Cambios

Introduccion Casa y familia en vasconia/eu

2506 bytes eliminados, 14:09 3 mar 2020
Actualizando para coincidir con nueva versión de la página fuente
<languages></languages>
{{ #pageLangs: es | eu }}
Aurkezten dugun lan honetan, Etxe eta Familia tradizionalak ikertzen dira; hau da, familia baten bizileku den etxea, batez ere nekazaritzaren eta abeltzaintzaren esparruan jarduten due­na. Liburukia ''Atlas Etnográfico de Vasconia'' bilduma osatzen dutenetako bat da; bilduma horrek kultura tradizionala sortzen duten gertakizunak sistematikoki erregistratzea du helburu. Proiek­tu honetan, beste zenbait liburuki argitaratu dira aurretik: ''La alimentación doméstica'' (1990, bired. 1999), ''Juegos infantiles'' (1993), ''Ritos funerarios'' (1995), ''Ritos del nacimiento al matrimonio'' (1998), ''Ganadería y pastoreo'' (2000) eta ''Medicina popular'' (2004).
=== Atlas Etnografiko bat egiteko proposamena ===
José Migel de Barandiaran (1889-1991) izan zen Atlas etnografiko honen sortzaile, jagole eta sustatzailea. XX. mendeko lehen hamarkadetan hasi zuen euskal etnografiaren jarduna. 1968. urtean, Arte eta Ohitura Herrikoien I. Biltzarra antolatu zen Zaragozan, eta, zientzialarien bile­ra hartan, ''Bosquejo de un Atlas Etnográfico del Pueblo Vasco <ref>BARANDIARAN, Jose Migel. “Bosquejo de un atlas etnográfico del pueblo vasco. Trabajos preliminares” in ''Etnología y Tradiciones Populares. I Congreso Nacional de Artes y Costumbres Populares''. Zaragoza: 1969, 53-57. or.</ref>'' izeneko komunikatua aurkeztu zuen. Euskal esparruan ordura arte egindako ikerketa etnografikoen inbentarioa zen, eta horien balantze kritikoa ere biltzen zuen.
Urtebete geroago, 1969an, hiri berean, Aragoiko Ikerketa Folklorikoen V. Jardunaldietan, bes­te txosten bat aurkeztu zuen: ''Criterios generales para una investigación etnográfica de los Pueblos Pirenaicos''<ref>Idem, Aragoiko Ikerketa Folklorikoen V. Jardunaldien aktak. Zaragoza: 1969.</ref>. Horrekin batera, galdera-sorta etnografiko bat ere aurkeztu zuen, Europako Etnologia Biltzarrak 1965ean egindako planaren arabera moldatua.
Etniker taldeek ikerketa etnografikoetan erabilitako estrategiak honako eskema honi jarraitzen dio:
:1. Lana udalerrian jaio edo bertan bizi den ikertzaile batek egiten du. Horrek ikerketa errazten du, izan ere, jasotako esperientzia asko ikertzaileak berak bizi izan ditu, eta badaki zein - tzuk zeintzuk diren galderak eta horiek nola egin.
:2. Ikertzaile guztiak metodologia eta galdera-sorta bere­ra atxikitzen dira.
Ikerketak ''Guía para una encuesta etnográfica'' gidaliburuan deskribatutako inkesta-ereduari jarrai­tu dio. Liburuki hau egiteko honako galdera hauen erantzunetan jasotako datuak erabili dira: Etxeko Taldearen lehen atalean, etxeari buruzkoak (11tik 36ra), familiari buruzkoak (105etik 121era) eta senar-emazteen arteko harremanei buruzkoak (122tik 133ra); eta Etxeko Taldearen Erabileren bigarren taldean, etxeko altzariei buruzkoak (1etik 14ra).
Galdera-sortak jarraitu beharreko pausoak adierazten ditu, baina inkestatzaileak galderen enuntziatutik haratago joan behar du. Herriko bizimodua behatu behar du, berriemaileekin harremanetan egon behar du, eta jasotako datuak aztertu eta egiaztatu behar ditu. Datu horiek eta bere esperientzia erabilita, memoria etnografikoa idatzi behar du. Lana idatziko dutenek ahalik eta ondoen erabili dezaten, komenigarria da inkestako galderen ordenari jarraitzea. Barandiaranek behin eta berriro errepikatu zuen gertakizunak ezin direla aldez aurretik ezarri­tako galdera-sorten menpe egon; izan ere, giza errealitateak gure interpelazioek baino dimen - tsio dimentsio handiagoa dauka.
Ordain gisa, era horretan lortutako informazioak lana osatzen duten testuak idaztea zailtzen du, baina, bestalde, edukia aberastu egiten du, ikuspegia zabaltzen duten ekarpen pertsonalen bitartez.
