127 728
ediciones
Cambios
sin resumen de edición
<languages></languages>
== Familia -ondarea. Ondasunak ==
=== Familia ondarearen -ondare kontzeptua ===
Familia -ondareak, hemen erabiltzen den esanahiarekin, etxea eta harenak direnak hartzen ditu. Landa-eremuan, antzina, ondare hori gurasoengandik seme-alabengana, gehienetan aitarengandik “etxerako” gelditzen zen semearengana edo alabarengana, osorik edo ahalik eta galera txikienarekin, eta hobetuta ahal izanez gero, pasatzeko ahalegina egiten zen.
Hala, Zeanurin (B), ''etxaguntzia'' deritzona zen familia -ondarea, etxea, soloak, mendiak; ondasunak, hau da, abereak, laborea eta basoak; baita lanabesak eta etxeko tresnak ere. Tradizionalki, ondasunak eta diruak bereizi izan dira. Antzina, ondasunek oniritzi sozial handiagoa zuten, baina gaur egun etxeko ondasunek eta haien ekoizpenek diruak baino estimazio apalagoa dute.
== Ezkontzarako emandako ondasunen jabekidetza. Dena biona ==
Ohiko datua da ezkontideek jabekidetzan dauzkatela hala ezkontzarako emandako ondasunak nola eskuratutakoak edo irabazpidezkoak. Eskuarki ez zen ondasun-banantzerik egiten, familia dirudunen kasu bakanetan izan ezik, edo senar-emazteen ondasun komunen egoeratik aparte edukitzea interesatzen zen enpresa negozio bat zegoenean. Inkestetan jaso da azkenaldian ezkontzen diren bikote gazteak ondasun-banantze erregimenean ezkontzen direla kasu askotan.
== Testamentua egiteko askatasuna eta tronkaletasuna tronkaltasuna foru -erregimenean. Tronkaleko ondasunak ==
Foru eskubideak kontserbatu diren lurraldeetan, Arabako Aiaraldean, Bizkaiko Lautadan eta Nafarroan, landa-eremuan, etxearen ondarea familiako enborrari lotuta dago, eta horrek behartzen ditu etxea eta haren kideak jatorrizko ahaide-lerroaren mende jarraitzera, hau da, odolkide den familiaren barruan. Testamentua egiteko askatasuna dago, baina lerro tronkalaren barruan. Murrizketa horren mende dauden ondasunei tronkaleko ondasun deritze.
Foru erregimena aplikatzen ez den lurraldeetan, eskubide komuna dago indarrean, zeinak printzipioz ondarea seme-alaben artean zati berdinetan banatzea aurreikusten duen<ref>Gipuzkoan, izaera orokorrez, 1999tik aurrera aldatu egin da landa-eremuko herentzia sistema, eta landa-ustiapena seme edo alaba bakar bati dohaintzan emateko edo herentzian uzteko aukera dago, gainerakoak herentziatik aparte utzita. Araban, foru erregimena aplikatzen jarraitzen da Aiaraldean.</ref>. Ondorengotza testamentu bidez egiten da; ez ziren egiten foru lurraldeetan iraganean ezkontza hitzarmenetan oinordekoa izendatzeko maiz egiten ziren aurreikuspenak. Hala eta guztiz ere, landa-eremuetan familiako etxean geratzen zen semearen edo alabaren mesederako prozedurak zeuden.
== Testamentu Testamenturik gabeko ondorengotza oinordekotza ==
Inkesta egindako herri batzuetan, jaso da ez zela ohikoa bi ezkontideetako bat hiltzea senar-emazteek testamentu-aurreikuspenak jasotzeko testamenturik edo ezkontza hitzarmenik egin gabe. Informatzaileek testamentu testamenturik gabeko ondorengotza oinordekotza gutxi dituzte gogoan. Egoera horietan, aplikatzeko moduko printzipio orokorra zen zati baliokideetan banatu behar zela herentzia seme-alaben artean; hori da inkestek jasotzen duten datua. Hala ere, leku batzuetan ihesbideak ezagutzen eta aplikatzen ziren familiaren etxea eta haren ondasunak banatu beharra eragozteko, eta, horri esker, familiaren ondareari zatiketarik gabe eusteko, ezkontza hitzarmenen eta testamentu bidez egindako ondorengotzetan oinordekotzetan gertatzen zen bezala.
== Seme-alabarik gabeko osabaren testamentua ==
