienes_troncales|Ondasun tronkalen besterentzea]] ====
=== [[#Condominio_de_bienes_aportados_al_matrimonio_dana_biona|Matrimoniora eramandako ondasunen jabekidetasuna. Dena biona]] ===
==== [[#Consentimiento_de_la_mujer_para_la_enajenacion_de_bienes|Emaztearen baimena ondasunak besterentzeko]] ====
==== [[#Transiciones1|Trantsizioak]] ====
=== [[#Capitulaciones_o_mandas_matrimoniales_ezkonpapera|Ezkontza-hitzarmenak, ezkontza-paperak]] ===
==== [[#Capitulaciones_matrimoniales|Ezkontza-hitzarmenak]] ====
==== [[#Mandas_matrimoniales|Ezkontza-paperak]] ====
==== [[#Transformaciones3|Transformazioak]] ====
=== [[#Libertad_de_testar_y_troncalidad_en_el_regimen_foral_trongaleko_ondasunak|Testamentua egiteko askatasuna eta tronkaltasuna foru-erregimenean. Ondasun tronkalakTronkaleko ondasunak]] ===
==== [[#La_eleccion_del_heredero._Premua_andregaia._Etxegaia|Oinordekoaren hautaketa. Premua, andregaia. Etxegaia]] ====
==== [[#Cohabitacion_de_los_matrimonios_mayor_y_joven|Matrimonio nagusiaren eta matrimonio gaztearen arteko bizikidetza]] ====
==== [[#El_heredero_y_los_demas_hijos|Oinordekoa eta gainerako seme-alabak]] ====
==== [[#Testamento_de_hermandad._Alkar-poderoso|Haurridetasunaren testamentua. Alkar-poderoso]] ====
=== [[#Testamento_en_territorio_en_regimen_de_derecho_comun|Testamentua, eskubide komuneko erregimena duen lurraldean]] ===
==== [[#Sistema_hereditario|Oinordekotzako sistema]] ====
==== [[#Cohabitacion_de_los_matrimonios_mayor_y_joven1|Matrimonio nagusiaren eta matrimonio gaztearen bizikidetza]] ====
==== [[#El_heredero_y_los_demas_hijos1|Oinordekoa eta gainerako seme-alabak]] ====
=== [[#La_sucesion_intestada|Testamenturik gabeko oinordekotza]] ===
=== [[#La_sucesion_de_hijos_naturales_seme_bortak|Seme naturalen oinordekotza, seme bortak]] ===
=== [[#Testamento_del_tio_sin_hijos|Seme-alabarik gabeko osabaren testamentua]] ===
=== [[#Testamento_a_favor_de_no_parientes|Ahaide ez direnen aldeko testamentua]] ===
 
== XIX. [[VIDA_Y_FUNCIONES_DE_LOS_ESPOSOS/eu|SENAR-EMAZTEEN BIZITZA BIZIKIDETZA ETA FUNTZIOAK]] ==
=== [[#Vida_en_comun_de_los_esposos|Senar-emazteen bizikidetza]] ===
==== [[#Vida_en_comun_en_los_dias_festivos|Bizikidetza jaiegunetan]] ====
=== [[#Funciones_y_ocupaciones_del_marido_y_de_la_esposa|Senarraren eta emaztearen funtzioak eta zereginak]] ===
==== [[#Funciones_y_ocupaciones_del_marido|Senarraren funtzioak eta zereginak]] ====
==== [[#Funciones_y_ocupaciones_de_la_mujer|Emaztearen funtzioak eta zereginak]] ====
=== [[#Autoridad_en_la_sociedad_conyugal|Aginpidea ezkontza-elkartean]] ===
==== [[#Derechos_cuasiparitarios|Eskubide ia parekideak]] ====
==== [[#Dominacion_del_marido_por_la_mujer|Emazteak senarra mendean izateaSenarra emakumearen mende]] ====
==== [[#Desavenencias_conyugales|Matrimonioaren barruko Senar-emazteen arteko desakordioak]] ====
**Desakordioen eta haserreen kausak
**Senar-emazteen banaketak
==== [[#Cortesia_y_etiqueta|Kortesia eta etiketa]] ====
=== [[#Vida_social_de_los_esposos|Senar-emazteen bizitza soziala]] ===
==== [[#Vida_social_conjunta|Bizitza soziala elkarrekin]] ====
