Diferencia entre revisiones de «Main Page/eu»
De Atlas Etnográfico de Vasconia
| Línea 218: | Línea 218: | ||
====[/atlas/ganaderia/Pastando-en-Eneabe-Zeanuri-1996.jpg|Eneaben bazkatzen. Zeanuri (B), 1996. Iturria: Labayru Fundazioaren Argazki Artxiboa: José Ignacio García Muñoz.|Orain dela bi mila urte, Pliniok Vasconum saltus delakoa, hezea eta basoz betea, eta Vasconum ager izenekoa, laborez eta mahastiz osotua, bereizi zituen. Abeltzaintza eta artzaintza kontuan izanik, ondo egokitzen da banaketa hori gaur egun ere.|]==== | ====[/atlas/ganaderia/Pastando-en-Eneabe-Zeanuri-1996.jpg|Eneaben bazkatzen. Zeanuri (B), 1996. Iturria: Labayru Fundazioaren Argazki Artxiboa: José Ignacio García Muñoz.|Orain dela bi mila urte, Pliniok Vasconum saltus delakoa, hezea eta basoz betea, eta Vasconum ager izenekoa, laborez eta mahastiz osotua, bereizi zituen. Abeltzaintza eta artzaintza kontuan izanik, ondo egokitzen da banaketa hori gaur egun ere.|]==== | ||
| − | ====[/atlas/ganaderia/Pastor-de-Lanciego-subiendo-a-Tolono-1996.jpg|Lantziegoko (A) artzaina Toloñorako bidean, 1996. Iturria: José Ángel Chasco, Etniker Euskalerria Taldeak.|Euskal Herriko mediterraneo isurialdearen ezaugarririk garrantzitsuena herri-lurrak izan dira. Gaur egun ere izaera horrekin jarraitzen dute; zenbait herriz osotutako elkarte eta ermandadeen bitartez ustiatzen dira.|| | + | ====[/atlas/ganaderia/Pastor-de-Lanciego-subiendo-a-Tolono-1996.jpg|Lantziegoko (A) artzaina Toloñorako bidean, 1996. Iturria: José Ángel Chasco, Etniker Euskalerria Taldeak.|Euskal Herriko mediterraneo isurialdearen ezaugarririk garrantzitsuena herri-lurrak izan dira. Gaur egun ere izaera horrekin jarraitzen dute; zenbait herriz osotutako elkarte eta ermandadeen bitartez ustiatzen dira.||]==== |
| − | ====[/atlas/ganaderia/Establo-de-ovejas-moderno-Izurtza-2000.jpg|Artegi modernoa. Izurtza (B), 2000. Iturria: Labayru Fundazioaren Argazki Artxiboa: José Ignacio García Muñoz.|Azken hamarkadetan gertatu izan diren aldaketek abeltzaintza erabat aldatu dute: ohiko ogibidea edo bizimodua izateari utzi eta jarduera ekonomiko bihurtu da.|| | + | ====[/atlas/ganaderia/Establo-de-ovejas-moderno-Izurtza-2000.jpg|Artegi modernoa. Izurtza (B), 2000. Iturria: Labayru Fundazioaren Argazki Artxiboa: José Ignacio García Muñoz.|Azken hamarkadetan gertatu izan diren aldaketek abeltzaintza erabat aldatu dute: ohiko ogibidea edo bizimodua izateari utzi eta jarduera ekonomiko bihurtu da.||]==== |
| − | ====[/atlas/ganaderia/Oveja-negra-en-el-rebano-Meaga-Getaria.jpg|Ardi beltza artaldean. Meaga, Getaria (G). Iturria: Antxon Aguirre, Etniker Euskalerria Taldeak.|Animalia beltza, eta batez ere akerra, artaldearen edo ukuiluaren babesletzat hartzen da inkestatutako eremu osoan.|| | + | ====[/atlas/ganaderia/Oveja-negra-en-el-rebano-Meaga-Getaria.jpg|Ardi beltza artaldean. Meaga, Getaria (G). Iturria: Antxon Aguirre, Etniker Euskalerria Taldeak.|Animalia beltza, eta batez ere akerra, artaldearen edo ukuiluaren babesletzat hartzen da inkestatutako eremu osoan.||]==== |
