Diferencia entre revisiones de «Ganaderia y pastoreo en vasconia/eu»

Revisión actual del 10:36 27 feb 2020

Abeltzaintza eta Artzaintza Euskal Herrian

Abeltzaintza eta artzaintza: ekonomia-jarduerak, eta bizimoduak batez ere.

Artzaina kapusaiarekin. Eriete (N), 1959. Iturria: Nafarroako Museoaren Artxiboa: Nicolás Ardanaz Funtsa.

Ardi-moztea antzinako erara. Karrantza (B), 1998. Iturria: Miguel Sabino Díaz, Etniker Euskalerria Taldeak.

Mendirako bidean. Aia (G), 1998. Iturria: Antxon Aguirre, Etniker Euskalerria Taldeak.

@@ Línea 2: / Línea 2: @@
 <languages></languages>
-{{DISPLAYTITLE: Ganadería y Pastoreo en Vasconia}} {{#bookTitle:Ganadería y Pastoreo en Vasconia | Ganaderia_y_pastoreo_en_vasconia}}
+{{DISPLAYTITLE: Abeltzaintza eta Artzaintza Euskal Herrian}} {{#bookTitle:Abeltzaintza eta Artzaintza Euskal Herrian | Ganaderia_y_pastoreo_en_vasconia/eu}}
 ==[landing]==
-===[ganaderia|Ganaderia y pastoreo en Vasconia|/atlas/ganaderia.png|La ganadería y el pastoreo entendidos como modos de vida más que como actividades económicas.]===
+===[ganaderia|Abeltzaintza eta Artzaintza Euskal Herrian|/atlas/ganaderia.png|Abeltzaintza eta artzaintza: ekonomia-jarduerak, eta bizimoduak batez ere.]===
-====[Ganaderia_y_pastoreo_en_vasconia | Ganaderia y pastoreo en Vasconia]====
+====[Ganaderia_y_pastoreo_en_vasconia | Abeltzaintza eta Artzaintza Euskal Herrian]====
-====[/atlas/ganaderia/Subida-a-los-pastos-del-Gorbeia-2006.jpg|Subida a los pastos del Gorbeia, 2006. Fuente: Antxon Aguirre, Grupos Etniker Euskalerria.|El modo tradicional de pastoreo y de la crianza libre del ganado ha perdurado en aquellas áreas donde se dan estas tres condiciones: la existencia de tierras comunales, el libre disfrute de sus pastos y la libre circulación de los rebaños.|]====
+====[/atlas/ganaderia/Subida-a-los-pastos-del-Gorbeia-2006.jpg|Gorbeiko larreetarako bidean, 2006. Iturria: Antxon Aguirre, Etniker Euskalerria Taldeak.|Leku jakin batzuetan abeltzaintza era ganaduaren hazkuntza librea irauteko, ondoko baldintzak izan dira beharrezkoak: herri-lurrak egotea, larreei probetxua ateratzea libre izatea eta abere-taldeak hara eta hona libre ibiltzeko aukera edukitzea.|]====
 ====[/atlas/ganaderia/Ovejas-latxas-de-cara-negra-Abadino.jpg|Ardi latx muturbeltzak. Abadiño (B). Iturria: Rosa M.ª Ardanza, Etniker Euskalerria Taldeak.|Euskal mendietako abeltzaintzak mendeak iraun ditu, eta horregatik azal dezakegu ganadu-espezie batzuen zein tresneriaren izenak berta-bertakoak izatea eta ez indoeuropar hizkuntzetatik hartutakoak.|]====
@@ Línea 23: / Línea 23: @@
 ====[/atlas/ganaderia/Oveja-negra-en-el-rebano-Meaga-Getaria.jpg|Ardi beltza artaldean. Meaga, Getaria (G). Iturria: Antxon Aguirre, Etniker Euskalerria Taldeak.|Animalia beltza, eta batez ere akerra, artaldearen edo ukuiluaren babesletzat hartzen da inkestatutako eremu osoan.||]====
-====[/atlas/ganaderia/Cabras-con-cencerros-Anboto-1999.jpg|Cabras con cencerros. Anboto (B), 1999. Fuente: Archivo Fotográfico Labayru Fundazioa: José Ignacio García Muñoz.|Se ha atribuido al cencerro, al igual que a las campanillas, la virtud de alejar los maleficios que traen desgracias al ganado. Su uso para preservar del aojo, begizkoa, fue antaño muy general.||]====
