Diferencia entre revisiones de «Indice Alimentacion domestica en vasconia/eu»

Revisión del 08:32 22 feb 2019

I. JANARIAREN ANTOLAKETA. OTORDUAK

Etxeko janariak lanegunetan

Janarien banaketa

Ordutegiak

Jatordu bakoitzaren osaketa

Goizeko mokaduak: Barausia. Gosaria. Hamaiketakoa

Bazkaria

Askaria

Afaria

Etxetik kanpoko jatorduak: artzainak, arrantzaleak eta beste

Igandeetako otorduak

Plateren sekuentzia

Jankideen kokapena

Mahaia

Plater komunetik banakakora

Mahai-tresnak

II. ETXEKO MAHAIKO OTOITZAK

Bedeinkapenaren iraupena

Familia-otoitzak

Mahaia bedeinkatzearen erritua

Bedeinkapen-otoitzak

Bedeinkapen-formulak euskaraz

Bedeinkapen-formulak gaztelaniaz

Hildako ahaideen oroitzapena

Jatorduen ondorengo otoitzak

Kortesia-formulak

Bedeinkapen barregarriak

III. OGIA EGITEKO MODU TRADIZIONALA

Oinarrizko jakingarriak

Labealdien maiztasuna

Irinak

Labearen prestakuntza. Labesua

Labean erabiltzen diren tresnak eta operazioak: kargatzea, piztea eta garbitzea, txingarren sakabanaketa eta metaketa, azpiharria erraztatzea, ogiak sartzea eta ateratzea

Errekina

Labearen beste erabilera batzuk

Gari-ogia. Ogia

Legamia. Hazkarria: Jatorria, kontserbazioa eta prestaketa

Orea egitea eta ogi-piezak egitea. Ogia ezarri

• • Oramahaia
  • Oramahaia garbitzea
  • Irina eralkitzea. Irina eralki
  • Orea egitea
  • Legamiatzea. Ogia jagi
  • Orea bigarrengoz egitea
  • Masa zatitzea eta piezak moldeatzea
  • Egostea. Ogia erre
  • Ogiaren kontserbazioa

Gari-irinari egindako gehikuntzak

• • Masaren ohiko osagaiak
  • Patata egosia gehitzea
  • Ogi gozoa egiteko produktuak
  • Beste irin batzuk: garagarra eta zikiroa
  • Zikiro-ogia. Zikiro ogia

Ogiaren forma eta pisua. Ogi motak

• • Ogia
  • Opila. Pamitxa
  • Ogi integrala. Tremesa
  • Ogi gozoak
  • Umeentzako ogiak
  • Ogia arrautzarekin edo lukainkarekin. Arrautzopila

Ogia, gaur egun

Artirina

Artoa

• • Kontsumo-arloa
  • Artoaren izenak eta formak
  • Legamia
  • Artoa egitea
  • Artoa egostea
  • Artoaren kontsumoa

Taloa

• • Taloaren kontsumoa
  • Taloa egitea
  • Taloa egosteko eta txigortzeko tresnak
  • Taloarekin kontsumitzen ziren jakiak

Morokila eta antzeko beste ahi batzuk

Ogiari lotutako errituak eta sinesmenak

Etxeko ogiaren tratamendu errituala

Eskaleei emandako ogia

Ogiaren banaketa elizan

Ofrendetako ogia. Olata: hiletan, familiaren hilobian, Domu Santu egunean eta Hildakoen egunean

IV. ETXEKO ABEREEN HILTZEAK

Txerri-hiltzea

Gizentzea

Hilketen garaia eta sinesmenak. Azeguna

Sakrifizioa. Txerri-hiltzea

Erreskaldatzea

Hustea

Hoztea eta uztea

Pisatzea eta zatikatzea

Hestebeteak

• • Odolkiak: egiteko modua eta motak
  • Lukainkak: egiteko modua, motak eta lehortzea
  • Beste hestebete batzuk: saltxitxak, saltxitxoia, butifarra, basurde-burua, buru-gasna

