Diferencia entre revisiones de «Indice Alimentacion domestica en vasconia/eu»
De Atlas Etnográfico de Vasconia
m (Texto reemplazado: «=== [[##» por «=== [[#») |
|||
(No se muestran 89 ediciones intermedias de 2 usuarios) | |||
Línea 5: | Línea 5: | ||
=== [[#Comidas_domesticas_en_dias_laborables|Etxeko janariak lanegunetan]] === | === [[#Comidas_domesticas_en_dias_laborables|Etxeko janariak lanegunetan]] === | ||
− | ==== [[ | + | ==== [[#Distribucion_de_las_comidas|Janarien banaketa]] ==== |
==== [[#Horarios|Ordutegiak]] ==== | ==== [[#Horarios|Ordutegiak]] ==== | ||
Línea 13: | Línea 13: | ||
==== [[#Refecciones_matutinas_Barausia_Gosaria_Amaiketakoa|Goizeko mokaduak: Barausia. Gosaria. Hamaiketakoa]] ==== | ==== [[#Refecciones_matutinas_Barausia_Gosaria_Amaiketakoa|Goizeko mokaduak: Barausia. Gosaria. Hamaiketakoa]] ==== | ||
− | ==== [[ | + | ==== [[#Comida_Bazkaria|Bazkaria]] ==== |
==== [[#Merienda|Askaria]] ==== | ==== [[#Merienda|Askaria]] ==== | ||
− | ==== [[ | + | ==== [[#Cena_Afaria|Afaria]] ==== |
=== [[#Comidas_fuera_del_hogar_pastores_pescadores_y_otros|Etxetik kanpoko jatorduak: artzainak, arrantzaleak eta beste]] === | === [[#Comidas_fuera_del_hogar_pastores_pescadores_y_otros|Etxetik kanpoko jatorduak: artzainak, arrantzaleak eta beste]] === | ||
Línea 23: | Línea 23: | ||
=== [[#Comidas_de_domingo|Igandeetako otorduak]] === | === [[#Comidas_de_domingo|Igandeetako otorduak]] === | ||
− | === [[ | + | === [[#Secuencia_de_los_diversos_platos|Plateren sekuentzia]] === |
=== [[#Colocacion_de_los_comensales|Jankideen kokapena]] === | === [[#Colocacion_de_los_comensales|Jankideen kokapena]] === | ||
− | === [[ | + | === [[#La_mesa|Mahaia]] === |
=== [[#Del_plato_comun_al_plato_individual|Plater komunetik banakakora]] === | === [[#Del_plato_comun_al_plato_individual|Plater komunetik banakakora]] === | ||
=== [[#Los_cubiertos|Mahai-tresnak]] === | === [[#Los_cubiertos|Mahai-tresnak]] === | ||
− | & | + |   |
− | == II. [[PLEGARIAS_EN_LA_MESA_FAMILIAR/eu| | + | == II. [[PLEGARIAS_EN_LA_MESA_FAMILIAR/eu|FAMILIAREN MAHAIKO OTOITZAK]] == |
=== [[#Vigencia_de_la_bendicion|Bedeinkapenaren iraupena]] === | === [[#Vigencia_de_la_bendicion|Bedeinkapenaren iraupena]] === | ||
Línea 48: | Línea 48: | ||
==== [[#Formulas_de_bendicion_en_castellano|Bedeinkapen-formulak gaztelaniaz]] ==== | ==== [[#Formulas_de_bendicion_en_castellano|Bedeinkapen-formulak gaztelaniaz]] ==== | ||
− | ==== [[ | + | ==== [[#Recuerdo_de_los_familiares_difuntos|Hildako ahaideen oroitzapena]] ==== |
− | ==== [[ | + | ==== [[#Oraciones_despues_de_las_comidas|Jatorduen ondorengo otoitzak]] ==== |
− | ==== [[ | + | ==== [[#Formulas_de_cortesia|Kortesia-formulak]] ==== |
==== [[#Bendiciones_jocosas|Bedeinkapen barregarriak]] ==== | ==== [[#Bendiciones_jocosas|Bedeinkapen barregarriak]] ==== | ||
− | & | + |   |
== III. [[LA_ELABORACION_TRADICIONAL_DEL_PAN/eu|OGIA EGITEKO MODU TRADIZIONALA]] == | == III. [[LA_ELABORACION_TRADICIONAL_DEL_PAN/eu|OGIA EGITEKO MODU TRADIZIONALA]] == | ||
Línea 61: | Línea 61: | ||
=== [[#Generalidades|Oinarrizko jakingarriak]] === | === [[#Generalidades|Oinarrizko jakingarriak]] === | ||
− | ==== [[ | + | ==== [[#Periodicidad_de_la_hornada|Labealdien maiztasuna]] ==== |
− | ==== [[ | + | ==== [[#Las_harinas|Irinak]] ==== |
=== [[#Preparacion_del_horno_Labasua|Labearen prestakuntza. Labesua]] === | === [[#Preparacion_del_horno_Labasua|Labearen prestakuntza. Labesua]] === | ||
Línea 69: | Línea 69: | ||
==== [[#Utensilios_empleados_y_operaciones_efectuadas_en_el_horno_Carga_encendido_y_limpieza_dispersión_y_acumulación_de_las_brasas_barrido_de_la_solera_introducción_y_extracción_de_los_panes|Labean erabiltzen diren tresnak eta operazioak: kargatzea, piztea eta garbitzea, txingarren sakabanaketa eta metaketa, azpiharria erraztatzea, ogiak sartzea eta ateratzea]] ==== | ==== [[#Utensilios_empleados_y_operaciones_efectuadas_en_el_horno_Carga_encendido_y_limpieza_dispersión_y_acumulación_de_las_brasas_barrido_de_la_solera_introducción_y_extracción_de_los_panes|Labean erabiltzen diren tresnak eta operazioak: kargatzea, piztea eta garbitzea, txingarren sakabanaketa eta metaketa, azpiharria erraztatzea, ogiak sartzea eta ateratzea]] ==== | ||
