Revisión del 12:05 22 feb 2019 (ver código) Admin (discusión | contribuciones) m (Texto reemplazado: «=== [[» por «=== [[#») ← Edición anterior		Revisión actual del 07:23 5 jul 2019 (ver código) Admin (discusión | contribuciones)
(No se muestran 390 ediciones intermedias del mismo usuario)
Línea 1:		Línea 1:
−
	<languages></languages>		<languages></languages>
	== I. [[SALUD_Y_MENTALIDAD_POPULAR/eu|OSASUNA ETA HERRI PENTSAMENDUA]] ==		== I. [[SALUD_Y_MENTALIDAD_POPULAR/eu|OSASUNA ETA HERRI PENTSAMENDUA]] ==
Línea 10:		Línea 9:
	**Ilea eta gaixotasuna		**Ilea eta gaixotasuna
−	==== [[El_color_de_los_ojos_begien_kolorea|Begien kolorea]] ====	+	==== [[#El_color_de_los_ojos_begien_kolorea|Begien kolorea]] ====
	**Begien koloreei egotzitako ezaugarriak		**Begien koloreei egotzitako ezaugarriak
	**Begien kolorea eta gaixotasuna		**Begien kolorea eta gaixotasuna
−	==== [[La_forma_de_las_cejas._Bekainak_betileak|Bekainen forma. Bekainak, betileak]] ====	+	==== [[#La_forma_de_las_cejas._Bekainak_betileak|Bekainen forma. Bekainak, betileak]] ====
−	==== [[Signos_corporales_de_salud_osasun_ezaugarriak|Gorputzaren osasun-ezaugarriak]] ====	+	==== [[#Signos_corporales_de_salud_osasun_ezaugarriak|Gorputzaren osasun-ezaugarriak]] ====
	**Gorputz gizena		**Gorputz gizena
Línea 23:		Línea 22:
	**Beste osasun ezaugarri batzuk		**Beste osasun ezaugarri batzuk
−	==== [[Temperamentos_jenioak_izakerak|Tenperamentuak, jenioak, izaerak]] ====	+	==== [[#Temperamentos_jenioak_izakerak|Tenperamentuak, jenioak, izaerak]] ====
	**Tenperamentu motak		**Tenperamentu motak
	**Euskarazko izenak		**Euskarazko izenak
−	=== [[Influencia_ambiental|Ingurugiroaren eragina]] ===	+	=== [[#Influencia_ambiental|Ingurugiroaren eragina]] ===
−	==== [[El_clima|Klima]] ====	+	==== [[#El_clima|Klima]] ====
	**Gaueko airea		**Gaueko airea
Línea 38:		Línea 37:
	==== [[#Los_cambios_estacionales_y_las_fases_de_la_luna|Urtaro-aldaketak eta ilargiaren faseak]] ====		==== [[#Los_cambios_estacionales_y_las_fases_de_la_luna|Urtaro-aldaketak eta ilargiaren faseak]] ====
−	==== [[Mejora_del_aire_de_la_habitacion_del_enfermo|Gaixoaren gelako airea hobetzea]] ====	+	==== [[#Mejora_del_aire_de_la_habitacion_del_enfermo|Gaixoaren gelako airea hobetzea]] ====
	**Azukrea, alkohola eta intsentsua erretzea		**Azukrea, alkohola eta intsentsua erretzea
	**Belarrak erre eta egostea. Erramua erre		**Belarrak erre eta egostea. Erramua erre
−	==== [[La_vestimenta._Jantzi_osasungarriak_eta_kaltegarriak|Jantziak. Jantzi osasungarriak eta kaltegarriak]] ====	+	==== [[#La_vestimenta._Jantzi_osasungarriak_eta_kaltegarriak|Jantziak. Jantzi osasungarriak eta kaltegarriak]] ====
	==== [[#La_alimentacion._Jan-edan_onak_eta_txarrak|Elikadura. Janari-edari onak eta txarrak]] ====		==== [[#La_alimentacion._Jan-edan_onak_eta_txarrak|Elikadura. Janari-edari onak eta txarrak]] ====
Línea 54:		Línea 53:
	**Uraren ahalmen sendagarriak		**Uraren ahalmen sendagarriak
−	=== [[Denominacion_de_las_enfermedades|Gaixotasunen izenak]] ===	+	=== [[#Denominacion_de_las_enfermedades|Gaixotasunen izenak]] ===
−	==== [[Enfermedades_contagiosas_kutsuko_gaitzak|Gaixotasun kutsakorrak]] ====	+	==== [[#Enfermedades_contagiosas_kutsuko_gaitzak|Gaixotasun kutsakorrak]] ====
	==== [[#Epidemias_izurriak|Izurriak]] ====		==== [[#Epidemias_izurriak|Izurriak]] ====
Línea 62:		Línea 61:
	==== [[#Cuarentenas_y_aislamiento_de_los_enfermos|Berrogeialdiak eta gaixoen bakartzea ]] ====		==== [[#Cuarentenas_y_aislamiento_de_los_enfermos|Berrogeialdiak eta gaixoen bakartzea ]] ====
−	=== [[Transiciones_contemporaneas|Trantsizio garaikideak]] ===	+	=== [[#Transiciones_contemporaneas|Trantsizio garaikideak]] ===
	==== [[#Postergacion_de_los_remedios_caseros|Etxeko sendagai‏en atzerapena ]] ====		==== [[#Postergacion_de_los_remedios_caseros|Etxeko sendagai‏en atzerapena ]] ====
−	==== [[Higiene_domestica_y_alimentaria|Etxeko higienea eta elikadura-higienea]] ====	+	==== [[#Higiene_domestica_y_alimentaria|Etxeko higienea eta elikadura-higienea]] ====
	==== [[#Seguridad_Social|Gizarte Segurantza]] ====		==== [[#Seguridad_Social|Gizarte Segurantza]] ====
Línea 79:		Línea 78:
	==== [[#Denominaciones|Izenak]] ====		==== [[#Denominaciones|Izenak]] ====
−	==== [[Enfermedades_a_las_que_afecta_la_fiebre|Sukarrarekin zerikusia duten gaixotasunak]] ====	+	==== [[#Enfermedades_a_las_que_afecta_la_fiebre|Sukarrarekin zerikusia duten gaixotasunak]] ====
	**Sukarra umeen gaixotasunetan		**Sukarra umeen gaixotasunetan
−	==== [[Clases_de_fiebre|Sukar motak]] ====	+	==== [[#Clases_de_fiebre|Sukar motak]] ====
	**Sukar ustelak		**Sukar ustelak
	**Maltako sukarrak		**Maltako sukarrak
−	==== [[Remedios_contra_fiebres_gripales_u_ordinarias|Gripearen sukarren eta sukar arrunten aurkako sendagaiak]] ====	+	==== [[#Remedios_contra_fiebres_gripales_u_ordinarias|Gripearen sukarren eta sukar arrunten aurkako sendagaiak]] ====
	**Oihal bustiak jartzea eta bainuak hartzea		**Oihal bustiak jartzea eta bainuak hartzea
Línea 97:		Línea 96:
	==== [[#Remedios_contra_las_fiebres_de_Malta_y_las_fiebres_tifoideas|Maltako sukarren eta sukar ustelen aurkako sendagaiak]] ====		==== [[#Remedios_contra_las_fiebres_de_Malta_y_las_fiebres_tifoideas|Maltako sukarren eta sukar ustelen aurkako sendagaiak]] ====
−	=== [[Transpiracion|Transpirazioa]] ===	+	=== [[#Transpiracion|Transpirazioa]] ===
	==== [[#Enfermedades_en_las_que_se_recurre_a_activar_la_transpiracion|Transpirazioa aktibatzea eskatzen duten gaixotasunak]] ====		==== [[#Enfermedades_en_las_que_se_recurre_a_activar_la_transpiracion|Transpirazioa aktibatzea eskatzen duten gaixotasunak]] ====
−	==== [[Medios_para_activar_la_transpiracion|Transpirazioa aktibatzeko moduak]] ====	+	==== [[#Medios_para_activar_la_transpiracion|Transpirazioa aktibatzeko moduak]] ====
	**Izerdia botatzea eta ohean egotea		**Izerdia botatzea eta ohean egotea
Línea 107:		Línea 106:
	**Ardoarekin egindako edabeak		**Ardoarekin egindako edabeak
−	=== [[Friegas_igurzketak|Igurzketak]] ===	+	=== [[#Friegas_igurzketak|Igurzketak]] ===
−	==== [[Procedimientos_y_objetos_con_los_que_se_fricciona|Igurzketak egiteko erabiltzen diren prozedurak eta objektuak]] ====	+	==== [[#Procedimientos_y_objetos_con_los_que_se_fricciona|Igurzketak egiteko erabiltzen diren prozedurak eta objektuak]] ====
	==== [[#Liquidos_u_otros_elementos_utilizados_en_las_friegas|Igurzketetan erabilitako likidoak eta bestelako elementuak]] ====		==== [[#Liquidos_u_otros_elementos_utilizados_en_las_friegas|Igurzketetan erabilitako likidoak eta bestelako elementuak]] ====
Línea 126:		Línea 125:
	== III. [[CURANDERISMO/eu|SASIMEDIKUNTZA]] ==		== III. [[CURANDERISMO/eu|SASIMEDIKUNTZA]] ==
−	=== [[Curanderismo|Sasimedikuntza]] ===	+	=== [[#Curanderismo|Sasimedikuntza]] ===
−	==== [[Curanderos_sasimedikuak|Sasimedikuak]] ====	+	==== [[#Curanderos_sasimedikuak|Sasimedikuak]] ====
	**Sasimediku lokalak		**Sasimediku lokalak
Línea 138:		Línea 137:
	**Laguntzaile-figurak		**Laguntzaile-figurak
−	=== [[Medicinas_que_se_guardan_en_casa|Etxean gordetzen diren botikak]] ===	+	=== [[#Medicinas_que_se_guardan_en_casa|Etxean gordetzen diren botikak]] ===
	==== [[#Plantas_medicinales_cultivadas|Sendabelar landatuak]] ====		==== [[#Plantas_medicinales_cultivadas|Sendabelar landatuak]] ====
−	==== [[Yerbas_medicinales_recogidas_en_el_campo_o_en_el_monte|Landan edo mendian jasotako sendabelarrak]] ====	+	==== [[#Yerbas_medicinales_recogidas_en_el_campo_o_en_el_monte|Landan edo mendian jasotako sendabelarrak]] ====
	&emsp;		&emsp;
Línea 151:		Línea 150:
	=== [[#Dolores_de_cabeza_buruko_mina|Buruko minak]] ===		=== [[#Dolores_de_cabeza_buruko_mina|Buruko minak]] ===
−	==== [[Denominaciones_y_tipos|Izenak eta motak]] ====	+	==== [[#Denominaciones_y_tipos|Izenak eta motak]] ====
	==== [[#Causas_de_los_dolores_de_cabeza|Buruko minen kausak]] ====		==== [[#Causas_de_los_dolores_de_cabeza|Buruko minen kausak]] ====
Línea 166:		Línea 165:
	**Botikak		**Botikak
−	=== [[Vertigo_y_mareo_zorabioa|Bertigoa eta zorabioa]] ===	+	=== [[#Vertigo_y_mareo_zorabioa|Bertigoa eta zorabioa]] ===
	==== [[#Vertigo|Bertigoa]] ====		==== [[#Vertigo|Bertigoa]] ====
−	==== [[Vertigo_de_altura|Altuerako bertigoa]] ====	+	==== [[#Vertigo_de_altura|Altuerako bertigoa]] ====
−	==== [[Mareo|Zorabioa]] ====	+	==== [[#Mareo|Zorabioa]] ====
	**Zorabioaren aurkako sendagaiak		**Zorabioaren aurkako sendagaiak
Línea 182:		Línea 181:
	=== [[#Nostalgia_bizi-tristura_herrimina|Nostalgia, bizi-tristura, herrimina]] ===		=== [[#Nostalgia_bizi-tristura_herrimina|Nostalgia, bizi-tristura, herrimina]] ===
−	==== [[Origen_de_la_nostalgia|Nostalgiaren jatorria]] ====	+	==== [[#Origen_de_la_nostalgia|Nostalgiaren jatorria]] ====
	==== [[#Remedios_para_combatir_la_nostalgia|Nostalgiaren aurkako sendagaiak]] ====		==== [[#Remedios_para_combatir_la_nostalgia|Nostalgiaren aurkako sendagaiak]] ====
−	=== [[Alienacion._Burutik_egon|Alienazioa. Burutik egon]] ===	+	=== [[#Alienacion._Burutik_egon|Alienazioa. Burutik egon]] ===
	==== [[#Denominaciones_y_expresiones|Izenak eta esaerak]] ====		==== [[#Denominaciones_y_expresiones|Izenak eta esaerak]] ====
−	==== [[Causas_de_la_locura|Eromenaren kausak]] ====	+	==== [[#Causas_de_la_locura|Eromenaren kausak]] ====
	**Sufrimendua eta depresioa		**Sufrimendua eta depresioa
Línea 199:		Línea 198:
	**Adin handia eta beste kausa batzuk		**Adin handia eta beste kausa batzuk
−	=== [[Remedios_para_las_enfermedades_de_los_nervios|Nerbioetako gaixotasunentzako sendagaiak]] ===	+	=== [[#Remedios_para_las_enfermedades_de_los_nervios|Nerbioetako gaixotasunentzako sendagaiak]] ===
	=== [[#Baile_de_San_Vito_dardara_ikara|San Vitoren dantza, dardara, ikara]] ===		=== [[#Baile_de_San_Vito_dardara_ikara|San Vitoren dantza, dardara, ikara]] ===
Línea 207:		Línea 206:
	==== [[#Causas_del_baile_de_San_Vito|San Vitoren dantzaren kausak]] ====		==== [[#Causas_del_baile_de_San_Vito|San Vitoren dantzaren kausak]] ====
−	==== [[Remedios_contra_el_baile_de_San_Vito|San Vitoren dantzaren aurkako sendagaiak]] ====	+	==== [[#Remedios_contra_el_baile_de_San_Vito|San Vitoren dantzaren aurkako sendagaiak]] ====
−	=== [[Epilepsia_erortzeko_mina|Epilepsia, erortzeko mina]] ===	+	=== [[#Epilepsia_erortzeko_mina|Epilepsia, erortzeko mina]] ===
−	==== [[Denominaciones2|Izenak]] ====	+	==== [[#Denominaciones2|Izenak]] ====
	==== [[#Causas_de_la_epilepsia|Epilepsiaren kausak]] ====		==== [[#Causas_de_la_epilepsia|Epilepsiaren kausak]] ====
−	==== [[Manifestaciones_de_la_epilepsia|Epilepsiaren sintomak]] ====	+	==== [[#Manifestaciones_de_la_epilepsia|Epilepsiaren sintomak]] ====
−	==== [[Remedios_contra_la_epilepsia|Epilepsiaren aurkako sendagaiak]] ====	+	==== [[#Remedios_contra_la_epilepsia|Epilepsiaren aurkako sendagaiak]] ====
	&emsp;		&emsp;
	== V. [[MALES_DE_DIENTES_HAGINEKO_MINA/eu|HORTZ-HAGINETAKO GAIXOTASUNAK]] ==		== V. [[MALES_DE_DIENTES_HAGINEKO_MINA/eu|HORTZ-HAGINETAKO GAIXOTASUNAK]] ==
−	=== [[Remedios_para_las_caries_e_infecciones_dentales|Txantxarren eta hortz-haginetako infekzioen aurkako sendagaiak]] ===	+	=== [[#Remedios_para_las_caries_e_infecciones_dentales|Txantxarren eta hortz-haginetako infekzioen aurkako sendagaiak]] ===
	==== [[#Enjuagues_y_cataplasmas|Irakuzketak eta enplastuak]] ====		==== [[#Enjuagues_y_cataplasmas|Irakuzketak eta enplastuak]] ====
−	==== [[Sahumerios_y_vahos|Lurrindatzeak eta lurrunak]] ====	+	==== [[#Sahumerios_y_vahos|Lurrindatzeak eta lurrunak]] ====
−	==== [[Aplicacion_de_calor|Beroa aplikatzea]] ====	+	==== [[#Aplicacion_de_calor|Beroa aplikatzea]] ====
	==== [[#Aplicacion_de_frio|Hotza aplikatzea]] ====		==== [[#Aplicacion_de_frio|Hotza aplikatzea]] ====
Línea 236:		Línea 235:
	==== [[#Remedios_con_ajos|Baratxuriekin egindako sendagaiak]] ====		==== [[#Remedios_con_ajos|Baratxuriekin egindako sendagaiak]] ====
−	==== [[Otras_practicas|Beste praktika batzuk]] ====	+	==== [[#Otras_practicas|Beste praktika batzuk]] ====
−	==== [[Practicas_creenciales|Sinesmenean oinarritutako praktikak]] ====	+	==== [[#Practicas_creenciales|Sinesmenean oinarritutako praktikak]] ====
	=== [[#Extraccion_de_dientes_y_muelas|Hortzen eta haginen erauzketa]] ===		=== [[#Extraccion_de_dientes_y_muelas|Hortzen eta haginen erauzketa]] ===
Línea 249:		Línea 248:
	== VI. [[ENFERMEDADES_DE_LOS_OJOS/eu|BEGIETAKO GAIXOTASUNAK]] ==		== VI. [[ENFERMEDADES_DE_LOS_OJOS/eu|BEGIETAKO GAIXOTASUNAK]] ==
−	=== [[Afecciones_oculares_begiko_minak|Begiko minak]] ===	+	=== [[#Afecciones_oculares_begiko_minak|Begiko minak]] ===
−	==== [[Catarro_de_ojos_begiko_katarroa|Begietako katarroa]] ====	+	==== [[#Catarro_de_ojos_begiko_katarroa|Begietako katarroa]] ====
−	==== [[Rija_malko-jarioa|Malko-jarioa]] ====	+	==== [[#Rija_malko-jarioa|Malko-jarioa]] ====
−	==== [[Inflamaciones_de_ojos_begietako_puztasuna|Begietako hantura]] ====	+	==== [[#Inflamaciones_de_ojos_begietako_puztasuna|Begietako hantura]] ====
−	==== [[Ojos_legañosos_makarrak_piztak|Makarrak eta piztak]] ====	+	==== [[#Ojos_legañosos_makarrak_piztak|Makarrak eta piztak]] ====
	==== [[#Ojos_irritados_begi_gorriak_y_derrames_oculares|Begi narritatuak, begi gorriak eta begietako isuriak]] ====		==== [[#Ojos_irritados_begi_gorriak_y_derrames_oculares|Begi narritatuak, begi gorriak eta begietako isuriak]] ====
−	=== [[Orzuelo_bekatxoa_begitxindorra|Bekatxoa, begitxindorra]] ===	+	=== [[#Orzuelo_bekatxoa_begitxindorra|Bekatxoa, begitxindorra]] ===
	==== [[#Denominaciones3|Izenak]] ====		==== [[#Denominaciones3|Izenak]] ====
−	==== [[Causas|Kausak]] ====	+	==== [[#Causas|Kausak]] ====
−	==== [[Remedios|Sendagaiak]] ====	+	==== [[#Remedios|Sendagaiak]] ====
	**Burdinazko giltza bat aplikatzea		**Burdinazko giltza bat aplikatzea
	**Urrezko eraztun bat aplikatzea		**Urrezko eraztun bat aplikatzea
−	=== [[Extraccion_de_cuerpos_extraños|Gorputz arrotzen erauzketa]] ===	+	=== [[#Extraccion_de_cuerpos_extraños|Gorputz arrotzen erauzketa]] ===
−	==== [[Objetos_metalicos_o_petreos|Metalezko edo harrizko objektuak]] ====	+	==== [[#Objetos_metalicos_o_petreos|Metalezko edo harrizko objektuak]] ====
	==== [[#Frotar_y_montar_los_parpados|Betazalak igurztea eta gainean jartzea]] ====		==== [[#Frotar_y_montar_los_parpados|Betazalak igurztea eta gainean jartzea]] ====
−	==== [[Utilizacion_del_agua|Ura erabiltzea]] ====	+	==== [[#Utilizacion_del_agua|Ura erabiltzea]] ====
−	==== [[Mantener_el_ojo_cerrado|Begiari itxita eustea]] ====	+	==== [[#Mantener_el_ojo_cerrado|Begiari itxita eustea]] ====
	==== [[#Uso_de_objetos_auxiliares|Objektu laguntzaileak erabiltzea]] ====		==== [[#Uso_de_objetos_auxiliares|Objektu laguntzaileak erabiltzea]] ====
−	==== [[Practicas_creenciales1|Sinesmenean oinarritutako praktikak]] ====	+	==== [[#Practicas_creenciales1|Sinesmenean oinarritutako praktikak]] ====
−	=== [[Estrabismo._Bizco_begi_okerra|Estrabismoa. Begi okerra]] ===	+	=== [[#Estrabismo._Bizco_begi_okerra|Estrabismoa. Begi okerra]] ===
−	==== [[Denominaciones4|Izenak]] ====	+	==== [[#Denominaciones4|Izenak]] ====
−	==== [[Causas1|Kausak]] ====	+	==== [[#Causas1|Kausak]] ====
−	==== [[Correccion_del_estrabismo|Estrabismoa zuzentzea]] ====	+	==== [[#Correccion_del_estrabismo|Estrabismoa zuzentzea]] ====
−	=== [[Ceguera._Itsua|Itsutasuna. Itsua]] ===	+	=== [[#Ceguera._Itsua|Itsutasuna. Itsua]] ===
	&emsp;		&emsp;
Línea 305:		Línea 304:
	==== [[#Tapones_de_cera|Argizarizko tapoiak]] ====		==== [[#Tapones_de_cera|Argizarizko tapoiak]] ====
−	==== [[Leche_de_mujer._Belarriko_mamorroaren_egarria_kendu|Emakume-esnea. Belarriko mamorroaren egarria kentzea]] ====	+	==== [[#Leche_de_mujer._Belarriko_mamorroaren_egarria_kendu|Emakume-esnea. Belarriko mamorroaren egarria kentzea]] ====
−	==== [[Remedios_con_vegetales._Belarri-belarra|Landareekin egindako sendagaiak. Belarri-belarra]] ====	+	==== [[#Remedios_con_vegetales._Belarri-belarra|Landareekin egindako sendagaiak. Belarri-belarra]] ====
−	==== [[Aplicacion_de_calor_y_otros_remedios|Beroa aplikatzea eta beste sendagai batzuk]] ====	+	==== [[#Aplicacion_de_calor_y_otros_remedios|Beroa aplikatzea eta beste sendagai batzuk]] ====
	=== [[#Zumbidos_o_silbidos_belarriko_durundia|Burrunbak edo txistuak, belarriko durundia]] ===		=== [[#Zumbidos_o_silbidos_belarriko_durundia|Burrunbak edo txistuak, belarriko durundia]] ===
−	=== [[Sordera_gortasuna|Gorreria]] ===	+	=== [[#Sordera_gortasuna|Gorreria]] ===
	&emsp;		&emsp;
Línea 320:		Línea 319:
	== VIII. [[LESIONES_E_IRRITACIONES_DE_LA_PIEL/eu|LARRUAZALEKO  LESIOAK ETA NARRITADURAK]] ==		== VIII. [[LESIONES_E_IRRITACIONES_DE_LA_PIEL/eu|LARRUAZALEKO  LESIOAK ETA NARRITADURAK]] ==
−	=== [[LESIONES_DE_LA_PIEL|LARRUAZALEKO LESIOAK]] ===	+	<br/>
		+	<span style="font-size:120%;">'''LARRUAZALEKO LESIOAK:'''</span>
−	=== [[Escoriacion_urratua_y_heridas_superficiales|Urradura eta azaleko zauriak]] ===	+	=== [[#Escoriacion_urratua_y_heridas_superficiales|Urradura eta azaleko zauriak]] ===
−	==== [[Denominaciones53|Izenak]] ====	+	==== [[#Denominaciones53|Izenak]] ====
−	==== [[Remedios_empiricos|Sendagai enpirikoak]] ====	+	==== [[#Remedios_empiricos|Sendagai enpirikoak]] ====
	**Ura eta xaboia		**Ura eta xaboia
Línea 334:		Línea 334:
	**Hautsak eta gernua		**Hautsak eta gernua
−	==== [[Remedios_para_las_heridas_enconadas_min_pozoituak|Zauri latz eta pozoituentzako sendagaiak]] ====	+	==== [[#Remedios_para_las_heridas_enconadas_min_pozoituak|Zauri latz eta pozoituentzako sendagaiak]] ====
	**Ur irakina eta xaboia		**Ur irakina eta xaboia
Línea 343:		Línea 343:
	=== [[#Quemaduras_erreak|Erredurak]] ===		=== [[#Quemaduras_erreak|Erredurak]] ===
−	==== [[Remedios1|Sendagaiak]] ====	+	==== [[#Remedios1|Sendagaiak]] ====
	**Ur hotza, elurra, elur-ura eta beroa		**Ur hotza, elurra, elur-ura eta beroa
Línea 353:		Línea 353:
	**Erre-trapuak		**Erre-trapuak
−	==== [[Ampollas_puslak_e_infecciones_por_quemaduras|Babak, puslak eta erretzearen ondoriozko hanturak]] ====	+	==== [[#Ampollas_puslak_e_infecciones_por_quemaduras|Babak, puslak eta erretzearen ondoriozko hanturak]] ====
−	==== [[Remedios_farmaceuticos|Sendagai farmazeutikoak]] ====	+	==== [[#Remedios_farmaceuticos|Sendagai farmazeutikoak]] ====
−	=== [[Agrietamiento_de_la_piel._Itzebakiak|Larruazaleko pitzadura. Itzebakiak]] ===	+	=== [[#Agrietamiento_de_la_piel._Itzebakiak|Larruazaleko pitzadura. Itzebakiak]] ===
−	==== [[Causas_y_denominaciones|Kausak eta izenak]] ====	+	==== [[#Causas_y_denominaciones|Kausak eta izenak]] ====
−	==== [[Remedios_para_el_agrietamiento|Pitzaduraren aurkako sendagaiak]] ====	+	==== [[#Remedios_para_el_agrietamiento|Pitzaduraren aurkako sendagaiak]] ====
	**Gernua		**Gernua
Línea 370:		Línea 370:
	=== [[#Callos_maskurrak|Kailuak, maskurrak]] ===		=== [[#Callos_maskurrak|Kailuak, maskurrak]] ===
−	==== [[Causas|Kausak]] ====	+	==== [[#Causas2|Kausak]] ====
−	==== [[Denominaciones6|Izenak]] ====	+	==== [[#Denominaciones6|Izenak]] ====
−	==== [[#Remedios_empiricos|Sendagai enpirikoak]] ====	+	==== [[#Remedios_empiricos1|Sendagai enpirikoak]] ====
	**Landareak		**Landareak
	**Ur-bainuak  eta  arraspatzeak		**Ur-bainuak  eta  arraspatzeak
−	==== [[Otros_remedios|Beste sendagai batzuk]] ====	+	==== [[#Otros_remedios|Beste sendagai batzuk]] ====
−	==== [[Remedios_farmaceuticos|Sendagai farmazeutikoak]] ====	+	==== [[#Remedios_farmaceuticos1|Sendagai farmazeutikoak]] ====
		+	&emsp;
−	=== [[IRRITACIONES_DE_LA_PIEL|LARRUAZALEKO NARRITADURAK]] ===	+	<span style="font-size:120%;">'''LARRUAZALEKO NARRITADURAK:'''</span>
−	=== [[Eczema_legena|Ekzema, legena]] ===	+	=== [[#Eczema_legena|Ekzema, legena]] ===
−	==== [[#Causas_y_denominaciones|Kausak eta izenak]] ====	+	==== [[#Causas_y_denominaciones1|Kausak eta izenak]] ====
−	==== [[#Remedios_empiricos|Sendagai enpirikoak]] ====	+	==== [[#Remedios_empiricos2|Sendagai enpirikoak]] ====
	**Koipeak		**Koipeak
Línea 396:		Línea 397:
	**Ur sendagarriak		**Ur sendagarriak
−	==== [[Otros_remedios|Beste sendagai batzuk]] ====	+	==== [[#Otros_remedios1|Beste sendagai batzuk]] ====
−	==== [[Otras_irritaciones_de_la_piel|Larruazaleko beste narritadura batzuk]] ====	+	==== [[#Otras_irritaciones_de_la_piel|Larruazaleko beste narritadura batzuk]] ====
	&emsp;		&emsp;
	== IX. [[INFECCIONES_Y_ENFERMEDADES_CONTAGIOSAS_DE_LA_PIEL/eu|LARRUAZALEKO  INFEKZIOAK ETA GAIXOTASUN KUTSAKORRAK]] ==		== IX. [[INFECCIONES_Y_ENFERMEDADES_CONTAGIOSAS_DE_LA_PIEL/eu|LARRUAZALEKO  INFEKZIOAK ETA GAIXOTASUN KUTSAKORRAK]] ==
−	=== [[#INFECCIONES_DE_LA_PIEL|LARRUAZALEKO INFEKZIOAK]] ===	+	<br/>
		+	<span style="font-size:120%;">'''LARRUAZALEKO INFEKZIOAK:'''</span>
	=== [[#Sabañones_ospelak|Ospelak]] ===		=== [[#Sabañones_ospelak|Ospelak]] ===
Línea 409:		Línea 411:
	==== [[#Denominaciones7|Izenak]] ====		==== [[#Denominaciones7|Izenak]] ====
−	==== [[#Causas|Kausak]] ====	+	==== [[#Causas3|Kausak]] ====
−	==== [[Remedios|Sendagaiak]] ====	+	==== [[#Remedios2|Sendagaiak]] ====
	**Uraren egosketak. Elurra		**Uraren egosketak. Elurra
Línea 418:		Línea 420:
	**Objektu goriak		**Objektu goriak
−	=== [[Diviesos_zaldarrak|Erlakiztenak, zaldarrak]] ===	+	=== [[#Diviesos_zaldarrak|Erlakiztenak, zaldarrak]] ===
−	==== [[Causas_y_denominaciones|Kausak eta izenak]] ====	+	==== [[#Causas_y_denominaciones2|Kausak eta izenak]] ====
−	==== [[Remedios_empiricos|Sendagai enpirikoak]] ====	+	==== [[#Remedios_empiricos3|Sendagai enpirikoak]] ====
	**Tipula		**Tipula
Línea 439:		Línea 441:
	***Barraskiloak eta buztina		***Barraskiloak eta buztina
−	=== [[Golondrinos_txoriak|Elaikumeak, txoriak]] ===	+	=== [[#Golondrinos_txoriak|Elaikumeak, txoriak]] ===
−	=== [[Inflamaciones_handituak|Hanturak, handituak]] ===	+	=== [[#Inflamaciones_handituak|Hanturak, handituak]] ===
−	==== [[Remedios_para_las_inflamaciones|Hanturen aurkako sendagaiak]] ====	+	==== [[#Remedios_para_las_inflamaciones|Hanturen aurkako sendagaiak]] ====
−	==== [[Remedios_para_las_inflamaciones_del_cuello_iruntzpekoak._Crecederas_ixtizurriak|Lepoko hanturen aurkako sendagaiak, irunzpekoak. Hazizurriak, ixtizurriak]] ====	+	==== [[#Remedios_para_las_inflamaciones_del_cuello_iruntzpekoak._Crecederas_ixtizurriak|Lepoko hanturen aurkako sendagaiak, irunzpekoak. Hazizurriak, ixtizurriak]] ====
	=== [[#Panadizo_elturra|Erpurukoa, elturra]] ===		=== [[#Panadizo_elturra|Erpurukoa, elturra]] ===
−	==== [[Causas_y_denominaciones|Kausak eta izenak]] ====	+	==== [[#Causas_y_denominaciones3|Kausak eta izenak]] ====
−	==== [[Remedios_empiricos|Sendagai enpirikoak]] ====	+	==== [[#Remedios_empiricos4|Sendagai enpirikoak]] ====
	**Ur beroa		**Ur beroa
Línea 461:		Línea 463:
	=== [[#Granos_y_acne|Garauak eta aknea]] ===		=== [[#Granos_y_acne|Garauak eta aknea]] ===
−	==== [[Granos_garauak|Garauak, pinportak]] ====	+	==== [[#Granos_garauak|Garauak, pinportak]] ====
	**Sendagaiak		**Sendagaiak
−	==== [[Acne|Aknea]] ====	+	==== [[#Acne|Aknea]] ====
	**Sendagaiak		**Sendagaiak
−	=== [[Herpes_basasua|Herpes, basasua]] ===	+	=== [[#Herpes_basasua|Herpes, basasua]] ===
−	==== [[Causas|Kausak]] ====	+	==== [[#Causas4|Kausak]] ====
−	==== [[#Remedios_empiricos|Sendagai enpirikoak]] ====	+	==== [[#Remedios_empiricos5|Sendagai enpirikoak]] ====
−	==== [[Remedios_creenciales|Sinesmenean oinarritutako sendagaiak]] ====	+	==== [[#Remedios_creenciales|Sinesmenean oinarritutako sendagaiak]] ====
−	==== [[Herpes_zona_basandrea|Herpes zona, basandrea]] ====	+	==== [[#Herpes_zona_basandrea|Herpes zona, basandrea]] ====
−	=== [[Erisipela_isipula|Erisipela, isipula]] ===	+	=== [[#Erisipela_isipula|Erisipela, isipula]] ===
−	==== [[Causas_y_denominaciones|Kausak eta izenak]] ====	+	==== [[#Causas_y_denominaciones4|Kausak eta izenak]] ====
−	==== [[Remedios_empiricos|Sendagai enpirikoak]] ====	+	==== [[#Remedios_empiricos6|Sendagai enpirikoak]] ====
		+	&emsp;
−	=== [[#ENFERMEDADES_CONTAGIOSAS_DE_LA_PIEL|LARRUAZALEKO GAIXOTASUN KUTSAKORRAK]] ===	+	<span style="font-size:120%;">'''LARRUAZALEKO GAIXOTASUN KUTSAKORRAK:'''</span>
−	=== [[Sarna_hatza|Sarna, hatza]] ===	+	=== [[#Sarna_hatza|Sarna, hatza]] ===
−	==== [[#Causas_y_denominaciones|Kausak eta izenak]] ====	+	==== [[#Causas_y_denominaciones5|Kausak eta izenak]] ====
−	==== [[Remedios_empiricos|Sendagai enpirikoak]] ====	+	==== [[#Remedios_empiricos7|Sendagai enpirikoak]] ====
	**Koipea eta sufrea. Uratsa		**Koipea eta sufrea. Uratsa
	**Landareen ur-bainuak eta disolbatze urtsuak		**Landareen ur-bainuak eta disolbatze urtsuak
−	==== [[Remedios_creenciales|Sinesmenean oinarritutako sendagaiak]] ====	+	==== [[#Remedios_creenciales1|Sinesmenean oinarritutako sendagaiak]] ====
