Cambios

Saltar a: navegación, buscar

Cuestionario Ganaderia y pastoreo en vasconia/eu

284 bytes eliminados, 15:45 3 mar 2020
Actualizando para coincidir con nueva versión de la página fuente
__TOC__
<languages></languages>
{{ #pageLangs: es | eu | fr }}
 
Landa-ikerketarako erabilitako galdera-sorta José Miguel de Barandiaranek argitaratutako ''Landa-ikerketa etnografiko baterako gidaliburua'' lanetik hartu da. Gida horretan, heriotzari buruzko galderak “Abeltzaintza gaur egun eta mendearen hasieran” atalean agertzen dira, “Jardun-taldeak” izeneko III. kapituluan, 1–55. galderak.
<br/><br/>
III. JARDUN TALDEAK
Herrien jardun tradizional gehienak etxeko zereginekin daude lotuta, eta zereginok ere beste horrenbeste eginkizun ekonomikoren edo bestelako eginkizunen multzo dira. Horrela, logela eta ukuiluek, etxeko altzariek, baserriko lanabesek eta abeltzaintzako tresnek aterpe berberaren pean aurkitzen ditugu.
<br/><br/>
''ABELTZAINTZA GAUR EGUN ETA MENDEAREN HASIERAN''
26. Abereak tratatzeko moduak: hitz bereziak, oihuak, txistuak, keinuak, laztanak, makila, akuilua, zigorra, eta abar.
27. Zein abere hazten da hil eta etxean jateko? Nola hiltzen da eta nola aprobetxa- tzen aprobetxatzen da okela eta odola?
28. Erlerik hazten da? Nolakoa da erlaun- tzaerlauntza? Zein izen dauka? Non jartzen da? Zein izen dauka erleak, aberaskak?
29. Nola hartzen da zuhaitz edo haitz batean dagoen erlakumea? Nola adierazi jabea daukala? Ba al dago erlakumea hartzeko beste modurik?
''Oharra: ''Transkribatu zehatz-mehatz inkestako gaiei buruzko objektu eta jardunak.
<br/><br/>
'''Bigarren zatia: Artzaintza'''
'''Segunda parte: Pastoreo'''33. Ba al dago sarobe edo kortabasorikmendi goietan? Udako kortabasoak eta neguko kortabasoak. Nolakoak dira eta nola erabiltzen dira?
3334. ¿Hay majadas o seles en montañas elevadasNoiz joaten dira artzainak bertara? Seles veraniegos y seles invernizos. ¿Cómo son y cómo se utilizanBa aldago egun zehatzik horretarako? Senitartekoak eramaten dituzte eurekin? Noiz jaisten dira?
3435. ¿Cuándo los pastores suben a ellos? ¿Hay días señalados para eso? ¿Llevan a sus familias? ¿Cuándo bajanZein abere eramaten dute goi larreetara?Ardiak, ahariak, txerriak, ahuntzak, zaldiak...
3536. ¿Qué animales se llevan a los pasturajes elevadosZein ardi arraza edo moeta hazten da? ¿Ovejas, carneros, puercos, cabras, caballos...Zein mendi eta zein larre da egokiena ardi moeta bakoitzarentzat?
3637. ¿Qué razas o tipos de ovejas se críanGoi larreetan zein jabetza-mota dago? ¿Qué pastos y qué montañas son los más apropiados y provechosos para cada tipoLarreak sindikaturen batenak, herriarenak, herrien unioenak edo norbanakoenak dira?
3738. ¿En qué forma se manifiesta el derecho de propiedad en los pasturajes de altura? ¿Son éstos de algún sindicato, de algún pueblo o federación de pueblos, o de algún particularNola daude banatuta mendietako larreak?
3839. ¿Cómo están distribuidos los pasturajes en las montañasNolakoak dira artzainen txabolak? Zeinatal dituzte? Zein materialez daude eginda? Nolakoa da eskorta edo korrala eta zertarako erabiltzen da? Ba al da beste eraikuntzarik txaboletan (aterpeak edo bordak, txerrikortak, oilategiak, etab.)?
3940. ¿Cómo son las chozas de los pastores? ¿Qué piezas comprenden? ¿De qué material están hechas? ¿Cómo es el corral y cuáles son sus funciones? ¿Qué otras construcciones (cobertizos o bordas, cochiqueras, gallineros, etc.) acompañan a las chozasMendian ba al dago kortarik abereentzat?
4041. ¿Hay establos de montaña donde se refugia el ganadoBa al dago zenbait artzainek elkarbanatzen duten txabolarik? Nola erabiltzen dituzte? Nola erabiltzen da txabolaren jabetza edo gozamen-eskubidea? Zein neurri dauka? Nola galtzen da? Nork hartzen du oinordetzan?