:<cite>Frantziako Euskal Herriko kostaldeko turismoaren eskariari erantzuteko, H. Gordadge bezalako arkitektoek eredu neoeuskalduna (bi isurkiko txalet zuritua, gorriz edo berdez pintatutako zurgin tza, bilbadura faltsuak, teilapeko leihoak, etab.) asmatu zuten, baserri tipikoaren eredu folkloriko bate­ratu gisa. Milaka baserri eta hotel neoeuskaldun eraiki zituzten, eta prestigioaren eredu bihurtu zituzten. Euskal esparruko eraikuntza berrien eta berriztapenen eredu izan ziren<ref>Iñaki ARZOZ eta Andoni ALONSO. “Regreso a la casa del bosque (basetxea)” in Sukil. 4. zk. Iruñea: Ortzadar euskal folklore tal­dea, 2004, 379. or.</ref></cite>.
Esan dugun bezala, liburuki honek unean-unean baino ez ditu jorratzen mota horretako alda­ketak; izan ere, lanaren helburuetatik kanpo geratzen den ikerketa eskatzen dute. Gauza bera esan genezake honako gaien inguruan: familia, familiaren egitura, familia arteko harremanak, senar-emazteen arteko harremanak eta ondarearen besterentzearen aldaketak. Atalez atal, ekoiz­pen-bide tradizionalei lotutako familia zabalari dagozkion aldaketa horietako batzuk zerrenda - tzen zerrendatzen dira; hori lantzen dugu hemen xehetasunez. Hala eta guztiz ere, XIX. atalaren amaieran, familiak eta ohiturek izandako eraldaketaren inguruko atal bat ere badago.
Lanak bi gai handi jorratzen ditu: etxea eta familia. 21 atalez osatuta dago: 16 etxeari buruz­koak dira, eta 5, familiari buruzkoak; horrez gain, sarrerako atala ere badauka. Lehen zatian, ondoko gai hauek aztertzen dira: etxea eta lurraldea, etxearen egitura, etxea eta etxeko altzariak, etxeko eraikuntza osagarriak eta etxearen inguruko sineskeria eta errituak. Familiari buruzko atalek gai hauetan jartzen dute arreta: familia arteko harremanak, familia-ondarea eta eskual­datzea, familiaren bizitza eta ohorea.
=== Lana egiteko behar diren materialak ===
La mayor aportación de la obra proviene de los materiales recogidos en las investigaciones de campo que se realizaron en las campañas de los años 1998 a eta 2001. urte bitartean egin ziren landa-ikerketetan jasotako materialek egin diote ekar­penik handiena lanari. Izan ere, puesto queesan dugun bezala, como se ha señalado, se corresponde con tres importantes temas del cuestionariogaldera-sortako hiru gai garrantzitsurekin bat datoz: los referidos a la casaetxea, al mobiliario domésticoetxeko altzariak, y los relativos a la eta familia eta familia y las relaciones de parentescoarteko harremanak.
Las investigaciones parciales del Proyecto Etniker se van publicando en los distintos territorios con anterioridad a la edición de la obra de conjunto de cada volumen del Atlasproiektuaren ikerketa partzialak lurralde guztietan argitaratu ziren Atlaseko liburuki bakoitza argitaratu aurretik. Las revistas en que se dan a conocer sonProiektuak aldizkari hauetan argitaratu ziren: ''Cuadernos de Etnología Etnolo­gía y Etnografía de Navarra, Anuario de Eusko Folklore, Etniker Bizkaia, Ohitura y el '' eta ''Bulletin de Musée Basque de Bayonne.''.
Algunos de los investigadores han publicado las monografías etnográficas completas de las localidades encuestadasIkertzaileetako batzuek inkestatutako herrietako monografia etnografiko osoak argitaratu dituzte. Así en 1980 los hermanos 1980an, Francisco Javier y eta José Ángel Zubiaur dieron a conocer la monografía correspondiente a anaiek San Martín de Unx Unxen (N)mono­grafia argitaratu zuten, eta, que ha sido reeditada en 20072007an, berrargitaratu egin zuten; la obra ''Luciano Lapuenteren Las Améscoas'', de la que es autor Luciano Lapuente, apareció en 1990Amés­coas lana 1990ean argitaratu zen; el estudio etnográfico Jesús Ruiz de Agurain Larramendiren Aguraingo (A) de Jesús Ruiz de Larramendi se publicó en 1994ikerketa etnogra­fikoa 1994an argitaratu zen; en el año 1998 la relativa a Beasain 1998an, José Zufiaurreren Beasaingo (G) de José Zufiaurre y en los años 2002 y 2003 la de Anton Erkoreka relativa a Bermeo ikerketa argitaratu zen; eta 2002an eta 2003an, Antón Erkorekaren Bermeoko (B)ikerketa.