− | ==== [[ | + | ==== [[#El_combustible|Errekina]] ==== |
==== [[#Otros_usos_del_horno|Labearen beste erabilera batzuk]] ==== | ==== [[#Otros_usos_del_horno|Labearen beste erabilera batzuk]] ==== | ||
Línea 75: | Línea 75: | ||
=== [[#El_pan_de_trigo_Ogia|Gari-ogia. Ogia]] === | === [[#El_pan_de_trigo_Ogia|Gari-ogia. Ogia]] === | ||
− | ==== [[ | + | ==== [[#La_levadura_Azkarria_Origen_conservacion_y_preparacion|Legamia. Hazkarria: Jatorria, kontserbazioa eta prestaketa]] ==== |
− | ==== [[ | + | ==== [[#Amasamiento_y_elaboracion_de_las_piezas_de_pan_Ogia_ezarri|Orea egitea eta ogi-piezak egitea. Ogia ezarri]] ==== |
**Oramahaia | **Oramahaia | ||
Línea 106: | Línea 106: | ||
**Ogia arrautzarekin edo lukainkarekin. Arrautzopila | **Ogia arrautzarekin edo lukainkarekin. Arrautzopila | ||
− | ==== [[ | + | ==== [[#El_pan_en_la_actualidad|Ogia, gaur egun]] ==== |
=== [[#La_harina_de_maiz|Artirina]] === | === [[#La_harina_de_maiz|Artirina]] === | ||
Línea 126: | Línea 126: | ||
**Taloarekin kontsumitzen ziren jakiak | **Taloarekin kontsumitzen ziren jakiak | ||
− | ==== [[ | + | ==== [[#El_morokil_y_papillas_similares|Morokila eta antzeko beste ahi batzuk]] ==== |
=== [[#Ritos_y_creencias_asociados_al_pan|Ogiari lotutako errituak eta sinesmenak]] === | === [[#Ritos_y_creencias_asociados_al_pan|Ogiari lotutako errituak eta sinesmenak]] === | ||
Línea 134: | Línea 134: | ||
==== [[#El_pan_ofrecido_a_los_mendigos|Eskaleei emandako ogia]] ==== | ==== [[#El_pan_ofrecido_a_los_mendigos|Eskaleei emandako ogia]] ==== | ||
− | ==== [[ | + | ==== [[#Reparto_de_pan_en_la_iglesia|Ogiaren banaketa elizan]] ==== |
− | ==== [[ | + | ==== [[#El_pan_de_ofrendas_Olata_En_el_funeral_en_la_sepultura_familiar_en_Todos_los_Santos_y_el_Dia_de_Difuntos|Ofrendetako ogia. Olata: hiletan, familiaren hilobian, Domu Santu egunean eta Hildakoen egunean]] ==== |
− | & | + |   |
− | == IV. [[MATANZA_DOMESTICA_DE_ANIMALES/eu|ETXEKO ABEREEN | + | == IV. [[MATANZA_DOMESTICA_DE_ANIMALES/eu|ETXEKO ABEREEN HILTZEA]] == |
=== [[#Matanza_del_cerdo|Txerri-hiltzea]] === | === [[#Matanza_del_cerdo|Txerri-hiltzea]] === | ||
Línea 145: | Línea 145: | ||
==== [[#Engorde|Gizentzea]] ==== | ==== [[#Engorde|Gizentzea]] ==== | ||
− | ==== [[ | + | ==== [[#Tiempo_de_la_matanza_y_creencias_Azeguna|Hilketen garaia eta sinesmenak. Azeguna]] ==== |
==== [[#Sacrificio_Txerri_hiltzea|Sakrifizioa. Txerri-hiltzea]] ==== | ==== [[#Sacrificio_Txerri_hiltzea|Sakrifizioa. Txerri-hiltzea]] ==== | ||
Línea 153: | Línea 153: | ||
==== [[#Vaciamiento|Hustea]] ==== | ==== [[#Vaciamiento|Hustea]] ==== | ||
− | ==== [[ | + | ==== [[#Enfriamiento_y_reposo|Hoztea eta uztea]] ==== |
==== [[#Pesada_y_despiece|Pisatzea eta zatikatzea]] ==== | ==== [[#Pesada_y_despiece|Pisatzea eta zatikatzea]] ==== | ||
− | ==== [[ | + | ==== [[#Los_embutidos|Hestebeteak]] ==== |
**Odolkiak: egiteko modua eta motak | **Odolkiak: egiteko modua eta motak | ||
Línea 163: | Línea 163: | ||
**Beste hestebete batzuk: saltxitxak, saltxitxoia, butifarra, basurde-burua, buru-gasna | **Beste hestebete batzuk: saltxitxak, saltxitxoia, butifarra, basurde-burua, buru-gasna | ||
− | ==== [[ | + | ==== [[#Conservacion_de_otras_partes_del_cerdo|Txerriaren beste atal batzuen kontserbazioa]] ==== |
**Urdaiazpikoak | **Urdaiazpikoak | ||
Línea 171: | Línea 171: | ||
==== [[#Obsequios_con_ocasion_de_la_matanza|Hiltzearen ondorengo opariak]] ==== | ==== [[#Obsequios_con_ocasion_de_la_matanza|Hiltzearen ondorengo opariak]] ==== | ||
− | ==== [[ | + | ==== [[#Transformaciones_en_la_matanza_domestica_del_cerdo|Etxeko txerria hiltzean izandako aldaketak]] ==== |
=== [[#Ovejas_y_corderos_Ardikia|Ardiak eta arkumeak. Ardikia]] === | === [[#Ovejas_y_corderos_Ardikia|Ardiak eta arkumeak. Ardikia]] === | ||
Línea 177: | Línea 177: | ||
==== [[#Sacrificio|Sakrifizioa]] ==== | ==== [[#Sacrificio|Sakrifizioa]] ==== | ||