	**San Joan suaren bidezko arazketa		**San Joan suaren bidezko arazketa
Línea 502:		Línea 505:
	**San Joan eguneko ura		**San Joan eguneko ura
−	=== [[Tiña_ezkabia|Ezkabia]] ===	+	=== [[#Tiña_ezkabia|Ezkabia]] ===
−	==== [[Causas|Kausak]] ====	+	==== [[#Causas5|Kausak]] ====
−	==== [[Remedios|Sendagaiak]] ====	+	==== [[#Remedios3|Sendagaiak]] ====
−	=== [[Enfermedades_sexuales_purgazioak|Sexu-gaixotasunak, purgazioak]] ===	+	=== [[#Enfermedades_sexuales_purgazioak|Sexu-gaixotasunak, purgazioak]] ===
−	==== [[Consideracion_social_y_forma_de_contraerlas|Kontsiderazio soziala eta kutsatzeko moduak]] ====	+	==== [[#Consideracion_social_y_forma_de_contraerlas|Kontsiderazio soziala eta kutsatzeko moduak]] ====
	==== [[#Denominaciones8|Izenak]] ====		==== [[#Denominaciones8|Izenak]] ====
−	==== [[Remedios|Sendagaiak]] ====	+	==== [[#Remedios4|Sendagaiak]] ====
−	==== [[Ladillas|Potrozorriak]] ====	+	==== [[#Ladillas|Potrozorriak]] ====
−	=== [[Apendice_1_Zingirioa_o_panadizo._Ritos_y_formulas_de_curacion|'''1. eranskina:''' Zingirioa edo erpurukoa. Sendatzeko errituak eta formulak]] ===	+	=== [[#Apendice_1_Zingirioa_o_panadizo._Ritos_y_formulas_de_curacion|1. eranskina: Zingirioa edo erpurukoa. Sendatzeko errituak eta formulak]] ===
−	=== [[#Apendice_2_Gangailak_o_escrofulas_del_cuello._Ritos_y_formulas_de_curacion|'''2. eranskina:''' Samako gangailak edo eskrofulak. Sendatzeko errituak eta formulak]] ===	+	=== [[#Apendice_2_Gangailak_o_escrofulas_del_cuello._Ritos_y_formulas_de_curacion|2. eranskina: Samako gangailak edo eskrofulak. Sendatzeko errituak eta formulak]] ===
	&emsp;		&emsp;
	== X. [[MARCAS_DE_LA_PIEL._PELO_Y_UÑAS/eu|LARRUAZALEKO MARKAK. ILEA ETA AZAZKALAK]] ==		== X. [[MARCAS_DE_LA_PIEL._PELO_Y_UÑAS/eu|LARRUAZALEKO MARKAK. ILEA ETA AZAZKALAK]] ==
−	=== [[MARCAS_DE_LA_PIEL|LARRUAZALEKO MARKAK]] ===	+	<br/>
		+	<span style="font-size:120%;">'''LARRUAZALEKO MARKAK:'''</span>
	=== [[#Verrugas_garatxoak|Garatxoak]] ===		=== [[#Verrugas_garatxoak|Garatxoak]] ===
−	==== [[Denominaciones9|Izenak]] ====	+	==== [[#Denominaciones9|Izenak]] ====
−	==== [[#Causas|Kausak]] ====	+	==== [[#Causas6|Kausak]] ====
−	==== [[#Remedios_empiricos|Sendagai enpirikoak]] ====	+	==== [[#Remedios_empiricos8|Sendagai enpirikoak]] ====
	**Landareen latexa		**Landareen latexa
Línea 541:		Línea 545:
	**Menstruazioa eta listua		**Menstruazioa eta listua
−	==== [[#Remedios_creenciales|Sinesmenean oinarritutako sendagaiak]] ====	+	==== [[#Remedios_creenciales2|Sinesmenean oinarritutako sendagaiak]] ====
	==== [[#Granos_de_sal|Gatz aleak]] ====		==== [[#Granos_de_sal|Gatz aleak]] ====
−	==== [[Abluciones_con_agua_y_ruegos_ante_el_arco_iris|Ikuzketak urarekin eta erreguak ortzadarraren aurrean]] ====	+	==== [[#Abluciones_con_agua_y_ruegos_ante_el_arco_iris|Ikuzketak urarekin eta erreguak ortzadarraren aurrean]] ====
−	==== [[Ritos_con_plantas_y_frutos|Errituak landareekin eta fruituekin]] ====	+	==== [[#Ritos_con_plantas_y_frutos|Errituak landareekin eta fruituekin]] ====
	**Ihiak		**Ihiak
Línea 560:		Línea 564:
	=== [[#Pecas_y_lunares_oreinak|Oreztak eta orinak]] ===		=== [[#Pecas_y_lunares_oreinak|Oreztak eta orinak]] ===
−	==== [[Denominaciones10|Izenak]] ====	+	==== [[#Denominaciones10|Izenak]] ====
−	==== [[#Causas|Kausak]] ====	+	==== [[#Causas7|Kausak]] ====
−	==== [[#Creencias|Sinesmenak]] ====	+	==== [[#Creencias1|Sinesmenak]] ====
−	==== [[Remedios|Sendagaiak]] ====	+	==== [[#Remedios5|Sendagaiak]] ====
−	==== [[Antojos_y_manta|Apetak eta burusia]] ====	+	==== [[#Antojos_y_manta|Apetak eta burusia]] ====
		+	&emsp;
−	=== [[PELO_Y_UÑAS|ILEA ETA AZAZKALAK]] ===	+	<span style="font-size:120%;">'''ILEA ETA AZAZKALAK:'''</span>
−	=== [[Calvicie_burusoila|Burusoiltasuna]] ===	+	=== [[#Calvicie_burusoila|Burusoiltasuna]] ===
−	==== [[Creencias_y_denominaciones|Sinesmenak eta izenak]] ====	+	==== [[#Creencias_y_denominaciones|Sinesmenak eta izenak]] ====
−	==== [[Causas_de_la_calvicie|Burusoiltasunaren kausak]] ====	+	==== [[#Causas_de_la_calvicie|Burusoiltasunaren kausak]] ====
	==== [[#Remedios_para_la_calvicie|Burusoiltasunaren aurkako sendagaiak]] ====		==== [[#Remedios_para_la_calvicie|Burusoiltasunaren aurkako sendagaiak]] ====
Línea 584:		Línea 589:
	**Ukenduak		**Ukenduak
−	==== [[El_dia_de_San_Juan_y_el_agua_de_mayo|San Joan eguna eta maiatzeko ura]] ====	+	==== [[#El_dia_de_San_Juan_y_el_agua_de_mayo|San Joan eguna eta maiatzeko ura]] ====
	==== [[#Caspa|Zolda]] ====		==== [[#Caspa|Zolda]] ====
−	=== [[Uñas_azazkalak|Azazkalak]] ===	+	=== [[#Uñas_azazkalak|Azazkalak]] ===
		+
		+	==== [[#Creencias_sobre_el_corte_de_uñas|Azazkalen mozketari buruzko sinesmenak]] ====
−	==== [[Creencias_sobre_el_corte_de_uñas|Azazkalen mozketari buruzko sinesmenak]] ====	+	==== [[#Creencias_sobre_los_padrastros_azbizarrak|Hatz-bizarrei buruzko sinesmenak]] ====
		+	&emsp;
−	==== [[Creencias_sobre_los_padrastros_azbizarrak|Hatz-bizarrei buruzko sinesmenak]] ====	+	<span style="font-size:120%;">'''TRANSPIRAZIOA:'''</span>
−	=== [[#TRANSPIRACION_DE_LOS_PIES|OINEN TRANSPIRAZIOA]] ===	+	=== [[#Transpiracion_de_los_pies|Oinen transpirazioa]] ===
−	==== [[Causas|Kausak]] ====	+	==== [[#Causas8|Kausak]] ====
−	==== [[Medidas_cautelares|Kautelazko neurriak]] ====	+	==== [[#Medidas_cautelares1|Kautelazko neurriak]] ====
−	==== [[Remedios_empiricos|Sendagai enpirikoak]] ====	+	==== [[#Remedios_empiricos9|Sendagai enpirikoak]] ====
		+	&emsp;
	= ODOLA =		= ODOLA =
Línea 606:		Línea 615:
	== XI. [[LA_SANGRE/eu|ODOLA]] ==		== XI. [[LA_SANGRE/eu|ODOLA]] ==
−	=== [[Impurezas_de_la_sangre._Odola_loditu|Odolaren ezpurutasunak. Odola loditzea]] ===	+	=== [[#Impurezas_de_la_sangre._Odola_loditu|Odolaren ezpurutasunak. Odola loditzea]] ===
	==== [[#Causas_de_las_impurezas_de_la_sangre|Odolaren ezpurutasunen kausak]] ====		==== [[#Causas_de_las_impurezas_de_la_sangre|Odolaren ezpurutasunen kausak]] ====
−	==== [[Remedios_para_combatir_las_impurezas_de_la_sangre|Odolaren ezpurutasunen aurkako sendagaiak]] ====	+	==== [[#Remedios_para_combatir_las_impurezas_de_la_sangre|Odolaren ezpurutasunen aurkako sendagaiak]] ====
	**Odolaren garbitasuna		**Odolaren garbitasuna
Línea 616:		Línea 625:
	**Odolaren zirkulazioaren hobekuntza		**Odolaren zirkulazioaren hobekuntza
−	=== [[Las_sangrias|Odol-ateratzeak]] ===	+	=== [[#Las_sangrias|Odol-ateratzeak]] ===
	==== [[#Distintos_tipos_de_sangrias|Odol-ateratze motak]] ====		==== [[#Distintos_tipos_de_sangrias|Odol-ateratze motak]] ====
−	==== [[Obtencion_de_las_sanguijuelas_izainak_uzanak|Izainak atzematea]] ====	+	==== [[#Obtencion_de_las_sanguijuelas_izainak_uzanak|Izainak atzematea]] ====
−	==== [[Enfermedades_tratadas_con_sangrias|Odol-ateratzeekin tratatutako gaixotasunak]] ====	+	==== [[#Enfermedades_tratadas_con_sangrias|Odol-ateratzeekin tratatutako gaixotasunak]] ====
−	==== [[Modos_de_aplicar_las_sanguijuelas_y_hacer_sangrias|Izainak aplikatzeko eta odol-ateratzeak egiteko moduak]] ====	+	==== [[#Modos_de_aplicar_las_sanguijuelas_y_hacer_sangrias|Izainak aplikatzeko eta odol-ateratzeak egiteko moduak]] ====
−	==== [[Epocas_apropiadas_para_las_sangrias|Odol-ateratzeak egiteko garai egokiak]] ====	+	==== [[#Epocas_apropiadas_para_las_sangrias|Odol-ateratzeak egiteko garai egokiak]] ====
	=== [[#Diabetes|Diabetesa]] ===		=== [[#Diabetes|Diabetesa]] ===
−	=== [[Anemia_ahuldura|Anemia, ahuleria]] ===	+	=== [[#Anemia_ahuldura|Anemia, ahuleria]] ===
	=== [[#Hemorragias_nasales_sudurreko_odol-jarioak|Sudurreko odol-jarioak]] ===		=== [[#Hemorragias_nasales_sudurreko_odol-jarioak|Sudurreko odol-jarioak]] ===
Línea 636:		Línea 645:
	==== [[#Levantar_la_cabeza|Burua altxatzea]] ====		==== [[#Levantar_la_cabeza|Burua altxatzea]] ====
−	==== [[Aplicar_frio|Hotza aplikatzea]] ====	+	==== [[#Aplicar_frio|Hotza aplikatzea]] ====
−	==== [[Taponar_la_nariz|Sudurra tapoiz ixtea]] ====	+	==== [[#Taponar_la_nariz|Sudurra tapoiz ixtea]] ====
−	==== [[Otros_remedios|Beste sendagai batzuk]] ====	+	==== [[#Otros_remedios2|Beste sendagai batzuk]] ====
−	=== [[Hemorroides_odoluzkiak_y_varices|Hemorroideak, odoluzkiak eta barizeak]] ===	+	=== [[#Hemorroides_odoluzkiak_y_varices|Hemorroideak, odoluzkiak eta barizeak]] ===
−	==== [[Causas|Kausak]] ====	+	==== [[#Causas9|Kausak]] ====
−	==== [[#Remedios|Sendagaiak]] ====	+	==== [[#Remedios6|Sendagaiak]] ====
−	==== [[Varices|Barizeak]] ====	+	==== [[#Varices|Barizeak]] ====
	&emsp;		&emsp;
Línea 655:		Línea 664:
	== XII. [[ENFERMEDADES_RESPIRATORIAS/eu|ARNASKETAKO GAIXOTASUNAK]] ==		== XII. [[ENFERMEDADES_RESPIRATORIAS/eu|ARNASKETAKO GAIXOTASUNAK]] ==
−	=== [[Constipado_catarro|Burutik beherakoa, katarroa]] ===	+	=== [[#Constipado_catarro|Burutik beherakoa, katarroa]] ===
−	==== [[Denominaciones11|Izenak]] ====	+	==== [[#Denominaciones11|Izenak]] ====
−	==== [[Remedios_generales|Sendagai orokorrak]] ====	+	==== [[#Remedios_generales|Sendagai orokorrak]] ====
	**Lurrunak inhalatzea		**Lurrunak inhalatzea
Línea 667:		Línea 676:
	**Oinak bainatzea		**Oinak bainatzea
−	=== [[Estornudo_doministikua_urtzintza|Usina, doministikua, urtzintza]] ===	+	=== [[#Estornudo_doministikua_urtzintza|Usina, doministikua, urtzintza]] ===
−
−	=== [[Catarro_de_cabeza_buruko_katarroa|Buruko katarroa]] ===
−	=== [[#Sinusitis_bekoki-katarroa|Sinusitisa, bekoki-katarroa]] ===	+	=== [[#Catarro_de_cabeza_buruko_katarroa|Buruko katarroa. Sinusitisa, bekoki-katarroa]] ===
−	=== [[Catarro_de_nariz_sudur-jarioa|Sudurreko katarroa, sudur-jarioa]] ===	+	=== [[#Catarro_de_nariz_sudur-jarioa|Sudurreko katarroa, sudur-jarioa]] ===
−	==== [[Denominaciones12|Izenak]] ====	+	==== [[#Denominaciones12|Izenak]] ====
−	==== [[Remedios_para_el_catarro_de_nariz|Sudurreko katarroaren aurkako sendagaiak]] ====	+	==== [[#Remedios_para_el_catarro_de_nariz|Sudurreko katarroaren aurkako sendagaiak]] ====
	**Ura gatzarekin		**Ura gatzarekin
Línea 686:		Línea 693:
	==== [[#Denominaciones13|Izenak]] ====		==== [[#Denominaciones13|Izenak]] ====
−	==== [[Remedios_para_los_males_de_garganta|Eztarriko gaixotasunen aurkako sendagaiak]] ====	+	==== [[#Remedios_para_los_males_de_garganta|Eztarriko gaixotasunen aurkako sendagaiak]] ====
	**Errautsa, zahia, gatza		**Errautsa, zahia, gatza
Línea 705:		Línea 712:
	**Sendagai farmazeutikoak		**Sendagai farmazeutikoak
−	==== [[Afonia_ronquera;_eztarri_itxia_sama_zarratua|Afonia, marranta; eztarri itxia, sama zarratua]] ====	+	==== [[#Afonia_ronquera_eztarri_itxia_sama_zarratua|Afonia, marranta; eztarri itxia, sama zarratua]] ====
	**Gargarak		**Gargarak
	**Edariak eta infusioak		**Edariak eta infusioak
−	==== [[Asma_arnasestua|Asma, arnasestua]] ====	+	==== [[#Asma_arnasestua|Asma, arnasestua]] ====
−	==== [[Gripe|Gripea]] ====	+	==== [[#Gripe|Gripea]] ====
−	=== [[Catarro_de_pecho_bularrestua|Bularreko katarroa, bularrestua]] ===	+	=== [[#Catarro_de_pecho_bularrestua|Bularreko katarroa, bularrestua]] ===
	==== [[#Denominaciones14|Izenak]] ====		==== [[#Denominaciones14|Izenak]] ====
Línea 730:		Línea 737:
	=== [[#Pulmonia_alborengoa|Biriketakoa, alborengoa]] ===		=== [[#Pulmonia_alborengoa|Biriketakoa, alborengoa]] ===
−	==== [[Denominaciones15|Izenak]] ====	+	==== [[#Denominaciones15|Izenak]] ====
−	==== [[Remedios_para_la_pulmonia|Biriketakoaren aurkako sendagaiak]] ====	+	==== [[#Remedios_para_la_pulmonia|Biriketakoaren aurkako sendagaiak]] ====
	==== [[#Ventosas|Bentosak]] ====		==== [[#Ventosas|Bentosak]] ====
Línea 743:		Línea 750:
	==== [[#Pleuresia|Pleuresia]] ====		==== [[#Pleuresia|Pleuresia]] ====
−	=== [[Tisis_pulmonar_bularretik_egon|Bularretik egon]] ===	+	=== [[#Tisis_pulmonar_bularretik_egon|Bularretik egon]] ===
	==== [[#Denominaciones16|Izenak]] ====		==== [[#Denominaciones16|Izenak]] ====
−	==== [[Causas_sintomas_y_transmision_de_la_enfermedad|Gaixotasunaren kausak, sintomak eta transmisioa]] ====	+	==== [[#Causas_sintomas_y_transmision_de_la_enfermedad|Gaixotasunaren kausak, sintomak eta transmisioa]] ====
−	==== [[Remedios_y_cautelas|Sendagaiak eta kautelak]] ====	+	==== [[#Remedios_y_cautelas|Sendagaiak eta kautelak]] ====
	**Gomendioak		**Gomendioak
Línea 757:		Línea 764:
	**Tuberkulosiaren aurkako erietxeak		**Tuberkulosiaren aurkako erietxeak
−	=== [[Dolores_de_costado_alboko_mina|Hegaletako minak, alboko mina]] ===	+	=== [[#Dolores_de_costado_alboko_mina|Hegaletako minak, alboko mina]] ===
