Diferencia entre revisiones de «Presentacion Ritos del nacimiento al matrimonio en vasconia/eu»

De Atlas Etnográfico de Vasconia
Saltar a: navegación, buscar
(Página creada con «Neurri eta zabalera honetako lanek erakusten dute zein garrantzitsua den instituzioen arteko lankidetza, Eusko Jaurlaritzaren eta Nafarroako Gobernuaren artekoa, kasu honet...»)
 
(No se muestran 34 ediciones intermedias de 2 usuarios)
Línea 1: Línea 1:
 
 
<languages></languages>
 
<languages></languages>
Euskalerriko Atlas Etnografikoa lehenengoz eratu zenean, eta berori egiteko Etniker taldeak sortzean, On Joxemiel Barandiaranen asmoa zen "euskal herritarren etnografia kulturen arteko azterketa konparatibo baten barruan sartzeko aproposa izango litzatekeen abiapuntu ziurra eta ikuspegi orokorra" bilduko zituen obra eratzea.
+
Obra honek bizitzako hiru atal garrantzitsu hartzen ditu: jaiotza eta haurtzaroa, gaztaroa eta ezkongabe egoeratik ezkondu egoerarako iragatea.
  
Orduko asmo hura gero eta gorpuztuago ikusi dugu obra bikain horretako laugarren agerpen honekin. ''Ritos del Nacimiento al Matrimonio ''izeneko ale honen aurrekoak izan ziren ''La Alimentacin Do&stica, Los Juegos Infantiles ''eta ''Ritos Funerarios ''liburuak. Oraingo honek, bizitzako errituei eskainia, berorren aurre-aurrekoarekin batera, Euskalerriko bizieretako aidaera-ohiku­nei buruzko ikuspegi osoa biltzen duen unitatea osatzen du.
+
Hasierako atalean, jaiotzari eskainitakoan, haurren jatorriari zein erditzeari berari buruzko haurren sineskeriak deskribatzen dira. Honako egoera hauek kontatzen dira: edoskitzaroa, jaioberriak jasotzen duen arreta eta jaiotzarekin lotutako sineskeriak. Bataioaren errituala lantzen da, aita-ama pontekoen zeregina, bataioa dela-eta egiten diren oturuntzak eta amaren eginbeharrak erdiberriaroan. Ondoren, lehen haurtzaroa lantzen da, haurra helduen munduan sartzen den aroa. Nerabezaroan lehen jaunartzea egin eta sendotza jasotzen da; horiek haurtzaroa utzi eta gaztarora iragaten deneko unea mugatzen dute.
  
Oraintsura arte ''kultur ondarea ''aipatzean arlo fisikoko errealitatera mugatzeko ohitura izan dugu: ondare horretakoak dira aurkikuntza arkeologikoak, monumentu artistikoak, margolanak eta lekukotasun bibliografikoak, ondare dokumentalak edo museoetan gordetako altxorrak. Gizon eta emakumeen gogoetan baino gordeta ez dagoen ondare ukigaitz eta ikusgaitzagoa ez dugu modu berean begiratu eta kontuan hartu kultur ikuspegiari dagokionez.
+
Bigarren atala gaztaroari eta ''mocería'' deritzenei eskainita dago; horiek oso sustraituta egon dira Araban eta Nafarroan. Dantzak, erromeriak eta herrietako jaiak deskribatzen dira, gazteek elkar ezagutzeko eta gorteiatzen hasteko gune moduan. Atal bana eskaintzen zaie mutilen derrigorrezko soldaduskari eta posizio sozial jakin bateko emakume gazteen jendaurreko aurkezpenari.
  
