Diferencia entre revisiones de «Presentacion Ritos del nacimiento al matrimonio en vasconia/eu»

De Atlas Etnográfico de Vasconia
Saltar a: navegación, buscar
 
(No se muestran 32 ediciones intermedias de 2 usuarios)
Línea 1: Línea 1:
 
 
<languages></languages>
 
<languages></languages>
Euskalerriko Atlas Etnografikoa lehenengoz eratu zenean, eta berori egiteko Etniker taldeak sortzean, On Joxemiel Barandiaranen asmoa zen "euskal herritarren etnografia kulturen arteko azterketa konparatibo baten barruan sartzeko aproposa izango litzatekeen abiapuntu ziurra eta ikuspegi orokorra" bilduko zituen obra eratzea
+
Obra honek bizitzako hiru atal garrantzitsu hartzen ditu: jaiotza eta haurtzaroa, gaztaroa eta ezkongabe egoeratik ezkondu egoerarako iragatea.
 
 
Orduko asmo hura gero eta gorpuztuago ikusi dugu obra bikain horretako laugarren agerpen honekin. ''Ritos del Nacimiento al Matrimonio ''izeneko ale honen aurrekoak izan ziren ''La Alimentacin Do&stica, Los Juegos Infantiles ''eta ''Ritos Funerarios ''liburuak. Oraingo honek, bizitzako errituei eskainia, berorren aurre-aurrekoarekin batera, Euskalerriko bizieretako aidaera-ohiku­nei buruzko ikuspegi osoa biltzen duen unitatea osatzen du.
 
  
Oraintsura arte ''kultur ondarea ''aipatzean arlo fisikoko errealitatera mugatzeko ohitura izan dugu: ondare horretakoak dira aurkikuntza arkeologikoak, monumentu artistikoak, margolanak eta lekukotasun bibliografikoak, ondare dokumentalak edo museoetan gordetako altxorrak. Gizon eta emakumeen gogoetan baino gordeta ez dagoen ondare ukigaitz eta ikusgaitzagoa ez dugu modu berean begiratu eta kontuan hartu kultur ikuspegiari dagokionez.
+
Hasierako atalean, jaiotzari eskainitakoan, haurren jatorriari zein erditzeari berari buruzko haurren sineskeriak deskribatzen dira. Honako egoera hauek kontatzen dira: edoskitzaroa, jaioberriak jasotzen duen arreta eta jaiotzarekin lotutako sineskeriak. Bataioaren errituala lantzen da, aita-ama pontekoen zeregina, bataioa dela-eta egiten diren oturuntzak eta amaren eginbeharrak erdiberriaroan. Ondoren, lehen haurtzaroa lantzen da, haurra helduen munduan sartzen den aroa. Nerabezaroan lehen jaunartzea egin eta sendotza jasotzen da; horiek haurtzaroa utzi eta gaztarora iragaten deneko unea mugatzen dute.
  
Eta akats hori Eusko Legebiltzarrak 1990. urtean onartutako Kultur Ondarearen legean zuzendu zuen. Bertako 53. atalak honako hau dio: "Gauzazkoez besteko etnografi ondasunak, hona nola, ekandu, ohitura, sorkuntza edo jokaerak, hauek aurkitu daitezkeeneko gauzazko aztarnak baino garrantzitsuago direnak, lege honen arabera gaitasunaren jabe den Administrazioak zainduko ditu, horretarako, horien ikerketa eta bilketa zehatza horiek etor­kizuneko belaunaldienganaino ailegatzea bermatuko duten gauzazko euskarrietan egitea suz­tatuz".
+
Bigarren atala gaztaroari eta ''mocería'' deritzenei eskainita dago; horiek oso sustraituta egon dira Araban eta Nafarroan. Dantzak, erromeriak eta herrietako jaiak deskribatzen dira, gazteek elkar ezagutzeko eta gorteiatzen hasteko gune moduan. Atal bana eskaintzen zaie mutilen derrigorrezko soldaduskari eta posizio sozial jakin bateko emakume gazteen jendaurreko aurkezpenari.
  