− | ==== [[ | + | ==== [[#Embutidos|Hestebeteak]] ==== |
− | === [[ | + | === [[#Cabras_y_cabritos|Ahuntzak eta antxumeak]] === |
=== [[#Ganado_mayor|Azienda larria]] === | === [[#Ganado_mayor|Azienda larria]] === | ||
Línea 185: | Línea 185: | ||
==== [[#Ganado_vacuno_La_cecina_Arakia|Ganado vacuno. Behi-azienda. Zezina]] ==== | ==== [[#Ganado_vacuno_La_cecina_Arakia|Ganado vacuno. Behi-azienda. Zezina]] ==== | ||
− | ==== [[ | + | ==== [[#Caballos|Zaldiak]] ==== |
=== [[#Conejos|Untxiak]] === | === [[#Conejos|Untxiak]] === | ||
Línea 197: | Línea 197: | ||
==== [[#Palomas_y_pichones|Usoak eta usakumeak]] ==== | ==== [[#Palomas_y_pichones|Usoak eta usakumeak]] ==== | ||
− | ==== [[ | + | ==== [[#Patos_y_ocas|Ahateak eta okak]] ==== |
=== [[#Carnes_de_caza|Ehizako okelak]] === | === [[#Carnes_de_caza|Ehizako okelak]] === | ||
− | & | + |   |
== V. [[LA_LECHE_Y_SUS_DERIVADOS/eu|ESNEA ETA ESNEKIAK]] == | == V. [[LA_LECHE_Y_SUS_DERIVADOS/eu|ESNEA ETA ESNEKIAK]] == | ||
− | === [[ | + | === [[#La_leche|Esnea]] === |
− | ==== [[ | + | ==== [[#Tipos_consumo_y_comercializacion|Motak, kontsumoa eta komertzializazioa]] ==== |
**Ardi-esnea | **Ardi-esnea | ||
Línea 217: | Línea 217: | ||
==== [[#Piedras_rusientes_Esne_arriak|Esne-harriak]] ==== | ==== [[#Piedras_rusientes_Esne_arriak|Esne-harriak]] ==== | ||
− | ==== [[ | + | ==== [[#La_nata|Esne-gaina]] ==== |
==== [[#El_calostro_Esne_barria|Esne berria]] ==== | ==== [[#El_calostro_Esne_barria|Esne berria]] ==== | ||
Línea 223: | Línea 223: | ||
=== [[#El_queso|Gazta]] === | === [[#El_queso|Gazta]] === | ||
− | ==== [[ | + | ==== [[#Los_quesos_en_funcion_del_tipo_de leche|Gaztak, esne motaren arabera]] ==== |
==== [[#Elaboracion_tradicional_del_queso_de_oveja|Ardi-esnea egiteko modu tradizionala]] ==== | ==== [[#Elaboracion_tradicional_del_queso_de_oveja|Ardi-esnea egiteko modu tradizionala]] ==== | ||
Línea 237: | Línea 237: | ||
==== [[#El_suero_Gazura|Gazura]] ==== | ==== [[#El_suero_Gazura|Gazura]] ==== | ||
− | ==== [[ | + | ==== [[#Maduracion_y_conservacion_de_los_quesos|Gaztak heltzea eta kontserbatzea]] ==== |
==== [[#Formas_y_tipos_de_queso|Gazta formak eta motak]] ==== | ==== [[#Formas_y_tipos_de_queso|Gazta formak eta motak]] ==== | ||
Línea 254: | Línea 254: | ||
==== [[#Yogur|Jogurta]] ==== | ==== [[#Yogur|Jogurta]] ==== | ||
− | & | + |   |
== VI. [[CONSUMO_Y_CONSERVACION_DE_PRODUCTOS_VEGETALES/eu|PRODUKTU BEGETALEN KONTSUMOA ETA KONTSERBAZIOA]] == | == VI. [[CONSUMO_Y_CONSERVACION_DE_PRODUCTOS_VEGETALES/eu|PRODUKTU BEGETALEN KONTSUMOA ETA KONTSERBAZIOA]] == | ||
− | === [[ | + | === [[#Consumo_de_productos_horticolas|Baratzeko produktuen kontsumoa]] === |
==== [[#Legumbres|Lekaleak]] ==== | ==== [[#Legumbres|Lekaleak]] ==== | ||
Línea 268: | Línea 268: | ||
==== [[#Desecacion|Lehortzea]] ==== | ==== [[#Desecacion|Lehortzea]] ==== | ||
− | ==== [[ | + | ==== [[#Conservacion_con_azucar|Azukrearekin kontserbatzea]] ==== |
==== [[#Conservacion_en_vinagre|Ozpinetan kontserbatzea]] ==== | ==== [[#Conservacion_en_vinagre|Ozpinetan kontserbatzea]] ==== | ||
Línea 284: | Línea 284: | ||
==== [[#Legumbres_Conservacion|Lekaleak]] ==== | ==== [[#Legumbres_Conservacion|Lekaleak]] ==== | ||
− | ==== [[ | + | ==== [[#Hortalizas|Barazkiak]] ==== |
− | === [[ | + | === [[#La_congelacion|Izoztea]] === |
− | ==== [[ | + | ==== [[#Legumbres_Congelacion|Lekaleak]] ==== |
==== [[#Verduras|Barazkiak]] ==== | ==== [[#Verduras|Barazkiak]] ==== | ||
Línea 301: | Línea 301: | ||
==== [[#Alimentos_congelados|Izoztutako elikagaiak]] ==== | ==== [[#Alimentos_congelados|Izoztutako elikagaiak]] ==== | ||
− | & | + |   |
− | == VII. [[PREPARACION_Y_CONSERVACION_DE_HUEVOS/eu|ARRAUTZEN KONTSERBAZIOA | + | == VII. [[PREPARACION_Y_CONSERVACION_DE_HUEVOS/eu|ARRAUTZEN PRESTAKETA ETA KONTSERBAZIOA]] == |
=== [[#Preparacion_de_huevos|Arrautzen prestaketa]] === | === [[#Preparacion_de_huevos|Arrautzen prestaketa]] === | ||
Línea 313: | Línea 313: | ||
==== [[#Cocinados_en_aceite|Oliotan prestatuak]] ==== | ==== [[#Cocinados_en_aceite|Oliotan prestatuak]] ==== | ||
