Revisión del 12:14 22 feb 2019

- Janari-edari onak eta txarrak
- Lehen ontzat jotako janari-edari txarrak
- Gorputza indartzen duten janariak eta edariak
- Janari-edari freskagarriak
- Janari-edariak irenstea
- Uraren ahalmen sendagarriak

Gaixotasunen izenak

Gaixotasun kutsakorrak

Izurriak

Berrogeialdiak eta gaixoen bakartzea

Trantsizio garaikideak

Etxeko sendagai‏en atzerapena

Etxeko higienea eta elikadura-higienea

Gizarte Segurantza

Medikuntza prebentiboa

II. SINTOMAK ETA SENDAGAI OROKORRAK

Sukarra edo kalentura

Izenak

Sukarrarekin zerikusia duten gaixotasunak

- Sukarra umeen gaixotasunetan

Sukar motak

- Sukar ustelak
- Maltako sukarrak

Gripearen sukarren eta sukar arrunten aurkako sendagaiak

- Oihal bustiak jartzea eta bainuak hartzea
- Infusioak eta odol-ateratzeak
- Likidoak eta janariak irenstea
- Beste sendagai batzuk

Maltako sukarren eta sukar ustelen aurkako sendagaiak

Transpirazioa

Transpirazioa aktibatzea eskatzen duten gaixotasunak

Transpirazioa aktibatzeko moduak

- Izerdia botatzea eta ohean egotea
- Esne beroa eztiarekin
- Ardoarekin egindako edabeak

Igurzketak

Igurzketak egiteko erabiltzen diren prozedurak eta objektuak

Igurzketetan erabilitako likidoak eta bestelako elementuak

- Igurzketak alkoholarekin
- Igurzketak iodoarekin
- Igurzketak ozpinarekin
- Igurzketak gantzekin
- Igurzketak asunekin
- Igurzketak enplastuekin
- Igurzketak produktu farmazeutikoekin

Igurzketen bidez sendatzen ahalegintzen diren gaixotasunak

III. SASIMEDIKUNTZA

Sasimedikuntza

Sasimedikuak

- Sasimediku lokalak
- Hezur-konpontzaileak
- Askotariko gaixotasunen sasimedikuak

Sendatze-praktikak egiten dituzten pertsonak

- Laguntzaile-figurak

Etxean gordetzen diren botikak

Sendabelar landatuak

Landan edo mendian jasotako sendabelarrak

BURUA

IV. BURUKO GAIXOTASUNAK

Buruko minak

Izenak eta motak

Buruko minen kausak

Buruko minen aurkako sendagaiak

- Atsedena ohean
- Enplastuen aplikazioa
- Infusioak
- Lurrunak
- Buruko kongestioa kentzea
- Zenbait sendagai
- Sendagai magikoak
- Botikak

Bertigoa eta zorabioa

Bertigoa

Altuerako bertigoa

Zorabioa

- Zorabioaren aurkako sendagaiak
- Sutontziek eragindako zorabioa
- Bidaiek eragindako zorabioa

Mozkorraldia

Nostalgia, bizi-tristura, herrimina

Nostalgiaren jatorria

Nostalgiaren aurkako sendagaiak

Alienazioa. Burutik egon

Izenak eta esaerak

Eromenaren kausak

- Sufrimendua eta depresioa
- Buru-ahalegina eta kolpeak buruan
- Herentzia eta odolkidetasuna. Odoletik
- Emakumeen ugaltze-fisiologia
- Ilargia eta hego-haizea
- Adin handia eta beste kausa batzuk

