127 728
ediciones
Cambios
sin resumen de edición
:''— Gure arimen salbatzeko.''
De Uharte-Hiri (Ip):
:''—Kukurruku— Kukurruku! '' :''—Zer — Zer duk ollarra? '' :''—Burian — Burian min. '' :''— Zek in dauk? '' :''— Axeriak. '' :''—Axeria — Axeria nun da? '' :''— Saparpian. '' :''—Saparra — Saparra nun da? '' :''— Suiak erre. '' :''— Suia nun da? '' :''— Urak ito. '' :''— Ura nun da? '' :''— Idiek edan. '' :''— Idiek nun dira? '':''— Alhorrian.'':''— Alhorrian zer ari dira?'':''— Arto ereiten.'':''— Artoak zeindako dira?'':''— Olloendako.'':''— Olloek zetako duzte?'':''— Arrutze erruteko.'':''— Arrutzeak zetako dira?'':''— Apezendako.'':''— Apezek zetako duzte?'':''— Meza emaiteko.'':''—Alhorrian— Meza zetako dira?'':''— Gure arimen salbatzeko. ''
De Santa Grazi (Ip):
:''—Kükürrükü— Kükürrükü! '' :''—Zer — Zer duk ollarra? '' :''—Bürütik — Bürütik min. '' :''— Zerk egin deik? '' :''—Axeriak— Axeriak. '' :''—Nun — Nun da axeria? '' :''— Kaparpian. '' :''—Nun — Nun da kaparra? '' :''—Suiak — Suiak erre. '' :''—Nun — Nun da suia? '' :''—Hurak — Hurak ito. '' :''—Nun — Nun da ura? '' {| style="border-spacing:0;margin:auto;width:10.218cm;"|- style="border:none;padding-top:0cm;padding-bottom:0cm;padding-left:4.987cm;padding-right:5.191cm;"|| ''JUEGOS INFANTILES EN VASCONIA ''|-|}''—Idiak — Idiak edan. '' :''—Nun — Nun da idia? '' :''—Arto — Arto ereiten. '' :''— Nun dia artoak? —011ua '':''— Ollua yaten. '' :''— Nun dia olluak? '' :''—Arrantza — Arrantza errüten. '' :''— Nun dia arrantziak? '' :''—Apezek — Apezek yaten. '' :''—Nun — Nun dia apezak? '' :''—Meza — Meza ematen, mundu sentako''<supref>439APD. Cuad. 7, ficha 683.</supref>. ''
:— ¡Quiquiriquí! / — ¿Qué tienes, gallo? / — Dolor de cabeza. / — ¿Quién te lo ha hecho? / — El zorro. / — ¿Dónde está el zorro? / — Bajo la zarza. / — ¿Dónde está la zarza. / — La quemó el fuego. / — ¿Dónde está el fuego. / — Lo apagó el agua. / — ¿Dónde está el agua? / — La bebió el buey. / — ¿Dónde está el buey? / — Sembrando maíz. / — ¿Dónde está el maíz? / — Lo está comiendo la gallina. / — ¿Dónde están las gallinas? / — Poniendo huevos. / — ¿Dónde están los huevos? / — Los están comiendo los curas. / — ¿Dónde están los curas? / — Celebrando misa, para salvar al mundo.
Otra versión muy similar a la anterior, fue recogida también en Zuberoa (Ip) por J. Vinson:
:''—Kükürükü— Kükürükü! '' :''—Zer — Zer dük ollarra? —Bürian '':''— Bürian min. '' :''— Nurk egin deik? '':''— Axerik. '' :''— Nun da axeria? '' :''— Khapar pin. '' :''— Nun da khaparra? '' :''— Süyak erre. '' :''— Nun da süya? '':''— Hurak itho. '' :''— Nun da hura? '' :''—Idik — Idik edan. '' :''—Nun — Nun da idia? '' :''— Arth'ereiten. '' :''— Zentako da arthua? '':''— 011uentakoOlluentako. '' :''—Zentako — Zentako dira olluk? '' :''—Arraultze — Arraultze errüteko. '':''— Zentako dira arraultzik?'':''— Aphezer emeiteko.'':''—Zentako — Zentako dira arraultzikaphezak? '':''— Meza erraiteko.'':''— Zentako dira mezak?'':''— Pürgatorik'arimen salbatzeko''—Aphezer emeiteko<ref>Julien VINSON. ''Le folk-lore du Pays Basque''. Paris, 1883, pp. 386-387.</ref>.