−	==== [[Denominaciones17|Izenak]] ====	+	==== [[#Denominaciones17|Izenak]] ====
	==== [[#Causas_de_los_dolores_de_costado|Hegaletako minen kausak]] ====		==== [[#Causas_de_los_dolores_de_costado|Hegaletako minen kausak]] ====
−	==== [[Remedios_de_los_dolores_de_costado|Hegaletako minen aurkako sendagaiak]] ====	+	==== [[#Remedios_de_los_dolores_de_costado|Hegaletako minen aurkako sendagaiak]] ====
	**Beroa aplikatzea		**Beroa aplikatzea
Línea 769:		Línea 776:
	**Beste sendagai batzuk		**Beste sendagai batzuk
−	=== [[Hipo_zotina|Zotina]] ===	+	=== [[#Hipo_zotina|Zotina]] ===
−	==== [[Denominaciones_y_causas|Izenak eta kausak]] ====	+	==== [[#Denominaciones_y_causas|Izenak eta kausak]] ====
−	==== [[#Remedios_empiricos|Sendagai enpirikoak]] ====	+	==== [[#Remedios_empiricos10|Sendagai enpirikoak]] ====
	**Sustoa		**Sustoa
Línea 784:		Línea 791:
	== XIII. [[ESTOMAGO_Y_TRIPAS/eu|URDAILA ETA TRIPAK]] ==		== XIII. [[ESTOMAGO_Y_TRIPAS/eu|URDAILA ETA TRIPAK]] ==
−	=== [[Desarreglos_de_estomago_tripako_minak|Urdailaren nahasketak, tripako minak]] ===	+	=== [[#Desarreglos_de_estomago_tripako_minak|Urdailaren nahasketak, tripako minak]] ===
−	==== [[Denominaciones18|Izenak]] ====	+	==== [[#Denominaciones18|Izenak]] ====
	==== [[#Causas_de_los_desarreglos_de_estomago|Urdailaren nahasketen kausak]] ====		==== [[#Causas_de_los_desarreglos_de_estomago|Urdailaren nahasketen kausak]] ====
Línea 804:		Línea 811:
	**Edari digestio-laguntzaileak		**Edari digestio-laguntzaileak
−	==== [[Urdailena|Urdailena]] ====	+	==== [[#Urdailena|Urdailena]] ====
	==== [[#Estomago_caido_bihotz-koilarakoa|Urdail eroria, bihotz-koilarakoa]] ====		==== [[#Estomago_caido_bihotz-koilarakoa|Urdail eroria, bihotz-koilarakoa]] ====
Línea 819:		Línea 826:
	**Sendagaiak		**Sendagaiak
−	==== [[Ardor_de_estomago_bihotzerrea|Bihotzerrea]] ====	+	==== [[#Ardor_de_estomago_bihotzerrea|Bihotzerrea]] ====
	**Sendagaiak		**Sendagaiak
Línea 831:		Línea 838:
	==== [[#Denominaciones19|Izenak]] ====		==== [[#Denominaciones19|Izenak]] ====
−	==== [[Tipos_de_vomito|Gonbito motak]] ====	+	==== [[#Tipos_de_vomito|Gonbito motak]] ====
	==== [[#Causas_de_los_vomitos|Gonbitoen kausak]] ====		==== [[#Causas_de_los_vomitos|Gonbitoen kausak]] ====
Línea 838:		Línea 845:
	**Bat-bateko kausak		**Bat-bateko kausak
−	==== [[Vomitivos|Gonbito-eragileak]] ====	+	==== [[#Vomitivos|Gonbito-eragileak]] ====
	**Gonbitoa eragiteko bitartekoak		**Gonbitoa eragiteko bitartekoak
−	==== [[Intoxicaciones_y_envenenamientos|Intoxikazioak eta pozoitzeak]] ====	+	==== [[#Intoxicaciones_y_envenenamientos|Intoxikazioak eta pozoitzeak]] ====
	**Pozoitzeen aurkako sendagaiak		**Pozoitzeen aurkako sendagaiak
Línea 848:		Línea 855:
	=== [[#Diarrea_beherakoa|Beherakoa]] ===		=== [[#Diarrea_beherakoa|Beherakoa]] ===
−	==== [[Causas|Kausak]] ====	+	==== [[#Causas10|Kausak]] ====
−	==== [[Denominaciones20|Izenak]] ====	+	==== [[#Denominaciones20|Izenak]] ====
−	==== [[#Remedios_empiricos|Sendagai enpirikoak]] ====	+	==== [[#Remedios_empiricos11|Sendagai enpirikoak]] ====
	**Baraua eta dieta		**Baraua eta dieta
Línea 860:		Línea 867:
	**Beherakoaren aurkako zenbait sendagai		**Beherakoaren aurkako zenbait sendagai
−	==== [[Infusiones_de_plantas|Landare-infusioak]] ====	+	==== [[#Infusiones_de_plantas|Landare-infusioak]] ====
	**Tea, kamamila eta salikaria		**Tea, kamamila eta salikaria
Línea 866:		Línea 873:
	**Lihoa eta beste landare batzuk		**Lihoa eta beste landare batzuk
−	==== [[Transiciones_contemporaneas|Trantsizio garaikideak]] ====	+	==== [[#Transiciones_contemporaneas6|Trantsizio garaikideak]] ====
−	=== [[Estreñimiento_estomago(ko)_sikua_/_lehorra|Idorreria, urdail(eko) sikua / lehorra]] ===	+	=== [[#Estreñimiento_estomago(ko)_sikua_/_lehorra|Idorreria, urdail(eko) sikua / lehorra]] ===
−	==== [[Causas|Kausak]] ====	+	==== [[#Causas11|Kausak]] ====
−	==== [[Denominaciones21|Izenak]] ====	+	==== [[#Denominaciones21|Izenak]] ====
−	==== [[Remedios_empiricos|Sendagai enpirikoak]] ====	+	==== [[#Remedios_empiricos12|Sendagai enpirikoak]] ====
	**Fruta bidezko dieta		**Fruta bidezko dieta
Línea 880:		Línea 887:
	**Ura edatea		**Ura edatea
−	==== [[Infusiones_de_plantas|Landare-infusioak]] ====	+	==== [[#Infusiones_de_plantas1|Landare-infusioak]] ====
−	==== [[Calas_de_jabon|Xaboi zatiak]] ====	+	==== [[#Calas_de_jabon|Xaboi zatiak]] ====
	==== [[#Lavativas_y_utensilios_para_inyectarlas|Aiutak eta horiek txertatzeko tresnak]] ====		==== [[#Lavativas_y_utensilios_para_inyectarlas|Aiutak eta horiek txertatzeko tresnak]] ====
−	==== [[Remedios_farmaceuticos_y_transiciones_contemporaneas|Sendagai farmazeutikoak eta trantsizio garaikideak]] ====	+	==== [[#Remedios_farmaceuticos_y_transiciones_contemporaneas|Sendagai farmazeutikoak eta trantsizio garaikideak]] ====
−	=== [[Lombrices_bizioak_zizareak|Zizareak]] ===	+	=== [[#Lombrices_bizioak_zizareak|Zizareak]] ===
−	==== [[Causas|Kausak]] ====	+	==== [[#Causas12|Kausak]] ====
	**Gozokiak jatea		**Gozokiak jatea
Línea 898:		Línea 905:
	==== [[#Denominaciones22|Izenak]] ====		==== [[#Denominaciones22|Izenak]] ====
−	==== [[Sintomas_y_efectos|Sintomak eta ondorioak]] ====	+	==== [[#Sintomas_y_efectos|Sintomak eta ondorioak]] ====
−	==== [[Medicinas_vermifugas|Botika bermifugoak]] ====	+	==== [[#Medicinas_vermifugas|Botika bermifugoak]] ====
	**Baratxuriak		**Baratxuriak
Línea 909:		Línea 916:
	**Sendagai farmazeutikoak		**Sendagai farmazeutikoak
−	==== [[Remedios_creenciales|Sinesmenean oinarritutako sendagaiak]] ====	+	==== [[#Remedios_creenciales3|Sinesmenean oinarritutako sendagaiak]] ====
	**Baratxuria		**Baratxuria
	**Bortusaia		**Bortusaia
−	==== [[Tenia_o_solitaria|Tenia edo solitaria]] ====	+	==== [[#Tenia_o_solitaria|Tenia edo solitaria]] ====
−	=== [[Apendice_Curacion_de_la_hernia_en_la_noche_de_San_Juan|'''Eranskina:''' Herniaren sendaketa San Joan gauean]] ===	+	=== [[#Apendice_Curacion_de_la_hernia_en_la_noche_de_San_Juan|Eranskina: Herniaren sendaketa San Joan gauean]] ===
	&emsp;		&emsp;
Línea 925:		Línea 932:
	==== [[#Causas_de_las_dolencias_hepaticas|Gaixotasun hepatikoen kausak]] ====		==== [[#Causas_de_las_dolencias_hepaticas|Gaixotasun hepatikoen kausak]] ====
−	==== [[Remedios_de_las_dolencias_hepaticas|Gaixotasun hepatikoen aurkako sendagaiak]] ====	+	==== [[#Remedios_de_las_dolencias_hepaticas|Gaixotasun hepatikoen aurkako sendagaiak]] ====
−	=== [[Ictericia_minoria_laruena|Ikterizia, min horia, larumina]] ===	+	=== [[#Ictericia_minoria_laruena|Ikterizia, min horia, larumina]] ===
	==== [[#Causas_de_la_ictericia|Ikteriziaren kausak]] ====		==== [[#Causas_de_la_ictericia|Ikteriziaren kausak]] ====
Línea 933:		Línea 940:
	==== [[#Sintomas_de_la_ictericia|Ikteriziaren sintomak]] ====		==== [[#Sintomas_de_la_ictericia|Ikteriziaren sintomak]] ====
−	==== [[Denominaciones_de_la_ictericia|Ikteriziaren izenak]] ====	+	==== [[#Denominaciones_de_la_ictericia|Ikteriziaren izenak]] ====
−	==== [[Remedios_para_curar_la_ictericia|Ikteriziaren aurkako sendagaiak]] ====	+	==== [[#Remedios_para_curar_la_ictericia|Ikteriziaren aurkako sendagaiak]] ====
	**Zorriak irenstea		**Zorriak irenstea
Línea 942:		Línea 949:
	**Sinesmenean oinarritutako sendagaiak		**Sinesmenean oinarritutako sendagaiak
−	=== [[Enfermedades_de_la_vesicula_behazunekoa|Besikularen gaixotasunak, behazunekoa]] ===	+	=== [[#Enfermedades_de_la_vesicula_behazunekoa|Besikularen gaixotasunak, behazunekoa]] ===
	==== [[#Causas_de_las_dolencias_vesiculares|Besikulako gaixotasunen kausak]] ====		==== [[#Causas_de_las_dolencias_vesiculares|Besikulako gaixotasunen kausak]] ====
−	==== [[Remedios_de_las_dolencias_vesiculares|Besikulako gaixotasunen aurkako sendagaiak]] ====	+	==== [[#Remedios_de_las_dolencias_vesiculares|Besikulako gaixotasunen aurkako sendagaiak]] ====
−	=== [[Enfermedades_del_bazo_barekoa|Bareko gaixotasunak, barekoa]] ===	+	=== [[#Enfermedades_del_bazo_barekoa|Bareko gaixotasunak, barekoa]] ===
−	==== [[Causas_de_las_dolencias_del_bazo|Bareko gaixotasunen kausak]] ====	+	==== [[#Causas_de_las_dolencias_del_bazo|Bareko gaixotasunen kausak]] ====
	==== [[#Remedios_creenciales_de_las_dolencias_del_bazo._Bareak_saltatu|Bareko gaixotasunen aurkako sendagaiak, sinesmenean oinarrituak. Bareak saltatu]] ====		==== [[#Remedios_creenciales_de_las_dolencias_del_bazo._Bareak_saltatu|Bareko gaixotasunen aurkako sendagaiak, sinesmenean oinarrituak. Bareak saltatu]] ====
−	=== [[Enfermedades_del_riñon_giltzurrunetakoa|Giltzurruneko gaixotasunak, giltzurrunetakoa]] ===	+	=== [[#Enfermedades_del_riñon_giltzurrunetakoa|Giltzurruneko gaixotasunak, giltzurrunetakoa]] ===
	==== [[#Dolencias_y_denominaciones|Gaixotasunak eta izenak]] ====		==== [[#Dolencias_y_denominaciones|Gaixotasunak eta izenak]] ====
Línea 972:		Línea 979:
	**Tipula		**Tipula
−	==== [[Remedios_creenciales_de_las_dolencias_renales|Giltzurruneko gaixotasunen aurkako sendagaiak, sinesmenean oinarrituak]] ====	+	==== [[#Remedios_creenciales_de_las_dolencias_renales|Giltzurruneko gaixotasunen aurkako sendagaiak, sinesmenean oinarrituak]] ====
	=== [[#Enfermedades_del_corazon_bihotzekoa|Bihotzeko gaixotasunak, bihotzekoa]] ===		=== [[#Enfermedades_del_corazon_bihotzekoa|Bihotzeko gaixotasunak, bihotzekoa]] ===
−	==== [[Causas|Kausak]] ====	+	==== [[#Causas13|Kausak]] ====
−	==== [[Denominaciones23|Izenak]] ====	+	==== [[#Denominaciones23|Izenak]] ====
−	==== [[Remedios|Sendagaiak]] ====	+	==== [[#Remedios7|Sendagaiak]] ====
	=== [[#Hidropesia_tropezia|Hidropesia, tropezia]] ===		=== [[#Hidropesia_tropezia|Hidropesia, tropezia]] ===
Línea 986:		Línea 993:
	==== [[#Enfermedad_y_atribuciones|Gaixotasuna eta ezaugarriak]] ====		==== [[#Enfermedad_y_atribuciones|Gaixotasuna eta ezaugarriak]] ====
−	==== [[Remedios_empiricos|Sendagai enpirikoak]] ====	+	==== [[#Remedios_empiricos13|Sendagai enpirikoak]] ====
−	==== [[Remedios_creenciales|Sinesmenean oinarritutako sendagaiak]] ====	+	==== [[#Remedios_creenciales4|Sinesmenean oinarritutako sendagaiak]] ====
−	=== [[Cancer_minbizia|Minbizia]] ===	+	=== [[#Cancer_minbizia|Minbizia]] ===
−	==== [[Denominaciones24|Izenak]] ====	+	==== [[#Denominaciones24|Izenak]] ====
	==== [[#Creencias_y_consideraciones|Sinesmenak eta kontsiderazioak]] ====		==== [[#Creencias_y_consideraciones|Sinesmenak eta kontsiderazioak]] ====
−	==== [[Remedios|Sendagaiak]] ====	+	==== [[#Remedios8|Sendagaiak]] ====
	&emsp;		&emsp;
Línea 1003:		Línea 1010:
	== XV. [[DOLENCIAS_REUMATICAS_Y_LUMBAGO/eu|GAIXOTASUN ERREUMATIKOAK ETA LUNBAGOA]] ==		== XV. [[DOLENCIAS_REUMATICAS_Y_LUMBAGO/eu|GAIXOTASUN ERREUMATIKOAK ETA LUNBAGOA]] ==
−	=== [[Reumatismo_umorea|Erreumatismoa, umorea]] ===	+	=== [[#Reumatismo_umorea|Erreumatismoa, umorea]] ===
	==== [[#Causas_del_reumatismo|Erreumatismoaren kausak]] ====		==== [[#Causas_del_reumatismo|Erreumatismoaren kausak]] ====
Línea 1020:		Línea 1027:
	**Sinesmenean oinarritutako beste praktika batzuk		**Sinesmenean oinarritutako beste praktika batzuk
−	=== [[Lumbago_gerriko_mina|Lunbagoa, gerriko mina]] ===	+	=== [[#Lumbago_gerriko_mina|Lunbagoa, gerriko mina]] ===
−	==== [[Causas_del_lumbago|Lunbagoaren kausak]] ====	+	==== [[#Causas_del_lumbago|Lunbagoaren kausak]] ====
	==== [[#Remedios_para_el_lumbago|Lunbagoaren aurkako sendagaiak]] ====		==== [[#Remedios_para_el_lumbago|Lunbagoaren aurkako sendagaiak]] ====
Línea 1033:		Línea 1040:
	=== [[#Ciatica|Ziatika]] ===		=== [[#Ciatica|Ziatika]] ===
−	=== [[Derrame_sinovial_belaun-katiluko_mina|Isuri sinobiala, belaun-katiluko mina]] ===	+	=== [[#Derrame_sinovial_belaun-katiluko_mina|Isuri sinobiala, belaun-katiluko mina]] ===
−	=== [[Torticolis_sama_okerra;_calambres_y_dolores_de_pies|Tortikolia, sama okerra; karranpak eta oinetako minak]] ===	+	=== [[#Torticolis_sama_okerra_calambres_y_dolores_de_pies|Tortikolia, sama okerra; karranpak eta oinetako minak]] ===
	=== [[#Giba_konkorra|Konkorra]] ===		=== [[#Giba_konkorra|Konkorra]] ===
−	==== [[Causas_y_denominaciones|Kausak eta izenak]] ====	+	==== [[#Causas_y_denominaciones6|Kausak eta izenak]] ====
−	==== [[#Remedios|Sendagaiak]] ====	+	==== [[#Remedios9|Sendagaiak]] ====
−	==== [[Creencias_y_consideracion_social|Sinesmenak eta kontsiderazio soziala]] ====	+	==== [[#Creencias_y_consideracion_social|Sinesmenak eta kontsiderazio soziala]] ====