Argitalpen honetan, Atlas honen orain arteko beste aleetan bezala, tokian tokiko ikerlan etno­grafikoa Euskal Herria osatzen dugun lurralde eta elkarteetan sortutako Etniker taldeek egin dute. Idazlana, testuen lanketa eta argitalpena Labayru Ikastegiko Etnografia Sailaren ardura izan dira. Bertan dago Euskal Herriko Atlas Etnografikoaren Idazkaritza Teknikoa. Hori guztia On Joxemiel Barandiaran maisuak zirriborratutako plangintzaren arabera egin dute, haren gomutak bizirik dirau guztiongan eta.
+
Ezkongai harremana eta ezkontza aurreko harremanak aztertzen dira; antzina, ezkontza zekarten horiek. Bai eta landa eremuetan jabetza zeukaten familiek ezkontza zela-eta sinatzen zituzten kapitulazioak ere. Bada, halaber, ezkongai zen emakumeari ematen zitzaion doteari buruzko atal espezifiko bat ere.
  
Neurri eta zabalera honetako lanek erakusten dute zein garrantzitsua den instituzioen arteko lankidetza, Eusko Jaurlaritzaren eta Nafarroako Gobernuaren artekoa, kasu honetan. Beste alde batetik, begibistakoa da erakunde pribatuen eta administrazio publikoaren arteko lankidetzak dakarren kultur aberastasuna.
+
Beste atal batek ezkontza du ardatz. Haren prestaketak deskribatzen dira, deiune-aldiak eta ezkondu aurreko agurrak. Ekintzari lotutako guztiari erreparatzen zaio: ezkon-segizioa, zeremonia erlijiosoa eta ezkontza zibila, ezkontzako banketea, ezkondu ondorengo eskaintzak eta ezteiondoa. Atal hau arreoak eta haren garraioak, antzina gurdian egina, eta ezkonberrien etxerako sarrerak osatzen dute. Gai gehigarriak dira ezkongabetasuna, zelibatu erlijiosoa, alargunen eta zaharren ezkontzak eta elkartze libreak.
  
Aurreko alea aurkezteko zoriona eta ohorea ere izan nituen eta jakin dakit proiektuaren barruan dagoeneko lanean dihardutela hurrengo liburua prestatzen, Euskal Herriko abelaz­kuntza eta artzaintzari buruzkoa. Hurrengo ale horretan, Etniker taldeak beste iker-eremu bate­an murgilduko dira, bizimodu tradizionalenean. Eskerrak adierazi behar dizkiet Etniker Taldeei eta Labayru Ikastegiari, eta ziur nago, obra hau ere, orain artekoak izan diren bezala, irakurgai eta kontsulta-liburu aproposa izango dena bai adituentzat bai herritar guztientzat.
+
<div align="center"><nowiki>* * *</nowiki></div>&nbsp;
<p style="text-align: right;"><span style="font-size:smaller;">'''M. Carmen Garmendia Lasa'''<br/> Eusko Jaurlaritzako Kultura Sailburua</span></p>  
 
{{DISPLAYTITLE: Aurkezpena}}
 
&emsp;
 
  
Contenidos de la Presentación:
+
66 herritan egindako landa lana (Araba: 13; Bizkaia: 16; Gipuzkoa: 12; Nafarroa: 14; Euskal Herri kontinentala: 11). 1992an egindako ikerketa kanpaina. Liburukiaren argitalpena: 1998.
 