Junes Casanave-Harigile recientemente ha recogido en Altzai (Ip) esta variante que guarda gran similitud con las dos anteriores:
:''—([Kükürrükü!] '' :''—Zer — Zer duk oilarra? '':''— Burüan min.'':''— Zerek egin deik?'':''— Haxeriak.'':''— Non da haxeria?'':''— Kapar pean.'':''— Non da kaparra?'':''— Süak erre.'':''— Non da süa?'':''— Hurak itorik.'':''— Non da hura?'':''— Idiek edanik.'':''— Idiak non dira?'':''— Arto ereiten ari.'':''— Zertako artoa?'':''— Oiloer emateko.'':''— Oiloak zertako dira?'':''— Arrautze errüteko.'':''— Arrautzeak zertako dira?'':''— Oilaxko egiteko.'':''— Oilaxkoa zertako da?'':''— Apezari emaiteko.'':''— Apeza zertako da?'':''— Mezaren emaiteko.'':''— Mezak zertako dira?'':''— Arimen salbatzeko.''
Diálogos de igual temática que los anteriores han sido recogidos en Navarra.
De Ulzama procede el siguiente: * ''Kukurruku! ''* ''Zer duzu? ''* ''Buruan min. ''* ''¿Zerk egin? ''* ''Axeriak. ''* ''Axeriak non? ''* ''Ezpelpean. ''* ''Expela non? ''* ''Suak erre. ''* ''Sua non? ''* ''Urak itzali. - Ura non? ''* ''Idiak edan. ''* ''Idia non? ''* ''Alorrean. ''* ''Alorrean zetan? - Gaña ereiten. ''* ''Gaña zetako? ''* ''Oiloai emateko. - Oiloak zetako? - Arroltzen iteko. ''* ''Arroltzea zetako? ''* ''Apezañ emateko. ''* ''Apeza zetako? ''* ''Meza emateko. ''* ''Meza zetako? ''* ''Gu ta mundu guzia salbatzeko. ''
:''— Kukurruku!''
:''— Zer duzu?''
:''— Buruan min.''
:''— ¿Zerk egin?''
:''— Axeriak.''
:''— Axeriak non?''
:''— Ezpelpean.''
:''— Expela non?''
:''— Suak erre.''
:''— Sua non?''
:''— Urak itzali.''
:''— Ura non?''
:''— Idiak edan.''
:''— Idia non?''
:''— Alorrean.''
:''— Alorrean zetan?''
:''— Gaña ereiten.''
:''— Gaña zetako?''
:''— Oiloai emateko.''
:''— Oiloak zetako?''
:''— Arroltzen iteko.''
:''— Arroltzea zetako?''
:''— Apezañ emateko.''
:''— Apeza zetako?''
:''— Meza emateko.''
:''— Meza zetako?''
:''— Gu ta mundu guzia salbatzeko.''
:— ¡ Quiquiriqui!. / — ¿Qué tienes? / — Mal de cabeza. / — ¿Qué lo ha hecho? / — El raposo. / — ¿El raposo dónde? / — Bajo la escoba. / — ¿La escoba dónde? / — La quemó el fuego. / — ¿El fuego dónde? / — Lo apagó el agua. / — ¿El agua dónde? / — La bebió el buey. / — ¿El buey dónde? / — En la heredad. / — ¿En la heredad a qué? / — Sembrando trigo./ — ¿El trigo para qué? / — Para dar a las gallinas. / — ¿Las gallinas para qué? / — Para poner huevos. / — ¿El huevo para qué? / — Para dar al sacerdote. / — ¿El sacerdote para qué? / — Para celebrar misa. / — ¿La misa para qué? / — Para salvarnos a nosotros y a todo el mundo.
De Larraun (N):
:''—Kukurruku— Kukurruku! '' :''—Zer — Zer diozu? '' :''—Buruan — Buruan min. '' :''—Zeinek — Zeinek egin? '' :''— Xaxarkok. '' :''— Xaxarko non da? '' :''— Errotapean. '' :''— Zertan? '' :''— Txotxak biltzen. '' :''—Txotxak — Txotxak zertako? '' :''— Sua agiteko. '' :''— Sua zertako? '' :''— Opilak erretzeko. '':''— Opila norendako?'':''— Apaizarendako.'':''— Apaiza zertako?'':''— Meza emateko.'':''— Meza zertako?'':''— Gu ta mundu guzia salbatzeko''<ref>Resurrección María de AZKUE. ''Euskalerriaren Yakintza''. Tomo IV. Madrid, 1947, pp. 340-343.</ref>.
