Diferencia entre revisiones de «Main Page/eu»

De Atlas Etnográfico de Vasconia
Saltar a: navegación, buscar
Línea 90: Línea 90:
 
====[/atlas/juegos/Asto-astoka-Zeanuri-1920.jpg|Zeanuriko (B) haurrak, 1913. Iturria: Labayru Fundazioaren Argazki Artxiboa: Felipe Manterola Funtsa.|''Txirringolan''<br />Metalezko edo egurrezko uztai bat pirritan eramaten da, muturrean kakoa duen alanbrezko hagaxka batekin, kako horrekin zuzenduz eta bultzatuz.|]====
 
====[/atlas/juegos/Asto-astoka-Zeanuri-1920.jpg|Zeanuriko (B) haurrak, 1913. Iturria: Labayru Fundazioaren Argazki Artxiboa: Felipe Manterola Funtsa.|''Txirringolan''<br />Metalezko edo egurrezko uztai bat pirritan eramaten da, muturrean kakoa duen alanbrezko hagaxka batekin, kako horrekin zuzenduz eta bultzatuz.|]====
  
====[/atlas/juegos/A-chorro-morro.jpg|A chorro-morro. Fuente: Iñigo Irigoyen, José. Folklore Alavés. Vitoria-Gasteiz: Diputación Foral de Álava, 1949.|Astoka<br /> Uno o varios participantes se agachan adoptando una postura que generalmente se llama de ‘de burro’ y los demás saltan sobre ellos o pasan por encima.||ENLACE]====
+
<div class="mw-translate-fuzzy">
 +
====[/atlas/juegos/A-chorro-morro.jpg|Astoka. Iturria: Iñigo Irigoyen, José. Folklore Alavés. Gasteiz: Arabako Foru Aldundia, 1949.|Parte-hartzaile bat edo batzuk makurtu egiten dira, “astoa” esan ohi zaion jarrera hartuta, eta gainerakoek haien gainetik jauzi egin edo pasa behar dute.||ENLACE]====
  
====[/atlas/juegos/A-chorro-morro.jpg|Vestidos y adornos vegetales. Egozkue (N), 1967. Fuente: José Zufiaurre, Grupos Etniker Euskalerria.|Akerrak adarrak okerrak ditu, adarrak okerrak akerrak ditu, okerrak adarrak akerrak ditu. Trabalenguas||ENLACE]====
+
====[/atlas/juegos/A-chorro-morro.jpg|Landareez egindako jantziak eta apaingarriak. Egozkue (N), 1967. Iturria: José Zufiaurre, Etniker Euskalerria Taldeak.|Akerrak adarrak okerrak ditu, <br />adarrak okerrak akerrak ditu, <br />okerrak adarrak akerrak ditu. <br /><br />''Aho-korapiloa''||ENLACE]====
  
====[/atlas/juegos/A-enfermeras-Getxo-1993.jpg|A médicas y enfermeras. Getxo (B), 1993. Fuente: Jon Elorriaga, Grupos Etniker Euskalerria.|Txikia banintzen, handia banintzen, maiatzerako burutu nintzen. Acertijo||ENLACE]====
+
====[/atlas/juegos/A-enfermeras-Getxo-1993.jpg|Mediku-erizainetan. Getxo (B), 1993. Iturria: Jon Elorriaga, Etniker Euskalerria Taldeak.|Txikia banintzen, handia banintzen, maiatzerako burutu nintzen. <br />''Igarkizuna''||ENLACE]====
  
====[/atlas/juegos/A-chorro-morro.jpg|Grupo de niños y niñas. Zeanuri (B), 1920. Fuente: Archivo Fotográfico Labayru Fundazioa: Fondo Felipe Manterola.|Los niños en la sociedad tradicional, tanto urbana como rural, apenas conocían otros juguetes que los que ellos mismos fabricaban. El juego prevalecía sobre el juguete, siendo este en todo caso una apoyatura para aquél.||ENLACE]====
+
====[/atlas/juegos/A-chorro-morro.jpg|Haurtxo-taldea. Zeanuri (B), 1920. Iturria: Labayru Fundazioaren Argazki Artxiboa: Felipe Manterola Funtsa.|Gizarte tradizionaleko haurrek, hirikoek zein landa-eremuetakoek, ez zuten ia jostailurik ezagutzen, eurek egindakoak kenduta. Jolasa nagusitzen zen jostailuaren gainetik, eta, nolanahi ere, jostailua jolasaren euskarria izaten zen.||ENLACE]====
  
