Diferencia entre revisiones de «Main Page/eu»

Revisión actual del 16:55 11 mar 2020

Ikerketa etnografikoa helburutzat harturik, XX. mendetik gaur arteko euskal kulturaren eta Euskal Herriko bizimodu tradizionalen ikuspegi orokorra eskaintzen du egitasmo honek.

Arreoa erakusten. Bidegoian (G), 1957. Iturria: Ana Larrarte, Etniker Euskalerria Taldeak.

Andre-gizonak elkarlanean. Zeanuri (B), c. 1915. Iturria: Labayru Fundazioaren Argazki Artxiboa: Felipe Manterola Funtsa.

Etxea eta Familia Euskal Herrian

Landa-etxea eraikinak, bertako lurrek, bizilagunek eta tradizioak osatutako erakundea izan da, hau da, gaur egungo belaunaldia iraganekoekin estu lotzen zuen harreman-multzo horrek.

Etxea eta Familia Euskal Herrian

Etxeko Elikadura Euskal Herrian

Goseak dagonarentzat, ogi gogorrik ez.

Etxeko Elikadura Euskal Herrian

Askaria, XX. mendearen hasiera. Iturria: Gipuzkoako Foru Aldundiaren Artxiboa: Indalecio Ojanguren Funtsa.

Kulunka. Iturria: Arrien, Gregorio. Niños vascos evacuados en 1937. Bilbo, 1988.

Haur Jolasak Euskal Herrian

Sirrin-sarran, domini pan, zure semea errotan, errota txiki, errota handi, eragin deutso, pin-pan. Haur-kanta

Haur Jolasak Euskal Herrian

Herri Medikuntza Euskal Herrian

Pixkanaka-pixkanaka, farmaziako prestakinek sendabide tradizionalen tokia hartu dute.

Herri Medikuntza Euskal Herrian

Tuberkulosiaren kontrako txertaketa. Iturria: Gasteizko Udal Artxiboa: Ceferino Yanguas.

Seintzaina. Zeanuri (B), 1924. Iturria: Labayru Fundazioaren Argazki Artxiboa: Felipe Manterola Funtsa.

Euskal Herriko Ohikuneak Jaiotzatik Ezkontzara

XX. mendearen erdialdera arte, haurdun zeuden emakumeek etxean erditzen zuten emaginaren eta familiako zein auzoko emakumeen laguntzaz. Erditzea emakume-kontua zen, beraz.

Euskal Herriko Ohikuneak Jaiotzatik Ezkontzara

Heriotza Ohikuneak Euskal Herrian

Hil-iragarpenen artean, besteak beste, etxeko animalia batzuen ohiz kanpoko portaerak nabarmentzen dira, batez ere zakurrenak eta oilarrenak.

Heriotza Ohikuneak Euskal Herrian

Elizako hilobi sinbolikoak. Amezketa (G), 1990. Iturria: Antxon Aguirre, Etniker Euskalerria Taldeak.

Karrantzako (B) larreak, 2009. Iturria: Luis Manuel Peña, Etniker Euskalerria Taldeak.

Abeltzaintza eta Artzaintza Euskal Herrian

Artaldeek soroetatik zehar ibiltzeko zuten eskubidearen lehentasuna esaera honetan agertzen da: Soroak zor dio larreari.

Abeltzaintza eta Artzaintza Euskal Herrian

Nekazaritza Euskal Herrian

Hazien aukeraketa funtsezko jarduera izan da betidanik. Uzta bakoitzetik hazirik onena aukeratzen zen, gorde, eta hurrengo ereintzan erabiltzeko.

Nekazaritza Euskal Herrian

Hazia aletzen. Zerain (G), 1961. Iturria: Karmele Goñi, Etniker Euskalerria Taldeak.