De Alkoz (Ulzama-N):
:''—Kukurruku— Kukurruku! '' :''— Zer bianzu? '' :''— Buruan min. '':''— Nork in?'':''— Axarko.'':''— Axarko nun?'':''— Errotapian.'':''— Zertan?'':''— Itxotxak biltzen.'':''— Itxotxak zertako?'':''— Sua eiteko.'':''— Sue zertako?'':''— Arraultzia erretzeko.'':''— Arraultzia zertako?'':''— Apezai emateko.'':''— Apeza zertako?'':''— Meza emateko.'':''— Meza zertako?'':''— Gu eta mundu guzia salbatzeko''<ref>APD. Cuad. 5, ficha 542/3.</ref>.
De Elizondo (Baztan-N):
:''—Kukurruku— Kukurruku! '' :''— Zer diozu? '' :''— Buruan min. '' :''—Nork — Nork indazu? '' :''— Azeriak. '' :''— Azeria non da? '':''— Gañeko bordan. '' :''—Zer — Zer al de? '':''— Ollo jaten.'':''— Ollo zertako?'—011o jaten':''— Arrotzeak paratzeko. '':''— Arrotzeak zertako?'':''— Apezari emateko.'':''—011o — Apeza zertako? '':''— Mundu guzia salbatzeko''<ref>APD. Cuad. 8, ficha 810.</ref>.
De Garzain (Baztan-N):
:''— Kukurruku! '' :''— Zer duzu? '' :''—Buruen — Buruen min. '' :''—Nork — Nork egin? '' :''— Azerikoak. '' :''— Azeriko min? '' :''—Goiko — Goiko bordan. —Zeraida'':''— Zeraida? '' :''—Xotxa — Xotxa biltzen. '' :''—Xotxa — Xotxa zertako? '' :''—Labia — Labia berotzeko. '' :''—Labia — Labia zertako? '' :''— Opila erretzeko. '' :''—Opila — Opila zertako? —Apezaindako. ''* {| style="border-spacing:0;margin:auto;width:3.357cm;"|- style="border:none;padding-top:0cm;padding-bottom:0cm;padding-left:5.985cm;padding-right:6.17cm;"|| ''JUEGOS DE LENGUAJE — Apezaindako.''|-|}:''— Apeza zertako? ''* :''— Meza emateko. - Meza zertako? ''* ''Gu eta mundo guzien salbatzeko<sup>444 </sup>. ''* ''¡Quiquiriquí! ''/ - ¿Qué te pasa? / - Me duele la cabeza. / - ¿Quién te lo ha hecho? / - El raposo. / - ¿El raposo te ha hecho daño? / - En la borda de arriba. / - ¿Qué está haciendo? / - Recogiendo palos. / - ¿Los palos para qué? / - Para calentar el horno. / - ¿El horno para qué? / - Para hacer la torta. / - ¿La torta para qué? / - Para el cura. / - ¿El cura para qué? / - Para dar misa. / - ¿La misa para qué? / - Para salvarnos a nosostros ''y ''a todo el mundo. De Sunbilla (N): * ''Kukurruku! ''* ''Zer duzu? ''* ''Buruan min. ''* ''Zerk in? ''* ''Azeriak in. ''* ''Azerie nun da? ''* ''Gañeko bordaldian. ''* ''Zeraide? - Ogi eriten. ''* ''Ogie zertako? ''* ''011oendako. ''* ''011oa zertako? - Arroltzia iteko. ''* ''Arroltzia zertako? ''* ''Apezaindeko. ''* ''Apeza zertako? - Meza mateko. ''* ''— Meza zertako? <sub>445 ''</sub>* :''Mundu guzia emateko<sup> ''</sup>* ''¡Quiquiriquí! ''/ ¿Qué te sucede? / - Me duele la cabeza. / - ¿Qué te ha hecho eso? / - El zorro me lo ha hecho. / - ¿Dónde está el zorro? / - En la borda de arriba. / - ¿Qué anda haciendo? / - Hace pan. / - ¿Para qué es el pan? / - Para las gallinas. / - ¿Para qué son las galllinas? / - Para poner el huevo. / ¿Para qué es el huevo? / - Para el cura. / - ¿Para qué es el cura? / - Para decir misa. / - ¿Para qué es la misa? / - Para decirla a todo el mundo. ''Versiones de Gipuzkoa y Bizkaia — Gu eta mundu guzien salbatzeko'' Los diálogos siguientes proceden de distintas localidades guipuzcoanas a excepción del último que proviene de la villa vizcaina de Durango. <sup>444 </supref>APD. Cuad. 2, ficha 246.</ref>.