====[/atlas/juegos/Ninos-con-patinetes-y-triciclos-en-la-Florida.jpg|Niñas y niños con patinetes y triciclos en la Florida. Fuente: Archivo Municipal de Vitoria-Gasteiz: Ceferino Yanguas.|El juego acompaña al ser humano a lo largo de toda su vida; tal actividad, sin embargo, desempeña funciones bien distintas en niños y en adultos.||ENLACE]====
+
====[/atlas/juegos/Ninos-con-patinetes-y-triciclos-en-la-Florida.jpg|Haurrak Florida parkean patinete eta trizikloekin. Iturria: Gasteizko Udal Artxiboa: Ceferino Yanguas.|Jolasak bizitza osoan laguntzen dio gizakiari; hala ere, jarduera horrek oso funtzio desberdinak betetzen ditu haurrengan eta helduengan.||ENLACE]====
  
====[/atlas/juegos/Pin-pin-zarramacatin-Carranza-1993.jpg|Pin, pin, zarramacatín. Carranza (B), 1993. Fuente: Luis Manuel Peña, Grupos Etniker Euskalerria.|Honek arrautza ekarri, honek erreten ipini, honek gatza eman, honek pixka bat probatu, honek dena jan! Juego de dedos||ENLACE]====
+
====[/atlas/juegos/Pin-pin-zarramacatin-Carranza-1993.jpg|Pin, pin, zarramacatín. Karrantza (B), 1993. Iturria: Luis Manuel Peña, Etniker Euskalerria Taldeak.|Honek arrautza ekarri, <br />honek erreten ipini, <br />honek gatza eman,  
 +
<br />honek pixka bat probatu, <br />honek dena jan! <br /><br />''Atzamar-jokoa''||ENLACE]====
  
====[/atlas/juegos/Beasaingo-haurrak-Egozkuen-1967.jpg|Beasaingo haurrak Egozkuen (N), 1967. Fuente: José Zufiaurre, Grupos Etniker Euskalerria.|Txori-ikasten Se jugaba a buscar nidos de pájaros, llegándose a conocer sus hábitos, sus cantos, sus técnicas de construcción…||ENLACE]====
+
====[/atlas/juegos/Beasaingo-haurrak-Egozkuen-1967.jpg|Beasaingo haurrak Egozkuen (N), 1967. Iturria: José Zufiaurre, Etniker Euskalerria Taldeak.|''Txori-ikasten'' <br /> Hegaztien habien bila joaten jolasten zen, eta, horretara, haien ohiturak, kantuak, eraikuntza-teknikak eta abar ikasten ziren.||ENLACE]====
  
====[/atlas/juegos/Lanzando-la-trompa-Getxo-1993.jpg|Lanzando la trompa. Getxo (B), 1993. Fuente: Jon Elorriaga, Grupos Etniker Euskalerria.|Las transformaciones operadas en el mundo adulto tienen su necesario reflejo en el mundo infantil. Sin olvidar que estas transformaciones afectan también al universo de creencias, convicciones y ritos que subyacen en el fondo de muchos juegos tradicionales; muchos de estos se vaciarán de significación, algunos caerán en el desuso, otros persistirán y se adaptarán a las nuevas circunstancias.||ENLACE]====
+
====[/atlas/juegos/Lanzando-la-trompa-Getxo-1993.jpg|Ziba jaurtitzen. Getxo (B), 1993. Iturria: Jon Elorriaga, Etniker Euskalerria Taldeak.|Helduen munduan izaten diren aldaketak haurren munduan ere islatzen dira. Ez dugu ahaztu behar aldaketa horiek eragina dutela joko tradizional askoren azpian dauden sinesmenen, usteen eta errituen unibertsoan; joko horietako asko esanahiz hustuko dira, batzuk ez dira gehiago erabiliko, eta beste batzuek iraungo dute eta egoera berrietara egokituko dira.||ENLACE]====
  
====[/atlas/juegos/Jugando-al-corro-Larraul.jpg|Jugando al corro. Larraul (G). Fuente: Antxon Aguirre, Grupos Etniker Euskalerria.|Korruka Al corro de las patatas, naranjas y limones, como comen los señores, alupé, alupé, sentadito me quedé.||ENLACE]====
+
====[/atlas/juegos/Jugando-al-corro-Larraul.jpg|Korruka. Larraul (G). Iturria: Antxon Aguirre, Etniker Euskalerria Taldeak.|Korruka Al corro de las patatas, <br />naranjas y limones, <br /> como comen los señores, <br /> alupé, alupé, <br /> sentadito me quedé.||ENLACE]====
  
====[/atlas/juegos/Asto-astoka-Zeanuri-1920.jpg|Al burro. Zeanuri (B), 1920. Fuente: Archivo Fotográfico Labayru Fundazioa: Fondo Felipe Manterola.|—Arre, arre, mandako, bihar Tolosarako, etzi Panplonarako. —Handik zer ekarriko? —Zapata ta garriko.||ENLACE]====
+
====[/atlas/juegos/Asto-astoka-Zeanuri-1920.jpg|Arre-arreka. Zeanuri (B), 1920. Iturria: Labayru Fundazioaren Argazki Artxiboa: Felipe Manterola Funtsa.|—Arre, arre, mandako, <br/>bihar Tolosarako, <br/>etzi Panplonarako. <br/> —Handik zer ekarriko? <br/> —Zapata ta garriko.||ENLACE]====
  