Txerriaren beste atal batzuen kontserbazioa

• • Urdaiazpikoak
  • Urdaia
  • Solomoak, saiheskiak, belarriak, hankak eta muturrak

Hiltzearen ondorengo opariak

Etxeko txerria hiltzean izandako aldaketak

Ardiak eta arkumeak. Ardikia

Sakrifizioa

Hestebeteak

Ahuntzak eta antxumeak

Azienda larria

Ganado vacuno. Behi-azienda. Zezina

Zaldiak

Untxiak

Etxeko hegaztiak

Oiloak, oilaskoak, kapoiak eta oilarrak

Indioilarrak

Usoak eta usakumeak

Ahateak eta okak

Ehizako okelak

V. ESNEA ETA ESNEKIAK

Esnea

Motak, kontsumoa eta komertzializazioa

• • Ardi-esnea
  • Behi-esnea
  • Ahuntz-esnea
  • Asteme-esnea

Galdutako esnea

Esne-harriak

Esne-gaina

Esne berria

Gazta

Gaztak, esne motaren arabera

Ardi-esnea egiteko modu tradizionala

• • Jeztea
  • Esnea iragaztea
  • Esnea gatzatzea
  • Gatzatua irabiatzea
  • Gatzatua modelatzea
  • Prentsatzea
  • Gatza gehitzea

Gazura

Gaztak heltzea eta kontserbatzea

Gazta formak eta motak

Gaztaren komertzializazioa

Gazta egiteko erabiltzen diren tresnak

Beste esneki batzuk

Zenbera

Mamia. Gatzatua

Gurina

Jogurta

VI. PRODUKTU BEGETALEN KONTSUMOA ETA KONTSERBAZIOA

Baratzeko produktuen kontsumoa

Lekaleak

Berdurak eta beste produktu begetal batzuk

Etxeko kontserbazio-metodoak

Lehortzea

Azukrearekin kontserbatzea

Ozpinetan kontserbatzea

Poteratzea

Hotzean kontserbatzea

Kontserbatutako produktuak

Frutak

Fruitu lehorrak

Lekaleak

Barazkiak

Izoztea

Lekaleak

Barazkiak

Frutak

Perretxikoak

Begetalak ez diren beste produktu batzuk

Prestatutako elikagaiak

Izoztutako elikagaiak

VII. ARRAUTZEN KONTSERBAZIOA ETA PRESTAKETA

Arrautzen prestaketa

Egosiak

Uretan prestatuak

Oliotan prestatuak

Beste osagai batzuen lagungarri

Beste aplikazio batzuk

Arrautzen kontserbazioa

Karetan kontserbatzea

Gatzetan kontserbatzea

Beste kontserbazio-prozedura batzuk

VIII. URETAKO ANIMALIEN KONTSUMOA

Itsasoko animaliak

Itsaskiak

• • Moluskuak
  • Krustazeoak

Arrainak

• • Maiz kontsumitutako espezieak
  • Gutxitan kontsumitutako espezieak

Angulak: arrantza eta prestaketa

Ur gezako animaliak

Ibaiko arrainak

Krustazeoak

Igelak

IX. PERRETXIKOEN ETA BARRASKILOEN KONTSUMOA

Perretxikoak

Toxikotasuna

Kontserbazioa

Txanpiñoiak landatzea

Perretxikoak prestatzea

Espezie berriak jasotzea

Bilketa

Espezieen deskribapena

• • Kontsumo handieneko perretxikoak
  • Kontsumo murritzeko perretxikoak
  • Zehaztu gabeko perretxikoak