Eta akats hori Eusko Legebiltzarrak 1990. urtean onartutako Kultur Ondarearen legean zuzendu zuen. Bertako 53. atalak honako hau dio: "Gauzazkoez besteko etnografi ondasunak, hona nola, ekandu, ohitura, sorkuntza edo jokaerak, hauek aurkitu daitezkeeneko gauzazko aztarnak baino garrantzitsuago direnak, lege honen arabera gaitasunaren jabe den Administrazioak zainduko ditu, horretarako, horien ikerketa eta bilketa zehatza horiek etor­kizuneko belaunaldienganaino ailegatzea bermatuko duten gauzazko euskarrietan egitea suz­tatuz".
+
Ezkongai harremana eta ezkontza aurreko harremanak aztertzen dira; antzina, ezkontza zekarten horiek. Bai eta landa eremuetan jabetza zeukaten familiek ezkontza zela-eta sinatzen zituzten kapitulazioak ere. Bada, halaber, ezkongai zen emakumeari ematen zitzaion doteari buruzko atal espezifiko bat ere.
  
Argitalpen honetan, Atlas honen orain arteko beste aleetan bezala, tokian tokiko ikerlan etno­grafikoa Euskal Herria osatzen dugun lurralde eta elkarteetan sortutako Etniker taldeek egin dute. Idazlana, testuen lanketa eta argitalpena Labayru Ikastegiko Etnografia Sailaren ardura izan dira. Bertan dago Euskal Herriko Atlas Etnografikoaren Idazkaritza Teknikoa. Hori guztia On Joxemiel Barandiaran maisuak zirriborratutako plangintzaren arabera egin dute, haren gomutak bizirik dirau guztiongan eta.
+
Beste atal batek ezkontza du ardatz. Haren prestaketak deskribatzen dira, deiune-aldiak eta ezkondu aurreko agurrak. Ekintzari lotutako guztiari erreparatzen zaio: ezkon-segizioa, zeremonia erlijiosoa eta ezkontza zibila, ezkontzako banketea, ezkondu ondorengo eskaintzak eta ezteiondoa. Atal hau arreoak eta haren garraioak, antzina gurdian egina, eta ezkonberrien etxerako sarrerak osatzen dute. Gai gehigarriak dira ezkongabetasuna, zelibatu erlijiosoa, alargunen eta zaharren ezkontzak eta elkartze libreak.
  
Neurri eta zabalera honetako lanek erakusten dute zein garrantzitsua den instituzioen arteko lankidetza, Eusko Jaurlaritzaren eta Nafarroako Gobernuaren artekoa, kasu honetan. Beste alde batetik, begibistakoa da erakunde pribatuen eta administrazio publikoaren arteko lankidetzak dakarren kultur aberastasuna.
+
<div align="center"><nowiki>* * *</nowiki></div>&nbsp;
  
Me cupo la suerte y el honor de hacer también la presentación del volumen anterior y me consta que dentro del proyecto se está trabajando ya en la elaboración del próximo, dedicado a la ganadería y el pastoreo en Vasconia con el que los Grupos Etniker se adentran en un nuevo campo de actividad, el de los modos de vida tradicionales. Reitero mi agradecimiento a los Grupos Etniker y al Instituto Labayru y confío en que esta obra, como lo han sido las anteriores, sirva de lectura y consulta tanto a los especialistas como al público.
+
66 herritan egindako landa lana (Araba: 13; Bizkaia: 16; Gipuzkoa: 12; Nafarroa: 14; Euskal Herri kontinentala: 11). 1992an egindako ikerketa kanpaina. Liburukiaren argitalpena: 1998.
<p style="text-align: right;"><span style="font-size:smaller;">'''M. Carmen Garmendia Lasa'''<br/> Consejera de Cultura del Gobierno Vasco</span></p>
 
{{DISPLAYTITLE: Presentación}}
 
&emsp;
 
 
 
Contenidos de la Presentación:
 
 
<div class="subindice">
 
<div class="subindice">
=== [[Prologo_Ritos_del_nacimiento_al_matrimonio_en_vasconia|Prólogo]] ===
+
== [[Introduccion_Ritos_del_nacimiento_al_matrimonio_en_vasconia/eu|Sarrera]] ==
 