Dentro del plan inicial de aportación de materiales etnográficos para la elaboración de un Euskal Herriko Atlas Etnográfico de VasconiaEtnografikoa egiteko material etnografikoak biltzeko hasierako planean, los Grupos Etniker llevaron a cabo entre taldeek ikerketak egin zituzten elkarrekin 1983 y . eta 1987 investigaciones conjuntadas que obtuvieron las Becas José Miguel . urteen artean. Ikerketok Eus­ko Ikaskuntzaren Jose Migel de Barandiaran promovidas por la Sociedad de Estudios Vascos-Eusko-Ikaskuntzabekak lortu zituzten. Estas investigaciones dieron como resultado las publicaciones siguientesArgitalpen hauengatik jaso zituzten bekak: ''Contribución al Atlas Etnográfico de Euskalerria''. ''Investigaciones en Bizkaia y Gipuzkoa'' (1987), ''Contribución al Atlas Etnográfico de Vasconia. Investigaciones en Álava y Navarra'' (1990), ''Contribution Con­tribution à l étude ethnographique de la mort en Pays Basque Nord'' (1997).''
Para la redacción de este volumenLiburuki hau zein aurrekoak idazteko, así como de los anteriores, se han tenido en cuenta las aportaciones que figuran en todos estos trabajos de campo llevados a cabo dentro del proyecto Etniker y que han seguido el cuestionario etnográfico de Barandiaranproiektuan egindako landa-lanetako ekarpenak hartu dira kontuan. Lan horiek Barandiaranen galdera-sorta etnografikoari jarraitu diote.
Los materiales etnográficos de otros autores que, fuera del proyecto Argitalpen hau osatzeko Etnikerproiektutik kanpo kontsultatu eta erabili diren beste material etnografikoak orri-oinetako oharretan daude jasota, se han consultado y utilizado como complemento de esta publicación se citan en las notas a pie de página, además de figurar consignados en la bibliografíaeta bibliografian ere agertzen dira.
Para Vasconia continentalEuskal Herri kontinentalerako, además de las encuestas de campolanda-inkestez gain, dentro del proyecto hemos recurrido a las llevadas a cabo por Barandiaran durante los años cuarenta y cincuenta en las localidades de Sara Barandiaranek berrogeiko eta berrogeita hamarreko hamarkadetan egindakoak ere erabili ditugu. Inkestak Saran (Lapurdi), DonoztiriDonoztirin, HeletaHeletan, Uharte-Hiri Hirin (Baja NavarraNafarroa Beherea) y Liginaga eta Liginagan (Zuberoa)egin zituen. Estas investigaciones se publicaron en las revistas Ikerketa horiek ''Ikuska y '' eta ''Anuario de Eusko Folklore'' aldizkarietan argitaratu ziren. En el año 2000 la Fundación . urtean, Barandiaran ha publicado la monografía Fun­dazioak ''Bosquejo etnográfico de Sara y son de próxima aparición las de '' monografía argitaratu zuen, eta laister argitaratuko dituzte Uharte-Hiri y eta Liginagaherrietakoak.
El proyecto Etniker dedicó en los años veinte de la anterior centuria varias campañas de investigación a los establecimientos humanosproiektuak hainbat kanpaina eman zituen giza establezimenduak ikertzen aurreko men­deko hogeiko hamarkadan. Podemos constatar que ya entonces se recogían transformacionesOrduan ere eraldaketak nabaritzen ziren, como la paulatina sustitución de las estructuras de maderaadibidez, sobre todo de los cerramientoszurezko egiturak (batez ere itxiturak) apurka-apurka harrizko edo adreiluzko egiturekin ordezkatzea, por materiales más consistentes como la piedra y el ladrilloedo beste toki batzuetako materialak erabiltzea, o la introdución de nuevos materiales venidos de otras tierras que sustituían a los tradicionales ligados al entorno físico en el que se levantaba el poblamientoherria eraikitzen zen inguruko material tradizionalak ordezkatzeko. Estas encuestasInkesta horiek eta ordutik eta laurogeiko hamarkadara arte noizean behin egin izan diren inkestek lan-metodologia berari jarraitu diote. Babes eta osagarri gisa erabilgarriak izan dira, y otras que se han ido realizando más esporádicamente desde entonces y hasta los años noventaeta azken ikerketa-kanpainetan jasotako datuekin alderatzeko balio izan digute. Gainera, siguiendo todas la misma metodología de trabajohoriei esker, nos han servido de apoyo y complemento y para establecer comparaciones con los datos recogidos por nosotros en las últimas campañas de investigaciónlanda-etxeek XX. Además nos han permitido registrar la evolución que han experimentado las casas rurales a lo largo de todo el siglo XXmende osoan izandako bilakaera erregistratu ahal izan dugu.