Barraskiloak

Jasotako motak

Biltzeko garaiak

Jokabideak barraskiloen kontsumoan

Bildutako barraskiloak kontserbatzea

Barraskiloak garbitzea

Barraskiloak egostea

Barraskiloak prestatzea

Egosketako urarekin salda prestatzea

X. ETXEKO JANARIEN PRESTAKETA

Sua

Tresnak

Sukaldaritzaren kultura

Saldak eta zopak

Lekaleen egoskariak. Lapikokoak. Eltzekoak

Berdura eta barazkien egoskariak

Patata-egoskariak

Entsaladak

Arroza

Pastak

Okelak

Txerri-aziendaren okelak. Txerrikia

Ardi-aziendaren okelak. Ardikia

Behi-aziendaren okelak. Zezina

Hegaztiak

Ehizakiak

Frijituak

Arrainak

Postreak

Gozagarriak

Gozagarri begetalak

Olioak

Animaliengandik eratorritako gozagarriak

Beste gozagarri batzuk

XI. EDARIAK

Ura

Limonada

Ardoa

Kontsumoa

Produkzio-arloa eta mahats motak

Ardoa egitea

• • Bodega. Mahatsa zapaltzea dolarean
  • Ardoa prentsatik ateratzea
  • Ardoaren ontzi-aldatzea

Ardo motak

Txakolina

Txakolina egitea

Sagardoa

Sagar-biltzea

Dolarea

Sagardoa egitea

Kontsumoa eta botilaratzea

Pitarra

Garagardoa

Likoreak: aguardienta, patxarana eta beste batzuk

Beste edari batzuk

Kafea

Infusioak

XII. TABAKOA

Erretzeko ohitura hartzea

Tabakoaren suzedaneoak

Tabakoa etxean landatzea eta egitea

Tabakoa aurkezteko moduak

Tabakoari egotzitako abantailak

Pipak eta ahokoak

Tabako-ontziak eta zigarro-kaxak

Pizkailuak

XIII. ELIKAGAIAK ETA OTORDU ERRITUALAK

Jaiei eta egutegiko aroei lotutako otorduak

Gabonetako zikloa

• • Elikagaiak oparitzea: kolazioak eta gabonsariak
  • Gabonsarirako diru-bilketa
  • Gabon afaria. Gabon gaua. Olentzero gaua

• • • Ogi salutadorea
    • Gabon afaria
    • Gabon afaria mendearen hasieran
    • Gabon afaria gaur egungo inkesten arabera

Gabonetako postreak: intxaur-saltsa, konpota, kapoi-salda, turroiak eta mazapanak, almendra almibarreztatuak

Natividad/Eguberri, Nochevieja/Gabonzahar, Año Nuevo/Urteberri, Día de Reyes/Errege Eguna

Aratusteei lotutako otorduak

Kandelario. Ogi txigortuak

San Blas. Jakien bedeinkapena

Postulazioak eta otordu kolektiboak

• • Santa Ageda gaua
  • Martzak
  • Pazkoak
  • Basaratostea
  • Ostegun larderoa. Ostegun Zuri

Inauteriak

Inauterietako plater tradizionalak

Barauak eta abstinentziak

Legedi kanonikoa

Elikadura, barau eta abstinentzia egunetan

Pazko Garizumakoa

Ogiarekin eta urarekin egindako errituak

Pazko-opila. Paskopilla, morrokoa, ranzopila

Etxeko banketeak eta otordu kolektiboak, herriko jaietan

Oturuntzak ermita eta santutegietan

Mokadua meza-irteeran

Erromerietako jatorduak

Jakien bedeinkapena ermitetan

Kofradia eta Ermandadeen banketeak

Jatorduak, lan kolektiboak amaitzean

Txarriboda

Bizkar-festa. Etxe baten teilatuaren errematea

Auzolaneko otorduak. Auzolanak

Auzolanen amaierako otorduak

Banketeak igarotze-errituetan

Erditzea eta jaiotza

Bataioa

Urtebetetzeak

Jaunartzeak

Ezteiak. Ezteguak

Hiletako oturuntzak

XIV. ETXEKO ELIKADURA ERREGIMENEAN MENDE HONETAN IZANDAKO ALDAKETAK

Monotoniatik aniztasunera

Autarkia galtzea

Etxean egindakoak

Aldaketak jateko ohituretan

Elikaduraren gaineko jarrera

Testuinguru sozialean aldaketak

Ekipamendu berriak

Oraintsuagoko trantsizioak

XV. ELIKADURA IPAR EUSKAL HERRIAN EDO IPARRALDEN (SINTESIA)