Cambios

Ongarritzea funtsezko zeregina da lurraren emankortasunari eusteko. Iraganean, ohikoa izan zen xede horretarako animalien simaurra erabiltzea<ref>Ukuiluetako simaur-ekoizpenaren gaia Atlas Etnografikoaren beste liburuki atean landu zen: ''Ganadería y pastoreo en Vasconia''. Bilbao: Etniker Euskalerria; Eusko Jaurlaritza; Nafarroako Gobernua, 230-233. or.</ref>. Hamarkadek aurrera egin ahala, ongarri mineralek eta sintetikoek gero eta garrantzi handiagoa hartu zuten, haien erabilera guztiz zabaldua izateraino, eta azkenaldian muga bakarra da garestia dela.

Baratzeetan eta laborantzako lurretan erabilitako errautsak bi jatorri izan ditu: batetik, etxeko sutik eratorritakoa dago, ontzi egokietan gordea eta gero lur gainera isuria; bestetik, laborantzako guneko hondakin begetalak metatu eta erre ondoren sakabanatzen dena dago.