==== [[#Relaciones_de_las_mujeres_casadas|Andre Emakume ezkonduen arteko harremanak]] ====
==== [[#Situacion_actual|Gaur egungo egoera]] ====
=== [[#Autoridad_de_los_padres_sobre_los_hijos_gurasoen_aginpidea|Gurasoek seme-alaben gainean duten autoritatea. Gurasoen aginpidea]] ===
==== [[#Autoridad_cuasiabsoluta_o_autoridad_compartida|Aginpide ia absolutua edo aginpide partekatua]] ====
==== [[#Transmision_de_la_autoridad|Aginpidearen transmisioa]] ====
==== [[#Patria_potestad_y_emancipacion|Guraso-agintea eta burujabetza]] ====
==== [[#Signos_de_respeto_hacia_los_mayores|Nagusienganako begirunearen zeinuak]] ====
==== [[#Relacion_tio-sobrino|Osaba-iloba harremanak]] ====
=== [[#La_educacion_de_los_ninos|Umeen heziketa]] ===
==== [[#Papel_principal_de_la_mujer|Emakumearen rol nagusianagusitasuna]] ====
==== [[#Formacion_del_peculio_personal|Pekulio pertsonalaren osaketa]] ====
=== [[#Papel_de_la_mujer_en_la_transmision_de_los_valores_y_creencias|Emakumearen rola, balioen eta sinesmenen transmisioan]] ===
==== [[#Papel_del_hombre_en_la_transmision_cultural|Gizonaren rola kultur transmisioan]] ====
=== [[#La_adopcion_urikoak_bortes|Adopzioa. Urikoak, bortak]] ===
==== [[#Frecuencia_y_denominaciones|Maiztasuna eta izenak]] ====
==== [[#Consideraciones_generales6|Jakingarri nagusiak]] ====
==== [[#Motivaciones|Motibazioak]] ====
**Ume hilaren ordezkapena
**Denboraldi baterako adopzioak
==== [[#Adopcion_de_parientes|Ahaideen adopzioak]] ====
=== [[#Transformaciones_en_la_familia_y_en_las_costumbres|Aldaketak familian eta haren ohituretan]] ===
==== [[#Disminucion_de_la_actividad_agraria|Nekazaritzako jardueraren murrizketa]] ====
==== [[#Bienes_y_herencia|Ondasunak eta oinordekotza]] ====
==== [[#Trabajo_de_la_mujer_fuera_de_casa|Emakumearen lana etxetik kanpo]] ====
==== [[#Solapamiento_de_generaciones_y_estructura_familiar|Belaunaldien teilakatzea eta familia-egitura]] ====
==== [[#Relaciones_entre_padres_e_hijos._La_autoridad_paterna|Gurasoen eta seme-alaben arteko harremanak. Aitaren agintea]] ====
==== [[#La_religiosidad_hoy_en_dia|Erlijiozaletasuna gaur egun]] ====
==== [[#Cambios_de_costumbres|Ohituren aldaketak]] ====
 
== XX. [[RELACIONES_CON_LA_FAMILIA_Y_LOS_PARIENTES/eu|FAMILIAREKIKO HARREMANAK FAMILIAREKIN ETA AHAIDEEKIKO HARREMANAKAHAIDEEKIN]] ==
=== [[#Relaciones_con_la_familia|Familiarekiko harremanakHarremanak familiarekin]] ===
==== [[#Intervencion_de_los_padres_de_los_esposos|Senar-emazteen gurasoen parte-hartzea]] ====
**Desadostasunak
==== [[#Tratamiento_y_atenciones_para_con_los_suegros|Aitaginarreba-amaginarrebekiko tratamendua eta aditasuna]] ====
=== [[#Relaciones_de_los_consortes_con_sus_familias_de_origen|Ezkontideen harremana jatorrizko familiekin]] ===
=== [[#Reuniones_de_parientes|Ahaideen arteko bilkurak]] ===
==== [[#Calendario_festivo|Jaien egutegia]] ====
==== [[#Reuniones_con_motivo_de_ritos_de_paso|Igarotze-errituak direla-eta egindako bilkurak]] ====
**Hileta-zeremoniak
=== [[#Orden_de_los_parientes_en_las_ceremonias|Ahaideen ordena zeremonietan]] ===