− | ==== [[ | + | ==== [[#Acompañando_a_otros_ingredientes|Beste osagai batzuen lagungarri]] ==== |
==== [[#Otras_aplicaciones|Beste aplikazio batzuk]] ==== | ==== [[#Otras_aplicaciones|Beste aplikazio batzuk]] ==== | ||
Línea 324: | Línea 324: | ||
==== [[#Otros_procedimientos_de_conservacion|Beste kontserbazio-prozedura batzuk]] ==== | ==== [[#Otros_procedimientos_de_conservacion|Beste kontserbazio-prozedura batzuk]] ==== | ||
− | & | + |   |
== VIII. [[CONSUMO_DE_ANIMALES_ACUATICOS/eu|URETAKO ANIMALIEN KONTSUMOA]] == | == VIII. [[CONSUMO_DE_ANIMALES_ACUATICOS/eu|URETAKO ANIMALIEN KONTSUMOA]] == | ||
Línea 349: | Línea 349: | ||
==== [[#Las_ranas|Igelak]] ==== | ==== [[#Las_ranas|Igelak]] ==== | ||
− | & | + |   |
== IX. [[CONSUMO_DE_SETAS_Y_CARACOLES/eu|PERRETXIKOEN ETA BARRASKILOEN KONTSUMOA]] == | == IX. [[CONSUMO_DE_SETAS_Y_CARACOLES/eu|PERRETXIKOEN ETA BARRASKILOEN KONTSUMOA]] == | ||
Línea 390: | Línea 390: | ||
==== [[#Elaboracion_de_caldo_con_el_agua_de_coccion|Egosketako urarekin salda prestatzea]] ==== | ==== [[#Elaboracion_de_caldo_con_el_agua_de_coccion|Egosketako urarekin salda prestatzea]] ==== | ||
− | & | + |   |
== X. [[PREPARACION_DE_LAS_COMIDAS_DOMESTICAS/eu|ETXEKO JANARIEN PRESTAKETA]] == | == X. [[PREPARACION_DE_LAS_COMIDAS_DOMESTICAS/eu|ETXEKO JANARIEN PRESTAKETA]] == | ||
Línea 410: | Línea 410: | ||
=== [[#Ensaladas|Entsaladak]] === | === [[#Ensaladas|Entsaladak]] === | ||
− | === [[ | + | === [[#Arroz|Arroza]] === |
=== [[#Pastas|Pastak]] === | === [[#Pastas|Pastak]] === | ||
Línea 424: | Línea 424: | ||
=== [[#Aves_Egaztiak|Hegaztiak]] === | === [[#Aves_Egaztiak|Hegaztiak]] === | ||
− | === [[ | + | === [[#Platos_de_caza|Ehizakiak]] === |
− | === [[ | + | === [[#Fritos|Frijituak]] === |
=== [[#Pescados1|Arrainak]] === | === [[#Pescados1|Arrainak]] === | ||
Línea 432: | Línea 432: | ||
=== [[#Postres|Postreak]] === | === [[#Postres|Postreak]] === | ||
− | === [[ | + | === [[#Condimentos|Gozagarriak]] === |
==== [[#Condimentos_vegetales|Gozagarri begetalak]] ==== | ==== [[#Condimentos_vegetales|Gozagarri begetalak]] ==== | ||
− | ==== [[ | + | ==== [[#Aceites|Olioak]] ==== |
− | ==== [[ | + | ==== [[#Condimentos_de_origen_animal|Animaliengandik eratorritako gozagarriak]] ==== |
− | ==== [[ | + | ==== [[#Otros_condimentos|Beste gozagarri batzuk]] ==== |
− | & | + |   |
== XI. [[BEBIDAS/eu|EDARIAK]] == | == XI. [[BEBIDAS/eu|EDARIAK]] == | ||
Línea 475: | Línea 475: | ||
==== [[#Elaboracion_de_la_sidra|Sagardoa egitea]] ==== | ==== [[#Elaboracion_de_la_sidra|Sagardoa egitea]] ==== | ||
− | ==== [[ | + | ==== [[#Consumo_y_embotellado|Kontsumoa eta botilaratzea]] ==== |
==== [[#Pitarra|Pitarra]] ==== | ==== [[#Pitarra|Pitarra]] ==== | ||
Línea 483: | Línea 483: | ||
=== [[#Licores_Aguardiente_pacharan_y_otros|Likoreak: aguardienta, patxarana eta beste batzuk]] === | === [[#Licores_Aguardiente_pacharan_y_otros|Likoreak: aguardienta, patxarana eta beste batzuk]] === | ||
− | === [[ | + | === [[#Otras_bebidas1|Beste edari batzuk]] === |
=== [[#El_cafe|Kafea]] === | === [[#El_cafe|Kafea]] === | ||
=== [[#Las_infusiones|Infusioak]] === | === [[#Las_infusiones|Infusioak]] === | ||
− | & | + |   |
== XII. [[TABACO/eu|TABAKOA]] == | == XII. [[TABACO/eu|TABAKOA]] == | ||
Línea 494: | Línea 494: | ||
=== [[#Iniciacion_en_el_habito_de_fumar|Erretzeko ohitura hartzea]] === | === [[#Iniciacion_en_el_habito_de_fumar|Erretzeko ohitura hartzea]] === | ||
− | === [[ | + | === [[#Sucedaneos_del_tabaco|Tabakoaren suzedaneoak]] === |
=== [[#Cultivo_y_elaboracion_domesticos_del_tabaco|Tabakoa etxean landatzea eta egitea]] === | === [[#Cultivo_y_elaboracion_domesticos_del_tabaco|Tabakoa etxean landatzea eta egitea]] === | ||
Línea 506: | Línea 506: | ||
=== [[#Petacas_y_pitilleras|Tabako-ontziak eta zigarro-kaxak]] === | === [[#Petacas_y_pitilleras|Tabako-ontziak eta zigarro-kaxak]] === | ||
− | === [[ | + | === [[#Encendedores|Pizkailuak]] === |
− | & | + |   |
− | == XIII. [[ALIMENTOS_Y_COMIDAS_RITUALES/eu|ELIKAGAIAK ETA | + | == XIII. [[ALIMENTOS_Y_COMIDAS_RITUALES/eu|ELIKAGAIAK ETA JATORDU ERRITUALAK]] == |