@@ Línea 98: / Línea 98: @@
 ====[/atlas/juegos/Columpiandose.jpg|Kulunka. Iturria: Arrien, Gregorio. ''Niños vascos evacuados en 1937''. Bilbo, 1988.|Sirrin-sarran, <br />domini pan, <br />zure semea errotan, <br />errota txiki, <br />errota handi, <br />eragin deutso, <br />pin-pan. <br /><br />''Haur-kanta''|]====
 ====[/atlas/juegos/A-tabas-Zeanuri-1993.jpg|Tortolosetan. Zeanuri (B), 1993. Iturria: Ander Manterola, Etniker Euskalerria Taldeak.|Kristalezko eta buztinezko kanikak sartu aurretik, landare-elementuak, kuku-sagarrak eta muxurka-hezurrak erabili zituzten, besteak beste.|]====
-====[/atlas/juegos/Asto-astoka-Zeanuri-1920.jpg|Zeanuriko (B) haurrak, 1913. Iturria: Labayru Fundazioaren Argazki Artxiboa: Felipe Manterola Funtsa.|''Txirringolan''<br />Metalezko edo egurrezko uztai bat pirritan eramaten da, muturrean kakoa duen alanbrezko hagaxka batekin, kako horrekin zuzenduz eta bultzatuz.|]====
+====[/atlas/juegos/Zeanuriko_umetxoak_bat_txirrintolarekin_1913.png|Zeanuriko (B) haurrak, 1913. Iturria: Labayru Fundazioaren Argazki Artxiboa: Felipe Manterola Funtsa.|''Txirringolan''<br />Metalezko edo egurrezko uztai bat pirritan eramaten da, muturrean kakoa duen alanbrezko hagaxka batekin, kako horrekin zuzenduz eta bultzatuz.|]====
-<div class="mw-translate-fuzzy">
 ====[/atlas/juegos/A-chorro-morro.jpg|Astoka. Iturria: Iñigo Irigoyen, José. Folklore Alavés. Gasteiz: Arabako Foru Aldundia, 1949.|Parte-hartzaile bat edo batzuk makurtu egiten dira, “astoa” esan ohi zaion jarrera hartuta, eta gainerakoek haien gainetik jauzi egin edo pasa behar dute.||]====
@@ Línea 120: / Línea 119: @@
 ====[/atlas/juegos/Jugando-al-corro-Larraul.jpg|Korruka. Larraul (G). Iturria: Antxon Aguirre, Etniker Euskalerria Taldeak.|Korruka Al corro de las patatas, <br />naranjas y limones, <br /> como comen los señores, <br /> alupé, alupé, <br /> sentadito me quedé.||]====
-====[/atlas/juegos/Asto-astoka-Zeanuri-1920.jpg|Arre-arreka. Zeanuri (B), 1920. Iturria: Labayru Fundazioaren Argazki Artxiboa: Felipe Manterola Funtsa.|—Arre, arre, mandako, <br/>bihar Tolosarako, <br/>etzi Panplonarako. <br/> —Handik zer ekarriko? <br /> —Zapata ta garriko.||]====
+====[/atlas/juegos/Asto-astoka-Zeanuri-1920.jpg|Arre-arreka. Zeanuri (B), 1920. Iturria: Labayru Fundazioaren Argazki Artxiboa: Felipe Manterola Funtsa.|—Arre, arre, mandako, <br />bihar Tolosarako, <br />etzi Panplonarako. <br /> —Handik zer ekarriko? <br /> —Zapata ta garriko.||]====
 ====[/atlas/juegos/Zotzetara_Zeanuri_1993.jpg|Zotzetara. Zeanuri (B), 1993. Iturria: Ander Manterola, Etniker Euskalerria Taldeak.Txirristi-mirristi, <br />gerrena, plat, <br />olio-zopa, kikili-salda, <br />urrup edan edo klik, <br />ikimilikiliklik. <br /><br />''Zozketa-formula''||]====
 ====[/atlas/juegos/Velando_el_sueno_1914.png|Loa zaintzen. Iturria: Novedades. Donostia, 1914.|Obabatxua lo ta lo, <br />zuk orain eta nik gero; <br />zeuk gura dozun orduren baten, <br />biok egingo dogu lo ta lo. <br />''Lo-kanta''||]====
-</div>
@@ Línea 259: / Línea 257: @@
 ====[/atlas/agricultura/Acarreando-hierba-verde-Carranza-1977.jpg|Belarretan. Karrantza (B), 1977. Iturria: Miguel Sabino Díaz, Etniker Euskalerria Taldeak.|Lurrarekiko lotura sakonaren ondorioz sortzen zen [nekazaritza tradizionalari buruzko] herri-jakituria hori, autohornikuntzan oinarritutako ekonomian, lurra errespetatu behar zen ezinbestean, biziraupena bera haren menpean zegoen-eta.||]====