De Motriko Sunbilla (GN): * ''Txutxurrutxu. ''* ''Zer diozu? ''* ''Buruan min. ''* ''Nork egin? ''* ''Aizeriak. ''* ''Nun da bera? ''* ''Egurretan. ''* ''Egurra zertako? ''* ''Su egiteko. ''* ''Sua zertako? ''* ''Arrautzea erreteko. ''* ''Arrautzea zertako? ''* ''Abadeentzako. ''* ''Abadea zertako? ''* ''Meza emateko. - Meza zertako? - Gu salbatzeko. ''* ''Txutxurrutxu. / - ''¿Qué dices? / - Me duele la ca- beza. / - ¿Quién te lo ha hecho? / - El zorro. / - ¿Dónde está? / - Ha ido a por leña. / - ¿Para qué necesita la leña? / - Para hacer fuego. / - ¿El fuego para qué? / - Para freír el huevo. / - ¿El huevo para qué? / - Para los curas. / - ¿El cura para qué? / - Para decir misa. / - ¿La misa para qué? / - Para darnos la salvación.
:''— Kukurruku!''
:''— Zer duzu?''
:''— Buruan min.''
:''— Zerk in?''
:''— Azeriak in.''
:''— Azerie nun da?''
:''— Gañeko bordaldian.''
:''— Zeraide?''
:''— Ogi eriten.''
:''— Ogie zertako?''
:''— Olloendako.''
:''— Olloa zertako?''
:''— Arroltzia iteko.''
:''— Arroltzia zertako?''
:''— Apezaindeko.''
:''— Apeza zertako?''
:''— Meza mateko.''
:''— Meza zertako?''
:''— Mundu guzia emateko''<ref>APD. Cuad. 2, ficha 246.</ref>.
:— ¡Quiquiriquí! / — ¿Qué te sucede? / — Me duele la cabeza. / — ¿Qué te ha hecho eso? / — El zorro me lo ha hecho. / — ¿Dónde está el zorro? / — En la borda de arriba. / — ¿Qué anda haciendo? / — Hace pan. / — ¿Para qué es el pan? / — Para las gallinas. / — ¿Para qué son las galllinas? / — Para poner el huevo. / — ¿Para qué es el huevo? / — Para el cura. / — ¿Para qué es el cura? / — Para decir misa. / — ¿Para qué es la misa? / — Para decirla a todo el mundo.
Los diálogos siguientes proceden de distintas localidades guipuzcoanas a excepción del último que proviene de la villa vizcaina de Durango.
:''— Txutxurrutxu.''
:''— Zer diozu?''
:''— Buruan min.''
:''— Nork egin?''
:''— Aizeriak.''
:''— Nun da bera?''
:''— Egurretan.''
:''— Egurra zertako?''
:''— Su egiteko.''
:''— Sua zertako?''
:''— Arrautzea erreteko.''
:''— Arrautzea zertako?''
:''— Abadeentzako.''
:''— Abadea zertako?''
:''— Meza emateko.''
:''— Meza zertako?''
:''— Gu salbatzeko.''
:— ''Txutxurrutxu''. / — ¿Qué dices? / — Me duele la cabeza. / — ¿Quién te lo ha hecho? / — El zorro. / — ¿Dónde está? / — Ha ido a por leña. / — ¿Para qué necesita la leña? / — Para hacer fuego. / — ¿El fuego para qué? / — Para freír el huevo. / — ¿El huevo para qué? / — Para los curas. / — ¿El cura para qué? / — Para decir misa. / — ¿La misa para qué? / — Para darnos la salvación.
