== Ardiak eta arkumeak. Ardikiak ==
Ardiaren okelari ''ardikia ''(Zeanuri-B) deitzen zaio, eta ahariarenari ''zikirokia ''(LuzaideNLuzaide-N). Oso ohikoa izan da horren kontsumoa lurraldeko eskualde askotan duela berrogei edo hirurogei urte arte, baina gaur egun kontsumo hori urrituta dago.
=== Sakrifizioa ===
Ardia hiltzea etxeko gizonaren lana da; hestebeteak egiteaz eta okelaren kontserbazioaz, aldiz, emakumea arduratzen da.
Abuztuan, ardi antzu bat erosten zitzaien artzainei, ''antzue, ''errape ihartua duena, ''errape-galdue, '', edo hausnar ahuldua duena, ''ausnerrea gelditu. ''. Urrira arte gizendu egiten zituzten, eta urriaren amaieran hil. Abere osoa aprobetxatzen zen: hesteekin odolkiak egiten ziren, okela zezinatan gordetzen zen, eta larruazala, ''ardi-narru ''(Zeanuri-B), saldu egin ohi zitzaien traperoei.
Actualmente, el ganado vacuno se sacrifica por lo general en mataderos municipales o comarcales y su carne es luego vendida en carnicerías.== Untxiak ==
A primeros de sigloOiloarekin batera, y aún en décadas posteriores era comúnuntxia da, sobre todo en el área atlántica de Vasconiaanimalia txikien artean, el sacrificio doméstico de novillos o vacasetxean sarrien hazi eta sakrifikatuetako bat landa-eremuan, baina oiloaren garrantzia izatera iritsi gabe. Esta matanza tenía lugar en el otoño; sus carnes magras, ''arakie, ''eran conservadas en sal y servían de condimento a los caldos y cocidosHorrez gain, durante todo el añountxiaren okelaren estimazioak gora egin du azken hamabost urteetan.
Así mismoTradizionalki, con ocasión de los grandes acontecimientos familiares como bodas y otras fiestas colectivasuntxiaren kontsumoa festei lotuta egon da, eran frecuentes las matanzas domésticas de animales vacunos; su carne fresca constituía la base principal de estas comidas festivasospakizun bereziei, konplimendua arduraz eman nahi zaien pertsonei egindako opariei edo, besterik gabe, igande edo jaiegun izateari.{{DISPLAYTITLE: IV. MATANZA DOMÉSTICA DE ANIMALES}} {{#bookTitle:Alimentación doméstica en vasconia | Alimentacion_domestica_en_vasconia}}<div class="subindice">Apartados:=== [[Matanza_del_cerdo|Matanza del cerdo]] =Etxeko hegaztiak ===== [[Ovejas_y_corderos_Ardikia|Ovejas y corderosEtxeko hegaztiak oso antzinatik baliatu izan dira; batez ere, oilo, kapoi, ahate eta usoak, eta, neurri txikiagoan, barnealdeko eremuetan, indioilarrak. Hala ere, horien okelaren kontsumoa ez da ohikoa, apartekoa baizik, gehienetan jai eta gertakari jakin batzuei lotutakoa. Ardikia]] === === [[Cabras_y_cabritos|Cabras y cabritos]] Oiloak, oilaskoak, kapoiak eta oilarrak ====== [[Ganado_mayor|Ganado mayor]] ====== [[Conejos|Conejos]] ===Oiloa ''(oilo/ollo)'' (arrunta) arrautzak erruteari uzten dionean sakrifikatzen da. Gaur egun, oiloaren kontsumoa landa-eremuetan baino ez da neurri handi samarrekoa, haren okelaren komertzializazioa ez baita oilaskoena bezain intentsiboa. === [[Aves_domesticas|Aves domésticas]] ===Oiloaren okelak eta harekin egindako saldak, ''oilosalda ''edo ''oilozopa ''(arrunta), estimazio handia zuten antzina, eta jaiegunetako aparteko jakia ziren.=== [[Carnes_de_caza{{DISPLAYTITLE: IV. ETXEKO ABEREEN HILTZEA}} {{#bookTitle:Etxeko Elikadura Euskal Herrian |Carnes de caza]] ===<Alimentacion_domestica_en_vasconia/div>eu}}