=== [[#Comidas_ligadas_a_festividades_y_tiempos_del_calendario|Jaiei eta egutegiko aroei lotutako otorduak]] === | === [[#Comidas_ligadas_a_festividades_y_tiempos_del_calendario|Jaiei eta egutegiko aroei lotutako otorduak]] === | ||
− | ==== [[ | + | ==== [[#El_ciclo_de_la_Navidad|Gabonetako zikloa]] ==== |
**Elikagaiak oparitzea: kolazioak eta gabonsariak | **Elikagaiak oparitzea: kolazioak eta gabonsariak | ||
Línea 526: | Línea 526: | ||
==== [[#Postres_navideños_lntxaursaltza_compota_sopa_cana_turrones_y_mazapanes_almendras_garrapiñadas|Gabonetako postreak: intxaur-saltsa, konpota, kapoi-salda, turroiak eta mazapanak, almendra almibarreztatuak]] ==== | ==== [[#Postres_navideños_lntxaursaltza_compota_sopa_cana_turrones_y_mazapanes_almendras_garrapiñadas|Gabonetako postreak: intxaur-saltsa, konpota, kapoi-salda, turroiak eta mazapanak, almendra almibarreztatuak]] ==== | ||
− | ==== [[ | + | ==== [[#Natividad_Eguberri_Nochevieja_Gabonzar_Año_Nuevo_Urteberri_Dia_de_Reyes_Erregena|Natividad/Eguberri, Nochevieja/Gabonzahar, Año Nuevo/Urteberri, Día de Reyes/Errege Eguna]] ==== |
=== [[#Comidas_del_tiempo_de_Carnaval|Aratusteei lotutako otorduak]] === | === [[#Comidas_del_tiempo_de_Carnaval|Aratusteei lotutako otorduak]] === | ||
Línea 532: | Línea 532: | ||
==== [[#Candelaria_Tostadas|Kandelario. Ogi txigortuak]] ==== | ==== [[#Candelaria_Tostadas|Kandelario. Ogi txigortuak]] ==== | ||
− | ==== [[ | + | ==== [[#San_Blas_Bendicion_de_alimentos|San Blas. Jakien bedeinkapena]] ==== |
==== [[#Postulaciones_y_comidas_colectivas|Postulazioak eta otordu kolektiboak]] ==== | ==== [[#Postulaciones_y_comidas_colectivas|Postulazioak eta otordu kolektiboak]] ==== | ||
Línea 544: | Línea 544: | ||
==== [[#Carnavales_Ihauteriak|Inauteriak]] ==== | ==== [[#Carnavales_Ihauteriak|Inauteriak]] ==== | ||
− | ==== [[ | + | ==== [[#Platos_tradicionales_de_Carnaval|Inauterietako plater tradizionalak]] ==== |
=== [[#Ayunos_y_abstinencias|Barauak eta abstinentziak]] === | === [[#Ayunos_y_abstinencias|Barauak eta abstinentziak]] === | ||
Línea 552: | Línea 552: | ||
==== [[#La_alimentacion_en_los_dias_de_ayuno_y_abstinencia|Elikadura, barau eta abstinentzia egunetan]] ==== | ==== [[#La_alimentacion_en_los_dias_de_ayuno_y_abstinencia|Elikadura, barau eta abstinentzia egunetan]] ==== | ||
− | === [[ | + | === [[#Pascua_de_Resurreccion_Pazko_Eguna|Pazko Garizumakoa]] === |
==== [[#Ritos_con_el_pan_y_el_agua|Ogiarekin eta urarekin egindako errituak]] ==== | ==== [[#Ritos_con_el_pan_y_el_agua|Ogiarekin eta urarekin egindako errituak]] ==== | ||
− | ==== [[ | + | ==== [[#La_torta_pascual_Paskopilla_morrokoa_ranzopil|Pazko-opila. Paskopilla, morrokoa, ranzopila]] ==== |
− | === [[ | + | === [[#Banquetes_domesticos_y_comidas_colectivas_en_las_fiestas_patronales|Etxeko banketeak eta otordu kolektiboak, herriko jaietan]] === |
=== [[#Agapes_en_ermitas_y_santuarios|Oturuntzak ermita eta santutegietan]] === | === [[#Agapes_en_ermitas_y_santuarios|Oturuntzak ermita eta santutegietan]] === | ||
Línea 564: | Línea 564: | ||
==== [[#Refaccion_a_la_conclusion_de_la_misa|Mokadua meza-irteeran]] ==== | ==== [[#Refaccion_a_la_conclusion_de_la_misa|Mokadua meza-irteeran]] ==== | ||
− | ==== [[ | + | ==== [[#Comidas_de_romeria|Erromerietako jatorduak]] ==== |
==== [[#Bendicion_de_alimentos_en_ermitas|Jakien bedeinkapena ermitetan]] ==== | ==== [[#Bendicion_de_alimentos_en_ermitas|Jakien bedeinkapena ermitetan]] ==== | ||
− | ==== [[ | + | ==== [[#Banquetes_de_Cofradias_y_Hermandades|Kofradia eta Ermandadeen banketeak]] ==== |
=== [[#Comidas_al_finalizar_trabajos_colectivos|Jatorduak, lan kolektiboak amaitzean]] === | === [[#Comidas_al_finalizar_trabajos_colectivos|Jatorduak, lan kolektiboak amaitzean]] === | ||
− | ==== [[ | + | ==== [[#Txarriboda_Matanza_del_cerdo|Txarriboda]] ==== |
− | ==== [[ | + | ==== [[#Bizkar_festa_Remate_del_tejado_de_una_casa|Bizkar-festa. Etxe baten teilatuaren errematea]] ==== |