+====[/atlas/ganaderia/Cabras-con-cencerros-Anboto-1999.jpg|Ahuntzak zintzarriekin. Anboto (B), 1999. Iturria: Labayru Fundazioaren Argazki Artxiboa: José Ignacio García Muñoz.|Abereei zoritxarra ekartzen dieten sorginkeriak urruntzeko bertutea egotzi zaie zintzarriari eta joareei. Aspaldian, erruz erabiltzen zen begizkotik babesteko.||]====
-====[/atlas/ganaderia/Pastor-con-kapusai-Eriete-1959.jpg|Pastor con kapusai. Eriete (N), 1959. Fuente: Archivo Museo de Navarra: Fondo Nicolás Ardanaz.|Nolako artzaina, halako artaldea. Tarde o temprano todo animal se parece al amo.||]====
+====[/atlas/ganaderia/Pastor-con-kapusai-Eriete-1959.jpg|Artzaina kapusaiarekin. Eriete (N), 1959. Iturria: Nafarroako Museoaren Artxiboa: Nicolás Ardanaz Funtsa.|Nolako artzaina, halako artaldea.||]====
-====[/atlas/ganaderia/Bendicion-del-rebano-antes-de-la-partida.jpg|Bendición del rebaño antes de la partida. Fuente: Antxon Aguirre, Grupos Etniker Euskalerria.|Artaldearentzat artzain guti hobe ainitz baino. Donde muchos mandan, ninguno obedece, y todo perece.||]====
+====[/atlas/ganaderia/Bendicion-del-rebano-antes-de-la-partida.jpg|Artaldearen bendizioa mendira abiatu baino lehen. Iturria: Antxon Aguirre, Etniker Euskalerria Taldeak.|Artaldearentzat artzain guti hobe ainitz baino.||]====
-====[/atlas/ganaderia/Esquilando-ovejas-por-el-sistema-tradicional-Carranza-1998.jpg|Esquilando ovejas por el sistema tradicional. Carranza (B), 1998. Fuente: Miguel Sabino Díaz, Grupos Etniker Euskalerria.|Grullas p’arriba, pastor buena vida, Grullas p’abajo, pastor más trabajo.||]====
+====[/atlas/ganaderia/Esquilando-ovejas-por-el-sistema-tradicional-Carranza-1998.jpg|Ardi-moztea antzinako erara. Karrantza (B), 1998. Iturria: Miguel Sabino Díaz, Etniker Euskalerria Taldeak.|Grullas p’arriba, pastor buena vida, <br />Grullas p’abajo, pastor más trabajo. <br /><br />''Kurriloak gora, artzaina ahoz gora, <br />kurriloak behera, artzaina lanean.''||]====
-====[/atlas/ganaderia/Subida-al-monte-Aia-1998.jpg|Subida al monte. Aia (G), 1998. Fuente: Antxon Aguirre, Grupos Etniker Euskalerria.|A finales de la Edad Media los rebaños de los valles vascos confluían a las mismas montañas que en nuestros días constituyen los principales puntos de concentración pastoril veraniega.||]====
+====[/atlas/ganaderia/Subida-al-monte-Aia-1998.jpg|Mendirako bidean. Aia (G), 1998. Iturria: Antxon Aguirre, Etniker Euskalerria Taldeak.|Gaur egun artzainen udako pilaketa-gune nagusiak diren mendietan biltzen ziren euskal haranetako artaldeak Erdi Aroaren amaieran.||]====
-====[/atlas/ganaderia/Dolmen-de-Gaxteenia-Mendibe-1980.jpg|Dolmen de Gaxteenia. Mendibe (NB), 1980. Fuente: Blot, Jacques. Artzainak. Les bergers basques. Los pastores vascos. San Sebastián: Elkar, 1984.|“La zona axial del Pirineo vasco retiene en el dédalo de sus pliegues ciertos rasgos de cultura de muy larga tradición”.
+====[/atlas/ganaderia/Dolmen-de-Gaxteenia-Mendibe-1980.jpg|Gaxteeniako dolmena. Mendibe (NB), 1980. Iturria: Blot, Jacques. Artzainak. Les bergers basques. Los pastores vascos. Donostia: Elkar, 1984.|"Euskal Pirinioen ardatz-guneko tolesturetan oso tradizio luzeko kultura dago gorderik" <br />''J. M. Barandiaran''.||]====
-J. M. Barandiaran||]====
-====[/atlas/ganaderia/Pastos-en-Carranza-2009.jpg|Pastos en Carranza (B), 2009. Fuente: Luis Manuel Peña, Grupos Etniker Euskalerria.|La prioridad del derecho de circulación de los rebaños sobre el labrantío está expresada en la sentencia: soroak zor dio larreari ‘la tierra labrada está en deuda con el pastizal’.||]====