| − | ====[/atlas/ganaderia/Cabras-con-cencerros-Anboto-1999.jpg|Ahuntzak zintzarriekin. Anboto (B), 1999. Iturria: Labayru Fundazioaren Argazki Artxiboa: José Ignacio García Muñoz.|Abereei zoritxarra ekartzen dieten sorginkeriak urruntzeko bertutea egotzi zaie zintzarriari eta joareei. Aspaldian, erruz erabiltzen zen begizkotik babesteko.|| | + | ====[/atlas/ganaderia/Cabras-con-cencerros-Anboto-1999.jpg|Ahuntzak zintzarriekin. Anboto (B), 1999. Iturria: Labayru Fundazioaren Argazki Artxiboa: José Ignacio García Muñoz.|Abereei zoritxarra ekartzen dieten sorginkeriak urruntzeko bertutea egotzi zaie zintzarriari eta joareei. Aspaldian, erruz erabiltzen zen begizkotik babesteko.||]==== |
| − | ====[/atlas/ganaderia/Pastor-con-kapusai-Eriete-1959.jpg|Artzaina kapusaiarekin. Eriete (N), 1959. Iturria: Nafarroako Museoaren Artxiboa: Nicolás Ardanaz Funtsa.|Nolako artzaina, halako artaldea.|| | + | ====[/atlas/ganaderia/Pastor-con-kapusai-Eriete-1959.jpg|Artzaina kapusaiarekin. Eriete (N), 1959. Iturria: Nafarroako Museoaren Artxiboa: Nicolás Ardanaz Funtsa.|Nolako artzaina, halako artaldea.||]==== |
| − | ====[/atlas/ganaderia/Bendicion-del-rebano-antes-de-la-partida.jpg|Artaldearen bendizioa mendira abiatu baino lehen. Iturria: Antxon Aguirre, Etniker Euskalerria Taldeak.|Artaldearentzat artzain guti hobe ainitz baino.|| | + | ====[/atlas/ganaderia/Bendicion-del-rebano-antes-de-la-partida.jpg|Artaldearen bendizioa mendira abiatu baino lehen. Iturria: Antxon Aguirre, Etniker Euskalerria Taldeak.|Artaldearentzat artzain guti hobe ainitz baino.||]==== |
| − | ====[/atlas/ganaderia/Esquilando-ovejas-por-el-sistema-tradicional-Carranza-1998.jpg|Ardi-moztea antzinako erara. Karrantza (B), 1998. Iturria: Miguel Sabino Díaz, Etniker Euskalerria Taldeak.|Grullas p’arriba, pastor buena vida, <br />Grullas p’abajo, pastor más trabajo. <br /><br />''Kurriloak gora, artzaina ahoz gora, <br />kurriloak behera, artzaina lanean.''|| | + | ====[/atlas/ganaderia/Esquilando-ovejas-por-el-sistema-tradicional-Carranza-1998.jpg|Ardi-moztea antzinako erara. Karrantza (B), 1998. Iturria: Miguel Sabino Díaz, Etniker Euskalerria Taldeak.|Grullas p’arriba, pastor buena vida, <br />Grullas p’abajo, pastor más trabajo. <br /><br />''Kurriloak gora, artzaina ahoz gora, <br />kurriloak behera, artzaina lanean.''||]==== |
| − | ====[/atlas/ganaderia/Subida-al-monte-Aia-1998.jpg|Mendirako bidean. Aia (G), 1998. Iturria: Antxon Aguirre, Etniker Euskalerria Taldeak.|Gaur egun artzainen udako pilaketa-gune nagusiak diren mendietan biltzen ziren euskal haranetako artaldeak Erdi Aroaren amaieran.|| | + | ====[/atlas/ganaderia/Subida-al-monte-Aia-1998.jpg|Mendirako bidean. Aia (G), 1998. Iturria: Antxon Aguirre, Etniker Euskalerria Taldeak.|Gaur egun artzainen udako pilaketa-gune nagusiak diren mendietan biltzen ziren euskal haranetako artaldeak Erdi Aroaren amaieran.||]==== |
| − | ====[/atlas/ganaderia/Dolmen-de-Gaxteenia-Mendibe-1980.jpg|Gaxteeniako dolmena. Mendibe (NB), 1980. Iturria: Blot, Jacques. Artzainak. Les bergers basques. Los pastores vascos. Donostia: Elkar, 1984.|"Euskal Pirinioen ardatz-guneko tolesturetan oso tradizio luzeko kultura dago gorderik" <br />''J. M. Barandiaran''.|| | + | ====[/atlas/ganaderia/Dolmen-de-Gaxteenia-Mendibe-1980.jpg|Gaxteeniako dolmena. Mendibe (NB), 1980. Iturria: Blot, Jacques. Artzainak. Les bergers basques. Los pastores vascos. Donostia: Elkar, 1984.|"Euskal Pirinioen ardatz-guneko tolesturetan oso tradizio luzeko kultura dago gorderik" <br />''J. M. Barandiaran''.||]==== |
