Aurkezpena
Etxeko heriotza ohikuneak ikertzen dira. Heriotza iragartzen duten zantzuekin hasten da. Horrez gain, hilzoria kontatzen da, hil-hurrenari emandako arreta eta egoera hori luzatzeko edo eteteko motiboak. Ondoren, etxea eta hil-hurrenaren gela biatikoa jasotzeko prestatzeko errituak deskribatzen dira.
Heriotza gertatu ondoren, etxeko jarduerak gelditu egiten dira, eta hildakoaren etxea dolutan dago. Heriotza komunikatzeko tenorea da. Gorpua meztitzen da, gorpua beilatzen da, hildakoaren gela egokitzen da eta hildakoa hilkutxan kokatzen da; gero, andariek elizara eramango dute hileta-bidetik. Hortik aurrera, hileta-segizioak, lutoz jantzita abagunerako, ordena jakin bati jarraituko dio, eta lehentasuneko lekua izango dute eskaintzak daramatzatenek. Ibilgailuen sarrerak aldaketa sakonak eragin ditu ohitura horietan.
Ondoren, parrokiako gertaerak deskribatzen dira, hala nola, hileta-elizkizunak eta urteurreneko mezak; baita elizetako hilobietan egiten ziren eskaintzak ere. Hileta-mezaren aurreko edo ondorengo hilobiratzea, hildakoaren etxerako itzulera eta hileta-oturuntzak eta doluaren janzkera eta iraupena. Hildako fidelengatik egindako oroitza kolektiboak, herrialdean heriotzaren inguruan sortutako kofradia eta erlijio-elkarte ugariak eta ehorzketa moduak. Azkenik, agertuei eta arima herratuei buruzko sineskeriak eta kondaira herrikoiak.
85 herritan egindako landa lana (Araba: 18; Bizkaia: 17; Gipuzkoa: 13; Nafarroa: 18; Euskal Herri kontinentala: 19). 1990ean egindako ikerketa kanpaina. Liburukiaren argitalpena: 1993, berrargitalpena: 2005). Funtsezkoa izan zen Etniker taldeak 1987-89 biurtekoan, Jose Miguel Barandiaran bekaren laguntzaz, Euskal Herri kontinentalean jasotako informazioa, inkesta Pirinioen iparraldeko hiru lurraldeetako 69 herritan aplikatuz bildua; obra horretarako aukeratutako 19 inkestatako materialak hartu ziren batez ere kontuan.