4142. ¿Hay chozas comunes para varios pastoresBa al da artzain «ibiltaririk» edo udakolarreetan txabola iraunkorrik eduki ez eta aldi laburretan larre eta mendi batetik bestera dabilenik? ¿En qué condiciones las utilizanNolakoak dira horien txabola eta babeslekuak eta non egoten dira? ¿Cómo se ejerce el derecho de propiedad o de usufructo sobre la choza? ¿Qué extensión tiene? ¿Cómo se pierde? ¿Quién lo heredaDeskribatu artzainen bizimodu ibiltaria. Non egoten dira neguan?
4243. ¿Hay pastores «itinerantes» o que no tienen morada permanente en los pastizales veraniegos y que van cambiando de pastos y montaña en breves intervalos de tiempo? ¿Cómo son sus chozas o refugios y qué sitios ocupan? Descríbase la vida transhumante de los pastores. ¿Dónde pasan éstos el inviernoBa al dago larreei buruzko araudi idatzirik?
4344. ¿Existe algún reglamento de pasturajes escritoZein baldintzatan egiten du lan artzainak?Abereen jabe den artzaina, abereen jabeak soldata pean daukan artzaina, herriko artzaina, eta abar.
4445. ¿En qué condiciones trabaja el pastorLarreak bedeinkatzeko zeremoniarikegiten al da? Nork egiten du? Egiten da jairik? Pastor propietario de su ganado, pastor asalariado por el dueño del ganado, pastor del pueblo, etcétera.
4546. ¿Se celebra alguna ceremonia de bendición de pasturajes? ¿Quién la hace? ¿Se celebran fiestasEskaintzen zaio abelbururik edo bestelakorik Jainkoari edo santuei artaldeek gaitzik izan ez dezaten edo beste edozein arrazoi dela-eta?
4647. ¿Se hacen ofrendas de reses o de otra cosa a Dios o a santos por la salud de los rebaños o por otro motivoArdi-txakurra eta beronen jarduna.Noiztik ezagutzen dira gure herrian txakurrok? Noiztik ez dira erabiltzen artzanorak?
4748. Perro de pastor y su utilizaciónArtzainen ostilamendua: tresnak, armak, jantziak. ¿Desde cuándo se conocen en el país estos perros? ¿Desde cuándo no se utilizan los mastines?
4849. Ajuar del pastor: utensiliosArtzaintzako produktuak. Zertarakoerabiltzen dira abelburuak? Non eta nola saltzen dira? Esnearen erabilera, armasgaztangintza, ropasgazuraren erabilera.Harri beroekin berotzen al da esnea? Zein beste eskulangintza egiten dute artzainek?
4950. Productos del pastoreo. ¿Cuál es el destino de las reses? ¿Dónde y cómo son vendidas? El empleo de la leche, la fabricación del queso, el uso del suero. ¿Se calienta la leche mediante piedras candentes? ¿Qué otras labores de mano hacen los pastoresNola eramaten dira ibarrera txabolaedo saroetako produktuak?
5051. ¿Cómo se transportan al valle los productos de la majada o pasturajeNola neurtzen da esnea?
5152. ¿Cómo se mide la lecheNola eta noiz mozten zaie ilea ardiei?
5253. ¿Cómo y cuándo se efectúa el esquileo de las ovejasPizti txarren ehiza: azeriak, azkonarrak,satorrak... Txorimaloen erabilera. Zeintzuk?
5354. Caza de alimañas: raposos, tejones, topos... Uso de espantapájaros. ¿CuálesHartzen al dute neguan artzainek artaldeak bazkatzeko larrerik? Zegan? Edo lugorrietan ibiltzen dira han-horhemen?
5455. ¿Durante el invierno toman los pastores en alquiler terrenos donde apacentan sus rebaños, y a qué precio? ¿O practican la libre circulación de terrenos baldíosErabiltzen al dute artzainek biderikeskualde batzuetatik beste batzuetara joateko?Deskribatu bideok.
55. ¿Hay caminos tradicionalmente utilizados por los pastores con sus rebaños para trasladarse de unas regiones a otras? Descríbanse tales rutas. ''NotaOharra: ''Transcríbanse fielmente los nombres de los objetos y actividades que se refieren a los temas del presente cuestionarioTranskribatu zehatz-mehatz inkestako gaiei buruzko objektu eta jardunak.{{DISPLAYTITLE: CuestionarioGaldetegia}} {{#bookTitle:Ganadería y pastoreo en VasconiaAbeltzaintza eta Artzaintza Euskal Herrian |Ganaderia_y_pastoreo_en_vasconia/eu}}
9794
ediciones