| − | ====[/atlas/ganaderia/Pastos-en-Carranza-2009.jpg|Karrantzako (B) larreak, 2009. Iturria: Luis Manuel Peña, Etniker Euskalerria Taldeak.|Artaldeek soroetatik zehar ibiltzeko zuten eskubidearen lehentasuna esaera honetan agertzen da: Soroak zor dio larreari.|| | + | ====[/atlas/ganaderia/Pastos-en-Carranza-2009.jpg|Karrantzako (B) larreak, 2009. Iturria: Luis Manuel Peña, Etniker Euskalerria Taldeak.|Artaldeek soroetatik zehar ibiltzeko zuten eskubidearen lehentasuna esaera honetan agertzen da: Soroak zor dio larreari.||]==== |
| − | ====[/atlas/ganaderia/Vacas-en-prados-comunales-Carranza-2007.jpg|Behiak herri-lurretan bazkatzen. Karrantza (B), 2007. Iturria: Luis Manuel Peña, Etniker Euskalerria Taldeak.|Abeltzaintza bizimoduaren funtsezko oinarria izan den lekuetan finkatutako populazioen arabera, san Antonio Abad animalien osasunaren eta ugalkortasunaren babesle nagusia zen.|| | + | ====[/atlas/ganaderia/Vacas-en-prados-comunales-Carranza-2007.jpg|Behiak herri-lurretan bazkatzen. Karrantza (B), 2007. Iturria: Luis Manuel Peña, Etniker Euskalerria Taldeak.|Abeltzaintza bizimoduaren funtsezko oinarria izan den lekuetan finkatutako populazioen arabera, san Antonio Abad animalien osasunaren eta ugalkortasunaren babesle nagusia zen.||]==== |
| − | ====[/atlas/ganaderia/Pastor-y-espaldero-Canada-de-los-Roncaleses-1996.jpg|Artzaina eta ardi-txakurra. Erronkariko abelbidea (N), 1996. Iturria: Iñaki San Miguel, Etniker Euskalerria Taldeak.|Ardi-txakurrak sartzean, alde batera utzi zituzten artzain-mutilak, ordura arte artaldea gidatzeaz arduratzen ziren adin txikiko haurrak.|| | + | ====[/atlas/ganaderia/Pastor-y-espaldero-Canada-de-los-Roncaleses-1996.jpg|Artzaina eta ardi-txakurra. Erronkariko abelbidea (N), 1996. Iturria: Iñaki San Miguel, Etniker Euskalerria Taldeak.|Ardi-txakurrak sartzean, alde batera utzi zituzten artzain-mutilak, ordura arte artaldea gidatzeaz arduratzen ziren adin txikiko haurrak.||]==== |
Revisión del 15:09 10 feb 2020
Etxea eta Familia Euskal Herrian
Etxea eta Familia Euskal Herrian
Euskal familia tradizionalaren ezaugarrietako bat argi zehaztutako feminismo moduko bat da, eta horren adierazgarri dira, besteak beste, oinordekotza-eskubidea sexu-bereizketarik gabe aplikatzea, senar-emazteek ezkontzara ekarritako ondasunen jabekidetza, senar-emazteek arlo zibilean duten berdintasuna, eta emakumeen buruzagitza etxeko erlijio-bizitzan, eta etxeko, elizako eta familia-hilobiko kultura-errituetan.
Etxeko Elikadura Euskal Herrian
Etxeko Elikadura Euskal Herrian
XVII. mendetik aurrera artoak eta XIX. mendetik aurrera patatak irauli egin zuten euskaldunen dieta.
Herri Medikuntza Euskal Herrian
Herri Medikuntza Euskal Herrian
Baratxuria, hamalau gaitzen kontra.
Euskal Herriko Ohikuneak Jaiotzatik Ezkontzara
Euskal Herriko Ohikuneak Jaiotzatik Ezkontzara
Igandeetako pasierak, dantzak eta erromeriak izaten ziren mutilek eta neskek elkarrekin egoteko zituzten aukerak.
Heriotza Ohikuneak Euskal Herrian
Heriotza Ohikuneak Euskal Herrian
Hil-iragarpenen artean, besteak beste, etxeko animalia batzuen ohiz kanpoko portaerak nabarmentzen dira, batez ere zakurrenak eta oilarrenak.
Abeltzaintza eta Artzaintza Euskal Herrian
Abeltzaintza eta Artzaintza Euskal Herrian
Euskal mendietako abeltzaintzak mendeak iraun ditu, eta horregatik azal dezakegu ganadu-espezie batzuen zein tresneriaren izenak berta-bertakoak izatea eta ez indoeuropar hizkuntzetatik hartutakoak.
Nekazaritza Euskal Herrian
Nekazaritza Euskal Herrian
Uzta garaian lokartzen, miserian irazartzen.