Es abundante la bibliografía sobre la casaEtxearen edo, o más bien sobre el caserío; pero se trata de estudios de carácter mistificador y románticohobeto esanda, baserriaren inguruko bibliografia asko dago, baina ikerketa misti­fikatzaile eta erromantikoak dira. Este tipo de aproximaciones al caserío no sólo se han constatado en los trabajos supuestamente etnográficos sino también en otras actividades como la pintura e incluso la músicaBaserrirako hurbilketa mota hauek, lan etnografikoetan antze­mateaz gain, beste zenbait jardueratan ere antzeman izan dira, hala nola, pinturan edo musikan.
Esta asociación restrictiva del caserío ligándolo a la esencia de lo que se considera vascoBaserria eta euskal esentzia lotzen dituen ideiak paralelismoak ditu beste hainbat lekutan, que cuenta con paralelismo en otras latitudeseta gure helburutik besteko ikerketa eskatzen zuen, requeriría un estudio bien diferente a nuestro propósito pues abarcaría no sólo cuestiones culturales sino también teóricas y conceptuales de la época postromántica que estaría asimismo en la raíz de los primeros pasos de los movimientos nacionalistas que buscaban el reconocimiento de los pueblosizan ere, gai kulturalak hartzeaz gain, garai erromanti­koaren ondorengoko gai teorikoak eta kontzeptualak ere hartzen zituen. Ideia horiek herrien aintzatespena nahi zuten mugimendu nazionalisten muinean ere bazeuden. Tiene por lo tanto una importante carga ideológica y a menudo excluyente de todo lo que se aleje del estereotipo del caserío y de sus habitantes hasta el punto de que las referencias bibliográficas del resto de construcciones son relativamente escasasZama ideologiko handia du, beraz, eta, sarritan, baserriaren eta bertako biztanleen estereotipotik aldentzen den guztia kan­poan uzten du; gainerako eraikinen erreferentzia bibliografikoak nahiko eskasak dira.
Pedro Guimón inicia el prólogo a la notable obra de Guimónek honako baieztapenarekin hasi zuen Alfredo Baeschlin Baeschlinen ''La arquitectura del caserío vasco'' en la edición de lan bikainaren hitzaurrea, 1929 con esta afirmación. urteko argitalpenean:
:<cite>La arquitectura popularArkitektura herrikoia, más que otra manifestación artística cualquierabeste edozein agerpen artistiko baino gehiago, por ser utilitariaerabilgarria, local y adaptada al modo de vivir familiarlokala eta fami­liako bizimoduari egokitua denez, constituye con el lenguajenazionalitatearen ikur esanguratsuenetakoa da, uno de los signos más distintivos de nacionalidad; sostener lo contrariohizkuntzarekin batera. Kontrakoa defendatzea, es negar las peculiaridades de una raza arraza baten bitxikeriak ukatzea da<ref>Alfredo BAESCHLIN. La arquitectura del caserío vasco. BilbaoBilbo: Biblioteca Vascongada Villar, 1968, p11. 11or.</ref>.</cite>
Al igual que ocurre en los territorios circunvecinos y más alejadosHurbileko eta urruneko lurraldeetan bezala, este maridaje se puede seguir observando hoy en día a pesar de ser la vasca una sociedad mayoritariamente urbana y alejada del modo de vida tradicionalgaur egun ere ikusi dezakegu bat egite hori, del que podría decirse que hoy por hoy tiene ya tan sólo una carácter residualeus­kal gizartea hiritarra eta bizimodu tradizional eskasekoa bada ere; esan genezake gaur egun hon­dar-izaera baino ez daukala. En un fenómeno aplicable a toda Europaosoan aplikatu daiteke fenomeno hori. Gizarte hiritarrak sarri jotzen du landa-bizimodura, bere identitatea eraikitzeko asmoz: nekazaritza-azoka ugarie­tatik hasi, son muchos los actos en los que la sociedad urbana recurre al modo de vida rural como medio para forjar su propia identidadeta zaindarien jaietara, desde las numerosas ferias agrícolas a las fiestas patronales donde la gente se viste con los considerados como los trajes tradicionales de origen campesinonon baserritar jatorria duten ustezko jantzi tradizionalak janz­ten dituzten.
Estudiamos la casa rural tradicional y no nos ceñimos a la construcción que recibe el nombre de caserío y mucho menos al caserío al que hace a menudo referencia la bibliografíaLanda-etxe tradizionala aztertzen dugu, baina ez gara baserri izena jasotzen duen horretara mugatzen, eta are gutxiago bibliografiak sarritan erreferentzia egiten dion baserriari. De ahí que se hable preferentemente de Horrega­tik aipatzen da casa/etxea y con menor énfasis de eta, gutxiagotan, ''caserío/''/baserria''.