 
=== [[Introduccion_Ritos_del_nacimiento_al_matrimonio_en_vasconia|Introducción]] ===
 
  
=== [[El_medio_natural_y_humano_Ritos_del_nacimiento_al_matrimonio_en_vasconia|El medio natural y humano]] ===
+
<div style="margin-left:0cm;"></div>
  
=== [[Preambulo_Ritos_del_nacimiento_al_matrimonio_en_vasconia|Preámbulo]] ===
+
== [[Preambulo_Ritos_del_nacimiento_al_matrimonio_en_vasconia/eu|Euskal Herriko ohikuneak jaiotzatik ezkontzara eta euron ibilbidea]] ==
 
</div>  
 
</div>  
{{#bookTitle:Ritos del nacimiento al matrimonio en Vasconia | Ritos_del_nacimiento_al_matrimonio_en_vasconia}}
+
{{DISPLAYTITLE: Aurkezpena}} {{#bookTitle:Euskal Herriko Ohikuneak Jaiotzatik Ezkontzara | Ritos_del_nacimiento_al_matrimonio_en_vasconia/eu}}

Revisión actual del 08:58 6 sep 2019

Otros idiomas:
Inglés • ‎Español • ‎Euskera • ‎Francés

Obra honek bizitzako hiru atal garrantzitsu hartzen ditu: jaiotza eta haurtzaroa, gaztaroa eta ezkongabe egoeratik ezkondu egoerarako iragatea.

Hasierako atalean, jaiotzari eskainitakoan, haurren jatorriari zein erditzeari berari buruzko haurren sineskeriak deskribatzen dira. Honako egoera hauek kontatzen dira: edoskitzaroa, jaioberriak jasotzen duen arreta eta jaiotzarekin lotutako sineskeriak. Bataioaren errituala lantzen da, aita-ama pontekoen zeregina, bataioa dela-eta egiten diren oturuntzak eta amaren eginbeharrak erdiberriaroan. Ondoren, lehen haurtzaroa lantzen da, haurra helduen munduan sartzen den aroa. Nerabezaroan lehen jaunartzea egin eta sendotza jasotzen da; horiek haurtzaroa utzi eta gaztarora iragaten deneko unea mugatzen dute.

Bigarren atala gaztaroari eta mocería deritzenei eskainita dago; horiek oso sustraituta egon dira Araban eta Nafarroan. Dantzak, erromeriak eta herrietako jaiak deskribatzen dira, gazteek elkar ezagutzeko eta gorteiatzen hasteko gune moduan. Atal bana eskaintzen zaie mutilen derrigorrezko soldaduskari eta posizio sozial jakin bateko emakume gazteen jendaurreko aurkezpenari.

Ezkongai harremana eta ezkontza aurreko harremanak aztertzen dira; antzina, ezkontza zekarten horiek. Bai eta landa eremuetan jabetza zeukaten familiek ezkontza zela-eta sinatzen zituzten kapitulazioak ere. Bada, halaber, ezkongai zen emakumeari ematen zitzaion doteari buruzko atal espezifiko bat ere.

Beste atal batek ezkontza du ardatz. Haren prestaketak deskribatzen dira, deiune-aldiak eta ezkondu aurreko agurrak. Ekintzari lotutako guztiari erreparatzen zaio: ezkon-segizioa, zeremonia erlijiosoa eta ezkontza zibila, ezkontzako banketea, ezkondu ondorengo eskaintzak eta ezteiondoa. Atal hau arreoak eta haren garraioak, antzina gurdian egina, eta ezkonberrien etxerako sarrerak osatzen dute. Gai gehigarriak dira ezkongabetasuna, zelibatu erlijiosoa, alargunen eta zaharren ezkontzak eta elkartze libreak.

* * *
 

66 herritan egindako landa lana (Araba: 13; Bizkaia: 16; Gipuzkoa: 12; Nafarroa: 14; Euskal Herri kontinentala: 11). 1992an egindako ikerketa kanpaina. Liburukiaren argitalpena: 1998.