 ====[/atlas/agricultura/Vinedo-de-Obanos-2011.jpg|Mahastia. Obanos (N), 2011. Iturria: M.ª Amor Beguiristain, Etniker Euskalerria Taldeak.|Tente nublo, tente en ti,<br />no te caigas sobre mí,<br />guarda el pan, guarda el vino,<br />guarda los campos que están floridos.<br />Trumoi-hodeien kontrako konjurua||]====
+====[/atlas/agricultura/Siega-de-trigo-Gesaltza-1950.jpg|Gari-igitatzea. Gesaltza (G), c. 1950. Iturria: Gasteizko Udal Artxiboa: Enrique Guinea Funtsa.|Satsitu ta jorratu ta garia hartu.||]====
+====[/atlas/agricultura/Desgranando-semilla-Zerain-1961.jpg|Hazia aletzen. Zerain (G), 1961. Iturria: Karmele Goñi, Etniker Euskalerria Taldeak.|Hazien aukeraketa funtsezko jarduera izan da betidanik. Uzta bakoitzetik hazirik onena aukeratzen zen, gorde, eta hurrengo ereintzan erabiltzeko.||]====
+====[/atlas/agricultura/Laietan-Zeanurin-1920.jpg|Laietan Zeanurin (B), 1920. Iturria: Labayru Fundazioaren Argazki Artxiboa: Felipe Manterola Funtsa.|Laiak, goldeak, eskuareak, igitaiak, segak eta narrak ezinbesteko lanabesak ziren nekazaritzako lanetarako.||]====
+====[/atlas/agricultura/Acarreo-de-los-haces-de-trigo-1940.jpg|Garia garraiatzen. Araba, c. 1940. Iturria: Gasteizko Udal Artxiboa: Enrique Guinea Funtsa.|Makineria modernoa sartu arte, gizakien indarrak eta animalienak eragin erabakigarria izan dute lan egiteko moduan eta laboreetan.||]====
+====[/atlas/agricultura/Recoleccion-de-oliva-a-ordeno-Moreda-2015.jpg|Olibondoen jeztea. Moreda (A), 2015. Iturria: José Ángel Chasco, Etniker Euskalerria Taldeak.|Uzta garaian lokartzen, miserian irazartzen.||]====
+====[/atlas/agricultura/Utillaje-para-trabajar-el-lino-Zeanuri-1931.jpg|Liho eta harigintzarako tresneria. Zeanuri (B), 1931. Iturria: Labayru Fundazioaren Argazki Artxiboa: Felipe Manterola Funtsa.|Linoaren atsekabeak, amaigabeak.||]====
+====[/atlas/agricultura/Maizal.-Carranza--2016.jpg|Artasoroa. Karrantza (B), 2016. Iturria: Luis Manuel Peña, Etniker Euskalerria Taldeak.|San Jurgi, artoak ereiteko goizegi; San Markos, artoak ereinda balegoz.||]====
+====[/atlas/agricultura/Trilladora-y-costales-de-trigo-Navarra-1960.jpg|Gari-jotzea. Nafarroa, c. 1960. Iturria: Nafarroako Museoaren Artxiboa: Nicolás Ardanaz Funtsa.|Maiatz luzea, gosea; garagarrilak ekarriko du asea.||]====
+====[/atlas/agricultura/Vecinos-trabajando-en-las-eras-Alegria-Dulantzi-1940.jpg|Larrainetan auzolanean. Alegría-Dulantzi (A), c. 1940. Iturria: Gasteizko Udal Artxiboa: Enrique Guinea Funtsa.|Elur asko den urtean, garia; eta erle asko dugunean, eztia.||]====
+====[/atlas/agricultura/Sembrando-patata-a-azada-Abadino-2009.jpg|Patata aitzurrez ereiten. Abadiño (B), 2009. Iturria: Rosa M.ª Ardanza, Etniker Euskalerria Taldeak.|Liho-sailak eta baratzeak ziren nekazaritza-guneko piezarik delikatuenak, kutunenak nekazariaren jabetza partikularraren ikuskeran, haren familia-ondarean gehien sartuta zeudenak.||]====
+====[/atlas/agricultura/Molino-de-Carranza-1977.jpg|Karrantzako (B) errota, 1977. Iturria: Miguel Sabino Díaz, Etniker Euskalerria Taldeak.|1950eko hamarkadara arte, irin-errota ezinbestekoa izan zen gure herrietako nekazaritzako eta abeltzaintzako ekonomian.||]====
+====[/atlas/agricultura/Descargando-el-grano-en-el-remolque-Argandona-2003.jpg|Gari-garau atoian deskargatzen. Argandoña (A), 2003. Iturria: Juan José Galdos, Etniker Euskalerria Taldeak.|Ezkur urte, labor urte.||]====
 ====[/atlas/agricultura/Siega-de-trigo-Gesaltza-1950.jpg|Gari-igitatzea. Gesaltza (G), c. 1950. Iturria: Gasteizko Udal Artxiboa: Enrique Guinea Funtsa.|Satsitu ta jorratu ta garia hartu.||]====