A pesar de este vacíoHutsune hori albo batera utzita, en la bibliografía etnográfica sí que se han escrito importantes aportaciones además de los trabajos que se abordaron en los años veinte y principios de los treinta del siglo XX y que se publicaron en los primeros Anuarios de Eusko bibliografia etnografikoan ekarpen handiak jaso dira, hogei­ko hamarkadan eta hogeita hamarrekoaren hasieran idatzitako lanez gain; lan horiek lehen Eus­ko Folkloreurtekarietan argitaratu ziren. Entre éstas cabe destacar la obra de Nabarmentzekoa da Leoncio Urabayen Urabayenen ''La casa navarra'' <ref>Leoncio URABAYEN. La casa navarra. MadridMadril, 1929.</ref>, ampliamente citado en este tomo del AtlasAtlaseko liburuki honetan zabal aipatua, especialmente en los capítulos dedicados a la estructura de la casabatez ere etxearen egiturari buruzko ataletan. A pesar de estar referido únicamente a NavarraSoilik Nafarroari buruz ari bada ere, dada su diversidad geográficadaukan aniztasun geografikoa dela-eta, sus consideraciones son aplicables a todo el territoriooharrak lurralde osoan aplikatu daitezke.
Son también importantes las distintas aportaciones de Julio Caro BarojaBarojaren ekarpenak ere garrantzitsuak dira, adibidez, Lesakako etxeari buruzkoak, algunas en el propio Anuario de Eusko Folkloreurtekarian bertan argitaratutakoa, como la dedicada a la casa de Lesaka, aparte de su gran contribución en cuatro volúmenes, edo ''La casa en Navarra'' <ref>Julio CARO BAROJA. La casa en Navarra. 4 vol. Pamplona, 1982.</ref>lau liburukitan argi­taratutako lana.
Victorino Palacios ha publicado en varios tomos con gran profusión de ilustraciones el ''Palaciosek Inventario de arquitectura rural alavesa'' que va completando con el de las distintas cuadrillas alavesas lana argitaratu du hainbat liburuki­tan. Irudi ugari ditu, eta Arabako kuadrillen informazioarekin osatzen ditu<ref>Victorino PALACIOS. Inventario de arquitectura rural alavesa. Rioja alavesa Arabar Errioxa (1985), Estribaciones del Gorbea Gorbeia inguruko mendiak (1986), Cantábrica alavesa Aiarako kuadrilla (1991), Valles altos alaveses Arabako haran garaiak (1994), Llanada alavesa Arabako lautada (1998), Cuadrilla de Zuia Zuiako kuadrilla (1998), Cuadrilla de Salvatierra Aguraingo kuadrilla (2002), Cuadrilla de CampezoKan­pezuko kuadrilla-Montaña alavesa Arabar mendia (2003) y Cuadrilla de Añana eta Añanako kuadrilla (2008).</ref> .
Para el País Vasco continental disponemos de la obra de Euskal Herri kontinentalari dagokionez, Michel Duvert Duverten ''Etxea ou la maison basque'' <ref>Michel DUVERT. Etxea ou la maison basque. Sain-Jean-de-LuzDonibane Lohitzune, 1980, 2<sup>e</sup> éd. ed.</ref> y sus publicaciones sobre carpinteros y carpintería vasca'' lana eta euskal zurgin eta zurgintzari buruzko lanak dauzkagu.
Existe también bibliografía sobre casas torre y casas blasonadas a la que apenas hemos recurrido porque en nuestro trabajo tanto las casas señoriales y palaciegas como los aspectos ornamentales de las casas ocupan un lugar secundarioDorretxeei eta armarridun etxeei buruzko bibliografia ere badago, baina gutxi erabili ditugu; izan ere, gure lanean bigarren mailakoak dira jauregiak eta etxeen apaingarriak. En los últimos años del siglo pasado y en lo que lleva transcurrido del Aurreko men­deko azken urteetan eta XXI. mendean dagoeneko igarotako urteetan, impulsadas por los ayuntamientosudalerrietako baserriei eta eraikinei buruzko argitalpenak ugaritu dira, han proliferado las publicaciones sobre los caseríos y las edificaciones pertenecientes a los municipios respectivosudalek sustatuta.
En tiempos recientes destacan los estudios de Azken boladan, Alberto Santana sobre el caserío vasco pero ya desde una perspectiva que poco tiene que ver con lo dicho al principio y con un carácter no tan restrictivoSantanaren euskal baserriari buruzko lana nabarmendu da, baina lan horren ikuspuntuak ezer gutxi du amankomunean hasieran esandakoarekin, eta bere izaera ez da hain murriztailea. Este autor propone clasificaciones morfológicas de los mismos en función de criterios históricos ligados a los cambios en las formas de producción Autore horrek sailkapen morfologikoak proposatzen ditu, ekoizpen-bide moten aldaketei lotutako irizpide historikoen arabera<ref>Alberto SANTANA et al. Euskal Herriko baserriaren arkitektura = La arquitectura del caserío de Euskal Herria. 2 vol.liburukia, 2a ed2. arg. Vitoria-Gasteiz: 2002.</ref>.