−	=== [[Raquitismo_erkintasuna|Errakitismoa, erkintasuna]] ===	+	=== [[#Raquitismo_erkintasuna|Errakitismoa, erkintasuna]] ===
−	==== [[Denominaciones25|Izenak]] ====	+	==== [[#Denominaciones25|Izenak]] ====
−	==== [[#Causas|Kausak]] ====	+	==== [[#Causas14|Kausak]] ====
−	==== [[Remedios|Sendagaiak]] ====	+	==== [[#Remedios10|Sendagaiak]] ====
	&emsp;		&emsp;
Línea 1058:		Línea 1065:
	=== [[#Fracturas_oseas|Hezurren hausturak]] ===		=== [[#Fracturas_oseas|Hezurren hausturak]] ===
−	=== [[Curanderos_de_fracturas_hezur-konpontzaileak|Hausturetarako petrikiloak, hezur-konpontzaileak]] ===	+	=== [[#Curanderos_de_fracturas_hezur-konpontzaileak|Hausturetarako petrikiloak, hezur-konpontzaileak]] ===
−	==== [[Asistencia_a_curanderos_comarcales_donatuak|Eskualde-petrikiloen laguntzaileak, donatuak]] ====	+	==== [[#Asistencia_a_curanderos_comarcales_donatuak|Eskualde-petrikiloen laguntzaileak, donatuak]] ====
	==== [[#Operaciones_practicadas_por_los_curanderos|Petrikiloek egindako ebakuntzak]] ====		==== [[#Operaciones_practicadas_por_los_curanderos|Petrikiloek egindako ebakuntzak]] ====
Línea 1066:		Línea 1073:
	==== [[#Pervivencia_de_los_curanderos|Petrikiloen iraupena]] ====		==== [[#Pervivencia_de_los_curanderos|Petrikiloen iraupena]] ====
−	=== [[Esguinces_zaintiratuak_y_luxaciones_bihurdurak|Bihurdurak eta zaintiratuak]] ===	+	=== [[#Esguinces_zaintiratuak_y_luxaciones_bihurdurak|Bihurdurak eta zaintiratuak]] ===
	==== [[#Denominaciones26|Izenak]] ====		==== [[#Denominaciones26|Izenak]] ====
−	==== [[Remedios_para_las_torceduras|Bihurrituen aurkako sendagaiak]] ====	+	==== [[#Remedios_para_las_torceduras|Bihurrituen aurkako sendagaiak]] ====
−	==== [[Remedios_comunes_para_esguinces_y_luxaciones|Bihurduren eta zaintiratuen aurkako sendagai komunak]] ====	+	==== [[#Remedios_comunes_para_esguinces_y_luxaciones|Bihurduren eta zaintiratuen aurkako sendagai komunak]] ====
−	=== [[Curanderos_de_luxaciones|Zaintiratuetarako petrikiloak]] ===	+	=== [[#Curanderos_de_luxaciones|Zaintiratuetarako petrikiloak]] ===
−	=== [[Golpes|Kolpeak]] ===	+	=== [[#Golpes|Kolpeak]] ===
−	==== [[Hematomas_ubelduak|Hematomak, ubelduak]] ====	+	==== [[#Hematomas_ubelduak|Hematomak, ubelduak]] ====
−	==== [[Agua_con_sal|Ura gatzarekin]] ====	+	==== [[#Agua_con_sal|Ura gatzarekin]] ====
−	==== [[Hierbas_y_emplastos|Belarrak eta enplastuak]] ====	+	==== [[#Hierbas_y_emplastos|Belarrak eta enplastuak]] ====
−	=== [[Apendice_Zantiratua|'''Eranskina:''' Zaintiratua]] ===	+	=== [[#Apendice_Zantiratua|Eranskina: Zaintiratua]] ===
	&emsp;		&emsp;
Línea 1101:		Línea 1108:
	**Errautsa, kedarra, eta substantzia pulberulentoak. Beste praktika batzuk		**Errautsa, kedarra, eta substantzia pulberulentoak. Beste praktika batzuk
−	==== [[Heridas_importantes._Torniquetes|Zauri handiak. Torniketeak]] ====	+	==== [[#Heridas_importantes._Torniquetes|Zauri handiak. Torniketeak]] ====
	==== [[#Curacion_e_infeccion_de_heridas|Zauriak sendatzea eta infektatzea]] ====		==== [[#Curacion_e_infeccion_de_heridas|Zauriak sendatzea eta infektatzea]] ====
−	=== [[Gangrena_pasmoa|Gangrena, pasmoa]] ===	+	=== [[#Gangrena_pasmoa|Gangrena, pasmoa]] ===
−	==== [[#Causas|Kausak]] ====	+	==== [[#Causas15|Kausak]] ====
−	==== [[Remedios_y_prevenciones|Sendagaiak eta prebentzioak]] ====	+	==== [[#Remedios_y_prevenciones|Sendagaiak eta prebentzioak]] ====
	**Kauterizazioa eta odol-ateratzea		**Kauterizazioa eta odol-ateratzea
Línea 1117:		Línea 1124:
	=== [[#Tetanos|Tetanosa]] ===		=== [[#Tetanos|Tetanosa]] ===
−	==== [[Causas|Kausak]] ====	+	==== [[#Causas16|Kausak]] ====
−	==== [[Remedios_y_prevenciones|Sendagaiak eta prebentzioak]] ====	+	==== [[#Remedios_y_prevenciones1|Sendagaiak eta prebentzioak]] ====
−	=== [[Extraccion_de_espinas_arantzak_y_de_cuerpos_extraños|Arantzen eta gorputz arrotzen erauzketa]] ===	+	=== [[#Extraccion_de_espinas_arantzak_y_de_cuerpos_extraños|Arantzen eta gorputz arrotzen erauzketa]] ===
	==== [[#Uso_de_alfileres_agujas_y_espinas._Elorri_zuria|Orratzen eta arantzen erabilera. Elorri zuria]] ====		==== [[#Uso_de_alfileres_agujas_y_espinas._Elorri_zuria|Orratzen eta arantzen erabilera. Elorri zuria]] ====
−	==== [[Uso_de_pinzas|Pintzen erabilera]] ====	+	==== [[#Uso_de_pinzas|Pintzen erabilera]] ====
	==== [[#Aplicacion_de_hiel_txerri-mina_y_de_otros_productos_animales|Behazunaren, txerri-mihiaren eta animaliengandik eratorritako beste produktu batzuen erabilera]] ====		==== [[#Aplicacion_de_hiel_txerri-mina_y_de_otros_productos_animales|Behazunaren, txerri-mihiaren eta animaliengandik eratorritako beste produktu batzuen erabilera]] ====
−	==== [[Remedios_vegetales|Sendagai begetalak]] ====	+	==== [[#Remedios_vegetales|Sendagai begetalak]] ====
	==== [[#Tratamiento_de_las_infecciones_por_pinchazos|Infekzioen ziztaden bidezko tratamendua]] ====		==== [[#Tratamiento_de_las_infecciones_por_pinchazos|Infekzioen ziztaden bidezko tratamendua]] ====
−	==== [[Heridas_causadas_por_clavos|Iltzeek eragindako zauriak]] ====	+	==== [[#Heridas_causadas_por_clavos|Iltzeek eragindako zauriak]] ====
−	==== [[Espinas_clavadas_en_la_garganta|Eztarrian iltzatutako arantzak]] ====	+	==== [[#Espinas_clavadas_en_la_garganta|Eztarrian iltzatutako arantzak]] ====
−	=== [[#Apendice_Urak_eta_suak_hartua_/_Herida_mareada|'''Eranskina:''' Urak eta suak hartua / Zauri zorabiatua]] ===	+	=== [[#Apendice_Urak_eta_suak_hartua_/_Herida_mareada|Eranskina: Urak eta suak hartua / Zauri zorabiatua]] ===
	&emsp;		&emsp;
Línea 1146:		Línea 1153:
	==== [[#Tratamiento_de_la_herida|Zauriaren tratamendua]] ====		==== [[#Tratamiento_de_la_herida|Zauriaren tratamendua]] ====
−	==== [[La_rabia._Amorratuta_egon|Amorrua. Amorratuta egotea]] ====	+	==== [[#La_rabia._Amorratuta_egon|Amorrua. Amorratuta egotea]] ====
	**Ogi salutadorea. Ogi salutadorea		**Ogi salutadorea. Ogi salutadorea
Línea 1155:		Línea 1162:
	**Gaixotasunaren emaitza		**Gaixotasunaren emaitza
−	=== [[Mordeduras_de_serpientes_sugeak_pikatu|Sugeen haginkadak]] ===	+	=== [[#Mordeduras_de_serpientes_sugeak_pikatu|Sugeen haginkadak]] ===
−	==== [[Remedios_creenciales_y_saludadores|Sinesmenean oinarritutako sendagaiak eta salutadoreak]] ====	+	==== [[#Remedios_creenciales_y_saludadores|Sinesmenean oinarritutako sendagaiak eta salutadoreak]] ====
−	==== [[Remedios_empiricos|Sendagai enpirikoak]] ====	+	==== [[#Remedios_empiricos14|Sendagai enpirikoak]] ====
	**Kauterizazioak		**Kauterizazioak
Línea 1169:		Línea 1176:
	=== [[#Agresiones_de_otros_animales|Beste animalia batzuen erasoak]] ===		=== [[#Agresiones_de_otros_animales|Beste animalia batzuen erasoak]] ===
−	=== [[Picaduras_de_insectos._Eztena_sartu|Intsektuen ziztadak. Eztena sartzea]] ===	+	=== [[#Picaduras_de_insectos._Eztena_sartu|Intsektuen ziztadak. Eztena sartzea]] ===
−	==== [[Abejas_y_avispas|Erleak eta liztorrak]] ====	+	==== [[#Abejas_y_avispas|Erleak eta liztorrak]] ====
	==== [[#Mosquitos_tabanos_piojos_y_pulgas|Eltxoak, ezparak, zorriak eta arkakusoak]] ====		==== [[#Mosquitos_tabanos_piojos_y_pulgas|Eltxoak, ezparak, zorriak eta arkakusoak]] ====
Línea 1180:		Línea 1187:
	== XIX. [[CONGELACION_INSOLACION_AHOGAMIENTO_Y_CAIDA_DE_RAYOS/eu|ZOZTEA, INTSOLAZIOA, ITOTZEA ETA OINAZTARRIAK ERORTZEA]] ==		== XIX. [[CONGELACION_INSOLACION_AHOGAMIENTO_Y_CAIDA_DE_RAYOS/eu|ZOZTEA, INTSOLAZIOA, ITOTZEA ETA OINAZTARRIAK ERORTZEA]] ==
−	=== [[Congelacion_sumindura|Izoztea, sumindura]] ===	+	=== [[#Congelacion_sumindura|Izoztea, sumindura]] ===
−	=== [[Insolacion._Eguzkiak_pasatu|Intsolazioa. Eguzkiak pasatu]] ===	+	=== [[#Insolacion._Eguzkiak_pasatu|Intsolazioa. Eguzkiak pasatu]] ===
−	==== [[Remedios_contra_la_insolacion|Intsolazioaren aurkako sendagaiak]] ====	+	==== [[#Remedios_contra_la_insolacion|Intsolazioaren aurkako sendagaiak]] ====
−	=== [[Ahogamiento._Itoak|Itotzea. Itoak]] ===	+	=== [[#Ahogamiento._Itoak|Itotzea. Itoak]] ===
−	=== [[Caida_de_rayos._Oinaztarriak_jo|Oinaztarriak erortzea. Oinaztarriak jo]] ===	+	=== [[#Caida_de_rayos._Oinaztarriak_jo|Oinaztarriak erortzea. Oinaztarriak jo]] ===
	==== [[#Proteccion_de_las_personas|Pertsonak babestea]] ====		==== [[#Proteccion_de_las_personas|Pertsonak babestea]] ====
Línea 1198:		Línea 1205:
	**Beste ardura batzuk		**Beste ardura batzuk
−	==== [[Remedios_aplicados_a_los_heridos_por_el_rayo|Oinaztarriak zauritutakoei aplikatutako sendagaiak]] ====	+	==== [[#Remedios_aplicados_a_los_heridos_por_el_rayo|Oinaztarriak zauritutakoei aplikatutako sendagaiak]] ====
−	=== [[Muertes_repentinas_bertan_beherako_heriotza|Bat-bateko heriotzak]] ===	+	=== [[#Muertes_repentinas_bertan_beherako_heriotza|Bat-bateko heriotzak]] ===
	&emsp;		&emsp;
Línea 1216:		Línea 1223:
	**Janariak eta landareak ukitzeari dagozkionak		**Janariak eta landareak ukitzeari dagozkionak
−	==== [[Remedios_contra_los_dolores_de_la_menstruacion|Menstruazioaren oinazeen aurkako sendagaiak]] ====	+	==== [[#Remedios_contra_los_dolores_de_la_menstruacion|Menstruazioaren oinazeen aurkako sendagaiak]] ====
	=== [[#Embarazo_y_parto_haurduntza_eta_erditzea|Haurdunaldia eta erditzea]] ===		=== [[#Embarazo_y_parto_haurduntza_eta_erditzea|Haurdunaldia eta erditzea]] ===
Línea 1228:		Línea 1235:
	**Bularrekoak		**Bularrekoak
−	==== [[Grietas_en_los_pezones_ugatzarraina|Pitzadurak titiburuetan, ugatzarraina]] ====	+	==== [[#Grietas_en_los_pezones_ugatzarraina|Pitzadurak titiburuetan, ugatzarraina]] ====
−	=== [[Abortos|Abortuak]] ===	+	=== [[#Abortos|Abortuak]] ===
	==== [[#Aborto_espontaneo_haurra_berez_galdua|Abortu espontaneoa, haur berez galdua]] ====		==== [[#Aborto_espontaneo_haurra_berez_galdua|Abortu espontaneoa, haur berez galdua]] ====
−	==== [[Aborto_provocado_haurra_bota|Eragindako abortua, haur botea]] ====	+	==== [[#Aborto_provocado_haurra_bota|Eragindako abortua, haur botea]] ====
	**Landare abortu-eragileak eta beste metodo batzuk		**Landare abortu-eragileak eta beste metodo batzuk
Línea 1240:		Línea 1247:
	==== [[#Evitacion_del_embarazo|Haurdunaldia eragoztea]] ====		==== [[#Evitacion_del_embarazo|Haurdunaldia eragoztea]] ====
−	=== [[Esterilidad_y_fertilidad|Antzutasuna eta ernalkortasuna]] ===	+	=== [[#Esterilidad_y_fertilidad|Antzutasuna eta ernalkortasuna]] ===
−	==== [[Creencias_y_consideracion_social|Sinesmenak eta kontsiderazio soziala]] ====	+	==== [[#Creencias_y_consideracion_social1|Sinesmenak eta kontsiderazio soziala]] ====
	=== [[#La_menopausia_erretiroa|Menopausia, erretiroa]] ===		=== [[#La_menopausia_erretiroa|Menopausia, erretiroa]] ===
Línea 1249:		Línea 1256:
	= LEHEN ADINA =		= LEHEN ADINA =
−	== XXI. [[ENFERMEDADES_INFANTILES|HAURREN GAIXOTASUNAK]] ==	+	== XXI. [[ENFERMEDADES_INFANTILES/eu|HAURREN GAIXOTASUNAK]] ==
−	=== [[Enfermedades_infecciosas|Gaixotasun kutsakorrak]] ===	+	=== [[#Enfermedades_infecciosas|Gaixotasun kutsakorrak]] ===
−	==== [[Sarampion_elgorria_txarranpina|Elgorria, txarranpina, gorrina]] ====	+	==== [[#Sarampion_elgorria_txarranpina|Elgorria, txarranpina, gorrina]] ====
	**Gaixotasuna eta izenak		**Gaixotasuna eta izenak
	**Sendagaiak		**Sendagaiak
−	==== [[Tos_ferina_kukurruku-eztula_kokaluxea|Kukutxeztula, kukurruku-eztula, kokaluxea]] ====	+	==== [[#Tos_ferina_kukurruku-eztula_kokaluxea|Kukutxeztula, kukurruku-eztula, kokaluxea]] ====
	**Gaixotasuna eta izenak		**Gaixotasuna eta izenak
Línea 1273:		Línea 1280:
	***Txertoak hartzea		***Txertoak hartzea
−	==== [[Paperas_lepamina_hazizurriak|Paperak, lepamina, hazizurriak]] ====	+	==== [[#Paperas_lepamina_hazizurriak|Paperak, lepamina, hazizurriak]] ====
	**Gaixotasuna eta izenak		**Gaixotasuna eta izenak
Línea 1282:		Línea 1289:
	***Zapia		***Zapia
−	==== [[Varicela_astanafarreria|Barizela, astanafarreria]] ====	+	==== [[#Varicela_astanafarreria|Barizela, astanafarreria]] ====
−	==== [[Rubeola_zurrunpia|Errubeola, zurrunpia]] ====	+	==== [[#Rubeola_zurrunpia|Errubeola, zurrunpia]] ====
−	==== [[Difteria_garrotilloa|Difteria, garrotilloa]] ====	+	==== [[#Difteria_garrotilloa|Difteria, garrotilloa]] ====
−	==== [[Escarlatina|Eskarlatina]] ====	+	==== [[#Escarlatina|Eskarlatina]] ====
−	==== [[Otras_enfermedades|Beste gaixotasun batzuk]] ====	+	==== [[#Otras_enfermedades|Beste gaixotasun batzuk]] ====
−	=== [[Enfermedades_cutaneas|Larruazaleko gaixotasunak]] ===	+	=== [[#Enfermedades_cutaneas|Larruazaleko gaixotasunak]] ===
