9794
ediciones
Cambios
Actualizando para coincidir con nueva versión de la página fuente
[[File:3.1_Coincidencia_entre_areas_megaliticas_y_zonas_de_pastoreo_segun_Barandiaran_1927.png|frame|Coincidencia entre áreas megalíticas y zonas de pastoreo según Barandiaran (1927). Fuente: ''Anuario de Eusko Folklore'', Tomo VII. 1927 (Dibujo de Don José Miguel de Barandiaran).]]
<div class="mw-translate-fuzzy">Azken ikerketa arkeologikoek<ref>M.ª Mª Amor BEGUIRISTAIN. «Los yacimientos de habitación durante el Neolítico y la Edad de Bronce en el Alto valle de Ebro», ''Trabajos de Arqueología Navarra (TAN), ''3 (1982), 59-156. orr. A. CAVA; M.ª Mª Amor BEGUIRISTAIN. «El abrigo prehistórico del abrigo de la Peña (Marañon, Navarra)» in ''Trabajos de Arqueología Navarra (TAN), ''10, (1991-1992), 69-135. orr. A. ALDAY. «Abrigo de Atxoste-Puerto de Azáceta (Virgala). II Campaña de excavación arqueológica», ''Arqueoikuska ''1997. Idem (1998b): «El depósito prehistórico de Kanpanoste Goikoa (Virgala, Álava). Memoria de las actuaciones arqueológicas 1992-1993». ''Memoria de Yacimientos Alaveses ''5. Arabako Foru Aldundia. J. FERNÁNDEZ ERASO. (1997): «Excavaciones en el abrigo de Peña Larga (Cripán, Álava)» in ''Memoria de Yacimientos Alaveses ''4, (1997) Arabako Foru Aldundia. J. GARCÍA GAZOLAZ. «Los origenes de la economía de producción en el País Vasco meridional: de la descripción a la explicación» in ''Illunzar ''2 (1994), 87-99. orr. Idem. «Apuntes para la comprensión de la dinámica de ocupación del actual territorio navarro entre el VI y el III milenio» in ''Cuadernos de Arqueología de la Universidad de Navarra ''3, (1995), 86-146. orr.</ref> Euskal Herriko Neolitizazioa uste baino zaharragoa dela egiaztatzen dute. Mendebaldeko Piri nioan, abereen presentzia Kristo aurreko V. milurtekoaren azken laurdenean dokumentatzen da, bai Bizkaiko golkoko isurialdean (Arenazako haitzuloa-B), baita mediterranearrean ere (Peñalarga-A; Los Cascajos, Los Arcos-N). Etapa goiztiar horretan, ardi eta ahuntzen familiakoak izan ziren ugarienak, baina behiaren familiakoak ere bazeuden. Arabako Peñalargako kobazuloan, ardiez —horixe baita ugariena besteen artean— eta behiez gain, etxeko txerria ere bazeuden.</div>
=== Abeltzaintzaren erregimen tradizionala ===
Produkzioa handitzeak bertako arrazen galera ekarri du apurka-apurka. Arraza horiek errentagarriak izan ziren antzina, inguruneari egokitzeko gaitasuna zutelako. Gaur egun ez dira hazten ia, produkzio txikikoak baitira; etekin handia lortzeko baliagarriak diren abereak ustiatzen dira gaur. Oraindik desagertu ez diren arrazak larreetan bazkatzen dira etekin handiagoa lortzen duten abereek aprobetxatu ezin dituzten mendi eta basoetan.
<div class="mw-translate-fuzzy">
[[File:3.2_Moderno_establo_de_ovejas_Izurza_2000.png|frame|Moderno establo de ovejas. Izurza (B), 2000. Fuente: Archivo Fotográfico Instituto Labayru: José Ignacio García Muñoz.]]
</div>
Bertako arrazak ez galtzeko interesa oraintsukoa da eta horretan pisutsuagoak dira arrazoi kulturalak abeltzainen kezkak baino. Azken urteotan sartu izan dira bertako arrazaren kontzeptuaren barruan antzinatik hazi izan diren abereak. Abeltzainek eurek ezagutzen ez zituzten izendapenak eman dizkiete gainera. Ofizioa zela-eta bidaiak hara eta hona egiten ibiltzen zirenak —tratanteak, kasurako— baino ez ziren ohartzen ganadu moeta bakoitzaren arraza-desberdintasunaz.
Egoera horren aurrean, gero eta eragin txikiagoa eskaintzen dien sistemaren barruan etorkizuna kolokan ikusten duten abeltzain batzuk aurre egiten ari dira, ondo baitakite Europako aniztasun biologikoa eta kulturala nekazari-inguruan dagoena. Baserriko jendeak fenomeno orokorren berri badauka; ezagutzen ditu, esaterako, «globalizazioa» edo gero eta handiagoa den kontzientziazio ekologikoa. Europako abeltzaintzan gertatzen ari diren elikagai-krisialdi larriek arrazoia zeukatela egiaztatzen dutela dirudi.
<div class="mw-translate-fuzzy">
Geure buruari galdetu behar diogu, beraz, obra honetan bildutako lan egiteko modu tradizionalak guztiz ahaztuko diren edo, denbora aurrera joan ahala, aintzat hartuko diren horietako batzuk. Azken batean, liburu honetan hartzen dena belaunaldi askotan pilatutako esperientziaren emaitza da eta bat dator, oro har, oraintsu sortu den kontzeptu batekin (ekoizpenaren intentsifikazioaren aurrez aurre dagoena): ''garapen jasangarria ''izenekoarekin.
{{DISPLAYTITLE: Abeltzaintza eta artzaintza eta bien bilakaera}}{{#bookTitle:Ganadería y pastoreo en Vasconia|Ganaderia_y_pastoreo_en_vasconia}}
</div>
 