De Deba (G):
:''— Kukurruku!'':''— Zer diozu?'':''— Buruan min.'':''— Zeñek egin?'':''— Axarixak.'':''— Axarixa nun da?'':''— Txotxak biltzen.'':''— Txotxak zertako?'':''— Arrautzia erretzeko.'':''— Arrautzia zertako?'':''— Abariari emateko.'':''— Abaria zertako?'':''— Mezia emateko.'':''— Mezia zertako?3'':''— Gu salbatu eta zerura juteko''<sup>446 </supref>APD. Cuad. 9, ficha 882.</ref>.
:— Quiquiriquí! / — ¿Qué te pasa? / — Me duele la cabeza. / — ¿Quién te lo ha hecho? /— El raposo. / — ¿Dónde está el raposo? / — Recogiendo ramitas. / — ¿Para qué son las ramas? / Para freir el huevo / — ¿Para qué es el huevo. / — Para darlo al cura. / — ¿Para qué es el cura? / — Para decir misa. / — ¿Para qué es la misa? / — Para que nos salvemos y vayamos al cielo.
De Elgoibar (G):
:''—Txutxurrutxu— Txutxurrutxu. '' :''—Zer — Zer biozu? '':''— Buruan min.'':''—Buruan min— Zeinek egin?'':''— Aizeriak.'':''— Nun da bera?'':''— Basoan.'':''— Zer egiten?'':''— Txotxabarrak biltzen. '':''— Zer egiteko?'':''— Arrautzea erreteko.'':''—Zeinek egin— Arrautzea zertarako? '':''— Bere umeari emateko.''
En la zona de Aranzazu-Oñati (G) se ha recogido el siguiente diálogo del estilo de los que estamos mostrando:
:''—Kukurruku— Kukurruku! '' :''—Zer — Zer dakotzu? '':''— Buruan miñ. '' :''—Nok — Nok eintzu? '' :''—Aixalkok— Aixalkok. '' :''—Aixalko — Aixalko nun da? '' :''— Zelaixan. '' :''— Zetan? '' :''—Bearra — Bearra itten. '' :''—Bearra — Bearra zetako? '' :''— Itxea ekarteko. '' :''—Itxia — Itxia zetako? '' :''— Lagunak eruateko. '' :''— Lagunak zetako? '' :''— Elizaa fuateko. '' :''— Elizia zetako? '' :''— Abaria eruateko. '':''— Abaria zetako?'':''— Mezia emuteko.'':''—Abaria — Mezia zetako? '':''— Zerura fuateko.'':''— Zerura Juan da zeitteko?'':''— Soñua jo ta dantzaitteko''<ref>Cándido IZAGUIRRE. ''El vocabulario vasco de Aranzazu-Oñate y zonas colindantes''. San Sebastián, 1971. Voz ''Kukurruku'', p. 155.</ref>.
De Legazpia (G):
:''—Kukurruku— Kukurruku! '' :''— Zer dezu ? '' :''—Buruan — Buruan min. '' :''— Zeiñek egin? '' :''— Axalkok. '' :''—Nun — Nun da axalko? '':''— Basoan.'':''—Basoan— Zer egiten?'':''— Txotxak biltzen. '':''— Txotxak zertako?'':''—Zer egiten— Sue egiteko.'':''— Sue zertako?'':''— Olatea erretzeko.'':''— Olatea zertako?'':''— Abadeendako.'':''— Abadea zertako? '':''— Mezea emateko.'':''— Mezea zertako?'':''— Txotxak biltzenZerura joateko. ''
De Telleriarte (también Legazpia-G):
:''— Kukurruku! '':''— Zer biozu? '':''— Burua miñ.'':''— Zeiñek egin?'':''— Axarixak.'':''— Nun da bera?'':''— Basuan.'':''— Zer egiten?'':''— Txotxak batzen.'':''— Txotxak zertako?'':''— Sua egiteko.'':''— Sua zertako?'':''— Ura berotzeko.'':''— Ura zertako?'':''— Ogia eitteko.'':''— Ogie zertako?'':''— Apaizei emateko.'':''— Apaize zertako?'':''— Meza emateko.'':''— Meza zertako?'':''— Gu eta mundu guztie salbatzeko.''