−	==== [[La_caspa_errosena|Zolda, errosena]] ====	+	==== [[#La_caspa_errosena|Zolda, errosena]] ====
	**Izenak eta identifikazioa		**Izenak eta identifikazioa
Línea 1301:		Línea 1308:
	==== [[#Costra_xingola|Zarakarra, xingola]] ====		==== [[#Costra_xingola|Zarakarra, xingola]] ====
−	==== [[Usagre_saindumina|Usagrea, saindumina]] ====	+	==== [[#Usagre_saindumina|Usagrea, saindumina]] ====
−	==== [[Ictericia|Ikterizia]] ====	+	==== [[#Ictericia|Ikterizia]] ====
−	==== [[Granos|Garatxoak]] ====	+	==== [[#Granos|Garatxoak]] ====
	==== [[#Escoceduras_azal_errea|Erredurak, azal errea]] ====		==== [[#Escoceduras_azal_errea|Erredurak, azal errea]] ====
Línea 1311:		Línea 1318:
	=== [[#Enfermedades_digestivas|Digestioko gaixotasunak]] ===		=== [[#Enfermedades_digestivas|Digestioko gaixotasunak]] ===
−	==== [[Dolores_de_tripas|Tripetako mina]] ====	+	==== [[#Dolores_de_tripas|Tripetako mina]] ====
−	==== [[Estreñimiento|Idorreria]] ====	+	==== [[#Estreñimiento|Idorreria]] ====
	=== [[#Enfermedades_respiratorias|Arnasbideetako gaixotasunak]] ===		=== [[#Enfermedades_respiratorias|Arnasbideetako gaixotasunak]] ===
Línea 1320:		Línea 1327:
	== XXII. [[DENTICIONES._ENURESIS._PROBLEMAS_DEL_HABLA_Y_DE_LOS_NERVIOS/eu|HORTZALDIAK. ENURESIA. HIZKETA-ARAZOAK ETA NERBIOETAKO ARAZOAK]] ==		== XXII. [[DENTICIONES._ENURESIS._PROBLEMAS_DEL_HABLA_Y_DE_LOS_NERVIOS/eu|HORTZALDIAK. ENURESIA. HIZKETA-ARAZOAK ETA NERBIOETAKO ARAZOAK]] ==
−	=== [[Denticiones|Hortzaldiak]] ===	+	=== [[#Denticiones|Hortzaldiak]] ===
−	==== [[Primera_denticion_lehenengo_txantxurrak|Lehen hortzaldia, lehenengo txantxurrak]] ====	+	==== [[#Primera_denticion_lehenengo_txantxurrak|Lehen hortzaldia, lehenengo txantxurrak]] ====
−	==== [[Cambio_de_denticion._Kokoak_jan|Hortzaldi-aldaketa. Kokoak jatea]] ====	+	==== [[#Cambio_de_denticion._Kokoak_jan|Hortzaldi-aldaketa. Kokoak jatea]] ====
−	=== [[Enuresis|Enuresia]] ===	+	=== [[#Enuresis|Enuresia]] ===
	==== [[#Precauciones_para_evitar_la_enuresis|Ardurak enuresia eragozteko]] ====		==== [[#Precauciones_para_evitar_la_enuresis|Ardurak enuresia eragozteko]] ====
−	==== [[Creencias_asociadas_y_remedios_creenciales|Lotutako sinesmenak eta sinesmenean oinarritutako sendagaiak]] ====	+	==== [[#Creencias_asociadas_y_remedios_creenciales|Lotutako sinesmenak eta sinesmenean oinarritutako sendagaiak]] ====
−	=== [[Problemas_del_habla._Gorrak_mutuak|Hizketa-arazoak. Gorrak, mutuak]] ===	+	=== [[#Problemas_del_habla._Gorrak_mutuak|Hizketa-arazoak. Gorrak, mutuak]] ===
	==== [[#Denominaciones28|Izenak]] ====		==== [[#Denominaciones28|Izenak]] ====
−	==== [[Causas|Kausak]] ====	+	==== [[#Causas17|Kausak]] ====
−	==== [[Remedios|Sendagaiak]] ====	+	==== [[#Remedios11|Sendagaiak]] ====
−	=== [[Espasmos_nerviosos_tirtikinak|Nerbio-espasmoak, tirtikinak]] ===	+	=== [[#Espasmos_nerviosos_tirtikinak|Nerbio-espasmoak, tirtikinak]] ===
	==== [[#Denominaciones29|Izenak]] ====		==== [[#Denominaciones29|Izenak]] ====
−	==== [[Causas_de_las_convulsiones|Konbultsioen kausak]] ====	+	==== [[#Causas_de_las_convulsiones|Konbultsioen kausak]] ====
−	==== [[Remedios_contra_las_convulsiones|Konbultsioen aurkako sendagaiak]] ====	+	==== [[#Remedios_contra_las_convulsiones|Konbultsioen aurkako sendagaiak]] ====
	&emsp;		&emsp;
Línea 1353:		Línea 1360:
	== XXIII. [[CREENCIAS_SOBRE_LA_CAUSA_DE_ALGUNAS_ENFERMEDADES/eu|GAIXOTASUN BATZUEN KAUSARI BURUZKO SINESMENAK]] ==		== XXIII. [[CREENCIAS_SOBRE_LA_CAUSA_DE_ALGUNAS_ENFERMEDADES/eu|GAIXOTASUN BATZUEN KAUSARI BURUZKO SINESMENAK]] ==
−	=== [[La_maldicion_biraoa_como_causa_de_enfermedad|Madarikazioa, biraoa, gaixotasunaren kausa gisa]] ===	+	=== [[#La_maldicion_biraoa_como_causa_de_enfermedad|Madarikazioa, biraoa, gaixotasunaren kausa gisa]] ===
	==== [[#Denominaciones30|Izenak]] ====		==== [[#Denominaciones30|Izenak]] ====
Línea 1359:		Línea 1366:
	==== [[#Sortilegios_y_maldiciones._Creencia_en_su_eficacia|Sorginkeriak eta madarikazioak. Horien efikaziari buruzko sinesmena]] ====		==== [[#Sortilegios_y_maldiciones._Creencia_en_su_eficacia|Sorginkeriak eta madarikazioak. Horien efikaziari buruzko sinesmena]] ====
−	==== [[Efecto_de_la_maldicion_madarikazioa|Madarikazioaren eragina]] ====	+	==== [[#Efecto_de_la_maldicion_madarikazioa|Madarikazioaren eragina]] ====
	==== [[#Maldicion_del_gitano_o_del_mendigo|Ijitoaren edo eskalearen madarikazioa]] ====		==== [[#Maldicion_del_gitano_o_del_mendigo|Ijitoaren edo eskalearen madarikazioa]] ====
−	==== [[Maldiciones_y_malquereres_comunes|Ohiko madarikazioak eta begizkoa egiteak]] ====	+	==== [[#Maldiciones_y_malquereres_comunes|Ohiko madarikazioak eta begizkoa egiteak]] ====
	==== [[#Formulas_imprecatorias|Madarikazio-formulak]] ====		==== [[#Formulas_imprecatorias|Madarikazio-formulak]] ====
−	==== [[El_gesto_de_la_higa._Puies|Erdiko hatza ateratzea. Puies]] ====	+	==== [[#El_gesto_de_la_higa._Puies|Erdiko hatza ateratzea. Puies]] ====
	=== [[#El_mal_de_ojo_begizkoa_y_sus_efectos_en__la_salud|Begizkoa  eta osasunean dituen eraginak]] ===		=== [[#El_mal_de_ojo_begizkoa_y_sus_efectos_en__la_salud|Begizkoa  eta osasunean dituen eraginak]] ===
Línea 1373:		Línea 1380:
	==== [[#Denominaciones31|Izenak]] ====		==== [[#Denominaciones31|Izenak]] ====
−	==== [[Agentes._Begizkoa_egin|Eragileak. Begizkoa egitea]] ====	+	==== [[#Agentes._Begizkoa_egin|Eragileak. Begizkoa egitea]] ====
−	==== [[Pacientes_begizkodunak|Pazienteak, begizkodunak]] ====	+	==== [[#Pacientes_begizkodunak|Pazienteak, begizkodunak]] ====
	==== [[#Sintomas|Sintomak]] ====		==== [[#Sintomas|Sintomak]] ====
−	==== [[Pervivencia_de_la_creencia|Sinesmenaren iraupena]] ====	+	==== [[#Pervivencia_de_la_creencia|Sinesmenaren iraupena]] ====
	==== [[#Remedios_protectores|Sendagai babesleak]] ====		==== [[#Remedios_protectores|Sendagai babesleak]] ====
Línea 1388:		Línea 1395:
	**Domina erlijiosoak		**Domina erlijiosoak
−	==== [[Curacion_del_aojamiento|Begizkoa sendatzea]] ====	+	==== [[#Curacion_del_aojamiento|Begizkoa sendatzea]] ====
−
−	==== [[El_agua_bendita_de_tres_iglesias|Hiru elizatako ur bedeinkatua]] ====
−
−	==== [[Agua_familiar_y_agua_con_añil|Familiako ura eta ur anilduna]] ====
−
−	==== [[Camisa_del_padre_aitaren_soineko_alkondara|Aitaren soineko alkandora]] ====
−
−	==== [[Ropa_del_reves|Arropa alderantzikatua]] ====
−	==== [[Diagnostico_a_traves_del_plomo_derretido|Berun urtuaren bidezko diagnostikoa]] ====	+	**Hiru elizatako ur bedeinkatua
		+	**Familiako ura eta ur anilduna
		+	**Aitaren soineko alkandora
		+	**Arropa alderantzikatua
		+	**Berun urtuaren bidezko diagnostikoa
	&emsp;		&emsp;
	== XXIV. [[SALUD_Y_RELIGION_POPULAR/eu|OSASUNA ETA HERRI ERLIJIOA]] ==		== XXIV. [[SALUD_Y_RELIGION_POPULAR/eu|OSASUNA ETA HERRI ERLIJIOA]] ==
−	==== [[Votos_y_promesas|Botoak eta promesak]] ====	+	==== [[#SALUD_Y_RELIGION_POPULAR#Votos_y_promesas|Botoak eta promesak]] ====
−	==== [[Promesa_de_llevar_habito_religioso|Abitu erlijiosoa eramateko promesa]] ====	+	==== [[#SALUD_Y_RELIGION_POPULAR#Promesa_de_llevar_hábito_religioso|Abitu erlijiosoa eramateko promesa]] ====
−	==== [[Peregrinaciones_por_voto_a_santuarios|Boto bidezko erromesaldia santutegietara]] ====	+	==== [[#SALUD_Y_RELIGION_POPULAR#Peregrinaciones_por_voto_a_santuarios|Boto bidezko erromesaldia santutegietara]] ====
−	=== [[Ermitas_y_santuarios_frecuentados_en_casos_de_enfermedad|Gaixotasun kasuetan maiz bisitatutako baseliza eta santutegiak]] ===	+	=== [[#Ermitas_y_santuarios_frecuentados_en_casos_de_enfermedad|Gaixotasun kasuetan maiz bisitatutako baseliza eta santutegiak]] ===
−	==== [[Para_implorar_descendencia|Ondorengoak izatea erregutzeko]] ====	+	==== [[#Para_implorar_descendencia|Ondorengoak izatea erregutzeko]] ====
	**Santa Casilda. Briviesca (Burgos)		**Santa Casilda. Briviesca (Burgos)
Línea 1428:		Línea 1431:
	=== [[#Enfermedades_de_la_primera_edad|Lehen adineko gaixotasunak]] ===		=== [[#Enfermedades_de_la_primera_edad|Lehen adineko gaixotasunak]] ===
−	==== [[Presentacion_de_los_niños_en_santuarios|Haurren aurkezpena santutegietan]] ====	+	==== [[#Presentacion_de_los_niños_en_santuarios|Haurren aurkezpena santutegietan]] ====
	**Olmoko Andre Maria. Quintanilla Gaubea eta Angostoko Andre Maria (A)		**Olmoko Andre Maria. Quintanilla Gaubea eta Angostoko Andre Maria (A)
Línea 1440:		Línea 1443:
	==== [[#Irregularidades_en_la_lactancia|Irregulartasunak edoskitzaroan]] ====		==== [[#Irregularidades_en_la_lactancia|Irregulartasunak edoskitzaroan]] ====
−	==== [[Raquitismo|Errakitismoa]] ====	+	==== [[#Raquitismo|Errakitismoa]] ====
	**Arrateko Andre Maria. Eibar (G)		**Arrateko Andre Maria. Eibar (G)
Línea 1462:		Línea 1465:
	==== [[#Niños_llorones|Ume negartiak]] ====		==== [[#Niños_llorones|Ume negartiak]] ====
−	==== [[Conjuros|Araoak]] ====	+	==== [[#Conjuros|Araoak]] ====
	**Araoen Ama Birjina. Arbeitza (N)		**Araoen Ama Birjina. Arbeitza (N)
Línea 1482:		Línea 1485:
	**San Migel Bekoa, Errezil. San Esteban, Bergara. San Isidro, Oñati. San Pelaio, Zarautz (G) eta Lekunberri (N)		**San Migel Bekoa, Errezil. San Esteban, Bergara. San Isidro, Oñati. San Pelaio, Zarautz (G) eta Lekunberri (N)
−	==== [[#Enuresis|Enuresia]] ====	+	==== [[#Enuresis1|Enuresia]] ====
−	=== [[Enfermedades_de_adultos|Nagusien gaixotasunak]] ===	+	=== [[#Enfermedades_de_adultos|Nagusien gaixotasunak]] ===
−	==== [[Dolores_de_cabeza|Buruko minak]] ====	+	==== [[#Dolores_de_cabeza|Buruko minak]] ====
−	[[Introduccion_de_la_cabeza_en_oquedades|&emsp;&emsp;Burua gune hutsetan sartzea]]	+	&emsp;&emsp;[[#Dolores_de_cabeza#INTRODUCCIÓN_DE_LA_CABEZA_EN_OQUEDADES|Burua gune hutsetan sartzea]]
		+	<div style="margin-top:-0.2cm;"></div>
	**San Migel in Excelsis. Aralar (N)		**San Migel in Excelsis. Aralar (N)
	**San Esteban. Usurbil (G)		**San Esteban. Usurbil (G)
Línea 1496:		Línea 1500:
	**Ostegun Santuko Monumentuaren Sagrarioa		**Ostegun Santuko Monumentuaren Sagrarioa
−	[[Introduccion_de_la_cabeza_dentro_de_la_campana|&emsp;&emsp;Burua kanpaiaren barruan sartzea]]	+	&emsp;&emsp;[[#Dolores_de_cabeza#INTRODUCCIÓN_DE_LA_CABEZA_DENTRO_DE_LA_CAMPANA|Burua kanpaiaren barruan sartzea]]
		+	<div style="margin-top:-0.2cm;"></div>
	**Oro Santutegia. Murgia (A)		**Oro Santutegia. Murgia (A)
	**Antioko Andra Maria. Ondarroa (B)		**Antioko Andra Maria. Ondarroa (B)
Línea 1504:		Línea 1509:
	**San Martin. Artea (B)		**San Martin. Artea (B)
−	[[Prendas_agua_y_rodeo_a_la_ermita|&emsp;&emsp;Janzkiak, ura eta itzulingurua baselizari]]	+	&emsp;&emsp;[[#Dolores_de_cabeza#PRENDAS,_AGUA_Y_RODEO_A_LA_ERMITA|Janzkiak, ura eta itzulingurua baselizari]]
		+	<div style="margin-top:-0.2cm;"></div>
	**Santa Felizia. Labiao (N)		**Santa Felizia. Labiao (N)
	**San Gillermo. Obanos (N)		**San Gillermo. Obanos (N)
Línea 1513:		Línea 1519:
	**Santa Ageda. Natxitua (B)		**Santa Ageda. Natxitua (B)
−	[[Otras_practicas|&emsp;&emsp;Beste praktika batzuk]]	+	&emsp;&emsp;[[#Dolores_de_cabeza#OTRAS_PRÁCTICAS|Beste praktika batzuk]]
		+	<div style="margin-top:-0.2cm;"></div>
	**Hirutasun Santua. Andagoia (A)		**Hirutasun Santua. Andagoia (A)
	**San Prudentzio. Getaria (G)		**San Prudentzio. Getaria (G)
Línea 1524:		Línea 1531:
	**Erromesaldietarako beste leku batzuk		**Erromesaldietarako beste leku batzuk
−	==== [[Enfermedades_de_la_vista|Ikusmenaren gaixotasunak]] ====	+	==== [[#Enfermedades_de_la_vista|Ikusmenaren gaixotasunak]] ====
−	==== [[Dolores_de_oidos|Belarrietako minak]] ====	+	==== [[#Dolores_de_oidos|Belarrietako minak]] ====
	==== [[#Dolores_de_muelas|Haginetako minak]] ====		==== [[#Dolores_de_muelas|Haginetako minak]] ====
−	==== [[Dolores_de_garganta|Eztarriko minak]] ====	+	==== [[#Dolores_de_garganta|Eztarriko minak]] ====
−	==== [[Reumatismo|Erreumatismoa]] ====	+	==== [[#Reumatismo|Erreumatismoa]] ====
−	==== [[Enfermedades_de_la_piel|Larruazaleko gaixotasunak]] ====	+	==== [[#Enfermedades_de_la_piel|Larruazaleko gaixotasunak]] ====
	**Ur sendagarrien iturriak eta putzuak		**Ur sendagarrien iturriak eta putzuak
Línea 1546:		Línea 1553:
	==== [[#Calenturientos|Sukardunak]] ====		==== [[#Calenturientos|Sukardunak]] ====
−	==== [[Hidropesia|Hidropesia]] ====	+	==== [[#Hidropesia|Hidropesia]] ====
	==== [[#Rabia|Amorrua]] ====		==== [[#Rabia|Amorrua]] ====