====[/atlas/juegos/Jugando-al-corro-Larraul.jpg|Rifando. Zeanuri (B), 1993. Fuente: Ander Manterola, Grupos Etniker Euskalerria.|Txirristi-mirristi, gerrena, plat, olio-zopa, kikili-salda, urrup edan edo klik, ikimilikiliklik. Fórmula infantil de selección||ENLACE]====
+
====[/atlas/juegos/Jugando-al-corro-Larraul.jpg|Zotzetara. Zeanuri (B), 1993. Iturria: Ander Manterola, Etniker Euskalerria Taldeak.Txirristi-mirristi, <br />gerrena, plat, <br />olio-zopa, kikili-salda, <br />urrup edan edo klik, <br />ikimilikiliklik. <br /><br />''Zozketa-formula''||ENLACE]====
  
====[/atlas/juegos/Pin-pin-zarramacatin-Carranza-1993.jpg|Velando el sueño. Fuente: Novedades. San Sebastián, 1914.|Obabatxua lo ta lo, zuk orain eta nik gero; zeuk gura dozun orduren baten, biok egingo dogu lo ta lo. Canción de cuna||ENLACE]====
+
====[/atlas/juegos/Pin-pin-zarramacatin-Carranza-1993.jpg|Loa zaintzen. Iturria: Novedades. Donostia, 1914.|Obabatxua lo ta lo, <br />zuk orain eta nik gero; <br />zeuk gura dozun orduren baten, <br />biok egingo dogu lo ta lo. <br />''Lo-kanta''||ENLACE]====
 +
</div>
  
  

Revisión del 12:19 27 ene 2020

Zurututza baserria. Zeanuri (B), c. 1925. Iturria: Labayru Fundazioaren Argazki Artxiboa: Felipe Manterola Funtsa.
Etxea eta Familia Euskal Herrian

Etxea eta Familia Euskal Herrian

Etxeko habeak, etxeko berri.
Etxeko Elikadura Euskal Herrian

Etxeko Elikadura Euskal Herrian

Elikagaiak familiako nekazaritza-ustiategian lortzen ziren, edo inguruko merkatuetan erosten ziren, horiek, aldi berean, eskualdean ekoitzitako elikagaiekin hornitzen baitziren. Etxeko edo eskualdeko autohornikuntza hori produktu gutxi batzuekin osatzen zen, eta horiek ia beti ohiz kanpokoak izaten ziren.
Erriberako merkatua. Bilbo, XX. mendearen hasiera. Iturria: Labayru Fundazioaren Argazki Artxiboa.
Kulunka. Iturria: Arrien, Gregorio. Niños vascos evacuados en 1937. Bilbo, 1988.
Haur Jolasak Euskal Herrian

Haur Jolasak Euskal Herrian

Sirrin-sarran, domini pan, zure semea errotan, errota txiki, errota handi, eragin deutso, pin-pan. Haur-kanta
Medicina popular en Vasconia

Medicina popular en Vasconia

Osasuna galtzen duenak dana galtzen du. Quien salud no tiene, de todo bien carece.
Nevera de Astikurutz, Otxandiano (B). Fuente: Archivo Fotográfico Labayru Fundazioa: José Ignacio García.
Bautismo. Bilbao. Fuente: Edurne Romarate, Grupos Etniker Euskalerria.
Ritos del nacimiento al matrimonio en Vasconia

Ritos del nacimiento al matrimonio en Vasconia

La puérpera debía permanecer recluida durante un período que concluía con el rito de entrada en la iglesia, elizan sartzea.
Ritos funerarios en Vasconia

Ritos funerarios en Vasconia

Oilarrak gauez kukurruku jotzen badu, laister izango da gorpuren bat etxe hartan. Gallo que canta al sol puesto, señal de muerto.
Hilarriak. Irulegi (NB). Fuente: Michel Duvert, Grupos Etniker Euskalerria.
Pastor y espaldero. Cañada de los Roncaleses (N), 1996. Fuente: Iñaki San Miguel, Grupos Etniker Euskalerria.
Ganaderia y pastoreo en Vasconia

Ganaderia y pastoreo en Vasconia

La introducción de perros pastores supuso el desplazamiento de los zagales, niños de corta edad encargados hasta entonces de la conducción y guía del rebaño.
Agricultura en Vasconia

Agricultura en Vasconia

Tente nublo, tente en ti,no te caigas sobre mí,guarda el pan, guarda el vino,guarda los campos que están floridos.Conjuro contra nublados
Viñedo de Obanos (N), 2011. Fuente: M.ª Amor Beguiristain, Grupos Etniker Euskalerria.