Cambios

Saltar a: navegación, buscar

La alimentacion en Elosua-Bergara (Gipuzkoa)

25 bytes eliminados, 13:46 9 jul 2019
sin resumen de edición
Paellas con chorizo, con carne o con pollo.
Puede decirse que no hay comida sin que interven- ga intervenga la patata, cocida, en ensalada, frita o en tortilla.
Perretxikuak = Setas; enteras, fritas en sartén, cor- tándoles cortándoles el pie, o en tortilla, o para salsas.
Tajadak = Filetes; fritos en sartén, carne en salsa o carne con tomate y pimientos, después de hacer el caldo.
Txerritokitik jarein, eta gantxuakin eldu okozpetik. Mai bat jarrita eoten da ukullu aurrian. Bi lagunek eldu ta maira bota, anketatik elduta; bi lagun arek anketatik eutsi. Gantxua daukanak, zankabean eldu ta kutxillua gangarrian sartu, ta andra batek odola barreñuan arta ta eskuakin odolari erain, saiñak biltzeko; aura kendu ezkeo odola ezta gogortzen.
Garuakin sua eiñ ta txerrixa erre; ur epela ta zepiIluakin zepilluakin garbittu, kutxilluakin arraskau azala zuri zuri eiñ arte.
Iltzen dunak, tripak ataa; ortako egur apropos batetik exegi egun osuan, txikitu arte. Beste egun osuan mae baten zabaldu ta euki pusketan einda.
«Txorixuak»=chorizos.
«Nik txerrixa ill ta zazpi egunera eitten ditut txorix- uaktxorixuak. Giarria kutxillo batekin ondo txikitu, balde baten ipiñi, gatza bota, baatzuri mordozka bat ipiñi za- palduta zapalduta trapu zuri txiki baten lotuta, ura eskuan dala gatza ta giarria ondo nastu, ta traputxo ori erdixan utzi, egunero ondo naastu ta zortzigarren egunian txorixuak eiñ.
Karnezeritik ekarri estiak. Enbutu ta eskuakin lagunduta sartu esteetan. Lotu, algadoi zurixakin.
MODO DE HACER:
«Tipula asko txikitu, sei bat porru e baita txerrixan koipeezia e. Kazuela aundi baten, aspixan koipeezia (grasa natural), gañian tipula ta porrua egosten ipiñi poliki poliki koipeezia geittuz; lau bat ordu bear dittu ondo egosteko; au bota odoleta, piper miña, oreamo pixkat e bai ta gatza e; dana nastu, estia bete, lotu, bost bat alkarrekin lotuta, ta lokarri luze bat kazuela- tik kazuelatik kanpoa.
Orratz batekin zulau aizia etaatzeko. Bost ordu lare- nian larenian egosi». ''(Marcelina Larrañaga, ''Korta).
Los tocinos se conservan en sal, en depósito de piedra con tapa de madera, «gazi-kutxa».
La leche de burra es buena para curar el catarro.
Los médicos aconsejaban la leche de burra, en al- gunos algunos casos, para niños y convalecientes, pues es más delgada y de menos fuerza.
El encargado de la parroquia, Aita Iñaki Larrea, por enfermedad del párroco, ha sido el promotor de las obras y transformación del edificio de la escuela en «Sociedad Gastronómica ''y ''Recreativa», lugar de reunión de hombres, jóvenes y familias; así como la reconstrucción del frontón y de la plaza: el año 1976.
En el censo de 1902 del Ayuntamiento de Bergara, Tomo 1, Elosua tiene 235 almas y en el censo del Ayuntamiento de Azkoitia, ano año 1912, Tomo 1, 37 almas, y son analfabetos la sexta parte de la población, en general los matrimonios mayores, y al decir analfabetos me refiero al castellano, ya que entonces ''y ''ahora siguen siendo analfabetos en su lengua, ya que ninguna de las maestras que ha habido conocían el euskera. En el censo de 1970, la maestra era de Lugo.
En 1970, en el padrón de Bergara, tiene 125 habitantes y en Azkoitia 41 habitantes.
''Ogia: 60garren urte-amarrekuan etxerako ogia egiteari ''utzi egin zioten; saltzeko ogia egiten duten bi baserri baino ez daude.
''Tomatea: Tomate landaraik eztet ezautu Elosun, paraje otsa da. Nik 8 urte neuskala (1922) tomatia Bergaran eo Azpeittin erosten zan botellatan sartzeko. Tomatia egosi, pa- saupasau, botelletan sartu, botellan kortxua lotzeko ilobalia erabil- tze erabiltze zan, ta baño marian egosten zien. Kilua iru txakur aun- dittara allatu zanjan, ezingo zala geixau enbotellau, karua urtetzen zebalako. Geroago tomatiai autsak botatzen zit- zaienzitzaien, ta lotu bearrik etzeon ta baño maria be ez. Orain, tomatia, piparrak ta atuna enbotatu eitten die kristalezko fraskotan sartu ta baño manan egosten die. ''
''Patata: Baratzan pusketa batian patatia sartzen zan «lurpeko-tontua» deitzen jakon; nere aittak etzeban patataik jaten, txerrixai eo ganaduei emoten jakuen; geuk ikasi gen- dun gendun patatia gertauta jaten. Oiñ patata gabe ez giñake pa- saukopasauko. ''
''Letxuga: Letxuga-azixa baratzan botata artze zan, ensa- ladan ensaladan jateko binagria ta azukarrakin; beandugo ikasi dou gatza, olixua ta binagriakin jaten. ''
''Azelgak: Azelgaik ez dou ezautu ortuan, oiñ urte gutxirar- tegutxirarte. ''
''Lekak: Ortuan beti artzen giñuzen; baba-beltza, baba gorrixa ta baba-xurixa be bai. ''
Informa: ''Juana Gabilondo, ''74 urte. Agerre.
En 1935 se recogieron en Elosua entre 80 y 100 fanegas de trigo por caserío; hacia 1950 empieza a disminuir por la falta de brazos pues los jóvenes se van incorporando al trabajo en la industria; en 1978 es «Arostondo» el último caserío y el último ano año que siembran y recogen el trigo.
Maíz: En 1935 se recogían unas 100 fanegas de maíz por caserío; aunque ahora ha disminuido mucho todavía se siembra, porque da menos trabajo y sirve para que se enrosquen las alubias.
16 bazkidek sortu zuten, familia bakoitzak 6.000 pezeta jarriz. Kartilla-bidez aritzen da, ordaindu eskudiruz eta urtearen azkenean irabaziak banatzen dira; orain arte urteoro irabaziak izen dira. Janariak eta etxe-garbiketarako gaiak saltzen dituzte. Haragitegirik eta arrandegirik ez da inoiz ere izan.
Cooperativa del campo San Andres: Se fundó en 1963. Es un edificio de 15x8 m. en la parte que corresponde a Azkoitia en terrenos del caserío Bega. Se constituyó con 16 socios y cada familia aportó 6.000 ptas. Funciona con cartilla, se paga al contado y a final de ano año los beneficios se reparten entre los socios; hasta ahora todos los años ha habido beneficios. Cumple las funciones de la tienda de ultramarinos. Lo que no ha habido en Elosua, ni antes ni ahora, es carnicería ni pescadería.
<p style="text-align: right;">''Memoria redactada por Miren Goñi''</p>
{{DISPLAYTITLE: La alimentación en Elosua-Bergara (Gipuzkoa)}} {{#bookTitle:Alimentación Doméstica en Vasconia | Alimentacion_domestica_en_vasconia}}
127 728
ediciones