==== [[#Orden_de_los_parientes_en_las_bodas|Ahaideen ordena ezteietan]] ====
==== [[#Orden_de_los_parientes_en_los_cortejos_funebres|Ahaideen ordena hiletetan]] ====
==== [[#Marcas_de_duelo_y_su_duracion|Doluaren seinaleak eta horien iraupena]] ====
=== [[#Recuerdos_historicos_de_la_casa_y_de_la_familia|Etxearen eta familiaren oroitzapen historikoak]] ===
==== [[#Leyendas_relativas_a_la_casa_y_a_sus_antiguos_moradores|Etxeari eta haren antzinako biztanleei buruzko kondairak]] ====
**Herriko etxerik zaharrena
==== [[#La_memoria_de_los_antepasados_de_la_casa._Gure_arbasoak|Etxeko arbasoen oroitzapena. Gure arbasoak]] ====
==== [[#Obligaciones_para_con_los_antepasados|Arbasoekiko betebeharrak]] ====
==== [[#Etxeko_sepulturea._La_sepultura_de_la_casa|Etxeko sepulturea. Etxeko sepultura]] ====
==== [[#Aniversarios|Urteurrenak]] ====
**Ogiaren eskaintza
**Argiaren eta erremusinaren eskaintza
==== [[#El_culto_a_los_difuntos_de_la_familia_hoy_dia|Familiako hilen gurtza, gaur egun]] ====
=== [[#Recuerdos_de_familia|Familiako oroitzapenak]] ===
==== [[#Ropa_vajilla_y_enseres|Arropa, baxera eta tresnak]] ====
==== [[#Prendas_y_objetos_significativos|Jantzi eta objektu esanguratsuak]] ====
**Bitxiak
==== [[#Objetos_religiosos_y_funerarios|Objektu erlijiosoak eta hileta-objektuak]] ====
 
== XXI. [[HONOR_DE_LA_FAMILIA/eu|FAMILIAREN OHOREA]] ==
=== [[#Honor_de_la_casa_y_de_la_familia_etxearen_ondra|Etxearen eta familiaren ohorea. Etxearen ohorea]] ===
==== [[#Sentimiento_del_honor_de_la_casa_y_de_la_familia|Etxearen eta familiaren ohorearen sentimendua]] ====
==== [[#Solidaridad_entre_parientes|Ahaideen arteko elkartasuna]] ====
**Nekazaritzako lanak eta premiazko lanak. Estukurako beharrak
**Laguntza ekonomikoa
==== [[#Parientes_ricos_y_parientes_pobres|Ahaide aberatsak eta ahaide txiroak]] ====
**Laguntza ematea
**Axolagabekeria
==== [[#Los_parientes_emigrados|Ahaide emigratuak]] ====
**Familiaren etxera itzultzea
==== [[#Cumplimientos_y_visitas._Bisitak|Konplimenduak eta bisitak. Bisitak]] ====
==== [[#Querellas_y_reconciliacion._Haserreak_eta_konponketak|Haserreak eta konponketak. Haserreak eta konponketak]] ====
**Desadostasunen motibazioak
**Laidoak
==== [[#El_Consejo_de_Familia._Biltzea|Familia Batzordea. Biltzea]] ====
=== [[#Efectos_del_parentesco|Ahaidetasunaren eraginak]] ===
==== [[#Hospitalidad|Abegikortasuna]] ====
**Bisita arruntak
**Ikasketak
==== [[#Pago_de_deudas|Zorrak kitatzea]] ====
==== [[#Valor_del_testimonio_entre_parientes|Ahaideen arteko lekukotasunaren garrantzia]] ====
==== [[#Condicion_de_los_ancianos_y_enfermos|Zaharren eta gaixoen egoera]] ====
**Trantsizioak
==== [[#Los_criados_morroiak|Morroiak]] ====
**Jabeen eta morroien ateko harremanak
**Morroien kontratazioa
==== [[#Las_criadas_neskatoak|Neskameak]] ====
==== [[#Contratacion_de_obreros_temporales1|Aldi baterako langileen kontratazioa]] ====
==== [[#Contratacion_de_artesanos._Arotzak_harginak|Artisauen kontratazioa. Arotzak, harginak]] ====
{{#bookTitle:Etxea eta Familia Euskal Herrian | Casa_y_familia_en_vasconia/eu}} {{DISPLAYTITLE: Eduki-taula}}