---

Revisión actual del 07:23 5 jul 2019

I. OSASUNA ETA HERRI PENTSAMENDUA

Gorputza

Ilea

• • Ilearen kolorea
  • Ilea eta gaixotasuna

Begien kolorea

• • Begien koloreei egotzitako ezaugarriak
  • Begien kolorea eta gaixotasuna

Bekainen forma. Bekainak, betileak

Gorputzaren osasun-ezaugarriak

• • Gorputz gizena
  • Gorputz gordina
  • Beste osasun ezaugarri batzuk

Tenperamentuak, jenioak, izaerak

• • Tenperamentu motak
  • Euskarazko izenak

Ingurugiroaren eragina

Klima

• • Gaueko airea
  • Ihintza
  • Haizeak

Urtaro-aldaketak eta ilargiaren faseak

Gaixoaren gelako airea hobetzea

• • Azukrea, alkohola eta intsentsua erretzea
  • Belarrak erre eta egostea. Erramua erre

Jantziak. Jantzi osasungarriak eta kaltegarriak

Elikadura. Janari-edari onak eta txarrak

• • Janari-edari onak eta txarrak
  • Lehen ontzat jotako janari-edari txarrak
  • Gorputza indartzen duten janariak eta edariak
  • Janari-edari freskagarriak
  • Janari-edariak irenstea
  • Uraren ahalmen sendagarriak

Gaixotasunen izenak

Gaixotasun kutsakorrak

Izurriak

Berrogeialdiak eta gaixoen bakartzea

Trantsizio garaikideak

Etxeko sendagai‏en atzerapena

Etxeko higienea eta elikadura-higienea

Gizarte Segurantza

Medikuntza prebentiboa

 

II. SINTOMAK ETA SENDAGAI OROKORRAK

Sukarra edo kalentura

Izenak

Sukarrarekin zerikusia duten gaixotasunak

• • Sukarra umeen gaixotasunetan

Sukar motak

• • Sukar ustelak
  • Maltako sukarrak

Gripearen sukarren eta sukar arrunten aurkako sendagaiak

• • Oihal bustiak jartzea eta bainuak hartzea
  • Infusioak eta odol-ateratzeak
  • Likidoak eta janariak irenstea
  • Beste sendagai batzuk

Maltako sukarren eta sukar ustelen aurkako sendagaiak

Transpirazioa

Transpirazioa aktibatzea eskatzen duten gaixotasunak

Transpirazioa aktibatzeko moduak

• • Izerdia botatzea eta ohean egotea
  • Esne beroa eztiarekin
  • Ardoarekin egindako edabeak

Igurzketak

Igurzketak egiteko erabiltzen diren prozedurak eta objektuak

Igurzketetan erabilitako likidoak eta bestelako elementuak

• • Igurzketak alkoholarekin
  • Igurzketak iodoarekin
  • Igurzketak ozpinarekin
  • Igurzketak gantzekin
  • Igurzketak asunekin
  • Igurzketak enplastuekin
  • Igurzketak produktu farmazeutikoekin

Igurzketen bidez sendatzen ahalegintzen diren gaixotasunak

 

III. SASIMEDIKUNTZA

Sasimedikuntza

Sasimedikuak

• • Sasimediku lokalak
  • Hezur-konpontzaileak
  • Askotariko gaixotasunen sasimedikuak

Sendatze-praktikak egiten dituzten pertsonak

• • Laguntzaile-figurak

Etxean gordetzen diren botikak

Sendabelar landatuak

Landan edo mendian jasotako sendabelarrak

 

BURUA

IV. BURUKO GAIXOTASUNAK

Buruko minak

Izenak eta motak

Buruko minen kausak

Buruko minen aurkako sendagaiak

• • Atsedena ohean
  • Enplastuen aplikazioa
  • Infusioak
  • Lurrunak
  • Buruko kongestioa kentzea
  • Zenbait sendagai
  • Sendagai magikoak
  • Botikak

Bertigoa eta zorabioa

Bertigoa

Altuerako bertigoa

Zorabioa

• • Zorabioaren aurkako sendagaiak
  • Sutontziek eragindako zorabioa
  • Bidaiek eragindako zorabioa

Mozkorraldia

Nostalgia, bizi-tristura, herrimina

Nostalgiaren jatorria

Nostalgiaren aurkako sendagaiak

Alienazioa. Burutik egon

Izenak eta esaerak

Eromenaren kausak

• • Sufrimendua eta depresioa
  • Buru-ahalegina eta kolpeak buruan
  • Herentzia eta odolkidetasuna. Odoletik
  • Emakumeen ugaltze-fisiologia
  • Ilargia eta hego-haizea
  • Adin handia eta beste kausa batzuk

Nerbioetako gaixotasunentzako sendagaiak

San Vitoren dantza, dardara, ikara

Izenak

San Vitoren dantzaren kausak

San Vitoren dantzaren aurkako sendagaiak

Epilepsia, erortzeko mina

Izenak

Epilepsiaren kausak

Epilepsiaren sintomak

Epilepsiaren aurkako sendagaiak

 

V. HORTZ-HAGINETAKO GAIXOTASUNAK

Txantxarren eta hortz-haginetako infekzioen aurkako sendagaiak

Irakuzketak eta enplastuak

Lurrindatzeak eta lurrunak

Beroa aplikatzea

Hotza aplikatzea

Flemoien eta bestelako hantura batzuen aurkako sendagaiak

Baratxuriekin egindako sendagaiak

Beste praktika batzuk

Sinesmenean oinarritutako praktikak

Hortzen eta haginen erauzketa

Etxean egindako erauzketak

Adituek, hagin-ateratzaileek, egindako erauzketak

 

VI. BEGIETAKO GAIXOTASUNAK

Begiko minak

Begietako katarroa

Malko-jarioa

Begietako hantura

Makarrak eta piztak

Begi narritatuak, begi gorriak eta begietako isuriak

Bekatxoa, begitxindorra

Izenak

Kausak

Sendagaiak

• • Burdinazko giltza bat aplikatzea
  • Urrezko eraztun bat aplikatzea

Gorputz arrotzen erauzketa

Metalezko edo harrizko objektuak

Betazalak igurztea eta gainean jartzea

Ura erabiltzea

Begiari itxita eustea

Objektu laguntzaileak erabiltzea

Sinesmenean oinarritutako praktikak

Estrabismoa. Begi okerra

Izenak

Kausak

Estrabismoa zuzentzea

Itsutasuna. Itsua

 

VII. BELARRIETAKO GAIXOTASUNAK

Belarriko mina

Oliba olioa

Argizarizko tapoiak

Emakume-esnea. Belarriko mamorroaren egarria kentzea

Landareekin egindako sendagaiak. Belarri-belarra

Beroa aplikatzea eta beste sendagai batzuk

Burrunbak edo txistuak, belarriko durundia

Gorreria

 

LARRUAZALA

VIII. LARRUAZALEKO LESIOAK ETA NARRITADURAK

LARRUAZALEKO LESIOAK:

Urradura eta azaleko zauriak

Izenak

Sendagai enpirikoak

• • Ura eta xaboia
  • Koipea
  • Belarrak
  • Baratxuria eta arrautzak
  • Hautsak eta gernua

Zauri latz eta pozoituentzako sendagaiak

• • Ur irakina eta xaboia
  • Tipula eta olioa belarrekin
  • Pasmo-belarra eta ebaki-belarra
  • Malba

Erredurak

Sendagaiak

• • Ur hotza, elurra, elur-ura eta beroa
  • Xaboia, olio birjina eta gisua
  • Patata, arrautza-zuringoa eta beste produktu batzuk
  • Animalien gorotzak, simaurra
  • Intsusa, argizaria eta olioa
  • Landareak
  • Erre-trapuak

Babak, puslak eta erretzearen ondoriozko hanturak

Sendagai farmazeutikoak

Larruazaleko pitzadura. Itzebakiak

Kausak eta izenak

Pitzaduraren aurkako sendagaiak

• • Gernua
  • Koipea eta argizaria
  • Landareak
  • Larruazala

Kailuak, maskurrak

Kausak

Izenak

Sendagai enpirikoak

• • Landareak
  • Ur-bainuak eta arraspatzeak

Beste sendagai batzuk

Sendagai farmazeutikoak

 

LARRUAZALEKO NARRITADURAK:

Ekzema, legena

Kausak eta izenak

Sendagai enpirikoak

• • Koipeak
  • Landareak
  • Infusioak
  • Ur sendagarriak

Beste sendagai batzuk

Larruazaleko beste narritadura batzuk

 

IX. LARRUAZALEKO INFEKZIOAK ETA GAIXOTASUN KUTSAKORRAK

LARRUAZALEKO INFEKZIOAK:

Ospelak

Izenak

Kausak

Sendagaiak

• • Uraren egosketak. Elurra
  • Landareak. Errautsa
  • Desinfektatzaileak
  • Objektu goriak

Erlakiztenak, zaldarrak

Kausak eta izenak

Sendagai enpirikoak

• • Tipula
  • Ur-oihalak
  • Enplastuak eta ukenduak

• • • Tipula
    • Gatzagia eta ogi-mamia
    • Berbena-belarra eta zahia
    • Huntza eta uztaia
    • Osabelarra eta uztabelarra
    • Intsusa
    • Irabelarra eta latexa
    • Malba
    • Olioa, koipea eta argizaria
    • Barraskiloak eta buztina

Elaikumeak, txoriak

Hanturak, handituak

Hanturen aurkako sendagaiak

Lepoko hanturen aurkako sendagaiak, irunzpekoak. Hazizurriak, ixtizurriak

Erpurukoa, elturra

Kausak eta izenak

Sendagai enpirikoak

• • Ur beroa
  • Tipula
  • Ogizko edo irinezko enplastuak
  • Landare-enplastuak
  • Ukendu koipetsuak

Garauak eta aknea

Garauak, pinportak

• • Sendagaiak

Aknea

• • Sendagaiak

Herpes, basasua

Kausak

Sendagai enpirikoak

Sinesmenean oinarritutako sendagaiak

Herpes zona, basandrea

Erisipela, isipula

Kausak eta izenak

Sendagai enpirikoak

 

LARRUAZALEKO GAIXOTASUN KUTSAKORRAK:

Sarna, hatza

Kausak eta izenak

Sendagai enpirikoak

• • Koipea eta sufrea. Uratsa
  • Landareen ur-bainuak eta disolbatze urtsuak

Sinesmenean oinarritutako sendagaiak

• • San Joan suaren bidezko arazketa
  • San Joan eguneko ihintzaren bidezko arazketa, Doniane-iruntza
  • San Joan eguneko ura

Ezkabia

Kausak

Sendagaiak

Sexu-gaixotasunak, purgazioak

Kontsiderazio soziala eta kutsatzeko moduak

Izenak

Sendagaiak

Potrozorriak

1. eranskina: Zingirioa edo erpurukoa. Sendatzeko errituak eta formulak

2. eranskina: Samako gangailak edo eskrofulak. Sendatzeko errituak eta formulak

 

X. LARRUAZALEKO MARKAK. ILEA ETA AZAZKALAK

LARRUAZALEKO MARKAK:

Garatxoak

Izenak

Kausak

Sendagai enpirikoak

• • Landareen latexa
  • Enplastuak
  • Zilar nitratoa eta beste produktu batzuk
  • Zetazko hariarekin lotzea
  • Menstruazioa eta listua

Sinesmenean oinarritutako sendagaiak

Gatz aleak

Ikuzketak urarekin eta erreguak ortzadarraren aurrean

Errituak landareekin eta fruituekin

• • Ihiak
  • Ipuru-baiak
  • Sagarrak. Urdaia
  • Baratxuria. Tipulak
  • Gari aleak, txitxirioak eta harriak
  • Ezpel eta olibondo hostoak
  • Bareak, lapak eta zapoak
  • Txanpon erremusinalariak

Oreztak eta orinak

Izenak

Kausak

Sinesmenak

Sendagaiak

Apetak eta burusia

 

ILEA ETA AZAZKALAK:

Burusoiltasuna

Sinesmenak eta izenak

Burusoiltasunaren kausak

Burusoiltasunaren aurkako sendagaiak

• • Gomendioak eta sinesmenak
  • Sendagai enpirikoak
  • Ukenduak

San Joan eguna eta maiatzeko ura

Zolda

Azazkalak

Azazkalen mozketari buruzko sinesmenak

Hatz-bizarrei buruzko sinesmenak

 

TRANSPIRAZIOA:

Oinen transpirazioa

Kausak

Kautelazko neurriak

Sendagai enpirikoak

 

ODOLA

XI. ODOLA

Odolaren ezpurutasunak. Odola loditzea

Odolaren ezpurutasunen kausak

Odolaren ezpurutasunen aurkako sendagaiak

• • Odolaren garbitasuna
  • Odola mehetzea. Tentsio altua
  • Odolaren zirkulazioaren hobekuntza

Odol-ateratzeak

Odol-ateratze motak

Izainak atzematea

Odol-ateratzeekin tratatutako gaixotasunak

Izainak aplikatzeko eta odol-ateratzeak egiteko moduak

Odol-ateratzeak egiteko garai egokiak

Diabetesa

Anemia, ahuleria

Sudurreko odol-jarioak

Burua altxatzea

Hotza aplikatzea

Sudurra tapoiz ixtea

Beste sendagai batzuk

Hemorroideak, odoluzkiak eta barizeak

Kausak

Sendagaiak

Barizeak

 

BARRUKO ORGANOAK

XII. ARNASKETAKO GAIXOTASUNAK

Burutik beherakoa, katarroa

Izenak

Sendagai orokorrak

• • Lurrunak inhalatzea
  • Esnea eztiarekin edo limoi ura
  • Ardo egosia
  • Infusioak
  • Oinak bainatzea

Usina, doministikua, urtzintza

Buruko katarroa. Sinusitisa, bekoki-katarroa

Sudurreko katarroa, sudur-jarioa

Izenak

Sudurreko katarroaren aurkako sendagaiak

• • Ura gatzarekin
  • Lurrunak inhalatzea

Eztarriko gaixotasunak, eztarriko mina

Izenak

Eztarriko gaixotasunen aurkako sendagaiak

• • Errautsa, zahia, gatza
  • Enplastuak
  • Artilea
  • Alkoholez bustitako oihala
  • Eztarria igurztea
  • Gargarak egitea
  • Lurrunak inhalatzea, lurrinak
  • Ardo egosia
  • Infusioak
  • Zukuak eta askotariko sendagaiak

Eztularen aurkako sendagaiak

• • Esne beroa eta zukuak
  • Infusioak eta jarabeak
  • Sendagai farmazeutikoak

Afonia, marranta; eztarri itxia, sama zarratua

• • Gargarak
  • Edariak eta infusioak

Asma, arnasestua

Gripea

Bularreko katarroa, bularrestua

Izenak

Bularreko katarroaren aurkako sendagaiak

• • Enplastuak
  • Alkoholez bustitako oihalak
  • Eserita hartutako bainuak
  • Iodozko tintea
  • Lurrunak inhalatzea
  • Jarabeak
  • Infusioak

Biriketakoa, alborengoa

Izenak

Biriketakoaren aurkako sendagaiak

Bentosak

• • Honako hauek erabiliz tratatzen diren gaixotasunak
  • Aplikazio-metodoak
  • Aplikatzen dituzten pertsonak eta garaiak
  • Iraupena

Pleuresia

Bularretik egon

Izenak

Gaixotasunaren kausak, sintomak eta transmisioa

Sendagaiak eta kautelak

• • Gomendioak
  • Etxeko sendagaiak
  • Enplastuak
  • Kautelazko jokabideak
  • Tuberkulosiaren aurkako erietxeak

Hegaletako minak, alboko mina

Izenak

Hegaletako minen kausak

Hegaletako minen aurkako sendagaiak

• • Beroa aplikatzea
  • Enplastuak
  • Beste sendagai batzuk

Zotina

Izenak eta kausak

Sendagai enpirikoak

• • Sustoa
  • Ura edatea. Zurrutekoak
  • Arnasari eustea
  • Janzki bati edo objektu bati buelta ematea
  • Presioak eta egokerak

 

XIII. URDAILA ETA TRIPAK

Urdailaren nahasketak, tripako minak

Izenak

Urdailaren nahasketen kausak

• • Gehiegi jan eta edatea
  • Hozteak
  • Nerbioak jota egotea, nahigabeak eta kausa genetikoak

Urdaileko minak eta horien aurkako sendagaiak

• • Kamamilazko infusioak
  • Te basatizko, tilazko eta mentazko infusioak
  • Beste landare batzuen infusioak
  • Urdailean beroa aplikatzea
  • Enplastuak eta igurzketak
  • Dieta egitea
  • Edari digestio-laguntzaileak