<div class="subindice">
 
<div class="subindice">
=== [[Introduccion_Ritos_del_nacimiento_al_matrimonio_en_vasconia|Introducción]] ===
+
== [[Introduccion_Ritos_del_nacimiento_al_matrimonio_en_vasconia/eu|Sarrera]] ==
  
=== [[El_medio_natural_y_humano_Ritos_del_nacimiento_al_matrimonio_en_vasconia|El medio natural y humano]] ===
+
<div style="margin-left:0cm;"></div>
  
=== [[Preambulo_Ritos_del_nacimiento_al_matrimonio_en_vasconia|Preámbulo]] ===
+
== [[Preambulo_Ritos_del_nacimiento_al_matrimonio_en_vasconia/eu|Euskal Herriko ohikuneak jaiotzatik ezkontzara eta euron ibilbidea]] ==
 
</div>  
 
</div>  
{{#bookTitle:Ritos del nacimiento al matrimonio en Vasconia | Ritos_del_nacimiento_al_matrimonio_en_vasconia}}
+
{{DISPLAYTITLE: Aurkezpena}} {{#bookTitle:Euskal Herriko Ohikuneak Jaiotzatik Ezkontzara | Ritos_del_nacimiento_al_matrimonio_en_vasconia/eu}}

Revisión actual del 08:58 6 sep 2019

Otros idiomas:
Inglés • ‎Español • ‎Euskera • ‎Francés

Obra honek bizitzako hiru atal garrantzitsu hartzen ditu: jaiotza eta haurtzaroa, gaztaroa eta ezkongabe egoeratik ezkondu egoerarako iragatea.

Hasierako atalean, jaiotzari eskainitakoan, haurren jatorriari zein erditzeari berari buruzko haurren sineskeriak deskribatzen dira. Honako egoera hauek kontatzen dira: edoskitzaroa, jaioberriak jasotzen duen arreta eta jaiotzarekin lotutako sineskeriak. Bataioaren errituala lantzen da, aita-ama pontekoen zeregina, bataioa dela-eta egiten diren oturuntzak eta amaren eginbeharrak erdiberriaroan. Ondoren, lehen haurtzaroa lantzen da, haurra helduen munduan sartzen den aroa. Nerabezaroan lehen jaunartzea egin eta sendotza jasotzen da; horiek haurtzaroa utzi eta gaztarora iragaten deneko unea mugatzen dute.

Bigarren atala gaztaroari eta mocería deritzenei eskainita dago; horiek oso sustraituta egon dira Araban eta Nafarroan. Dantzak, erromeriak eta herrietako jaiak deskribatzen dira, gazteek elkar ezagutzeko eta gorteiatzen hasteko gune moduan. Atal bana eskaintzen zaie mutilen derrigorrezko soldaduskari eta posizio sozial jakin bateko emakume gazteen jendaurreko aurkezpenari.

Ezkongai harremana eta ezkontza aurreko harremanak aztertzen dira; antzina, ezkontza zekarten horiek. Bai eta landa eremuetan jabetza zeukaten familiek ezkontza zela-eta sinatzen zituzten kapitulazioak ere. Bada, halaber, ezkongai zen emakumeari ematen zitzaion doteari buruzko atal espezifiko bat ere.

Beste atal batek ezkontza du ardatz. Haren prestaketak deskribatzen dira, deiune-aldiak eta ezkondu aurreko agurrak. Ekintzari lotutako guztiari erreparatzen zaio: ezkon-segizioa, zeremonia erlijiosoa eta ezkontza zibila, ezkontzako banketea, ezkondu ondorengo eskaintzak eta ezteiondoa. Atal hau arreoak eta haren garraioak, antzina gurdian egina, eta ezkonberrien etxerako sarrerak osatzen dute. Gai gehigarriak dira ezkongabetasuna, zelibatu erlijiosoa, alargunen eta zaharren ezkontzak eta elkartze libreak.

* * *
 

66 herritan egindako landa lana (Araba: 13; Bizkaia: 16; Gipuzkoa: 12; Nafarroa: 14; Euskal Herri kontinentala: 11). 1992an egindako ikerketa kanpaina. Liburukiaren argitalpena: 1998.