Asimismo son recientes algunos trabajos de naturaleza crítica siendo el principal de ellos el llevado a cabo por Izaera kritikoa duten lanak ere argitaratu dira orain gutxi; nagusia Xabier Morrás con su tesis doctoral acerca de la destrucción que ha sufrido la arquitectura vernácula como consecuencia del proceso de embellecimiento de los pueblos navarros Morrásek egindakoa da: doktorego-tesia, herri-arkitekturak jasan duen suntsipena, Nafarroako herriak edertzeko pro­zesuaren ondorioz<ref>Xabier MORRÁS. Destrucción de la arquitectura vernácula de Navarra. El concurso de embellecimiento de pueblos y conjuntos urbanos de Navarra, 1965-1982. Casas negras-casas blancas. Tesis inéditaArgitaratu gabeko tesia. Universidad del País VascoEuskal Herriko Unibertsitatea, 1996.</ref> .
Las fotografías que ilustran el texto han sido aportadas en su mayoría por los propios investigadoresTestua laguntzen duten irudi gehienak ikertzaileek eurek gehitu dituzte. Algunas proceden del Fondo Batzuk Felipe Manterola y del Archivo Fotográfico del Instituto Man­terola funtsetik eta LabayruIkastegiko Argazki Artxibotik datoz, y unas pocas han sido rescatadas de publicacioneseta beste gutxi batzuk argital­penetatik berreskuratu dira.
=== Redacción Idazketa ===
La formulación del Lan honen plan general de esta obra ha estado al cuidado del Comité de Redacciónorokorraren formulazioa Idazketa Taldearen esku egon da. Talde horren kide­ak eskualdeko Etniker taldeetako kideak dira, cuyos integrantes pertenecen a los distintos Grupos Etniker regionales y sus nombres figuran en las páginas iniciales del volumeneta haien izenak liburukiaren hasierako orrietan agertzen dira.
Entre los miembros del Comité de Redacción merece una mención particular la cualificada intervención de Idazketa Talde horretan bereziki aipatzekoa da Labayru Ikastegiko Etnografia Saileko laguntzaile Segundo Oar-Arteta y Artetaren eta Luis Manuel Peña Cerro, colaboradores ambos del Departamento de Etnografía del Instituto LabayruCerroren parte-hartze aditua. A ellos ha correspondido la difícil tarea de vertebrar esta obraBeraiek hartu dute lan hau egituratzeko ardura zaila. Para ello han tenido que clasificar el material obtenido en campoHorretarako, revisarlo yjasotako materiala sailkatu, en ocasionesberrikusi eta, reelaborar los textoszenbaitetan, berridatzi behar izan dute. Además les ha correspondido indagar en la bibliografía pertinenteHorrez gain, proceder a los ajustes lexicalesbeste hainbat lan ere egin behar izan dituz­te: zegokion bibliografian sakondu, lexiko-doiketak egin, seleccionar las ilustraciones y ejecutar todo lo relacionado con la preparación y puesta a punto de la ediciónirudiak aukeratu eta argitalpenaren prestaketarekin lotutako guztia betearazi.
En cuanto a la realización de la publicación debemos mencionar las continuadas aportaciones que bajo la dirección de Argitalpenaren idazketari dagokionez, Gurutzi Arregi han prestado otros colaboradores del Instituto Arregiren zuzendaritzapean LabayruIkastegi­ko hainbat laguntzailek egindako etengabeko ekarpenak aipatu behar ditugu: Igone Etxebarria y Etxebarriak eta Jabier Kalzakorta han llevado a cabo la homologación del léxico y de los textos en euskeraKalzakortak lexikoaren eta euskarazko testuen homologazioa egin dute; Izaskun AgirreAgi­rrek, Edurne Romarate y Romaratek eta María Luisa Romarate han tenido a su cargo la informatización y el tratamiento de textosRomaratek informatizazioaren eta testuen tratamen­duaren ardura izan dute; José Ignacio García Muñoz ha redactado y actualizado las descripciones geográficas y la demografía de cada municipio, y Muñozek udalerri bakoitzeko deskribapen geo­grafiko eta demografikoak idatzi eta gaurkotu ditu; eta Jon Elorriaga se ha responsabilizado de las búsquedas y de las prestaciones bibliográficasElorriagak bibliografiaren bilaketak eta prestaketak hartu ditu bere gain.
=== Criterios para la transcripción de los términos en euskera Euskarazko terminoak transkribatzeko irizpideak ===
Esta obra no persigue una finalidad filológica o lingüísticaLan honek ez dauka helburu filologiko edo linguistikorik. Por elloHori dela eta, el tratamiento de las expresiones en lengua vasca o de términos populares en las diferentes variedades locales del castellano se ha hecho procurando que el grado de comprensión sea el más amplio posible para el lector medioeuskarazko esamol­deak edo gaztelaniazko aldaera desberdineko termino herrikoiak aipatzeko orduan, erdi maila­ko irakurleek ulertzeko moduko lexikoa erabili da.