Urdailena

Urdail eroria, bihotz-koilarakoa

• • Kausak eta izenak
  • Sendagaiak

Urdaileko ultzera

• • Sendagaiak

Betekada

• • Sendagaiak

Bihotzerrea

• • Sendagaiak

Korroskadak, haizeak

Miserere kolikoa

Gonbitoa, goitikoa, oka

Izenak

Gonbito motak

Gonbitoen kausak

• • Kausa naturalak
  • Bat-bateko kausak

Gonbito-eragileak

• • Gonbitoa eragiteko bitartekoak

Intoxikazioak eta pozoitzeak

• • Pozoitzeen aurkako sendagaiak

Beherakoa

Kausak

Izenak

Sendagai enpirikoak

• • Baraua eta dieta
  • Arroza, limonada, ardo zuria
  • Irasagarra, arrautzaren zuringoa, sagar birrindua eta beste fruta batzuk
  • Esnekiak
  • Beherakoaren aurkako zenbait sendagai

Landare-infusioak

• • Tea, kamamila eta salikaria
  • Astalarrosa, milorria eta sasiaren kimuak
  • Lihoa eta beste landare batzuk

Trantsizio garaikideak

Idorreria, urdail(eko) sikua / lehorra

Kausak

Izenak

Sendagai enpirikoak

• • Fruta bidezko dieta
  • Olio gordina eta errizino-olioa
  • Ura edatea

Landare-infusioak

Xaboi zatiak

Aiutak eta horiek txertatzeko tresnak

Sendagai farmazeutikoak eta trantsizio garaikideak

Zizareak

Kausak

• • Gozokiak jatea
  • Esnea edo ura edatea
  • Zikintasun bidezko kutsadura

Izenak

Sintomak eta ondorioak

Botika bermifugoak

• • Baratxuriak
  • Edabeak
  • Infusioak
  • Enplastuak
  • Aiutak
  • Sendagai farmazeutikoak

Sinesmenean oinarritutako sendagaiak

• • Baratxuria
  • Bortusaia

Tenia edo solitaria

Eranskina: Herniaren sendaketa San Joan gauean

 

XIV. GIBELA, GILTZURRUNA ETA BESTE ERRAI BATZUK

Gibeleko gaixotasunak

Gaixotasun hepatikoen kausak

Gaixotasun hepatikoen aurkako sendagaiak

Ikterizia, min horia, larumina

Ikteriziaren kausak

Ikteriziaren sintomak

Ikteriziaren izenak

Ikteriziaren aurkako sendagaiak

• • Zorriak irenstea
  • Infusioak hartzea
  • Atseden hartzea eta janari garbiak jatea
  • Sinesmenean oinarritutako sendagaiak

Besikularen gaixotasunak, behazunekoa

Besikulako gaixotasunen kausak

Besikulako gaixotasunen aurkako sendagaiak

Bareko gaixotasunak, barekoa

Bareko gaixotasunen kausak

Bareko gaixotasunen aurkako sendagaiak, sinesmenean oinarrituak. Bareak saltatu

Giltzurruneko gaixotasunak, giltzurrunetakoa

Gaixotasunak eta izenak

Zistitisaren, maskuri-katarroaren aurkako diuretikoak eta sendagaiak

• • Arto-bizarrak
  • Azeri-buztana
  • Askimotza, zearbedarra. Gerezi-astak
  • Perrexila
  • Zenbait infusio
  • Beroa aplikatzea

Giltzurruneko harrien aurkako sendagaiak, harrienak

• • Harri-haustaileak, pixa-belarrak
  • Tipula

Giltzurruneko gaixotasunen aurkako sendagaiak, sinesmenean oinarrituak

Bihotzeko gaixotasunak, bihotzekoa

Kausak

Izenak

Sendagaiak

Hidropesia, tropezia

Gaixotasuna eta ezaugarriak

Sendagai enpirikoak

Sinesmenean oinarritutako sendagaiak

Minbizia

Izenak

Sinesmenak eta kontsiderazioak

Sendagaiak

 

HEZURRAK

XV. GAIXOTASUN ERREUMATIKOAK ETA LUNBAGOA

Erreumatismoa, umorea

Erreumatismoaren kausak

Erreumatismoaren aurkako sendagaiak

• • Beroa aplikatzea
  • Igurzketak
  • Bainuak
  • Infusioak eta disolbatze urtsuak
  • Baratxuriekin egindako sendagaiak
  • Asunekin egindako sendagaiak
  • Muxar-urina eta azkonar-urina
  • Kobrezko eskumuturrekoak
  • Patata edo gaztaina poltsikoan
  • Sinesmenean oinarritutako beste praktika batzuk

Lunbagoa, gerriko mina

Lunbagoaren kausak

Lunbagoaren aurkako sendagaiak

• • Beroa aplikatzea
  • Igurzketak, masajeak eta bainuak
  • Gerrikoa berotzea eta partxeak aplikatzea
  • Sinesmenean oinarritutako praktikak

Ziatika

Isuri sinobiala, belaun-katiluko mina

Tortikolia, sama okerra; karranpak eta oinetako minak

Konkorra

Kausak eta izenak

Sendagaiak

Sinesmenak eta kontsiderazio soziala

Errakitismoa, erkintasuna

Izenak

Kausak

Sendagaiak

 

XVI. HAUSTURAK ETA ZAINTIRATUAK

Hezurren hausturak

Hausturetarako petrikiloak, hezur-konpontzaileak

Eskualde-petrikiloen laguntzaileak, donatuak

Petrikiloek egindako ebakuntzak

Petrikiloen iraupena

Bihurdurak eta zaintiratuak

Izenak

Bihurrituen aurkako sendagaiak

Bihurduren eta zaintiratuen aurkako sendagai komunak

Zaintiratuetarako petrikiloak

Kolpeak

Hematomak, ubelduak

Ura gatzarekin

Belarrak eta enplastuak

Eranskina: Zaintiratua

 

LESIOAK

XVII. ZAURIAK ETA HEMORRAGIAK. ARANTZEN ERAUZKETA

Zauriek eragindako hemorragiak geldiaraztea

Zauri txikiak

• • Ura eta desinfektatzaileak
  • Presioa eragiten
  • Erretzeko papera eta amaraunak
  • Gardulatzak eta beste landare batzuk
  • Errautsa, kedarra, eta substantzia pulberulentoak. Beste praktika batzuk

Zauri handiak. Torniketeak

Zauriak sendatzea eta infektatzea

Gangrena, pasmoa

Kausak

Sendagaiak eta prebentzioak

• • Kauterizazioa eta odol-ateratzea
  • Enplastuak. Pasmo-belarra
  • Infusioak

Tetanosa

Kausak

Sendagaiak eta prebentzioak

Arantzen eta gorputz arrotzen erauzketa

Orratzen eta arantzen erabilera. Elorri zuria

Pintzen erabilera

Behazunaren, txerri-mihiaren eta animaliengandik eratorritako beste produktu batzuen erabilera

Sendagai begetalak

Infekzioen ziztaden bidezko tratamendua

Iltzeek eragindako zauriak

Eztarrian iltzatutako arantzak

Eranskina: Urak eta suak hartua / Zauri zorabiatua

 

XVIII. HAGINKADAK ETA ZIZTADAK

Txakurren haginkadak

Zauriaren tratamendua

Amorrua. Amorratuta egotea

• • Ogi salutadorea. Ogi salutadorea
  • Amorruaren kausak
  • Gaixotasunaren sintomak
  • Tratamendua
  • Salutadoreak
  • Gaixotasunaren emaitza

Sugeen haginkadak

Sinesmenean oinarritutako sendagaiak eta salutadoreak

Sendagai enpirikoak

• • Kauterizazioak
  • Sendagai begetalak
  • Oilo baten kloakaren aplikazioa
  • Ebakia zabaltzea, xurgatzea eta torniketea aplikatzea
  • Zenbait sendagai

Beste animalia batzuen erasoak

Intsektuen ziztadak. Eztena sartzea

Erleak eta liztorrak

Eltxoak, ezparak, zorriak eta arkakusoak

Akainak eta eskorpioiak

 

XIX. ZOZTEA, INTSOLAZIOA, ITOTZEA ETA OINAZTARRIAK ERORTZEA

Izoztea, sumindura

Intsolazioa. Eguzkiak pasatu

Intsolazioaren aurkako sendagaiak

Itotzea. Itoak

Oinaztarriak erortzea. Oinaztarriak jo

Pertsonak babestea

• • Ardurak zuhaitzekin. Elorri zuria
  • Ardurak metalezko tresnekin
  • Ardurak aziendarekin
  • Etxearekin lotutako ardurak
  • Beste ardura batzuk

Oinaztarriak zauritutakoei aplikatutako sendagaiak

Bat-bateko heriotzak

 

UGALTZE-ZIKLOA

XX. UGALKETA

Menstruazioa, hilekoa

Izenak

Ardurak menstruazioaren garaian

• • Emakumeari berari dagozkionak
  • Janariak eta landareak ukitzeari dagozkionak

Menstruazioaren oinazeen aurkako sendagaiak

Haurdunaldia eta erditzea

Bular-emaileen gaixotasunak

Bular-mina

• • Beroa aplikatzea
  • Zinginarria edo ugatzarria, bularrak babesteko kutuna
  • Bularrekoak

Pitzadurak titiburuetan, ugatzarraina

Abortuak

Abortu espontaneoa, haur berez galdua

Eragindako abortua, haur botea

• • Landare abortu-eragileak eta beste metodo batzuk

Haurdunaldia eragoztea

Antzutasuna eta ernalkortasuna

Sinesmenak eta kontsiderazio soziala

Menopausia, erretiroa

 

LEHEN ADINA

XXI. HAURREN GAIXOTASUNAK

Gaixotasun kutsakorrak

Elgorria, txarranpina, gorrina

• • Gaixotasuna eta izenak
  • Sendagaiak

Kukutxeztula, kukurruku-eztula, kokaluxea

• • Gaixotasuna eta izenak
  • Sendagaiak

• • • Aire osasuntsua
    • Barraskiloaren lirdinga
    • Indipikondoaren izerdia
    • Kerosenoa
    • Kea arnastea
    • Infusioak eta esnea
    • Izerdia
    • Ura edatea
    • Txertoak hartzea

Paperak, lepamina, hazizurriak

• • Gaixotasuna eta izenak
  • Sendagaiak

• • • Zahia eta enplastuak
    • Artilea
    • Zapia

Barizela, astanafarreria

Errubeola, zurrunpia

Difteria, garrotilloa

Eskarlatina

Beste gaixotasun batzuk

Larruazaleko gaixotasunak

Zolda, errosena

• • Izenak eta identifikazioa
  • Sendagaiak

Zarakarra, xingola

Usagrea, saindumina

Ikterizia

Garatxoak

Erredurak, azal errea

Digestioko gaixotasunak

Tripetako mina

Idorreria

Arnasbideetako gaixotasunak

 

XXII. HORTZALDIAK. ENURESIA. HIZKETA-ARAZOAK ETA NERBIOETAKO ARAZOAK

Hortzaldiak

Lehen hortzaldia, lehenengo txantxurrak

Hortzaldi-aldaketa. Kokoak jatea

Enuresia

Ardurak enuresia eragozteko

Lotutako sinesmenak eta sinesmenean oinarritutako sendagaiak

Hizketa-arazoak. Gorrak, mutuak

Izenak

Kausak

Sendagaiak

Nerbio-espasmoak, tirtikinak

Izenak

Konbultsioen kausak

Konbultsioen aurkako sendagaiak

 

SINESMENEAN OINARRITUTAKO MEDIKUNTZA

XXIII. GAIXOTASUN BATZUEN KAUSARI BURUZKO SINESMENAK

Madarikazioa, biraoa, gaixotasunaren kausa gisa

Izenak

Sorginkeriak eta madarikazioak. Horien efikaziari buruzko sinesmena

Madarikazioaren eragina

Ijitoaren edo eskalearen madarikazioa

Ohiko madarikazioak eta begizkoa egiteak

Madarikazio-formulak

Erdiko hatza ateratzea. Puies

Begizkoa eta osasunean dituen eraginak

Izenak

Eragileak. Begizkoa egitea

Pazienteak, begizkodunak

Sintomak

Sinesmenaren iraupena

Sendagai babesleak

• • Kutuna. Ebanjelioak
  • Antzinako kutunak
  • Paxea
  • Domina erlijiosoak

Begizkoa sendatzea

• • Hiru elizatako ur bedeinkatua
  • Familiako ura eta ur anilduna
  • Aitaren soineko alkandora
  • Arropa alderantzikatua
  • Berun urtuaren bidezko diagnostikoa

 

XXIV. OSASUNA ETA HERRI ERLIJIOA

Botoak eta promesak

Abitu erlijiosoa eramateko promesa

Boto bidezko erromesaldia santutegietara

Gaixotasun kasuetan maiz bisitatutako baseliza eta santutegiak

Ondorengoak izatea erregutzeko

• • Santa Casilda. Briviesca (Burgos)
  • San Fausto. Bujanda (A)
  • Angostoko Ama Birjina eta Oroko Santutegia (A)
  • Aralarko San Migel (N)
  • Uxueko Andre Maria. Xabierko Gaztelua (N)
  • Gaztelugatxeko Doniene. Almikeko Andra Maria (B)
  • Agirreko Andra Maria. Gorliz (B)
  • Loiolako Basilika (G)
  • Sandaili (San Elias). Oñati (G)
  • Erromesaldietarako beste leku batzuk

Haurdunaldia eta erditzea

Lehen adineko gaixotasunak

Haurren aurkezpena santutegietan

• • Olmoko Andre Maria. Quintanilla Gaubea eta Angostoko Andre Maria (A)
  • Urkiolako San Antonio (B)
  • Antioko Andre Maria. Urduña (B)
  • Gardotzako Andra Maria. Berriatua (B)
  • Aralarko San Migel (N), Dorletako Andre Maria eta Arrateko Andre Maria (G)
  • Lezoko Santo Kristo (G)
  • Corpus Christiaren aldarea. Agurain (A)

Irregulartasunak edoskitzaroan

Errakitismoa

• • Arrateko Andre Maria. Eibar (G)
  • Lamindaoko Magdalenako Andra Maria. Dima (B)
  • Santa Magdalena. Atharratze (Z)
  • Erromesaldietarako beste leku batzuk

Ibiltzen ikasteko atzerapena

• • San Kiliz. Otazu (A)
  • Villabonako San Migel Artaza. Foronda (A)
  • San Esteban. Oñati (G)
  • San Bartolome. Antzuola (G)
  • Santa Ana. Albiztur (G)
  • San Buenaventura. Unanua (N)
  • San Bizente (Bixintxo). Heleta (BN)
  • San Esteban. Errezil (G)

Atzerapena hizketan eta toteltasuna

Ume negartiak

Araoak

• • Araoen Ama Birjina. Arbeitza (N)
  • Urkiolako San Antonio (B)
  • Zariketeko San Pedro. Zalla (B)
  • San Felicisimo. Deustua (B)
  • Haroko Vegako Andre Maria (La Rioja)
  • Barriako San Bernardoren monasterioa (A)
  • Santa Isabel. Idiazabal (G)

Loaren nahasketak

• • Gaztelugatxeko Doniene. Bermeo (B)
  • Olaberriko Donibane (G)
  • San Bartolomeren baselizak
  • San Bartolomeren Oratorioa. Zangoza (N)
  • Santimamiñe, Zamudio eta Kortezubi (B)
  • Ubako Ama Birjina, Altza, eta Santa Marina, Asteasu (G)
  • San Migel Bekoa, Errezil. San Esteban, Bergara. San Isidro, Oñati. San Pelaio, Zarautz (G) eta Lekunberri (N)

Enuresia

Nagusien gaixotasunak

Buruko minak

  Burua gune hutsetan sartzea

• • San Migel in Excelsis. Aralar (N)
  • San Esteban. Usurbil (G)
  • Zegamako San Pedro eta Zikuñagako Andre Maria Hernani (G)
  • Bien Aparecidako Ama Birjinaren Santutegia. Ampuero (Kantabria)
  • Ostegun Santuko Monumentuaren Sagrarioa

  Burua kanpaiaren barruan sartzea

• • Oro Santutegia. Murgia (A)
  • Antioko Andra Maria. Ondarroa (B)
  • Gaztelugatxeko Doniene. Bermeo (B)
  • Okongo Andre Maria (A)
  • San Martin. Artea (B)

  Janzkiak, ura eta itzulingurua baselizari

• • Santa Felizia. Labiao (N)
  • San Gillermo. Obanos (N)
  • Gaunako San Bitor (A)
  • San Bitor. Obekuri (A)
  • Santa Ageda. Alonsotegi (B)
  • Santa Ageda. Natxitua (B)

  Beste praktika batzuk

• • Hirutasun Santua. Andagoia (A)
  • San Prudentzio. Getaria (G)
  • San Formerio. Erriberagoitia (A)
  • San Pantaleon. Zalla (B)
  • Santa Leokadia. Urnieta (G)
  • Santa Elena. Irun (G)
  • Dorletako Andre Maria. Gatzaga (G)
  • Erromesaldietarako beste leku batzuk

Ikusmenaren gaixotasunak

Belarrietako minak

Haginetako minak

Eztarriko minak

Erreumatismoa

Larruazaleko gaixotasunak

• • Ur sendagarrien iturriak eta putzuak

• • • Zolda edo herpesa. Arrosa
    • Erlakiztenak
    • Garatxoak

Urdaileko minak

Sukardunak

Hidropesia

Amorrua

• • Barriako San Bernardo (A)
  • Santa Kiteria
  • San Roke
  • Beste santu babesle batzuk