Nerbioetako gaixotasunentzako sendagaiak

San Vitoren dantza, dardara, ikara

Izenak

San Vitoren dantzaren kausak

San Vitoren dantzaren aurkako sendagaiak

Epilepsia, erortzeko mina

Izenak

Epilepsiaren kausak

Epilepsiaren sintomak

Epilepsiaren aurkako sendagaiak

V. HORTZ-HAGINETAKO GAIXOTASUNAK

Txantxarren eta hortz-haginetako infekzioen aurkako sendagaiak

Irakuzketak eta enplastuak

Lurrindatzeak eta lurrunak

Beroa aplikatzea

Hotza aplikatzea

Flemoien eta bestelako hantura batzuen aurkako sendagaiak

Baratxuriekin egindako sendagaiak

Beste praktika batzuk

Sinesmenean oinarritutako praktikak

Hortzen eta haginen erauzketa

Etxean egindako erauzketak

Adituek, hagin-ateratzaileek, egindako erauzketak

VI. BEGIETAKO GAIXOTASUNAK

Begiko minak

Begietako katarroa

Malko-jarioa

Begietako hantura

Makarrak eta piztak

Begi narritatuak, begi gorriak eta begietako isuriak

Bekatxoa, begitxindorra

Izenak

Kausak

Sendagaiak

- Burdinazko giltza bat aplikatzea
- Urrezko eraztun bat aplikatzea

Gorputz arrotzen erauzketa

Metalezko edo harrizko objektuak

Betazalak igurztea eta gainean jartzea

Ura erabiltzea

Begiari itxita eustea

Objektu laguntzaileak erabiltzea

Sinesmenean oinarritutako praktikak

Estrabismoa. Begi okerra

Izenak

Kausak

Estrabismoa zuzentzea

Itsutasuna. Itsua

VII. BELARRIETAKO GAIXOTASUNAK

Belarriko mina

Oliba olioa

Argizarizko tapoiak

Emakume-esnea. Belarriko mamorroaren egarria kentzea

Landareekin egindako sendagaiak. Belarri-belarra

Beroa aplikatzea eta beste sendagai batzuk

Burrunbak edo txistuak, belarriko durundia

Gorreria

LARRUAZALA

VIII. LARRUAZALEKO LESIOAK ETA NARRITADURAK

LARRUAZALEKO LESIOAK

Urradura eta azaleko zauriak

Izenak

Sendagai enpirikoak

- Ura eta xaboia
- Koipea
- Belarrak
- Baratxuria eta arrautzak
- Hautsak eta gernua

Zauri latz eta pozoituentzako sendagaiak

- Ur irakina eta xaboia
- Tipula eta olioa belarrekin
- Pasmo-belarra eta ebaki-belarra
- Malba

Erredurak

Sendagaiak

- Ur hotza, elurra, elur-ura eta beroa
- Xaboia, olio birjina eta gisua
- Patata, arrautza-zuringoa eta beste produktu batzuk
- Animalien gorotzak, simaurra
- Intsusa, argizaria eta olioa
- Landareak
- Erre-trapuak

Babak, puslak eta erretzearen ondoriozko hanturak

Sendagai farmazeutikoak

Larruazaleko pitzadura. Itzebakiak

Kausak eta izenak

Pitzaduraren aurkako sendagaiak

- Gernua
- Koipea eta argizaria
- Landareak
- Larruazala

Kailuak, maskurrak

Kausak

Izenak

Sendagai enpirikoak

- Landareak
- Ur-bainuak eta arraspatzeak

Beste sendagai batzuk

Sendagai farmazeutikoak

LARRUAZALEKO NARRITADURAK

Ekzema, legena

Kausak eta izenak

Sendagai enpirikoak

- Koipeak
- Landareak
- Infusioak
- Ur sendagarriak

Beste sendagai batzuk

Larruazaleko beste narritadura batzuk

IX. LARRUAZALEKO INFEKZIOAK ETA GAIXOTASUN KUTSAKORRAK

LARRUAZALEKO INFEKZIOAK

Ospelak

Izenak

Kausak

Sendagaiak

- Uraren egosketak. Elurra
- Landareak. Errautsa
- Desinfektatzaileak
- Objektu goriak

Erlakiztenak, zaldarrak

Kausak eta izenak

Sendagai enpirikoak

- Tipula
- Ur-oihalak
- Enplastuak eta ukenduak

- - Tipula
  - Gatzagia eta ogi-mamia
  - Berbena-belarra eta zahia
  - Huntza eta uztaia
  - Osabelarra eta uztabelarra
  - Intsusa
  - Irabelarra eta latexa
  - Malba
  - Olioa, koipea eta argizaria
  - Barraskiloak eta buztina

Elaikumeak, txoriak

Hanturak, handituak

Hanturen aurkako sendagaiak

Lepoko hanturen aurkako sendagaiak, irunzpekoak. Hazizurriak, ixtizurriak

Erpurukoa, elturra

Kausak eta izenak

Sendagai enpirikoak

- Ur beroa
- Tipula
- Ogizko edo irinezko enplastuak
- Landare-enplastuak
- Ukendu koipetsuak