+====[/atlas/ganaderia/Pastos-en-Carranza-2009.jpg|Karrantzako (B) larreak, 2009. Iturria: Luis Manuel Peña, Etniker Euskalerria Taldeak.|Artaldeek soroetatik zehar ibiltzeko zuten eskubidearen lehentasuna esaera honetan agertzen da: Soroak zor dio larreari.||]====
-====[/atlas/ganaderia/Vacas-en-prados-comunales-Carranza-2007.jpg|Vacas en prados comunales. Carranza (B), 2007. Fuente: Luis Manuel Peña, Grupos Etniker Euskalerria.|Las poblaciones asentadas en zonas donde la ganadería ha sido base fundamental de su modo de vida consideran a san Antonio Abad principal protector de la salud y de la fertilidad de los animales.||]====
+====[/atlas/ganaderia/Vacas-en-prados-comunales-Carranza-2007.jpg|Behiak herri-lurretan bazkatzen. Karrantza (B), 2007. Iturria: Luis Manuel Peña, Etniker Euskalerria Taldeak.|Abeltzaintza bizimoduaren funtsezko oinarria izan den lekuetan finkatutako populazioen arabera, san Antonio Abad animalien osasunaren eta ugalkortasunaren babesle nagusia zen.||]====
-====[/atlas/ganaderia/Pastor-y-espaldero-Canada-de-los-Roncaleses-1996.jpg|Pastor y espaldero. Cañada de los Roncaleses (N), 1996. Fuente: Iñaki San Miguel, Grupos Etniker Euskalerria.|La introducción de perros pastores supuso el desplazamiento de los zagales, niños de corta edad encargados hasta entonces de la conducción y guía del rebaño.||]====
+====[/atlas/ganaderia/Pastor-y-espaldero-Canada-de-los-Roncaleses-1996.jpg|Artzaina eta ardi-txakurra. Erronkariko abelbidea (N), 1996. Iturria: Iñaki San Miguel, Etniker Euskalerria Taldeak.|Ardi-txakurrak sartzean, alde batera utzi zituzten artzain-mutilak, ordura arte artaldea gidatzeaz arduratzen ziren adin txikiko haurrak.||]====
 ==[related]==
-===Contenidos destacados===
+===Eduki aipagarriak===
-====[/images/thumb/1/12/3.84_Vaca_y_su_cria._Lasa_(BN)_2000.jpg/1200px-3.84_Vaca_y_su_cria._Lasa_(BN)_2000.jpg|Ganaderia y pastoreo en Vasconia|Alimentación del ganado estabulado|[[ALIMENTACION_DEL_GANADO_ESTABULADO]]]====
+====[/images/thumb/1/12/3.84_Vaca_y_su_cria._Lasa_(BN)_2000.jpg/1200px-3.84_Vaca_y_su_cria._Lasa_(BN)_2000.jpg|Abeltzaintza eta Artzaintza Euskal Herrian|Ukuiluratutako aziendaren elikadura|[[ALIMENTACION_DEL_GANADO_ESTABULADO/eu]]]====
-====[/images/thumb/2/22/3.171_Illorra_Oidui_Aralar_(G).jpg/1200px-3.171_Illorra_Oidui_Aralar_(G).jpg|Ganaderia y pastoreo en Vasconia|Pastos comunales|[[PASTOS_COMUNALES]]]====
+====[/images/thumb/2/22/3.171_Illorra_Oidui_Aralar_(G).jpg/1200px-3.171_Illorra_Oidui_Aralar_(G).jpg|Abeltzaintza eta Artzaintza Euskal Herrian|Bazkaleku komunalak|[[PASTOS_COMUNALES/eu]]]====
-====[/images/thumb/e/e8/3.304_Matoia_estutzen._Aralar_(G)_1982.jpg/1200px-3.304_Matoia_estutzen._Aralar_(G)_1982.jpg|Ganaderia y pastoreo en Vasconia|La fabricación del queso|[[LA_FABRICACION_DEL_QUESO._GAZTAGINTZA]]]====
+====[/images/thumb/e/e8/3.304_Matoia_estutzen._Aralar_(G)_1982.jpg/1200px-3.304_Matoia_estutzen._Aralar_(G)_1982.jpg|Abeltzaintza eta Artzaintza Euskal Herrian|Gaztagintza|[[LA_FABRICACION_DEL_QUESO._GAZTAGINTZA/eu]]]====
-====[/images/thumb/0/02/3.356_Colmenar_en_Lasa_(BN).jpg/1200px-3.356_Colmenar_en_Lasa_(BN).jpg|Ganaderia y pastoreo en Vasconia|Las abejas|[[LAS_ABEJAS._ERLEA]]]====
+====[/images/thumb/0/02/3.356_Colmenar_en_Lasa_(BN).jpg/1200px-3.356_Colmenar_en_Lasa_(BN).jpg|Abeltzaintza eta Artzaintza Euskal Herrian|Erleak|[[LAS_ABEJAS._ERLEA/eu]]]====