Cambios

<languages></languages>

Estalkia eraikinaren zati funtsezkoa da, faktore klimatikoen eragin handiena duena eta eraikitzeko zailena. Jatorrian, etxearen lehen egitura da, paretak, zimenduak eta gainerako eraikuntza-osagaiak baino lehenagokoa, halako moldez non teilatua baita, suarekin batera, etxea definitzen eta neurri batean laburbiltzen duena eguneroko hizketan; horrela, “teilatupean egon” esaera erabiltzen da, edo babesteko lekurik ez dutenak “teilaturik gabe” daudela esaten da.

Teilatu baten inklinazioak erlazio zuzena du etxebizitza dagoen eremuko baldintza klimatikoekin, batez ere euri- eta elur-erregimenarekin. Beste baldintza garrantzitsu bat estalkia egiteko erabilitako materiala da; teila den edo ez, zer teila mota den, losa den, zurezkoa den edo beste material batekoa, konpromiso bati eutsi behar zaio teilatua inklinatzeko beharraren eta material horiek irristatu gabe finko mantentzeko beharraren artean.

Teilatu baten isurien edo etxesuren kopurua, eta horrenbestez haren forma, hainbat faktoreren araberakoa izan da, hala nola baldintza klimatikoak, etxeen multzokatze maila, aldamenean beste eraikinik dagoen edo ez, eta eraikinaren beraren forma; eraiki zuen familiaren estatusaren isla ere bada; zentzu berean, herri bakoitzeko eraikin komunitarioek etxe apalenetatik bereizten dituzten teilatuak izan ohi dituzte.

== Estalkiaren materialak ==

Zura izan da material nagusia, bakarra ez bada, teilatuen armazoia eraikitzeko. Hormigoia sartzen joan ahala baino ez du galdu bere lekua, haren alde.

== Teilatuaren egitura ==

Teilaturik tradizionalena eta zabalduena zurezkoa da. Teilatu horren kanpoaldea kapirioek osatzen dute: horien gainean kalitate gutxiko ohol mehea finkatzen da, teila bermatzeko.

Hau da teilatuak eraikitzeko modurik ohikoena. Oro har, etxeetako solairuak zabalegiak dira teilatuaren egitura osoa karga-hormen gainean soilik bermatzeko. Horregatik, zutabeak behar izaten dira, beheko solairuaren zorutik etxe-bizkarreraino altxatuak, teilatuaren armazoiari eusteko.

Teilatuak eraikitzeko guraizeak erabiltzeak teilatuaren zama karga-hormen gainean bermatzeko aukera ematen du, eta, aldi berean, solairu-azalera handia lortzekoa zutaberik erabili gabe. Ez da askotan erabili izan.

Tximiniari dagokionez, duela urte gutxi arte, ezinbesteko elementua izan da, eta, aldi berean, landa-etxe eredu tipologikoen identifikatzailea. Landa-etxe askotan beheko suarekin edo ekonomikarekin hornitutako sukaldeak kendu izanak tximinia batzuen desagerpena eragin du, eta beste batzuen kontserbazio-egoera kaskarra. Tximiniak eraikitzeko materiala adreilua izan da, kasurik gehienetan.