De Bidegoian (G):
:''— Kukurruku! —Zer '':''— Zer diozu? '' :''—Burun — Burun min. —Zeñek '':''— Zeñek egin? '' :''—Axariak— Axariak. '' :''—Nun — Nun da axaria? '' :''—Basuan— Basuan. '' :''—Zertan— Zertan? '' :''—Txotxak — Txotxak biltzen. '' :''—Txotxak — Txotxak zertako? '' :''—Suba — Suba egiteko. '' :''—Suba — Suba zertako? '' :''— Amona beotzeko. —Amona '':''— Amona zertako? '' :''— 011uai Olluai jaten emateko. '' :''—011ua — Ollua zertako? '' :''—Arrautza — Arrautza emateko. '' {| style="border-spacing:0;margin:auto;width:9.922cm;"|- style="border:none;padding-top:0cm;padding-bottom:0cm;padding-left:4.623cm;padding-right:5.26cm;"|| ''JUEGOS INFANTILES EN VASCONIA — Arrautza zertako?''|-|}:''— Arrautza zertako? —Apaizari Apaizari emateko. '' :''—Apaiza — Apaiza zertako? '' :''—Meza — Meza emateko. '' :''—Meza — Meza zertako? '' :''— Mundu guztiya salbatzeko ''<supref>8APD. Cuad. 9, ficha 879.</supref>. ''
De Alkiza (G):
:''—Kukurruku— Kukurruku! '':''— Zer diozu? '' :''—Burun — Burun min. '' :''— Zeñek egin? '':''— Zazarkok.'':''— Nun da zazarko?'':''— Basuan.'':''— Zertan?'':''— Txotxak biltzen.'':''— Txotxak zertako?'':''— Suba egiteko.'':''— Suba zertako?'':''— Amona beotzeko.'':''— Amona zertako?'':''— Olluai jaten emateko.'':''— Ollua zertako?'':''— Arrautza emateko.'':''— Arrautza zertako?'':''— Apaizari emateko.'':''— Apaiza zertako?'':''— Meza emateko.'':''— Meza zertako?'':''— Mundu guztiya salbatzeko''<ref>APD. Cuad. 9, ficha 879.</ref>.
El siguiente procede de Berastegi (G):
:''—Kukurruku— Kukurruku! '':''— Zer diozu?'':''— Buruan min.'':''—Zer diozu— Zeñek egin?'':''— Xaxarkok.'':''— Non da?'':''— Iturritxon.'':''— Zertan?'':''— Garie garbitzen.'':''— Garie zertako?'':''— Errotara emateko.'':''— Errotan zertako?'':''— Iriñe egiteko.'':''— hiñe zertako?'':''— Opille egiteko.'':''— Opille zertako?'':''— Apaizai emateko.'':''— Apaiza zertako?'':''— Meza emateko.'':''— Meza zertako? '':''— Gu ta mundu guzie salbatzeko''<ref>Manuel de LEKUONA. “Cantares populares” in AEF, X (1930) p. 60.</ref>.
De Andoain (G):
:''— Kukurruku! —Zer '':''— Zer diozu? '' :''—Burua — Burua min. —Zeñek '':''— Zeñek egin? '' :''— Xaxarkok. '' :''—Nun — Nun da? '' :''—Sasiin— Sasiin. '' :''—Zertan— Zertan? '' :''— Txotxak biltzen. '' :''—Txotxak — Txotxak zertako? '' :''—Amonari — Amonari emateko. '':''— Amona zertako?'':''— Sua egiteko.'':''— Sua zertako?''<sup>450 </sup>Manuel de LEKUONA:''— Arrautzak erretzeko. «Cantares populares» in AEF, X (1930) p'':''— Arrautzak zertako?'':''— Apaizari emateko. 60. JUEGOS DE LENGUAJE ''—Amona :''— Apaiza zertako? '' :''—Sua egiteko— Meza emateko. '' :''—Sua — Meza zertako? '' :''—Arrautzak erretzeko. — Gu ta mundu guzia salbatzeko''<ref>APD. Cuad. 9, ficha 879.</ref>.
De Altza (G):
:''— Kukurruku. '' :''—Zer — Zer diozu? '' :''—Buruan — Buruan min. '' :''— Zeñek egin? '':''— Axerkok.'':''— Axerko nun da?'':''— Errota azpiyan.'':''— Zertan?'':''— Txotxak biltzen.'':''— Txotxak zertako?'':''— Sua eiteko.'':''— Sua zertako?'':''— Arrautza berotzeko.'':''— Arrautza zertako?'':''— Apaizarentzako.'':''— Apaiza zertako?'':''— Meza emateko.'':''— Meza zertako?'':''— Gu ta mundu guztiya salbatzeko''<ref>LEF.</ref>.