==== [[#Comidas_de_auzolan_Trabajos_comunitarios|Auzolaneko otorduak. Auzolanak]] ==== | ==== [[#Comidas_de_auzolan_Trabajos_comunitarios|Auzolaneko otorduak. Auzolanak]] ==== | ||
Línea 580: | Línea 580: | ||
==== [[#Comidas_a_la_conclusion_de_trabajos_de_colaboracion|Auzolanen amaierako otorduak]] ==== | ==== [[#Comidas_a_la_conclusion_de_trabajos_de_colaboracion|Auzolanen amaierako otorduak]] ==== | ||
− | === [[ | + | === [[#Banquetes_en_los_ritos_de_pasaje|Banketeak igarotze-errituetan]] === |
==== [[#Parto_y_nacimiento|Erditzea eta jaiotza]] ==== | ==== [[#Parto_y_nacimiento|Erditzea eta jaiotza]] ==== | ||
− | ==== [[ | + | ==== [[#Bautizo|Bataioa]] ==== |
− | ==== [[ | + | ==== [[#Fiestas_de_cumpleaños_Urtebetetzeak|Urtebetetzeak]] ==== |
==== [[#Primeras_comuniones|Jaunartzeak]] ==== | ==== [[#Primeras_comuniones|Jaunartzeak]] ==== | ||
− | ==== [[ | + | ==== [[#Bodas_Ezteguak|Ezteiak. Ezteguak]] ==== |
==== [[#Agapes_funerarios|Hiletako oturuntzak]] ==== | ==== [[#Agapes_funerarios|Hiletako oturuntzak]] ==== | ||
− | & | + |   |
+ | |||
+ | <div style="margin-left:0cm;"></div> | ||
== XIV. [[TRANSFORMACIONES_OPERADAS_DURANTE_EL_PRESENTE_SIGLO_EN_EL_REGIMEN_ALIMENTARIO_DOMESTICO/eu|ETXEKO ELIKADURA ERREGIMENEAN MENDE HONETAN IZANDAKO ALDAKETAK]] == | == XIV. [[TRANSFORMACIONES_OPERADAS_DURANTE_EL_PRESENTE_SIGLO_EN_EL_REGIMEN_ALIMENTARIO_DOMESTICO/eu|ETXEKO ELIKADURA ERREGIMENEAN MENDE HONETAN IZANDAKO ALDAKETAK]] == | ||
− | === [[ | + | === [[#De_la_monotonia_a_la_diversidad|Monotoniatik aniztasunera]] === |
==== [[#Perdida_de_la_autarquia|Autarkia galtzea]] ==== | ==== [[#Perdida_de_la_autarquia|Autarkia galtzea]] ==== | ||
Línea 607: | Línea 609: | ||
==== [[#Actitudes_ante_a_la_alimentacion|Elikaduraren gaineko jarrera]] ==== | ==== [[#Actitudes_ante_a_la_alimentacion|Elikaduraren gaineko jarrera]] ==== | ||
− | ==== [[ | + | ==== [[#Transformaciones_del_contexto_social|Testuinguru sozialean aldaketak]] ==== |
− | ==== [[ | + | ==== [[#Nuevos_equipamientos|Ekipamendu berriak]] ==== |
− | ==== [[ | + | ==== [[#Transiciones_mas_recientes|Oraintsuagoko trantsizioak]] ==== |
− | & | + |   |
− | == XV. [[ | + | == XV. [[LA_ALIMENTACION_EN_IPARRALDE/eu|ELIKADURA IPARRALDEN]] == |
{{#bookTitle:Etxeko Elikadura Euskal Herrian | Alimentacion_domestica_en_vasconia/eu}} {{DISPLAYTITLE: Eduki-taula}} | {{#bookTitle:Etxeko Elikadura Euskal Herrian | Alimentacion_domestica_en_vasconia/eu}} {{DISPLAYTITLE: Eduki-taula}} |
Revisión actual del 11:31 6 feb 2020
Contenido de esta página
- 1 I. JANARIAREN ANTOLAKETA. OTORDUAK
- 2 II. FAMILIAREN MAHAIKO OTOITZAK
- 3 III. OGIA EGITEKO MODU TRADIZIONALA
- 4 IV. ETXEKO ABEREEN HILTZEA
- 4.1 Txerri-hiltzea
- 4.1.1 Gizentzea
- 4.1.2 Hilketen garaia eta sinesmenak. Azeguna
- 4.1.3 Sakrifizioa. Txerri-hiltzea
- 4.1.4 Erreskaldatzea
- 4.1.5 Hustea
- 4.1.6 Hoztea eta uztea
- 4.1.7 Pisatzea eta zatikatzea
- 4.1.8 Hestebeteak
- 4.1.9 Txerriaren beste atal batzuen kontserbazioa
- 4.1.10 Hiltzearen ondorengo opariak
- 4.1.11 Etxeko txerria hiltzean izandako aldaketak
- 4.2 Ardiak eta arkumeak. Ardikia
- 4.3 Ahuntzak eta antxumeak
- 4.4 Azienda larria
- 4.5 Untxiak
- 4.6 Etxeko hegaztiak
- 4.7 Ehizako okelak
- 4.1 Txerri-hiltzea
- 5 V. ESNEA ETA ESNEKIAK
- 6 VI. PRODUKTU BEGETALEN KONTSUMOA ETA KONTSERBAZIOA
- 7 VII. ARRAUTZEN PRESTAKETA ETA KONTSERBAZIOA
- 8 VIII. URETAKO ANIMALIEN KONTSUMOA
- 9 IX. PERRETXIKOEN ETA BARRASKILOEN KONTSUMOA
- 10 X. ETXEKO JANARIEN PRESTAKETA
- 10.1 Sua
- 10.2 Tresnak
- 10.3 Sukaldaritzaren kultura
- 10.4 Saldak eta zopak
- 10.5 Lekaleen egoskariak. Lapikokoak. Eltzekoak
- 10.6 Berdura eta barazkien egoskariak
- 10.7 Patata-egoskariak
- 10.8 Entsaladak
- 10.9 Arroza
- 10.10 Pastak
- 10.11 Okelak
- 10.12 Hegaztiak
- 10.13 Ehizakiak
- 10.14 Frijituak
- 10.15 Arrainak
- 10.16 Postreak
- 10.17 Gozagarriak
- 11 XI. EDARIAK
- 12 XII. TABAKOA
- 13 XIII. ELIKAGAIAK ETA JATORDU ERRITUALAK
- 13.1 Jaiei eta egutegiko aroei lotutako otorduak
- 13.2 Aratusteei lotutako otorduak
- 13.3 Barauak eta abstinentziak
- 13.4 Pazko Garizumakoa
- 13.5 Etxeko banketeak eta otordu kolektiboak, herriko jaietan