En cuanto a la transcripción de los términos en euskeraEuskarazko terminoen transkripzioari dagokionez, hemos tratado de aplicarles un criterio común en toda la obralan osoan irizpide komuna aplikatzen saia­tu gara. Debido a que los encuestadores no utilizan criterios semejantes en este puntoInkestatzaileek ez dituztenez atal honetan antzeko irizpideak erabiltzen, los materiales con los que hemos elaborado el trabajo son muy dispareslana egiteko erabilitako materialak oso desberdinak dira. Hemos tratado de homegeneizar la forma de presentarlosAurkezteko modua homogeneizatzen saiatu gara, respetando lo más posible la información recogidajasotako informazioa ahalik eta gehien errespetatuz. En este sentidoHorren harira, hemos dado a los términos una expresión lo más cercana posible a la forma escrita estándarera idatzi estandarretik ahalik eta gertuen dagoen adiera eman diegu terminoei, separando las palabras, y utilizando la grafía normalizadahitzak banatuz eta grafia normalizatua era­biliz. Aún asíHala eta guztiz ere, las variantes recogidas las hemos plasmadojasotako aldaerak agertu egin ditugu, sobre todo en lo que refiere a abreviaciones orales y rasgos morfológicos y sintácticos localesbatez ere ahozko laburdurei eta tokiko ezaugarri morfologiko eta sintaktikoei dagokienez.
A pesar de ello hemos tratado de organizar el material de las encuestas y de las diversas fuentes bibliográficas actualizándolo en la medida de lo posibleDena dela, si bien no hasta el punto de arriesgarnos a falsear los datos genuinos de las memorias remitidasinkesten eta iturri bibliografikoen materiala antolatzen saiatu gara, ahal zen neu­rrian hori gaurkotuta, nahiz eta ez garen arriskatu memorien benetako datuak faltsutzen.
Por último hay que indicar que nos hemos atenido al resultado de materiales de campo concretosAzkenik, y que el hecho de que no figuren en el texto todas las designaciones de una práctica no indica que se hayan descartado sino que simplemente no se han consignado entre nuestros materiales de informaciónesan beharra dago landa-material zehatzen emaitzetara mugatu garela; testuan prak­tika baten aipamen guztiak ez agertzeak ez du esan nahi baztertu egin direnik, gure informazio­materialen artean jaso ez direla baizik.
=== Advertencias al lector Irakurleentzako ohartarazpenak ===
La mención de una localidad en el texto va acompañada de la abreviatura del territorio en el que se emplazaTestuan herri bat aipatzen den bakoitzean, a saberlurraldearen laburdura gehitzen zaio: (A) {{#map:point:Álava}}Araba, (B) {{#map:point:Bizkaia}}, (G) {{#map:point:Gipuzkoa}}, (N) {{#map:point:Navarra}}Nafarroa, (BN) {{#map:point:Navarra}}Nafarroa Beherea, (L) {{#map:point:Baja Navarra}} y Lapurdi eta (Z) {{#map:point:Zuberoa}}. En algún caso se ha utilizado Kasuren batean, (Ip) Iparralde para hacer referencia a Vasconia continentalerabili dugu, Euskal Herri kontinentalari erreferentzia egiteko. Para ubicar las poblacionesHerriak kokatzeko, sarrerako atal honetan, en este mismo capítulo introductorio se dispone de un inkestatutako herriak geografikoki kokatzen dituen mapa de localización geográfica de las poblaciones encuestadasdago.
Los datos se han consignado en las localidades en que se han verificadoDatuak egiaztatu diren herrietan jaso dira, perobaina, evidentementejakina, su existencia no se limita a ellas sino que la referencia tiene un carácter indicativo pues el área de su implantación es más extensaerreferentziak izaera adierazlea dau­ka, ezartze-esparrua askoz zabalagoa baita.
A lo largo de la publicación se indica la vigencia o el desuso de las informaciones y costumbres recogidasArgitalpenean, jasotako informazio eta ohituren iraunaldia eta erabilerarik eza adierazten da. En ocasiones se hace una aproximación cronológica si bienBatzuetan, hurbilketa kronologikoa egiten da, baina, como es sabidojakina denez, tanto el inicio como la desaparición de los hechos y procesos culturales suele carecer de fecha exactagertakari eta prozesu kultu­ralen hasierak edo desagerpenak ez daukate data zehatzik.