De Astigarraga (G):
:''—Kukurruku— Kukurruku! '' :''—Zer — Zer diozu? '' :''—Buruan — Buruan min. '' :''—Zeñek — Zeñek egin? '' :''—Axeriak— Axeriak. '' :''—Axeria — Axeria nun dago? '' :''—Errota — Errota azpian. '':''— Zertan?'':''—Zertan— Belarrik biltzen.'':''— Zertako? '':''— Olluari emateko.'':''— Olluak zertako?'':''— Belarrik biltzenArrautzak egiteko.'':''— Arrautza zertako?'':''— Apaizari emateko.'':''— Apaiza zertako?'':''— Meza emateko. '':''— Meza zertako?'':''— Mundua salbatzeko''<ref>APD. Cuad. 8, ficha 810.</ref>.
De Oiartzun (G):
:''—Kukurruku— Kukurruku! '':''— Zer diyozu?'':''— Buruan miñ.'':''— Zeñek egin?'':''— Axerkok.'':''— Axerko non da?'':''— Errotapian.'':''— Zertan?'':''— Baxakanak biltzen.'':''— Baxakanak zertako?'':''— Olluari emateko.'':''— Ollua zertako?'':''— Arrautza egiteko.'':''— Arrautza zertako?'':''— Apaizari emateko.'':''— Apaiza zertako?'':''— Meza emateko.'':''— Meza zertako?'':''— Gu ta mundu guziya salbatzeko''<ref>Manuel de LEKUONA. “Cantares populares” in AEF, X (1930) p. 61.</ref>.
También de Oiartzun:
:''— Kukurruku! '' :''—Zer — Zer diozu? '' :''—Buruan — Buruan miñ. —Zeñek '':''— Zeñek egin? '' :''—Axarkok — Axarkok egin. '' :''—Axarko — Axarko zertako da? '' :''— Maxakanak biltzeko. '' :''—Maxakanak — Maxakanak zertako dira? '' :''—011uai — Olluai emateko. '' :''—011ua — Ollua zertako da? —Arrautza '':''— Arrautza eiteko. —Arrautza '':''— Arrautza zertako da? '' :''—Apaizari — Apaizari emateko. '' :''—Apaiza — Apaiza zertako da? '' :''—Meza — Meza emateko. '' :''—Meza — Meza zertako da? '' :''—Mundu — Mundu guztia salbatzeko''<ref name="ftn9">''APD. Cuad. 9, ficha 882. ''</ref> </sup>. '' —¡Quiquiriquí! / — ¿Qué te pasa? / — Tengo dolor de cabeza. / — ¿Quién te lo ha hecho? / — El raposillo me lo ha hecho. / — ¿Para qué está el raposillo? / —Para recoger endrinas. / — ¿Para qué son las endrinas? / — Para darlas a las gallinas. / — ¿Para qué es la gallina? / — Para poner un huevo. / —¿Para qué es el huevo? / — Para darlo al cura. / —¿Para qué es el cura? / — Para decir misa. / — ¿Para qué es la misa? / — Para la salvación de todo el mundo. Por último una versión de la localidad vizcaina de Durango en la que se echa la culpa al gallo del dolor de cabeza, en vez de al zorro. 608 JUEGOS DE LENGUAJE ''— Kukurruku! — Zer biozu? '' ''— Burua miñ. '' ''—Zeiñek egin? '' ''—011arrak. '' ''— Nun da bera? '' ''—Basuan. '' ''— Zer egiten? '' ''—Txotxak batzen. '' ''—Txotxak zetako? '' ''—Sua eiteko. '' ''—Sua zetako? ''
:''—Gure — Kukurruku!'':''— Zer biozu?'':''— Burua miñ.'':''— Zeiñek egin?'':''— Ollarrak.'':''— Nun da bera?'':''— Basuan.'':''— Zer egiten?'':''— Txotxak batzen.'':''— Txotxak zetako?'':''— Sua eiteko.'':''— Sua zetako?'':''— Abadierantzeko.'':''— Abadia zetako?'':''— Gure arima salbatuta zerura joateko. ''