- 13.6 Oturuntzak ermita eta santutegietan
- 13.7 Jatorduak, lan kolektiboak amaitzean
- 13.8 Banketeak igarotze-errituetan
- 14 XIV. ETXEKO ELIKADURA ERREGIMENEAN MENDE HONETAN IZANDAKO ALDAKETAK
- 15 XV. ELIKADURA IPARRALDEN
I. JANARIAREN ANTOLAKETA. OTORDUAK
Etxeko janariak lanegunetan
Janarien banaketa
Ordutegiak
Jatordu bakoitzaren osaketa
Goizeko mokaduak: Barausia. Gosaria. Hamaiketakoa
Bazkaria
Askaria
Afaria
Etxetik kanpoko jatorduak: artzainak, arrantzaleak eta beste
Igandeetako otorduak
Plateren sekuentzia
Jankideen kokapena
Mahaia
Plater komunetik banakakora
Mahai-tresnak
II. FAMILIAREN MAHAIKO OTOITZAK
Bedeinkapenaren iraupena
Familia-otoitzak
Mahaia bedeinkatzearen erritua
Bedeinkapen-otoitzak
Bedeinkapen-formulak euskaraz
Bedeinkapen-formulak gaztelaniaz
Hildako ahaideen oroitzapena
Jatorduen ondorengo otoitzak
Kortesia-formulak
Bedeinkapen barregarriak
III. OGIA EGITEKO MODU TRADIZIONALA
Oinarrizko jakingarriak
Labealdien maiztasuna
Irinak
Labearen prestakuntza. Labesua
Labean erabiltzen diren tresnak eta operazioak: kargatzea, piztea eta garbitzea, txingarren sakabanaketa eta metaketa, azpiharria erraztatzea, ogiak sartzea eta ateratzea
Errekina
Labearen beste erabilera batzuk
Gari-ogia. Ogia
Legamia. Hazkarria: Jatorria, kontserbazioa eta prestaketa
Orea egitea eta ogi-piezak egitea. Ogia ezarri
- Oramahaia
- Oramahaia garbitzea
- Irina eralkitzea. Irina eralki
- Orea egitea
- Legamiatzea. Ogia jagi
- Orea bigarrengoz egitea
- Masa zatitzea eta piezak moldeatzea
- Egostea. Ogia erre
- Ogiaren kontserbazioa
Gari-irinari egindako gehikuntzak
- Masaren ohiko osagaiak
- Patata egosia gehitzea
- Ogi gozoa egiteko produktuak
- Beste irin batzuk: garagarra eta zikiroa
- Zikiro-ogia. Zikiro ogia
Ogiaren forma eta pisua. Ogi motak
- Ogia
- Opila. Pamitxa
- Ogi integrala. Tremesa
- Ogi gozoak
- Umeentzako ogiak
- Ogia arrautzarekin edo lukainkarekin. Arrautzopila
Ogia, gaur egun
Artirina
Artoa
- Kontsumo-arloa
- Artoaren izenak eta formak
- Legamia
- Artoa egitea
- Artoa egostea
- Artoaren kontsumoa
Taloa
- Taloaren kontsumoa
- Taloa egitea
- Taloa egosteko eta txigortzeko tresnak
- Taloarekin kontsumitzen ziren jakiak
Morokila eta antzeko beste ahi batzuk
Ogiari lotutako errituak eta sinesmenak
Etxeko ogiaren tratamendu errituala
Eskaleei emandako ogia
Ogiaren banaketa elizan
Ofrendetako ogia. Olata: hiletan, familiaren hilobian, Domu Santu egunean eta Hildakoen egunean
IV. ETXEKO ABEREEN HILTZEA
Txerri-hiltzea
Gizentzea
Hilketen garaia eta sinesmenak. Azeguna
Sakrifizioa. Txerri-hiltzea
Erreskaldatzea
Hustea
Hoztea eta uztea
Pisatzea eta zatikatzea
Hestebeteak
- Odolkiak: egiteko modua eta motak
- Lukainkak: egiteko modua, motak eta lehortzea
- Beste hestebete batzuk: saltxitxak, saltxitxoia, butifarra, basurde-burua, buru-gasna
Txerriaren beste atal batzuen kontserbazioa
- Urdaiazpikoak
- Urdaia
- Solomoak, saiheskiak, belarriak, hankak eta muturrak
Hiltzearen ondorengo opariak
Etxeko txerria hiltzean izandako aldaketak
Ardiak eta arkumeak. Ardikia
Sakrifizioa
Hestebeteak
Ahuntzak eta antxumeak
Azienda larria
Ganado vacuno. Behi-azienda. Zezina
Zaldiak
Untxiak
Etxeko hegaztiak
Oiloak, oilaskoak, kapoiak eta oilarrak
Indioilarrak
Usoak eta usakumeak
Ahateak eta okak
Ehizako okelak
V. ESNEA ETA ESNEKIAK
Esnea
Motak, kontsumoa eta komertzializazioa
- Ardi-esnea
- Behi-esnea
- Ahuntz-esnea
- Asteme-esnea
Galdutako esnea
Esne-harriak
Esne-gaina
Esne berria
Gazta
Gaztak, esne motaren arabera
Ardi-esnea egiteko modu tradizionala
- Jeztea
- Esnea iragaztea
- Esnea gatzatzea
- Gatzatua irabiatzea
- Gatzatua modelatzea
- Prentsatzea
- Gatza gehitzea
Gazura
Gaztak heltzea eta kontserbatzea
Gazta formak eta motak
Gaztaren komertzializazioa
Gazta egiteko erabiltzen diren tresnak
Beste esneki batzuk
Zenbera
Mamia. Gatzatua
Gurina
Jogurta
VI. PRODUKTU BEGETALEN KONTSUMOA ETA KONTSERBAZIOA
Baratzeko produktuen kontsumoa
Lekaleak
Berdurak eta beste produktu begetal batzuk
Etxeko kontserbazio-metodoak
Lehortzea
Azukrearekin kontserbatzea
Ozpinetan kontserbatzea
Poteratzea