Esta obra es de carácter etnográfico y no históricoLan honek izaera etnografikoa dauka, y tanto los datos relativos a la casa rural tradicional como a la familia que la habita están referidos fundamentalmente a todo el pasado siglo ez historikoa, eta landa-etxe tradizionalari eta bertan bizi zen familiari buruzko datuak XX y la primera década del actual siglo . mendekoak eta XXI. En ella se han recogido los hechos pasados sin descuidar las transformaciones más importantes ya operadas o que se observan que se están produciendo y que se desconoce la durabilidad que vayan a tenermendeko lehen hamarkadakoak dira. Iraganeko gertakizunak jaso dira lanean, kontuan hartuta jazotako eraldaketa garrantzitsuenak eta oraindik jazotzen ari direnak, nahiz eta iraupen zehatza zein izango den ez jakin.
=== Agradecimientos Esker onak ===
Esta obra ha contado con la ayuda y el patrocinio del {{#map:point:Gobierno Vasco}}Lan honek Eusko Jaurlaritzaren, del {{#map:point:Gobierno de Navarra}} y de la {{#map:point:Diputación Foral de Bizkaia}}Nafarroako Gobernuaren eta Bizkaiko Foru Aldundiaren laguntza eta babesa izan du.
En nombre de los Grupos Etniker Euskalerria queremos expresar aquí nuestro agradecimiento a la Consejera de Cultura del Gobierno Vasco D.a taldeen izenean, eskerrak eman nahi dizkiegu Eusko Jaurlaritzako Kultura sailburuari, Blanca Urgell y al Director de Patrimonio del mismo Departamentoandreari, eta sail bereko Ondarearen zuzendariari, D. José Luis IparragirreIparragi­rre jaunari. Hacemos extensible el agradecimiento al Consejero del Departamento de Cultura y Horiez gain, eskerrak eman nahi dizkiogu Nafarroako Gobernuko Vianako Printzea Erakundeko Kultura eta Turismo-Institución Príncipe de Viana del Gobierno de NavarraSaileko sailburuari, D. Juan Ramón Corpas Mauleónjaunari.
Queremos agradecer de manera especial a la Diputada de Cultura de la Diputación Foral de Bizkaia D.a Esker on berezia eman nahi diogu Bizkaiko Foru Aldundiko Kultura diputatuari, Josune Ariztondo por su decidido apoyo a este proyecto y al Director de Cultura D. Ariz­tondo andreari, proiektu honi eman dion babes irmoagatik, baita Kultura zuzendari Jon Iñaki Zarragajaunari ere. Asimismo expresamos nuestra gratitud a la Fundación Era berean, gure esker ona agertzen diogu BBK por su aportación económica a Fundazioari, liburua argi­taratzeko Labayru Ikastegia para la publicación de este volumenIkastegiari egindako diru-ekarpenagatik.
Han pasado muchos años desde que D. Urte asko igaro dira José Miguel Migel de Barandiaran propusiera la realización de un Barandiaranek Euskal Herriko Atlas Etnográfico de VasconiaEtnografikoa egitea proposatu zuenetik. Sus discípulos y continuadores de su obra estamos persuadidos de la importancia cultural de este proyectoHaren ikasle eta jarraitzaileek argi ikusten dugu proiektu honen garrantzi kulturala.
Con el patrocinio institucional con el que esperamos seguir contando y con nuestro empeño y dedicaciónOrain arte erakundeen aldetik izan dugun babesa izaten jarraitzen badugu, eta proiektuari gure gogoa eta ardura gehituta, los Grupos Etniker Euskalerria estamos haciendo realidad aquel ambicioso proyecto quetaldeak gure maisuaren asmo handiko proiektua, como legado de su larga y fecunda vida de investigadorikertzaile gisa izandako bizitza luze eta oparoaren ondarea, nos dejó nuestro maestroegia bihurtuko dugu: la elaboración del Eus­kal Herriko Atlas Etnográfico de Vasconia que «posibilitará un conocimiento en profundidad de la cultura tradicional de nuestro pueblo y de las transiciones que se están produciendo y seráEtnografikoa; «horri esker, gure gizartearen kultura tradizionala eta bertan jazotzen ari diren iragaiteak sakon ezagutu ahal izango ditugu, eta, a la vezaldi berean, un seguro punto de vista para integrar la etnografía de los vascos en un estudio comparativo de las culturas»euskal herrita­rren etnografia kulturen ikerketa konparatiboan sartzeko ikuspuntua izango da».<p style="text-align: right;"><span style="font-size:smaller;">'''Ander Manterola'''<br/> Derio, primavera de 20112011ko udaberria</span></p>  {{DISPLAYTITLE: IntroducciónSarrera}}{{#bookTitle:Casa y familia en Vasconia Etxea eta Familia Euskal Herrian | Casa_y_familia_en_vasconia/eu}}[[File:2.0.1_Casa_y_familia_en_vasconia_mapa.jpg|900px|center]]&nbsp;
9794
ediciones