Hotzean kontserbatzea
Kontserbatutako produktuak
Frutak
Fruitu lehorrak
Lekaleak
Barazkiak
Izoztea
Lekaleak
Barazkiak
Frutak
Perretxikoak
Begetalak ez diren beste produktu batzuk
Prestatutako elikagaiak
Izoztutako elikagaiak
VII. ARRAUTZEN PRESTAKETA ETA KONTSERBAZIOA
Arrautzen prestaketa
Egosiak
Uretan prestatuak
Oliotan prestatuak
Beste osagai batzuen lagungarri
Beste aplikazio batzuk
Arrautzen kontserbazioa
Karetan kontserbatzea
Gatzetan kontserbatzea
Beste kontserbazio-prozedura batzuk
VIII. URETAKO ANIMALIEN KONTSUMOA
Itsasoko animaliak
Itsaskiak
- Moluskuak
- Krustazeoak
Arrainak
- Maiz kontsumitutako espezieak
- Gutxitan kontsumitutako espezieak
Angulak: arrantza eta prestaketa
Ur gezako animaliak
Ibaiko arrainak
Krustazeoak
Igelak
IX. PERRETXIKOEN ETA BARRASKILOEN KONTSUMOA
Perretxikoak
Toxikotasuna
Kontserbazioa
Txanpiñoiak landatzea
Perretxikoak prestatzea
Espezie berriak jasotzea
Bilketa
Espezieen deskribapena
- Kontsumo handieneko perretxikoak
- Kontsumo murritzeko perretxikoak
- Zehaztu gabeko perretxikoak
Barraskiloak
Jasotako motak
Biltzeko garaiak
Jokabideak barraskiloen kontsumoan
Bildutako barraskiloak kontserbatzea
Barraskiloak garbitzea
Barraskiloak egostea
Barraskiloak prestatzea
Egosketako urarekin salda prestatzea
X. ETXEKO JANARIEN PRESTAKETA
Sua
Tresnak
Sukaldaritzaren kultura
Saldak eta zopak
Lekaleen egoskariak. Lapikokoak. Eltzekoak
Berdura eta barazkien egoskariak
Patata-egoskariak
Entsaladak
Arroza
Pastak
Okelak
Txerri-aziendaren okelak. Txerrikia
Ardi-aziendaren okelak. Ardikia
Behi-aziendaren okelak. Zezina
Hegaztiak
Ehizakiak
Frijituak
Arrainak
Postreak
Gozagarriak
Gozagarri begetalak
Olioak
Animaliengandik eratorritako gozagarriak
Beste gozagarri batzuk
XI. EDARIAK
Ura
Limonada
Ardoa
Kontsumoa
Produkzio-arloa eta mahats motak
Ardoa egitea
- Bodega. Mahatsa zapaltzea dolarean
- Ardoa prentsatik ateratzea
- Ardoaren ontzi-aldatzea
Ardo motak
Txakolina
Txakolina egitea
Sagardoa
Sagar-biltzea
Dolarea
Sagardoa egitea
Kontsumoa eta botilaratzea
Pitarra
Garagardoa
Likoreak: aguardienta, patxarana eta beste batzuk
Beste edari batzuk
Kafea
Infusioak
XII. TABAKOA
Erretzeko ohitura hartzea
Tabakoaren suzedaneoak
Tabakoa etxean landatzea eta egitea
Tabakoa aurkezteko moduak
Tabakoari egotzitako abantailak
Pipak eta ahokoak
Tabako-ontziak eta zigarro-kaxak
Pizkailuak
XIII. ELIKAGAIAK ETA JATORDU ERRITUALAK
Jaiei eta egutegiko aroei lotutako otorduak
Gabonetako zikloa
- Elikagaiak oparitzea: kolazioak eta gabonsariak
- Gabonsarirako diru-bilketa
- Gabon afaria. Gabon gaua. Olentzero gaua
- Ogi salutadorea
- Gabon afaria
- Gabon afaria mendearen hasieran
- Gabon afaria gaur egungo inkesten arabera
Gabonetako postreak: intxaur-saltsa, konpota, kapoi-salda, turroiak eta mazapanak, almendra almibarreztatuak
Natividad/Eguberri, Nochevieja/Gabonzahar, Año Nuevo/Urteberri, Día de Reyes/Errege Eguna
Aratusteei lotutako otorduak
Kandelario. Ogi txigortuak
San Blas. Jakien bedeinkapena
Postulazioak eta otordu kolektiboak
- Santa Ageda gaua
- Martzak
- Pazkoak
- Basaratostea
- Ostegun larderoa. Ostegun Zuri
Inauteriak
Inauterietako plater tradizionalak
Barauak eta abstinentziak
Legedi kanonikoa
Elikadura, barau eta abstinentzia egunetan
Pazko Garizumakoa
Ogiarekin eta urarekin egindako errituak
Pazko-opila. Paskopilla, morrokoa, ranzopila
Etxeko banketeak eta otordu kolektiboak, herriko jaietan
Oturuntzak ermita eta santutegietan
Mokadua meza-irteeran
Erromerietako jatorduak
Jakien bedeinkapena ermitetan
Kofradia eta Ermandadeen banketeak
Jatorduak, lan kolektiboak amaitzean
Txarriboda
Bizkar-festa. Etxe baten teilatuaren errematea
Auzolaneko otorduak. Auzolanak
Auzolanen amaierako otorduak
Banketeak igarotze-errituetan
Erditzea eta jaiotza
Bataioa
Urtebetetzeak
Jaunartzeak
Ezteiak. Ezteguak
Hiletako oturuntzak
XIV. ETXEKO ELIKADURA ERREGIMENEAN MENDE HONETAN IZANDAKO ALDAKETAK
Monotoniatik aniztasunera
Autarkia galtzea
Etxean egindakoak
Aldaketak jateko ohituretan
Elikaduraren gaineko jarrera
Testuinguru sozialean aldaketak
Ekipamendu berriak
Oraintsuagoko trantsizioak