Garauak eta aknea

Garauak, pinportak

- Sendagaiak

Aknea

- Sendagaiak

Herpes, basasua

Kausak

Sendagai enpirikoak

Sinesmenean oinarritutako sendagaiak

Herpes zona, basandrea

Erisipela, isipula

Kausak eta izenak

Sendagai enpirikoak

LARRUAZALEKO GAIXOTASUN KUTSAKORRAK

Sarna, hatza

Kausak eta izenak

Sendagai enpirikoak

- Koipea eta sufrea. Uratsa
- Landareen ur-bainuak eta disolbatze urtsuak

Sinesmenean oinarritutako sendagaiak

- San Joan suaren bidezko arazketa
- San Joan eguneko ihintzaren bidezko arazketa, Doniane-iruntza
- San Joan eguneko ura

Ezkabia

Kausak

Sendagaiak

Sexu-gaixotasunak, purgazioak

Kontsiderazio soziala eta kutsatzeko moduak

Izenak

Sendagaiak

Potrozorriak

1. eranskina: Zingirioa edo erpurukoa. Sendatzeko errituak eta formulak

2. eranskina: Samako gangailak edo eskrofulak. Sendatzeko errituak eta formulak

X. LARRUAZALEKO MARKAK. ILEA ETA AZAZKALAK

LARRUAZALEKO MARKAK

Garatxoak

Izenak

Kausak

Sendagai enpirikoak

- Landareen latexa
- Enplastuak
- Zilar nitratoa eta beste produktu batzuk
- Zetazko hariarekin lotzea
- Menstruazioa eta listua

Sinesmenean oinarritutako sendagaiak

Gatz aleak

Ikuzketak urarekin eta erreguak ortzadarraren aurrean

Errituak landareekin eta fruituekin

- Ihiak
- Ipuru-baiak
- Sagarrak. Urdaia
- Baratxuria. Tipulak
- Gari aleak, txitxirioak eta harriak
- Ezpel eta olibondo hostoak
- Bareak, lapak eta zapoak
- Txanpon erremusinalariak

Oreztak eta orinak

Izenak

Kausak

Sinesmenak

Sendagaiak

Apetak eta burusia

ILEA ETA AZAZKALAK

Burusoiltasuna

Sinesmenak eta izenak

Burusoiltasunaren kausak

Burusoiltasunaren aurkako sendagaiak

- Gomendioak eta sinesmenak
- Sendagai enpirikoak
- Ukenduak

San Joan eguna eta maiatzeko ura

Zolda

Azazkalak

Azazkalen mozketari buruzko sinesmenak

Hatz-bizarrei buruzko sinesmenak

OINEN TRANSPIRAZIOA

Kausak

Kautelazko neurriak

Sendagai enpirikoak

ODOLA

XI. ODOLA

Odolaren ezpurutasunak. Odola loditzea

Odolaren ezpurutasunen kausak

Odolaren ezpurutasunen aurkako sendagaiak

- Odolaren garbitasuna
- Odola mehetzea. Tentsio altua
- Odolaren zirkulazioaren hobekuntza

Odol-ateratzeak

Odol-ateratze motak

Izainak atzematea

Odol-ateratzeekin tratatutako gaixotasunak

Izainak aplikatzeko eta odol-ateratzeak egiteko moduak

Odol-ateratzeak egiteko garai egokiak

Diabetesa

Anemia, ahuleria

Sudurreko odol-jarioak

Burua altxatzea

Hotza aplikatzea

Sudurra tapoiz ixtea

Beste sendagai batzuk

Hemorroideak, odoluzkiak eta barizeak

Kausak

Sendagaiak

Barizeak

BARRUKO ORGANOAK

XII. ARNASKETAKO GAIXOTASUNAK

Burutik beherakoa, katarroa

Izenak

Sendagai orokorrak

- Lurrunak inhalatzea
- Esnea eztiarekin edo limoi ura
- Ardo egosia
- Infusioak
- Oinak bainatzea

Usina, doministikua, urtzintza

Buruko katarroa

Sinusitisa, bekoki-katarroa

Sudurreko katarroa, sudur-jarioa

Izenak

Sudurreko katarroaren aurkako sendagaiak

- Ura gatzarekin
- Lurrunak inhalatzea

Eztarriko gaixotasunak, eztarriko mina

Izenak

Eztarriko gaixotasunen aurkako sendagaiak

- Errautsa, zahia, gatza
- Enplastuak
- Artilea
- Alkoholez bustitako oihala
- Eztarria igurztea
- Gargarak egitea
- Lurrunak inhalatzea, lurrinak
- Ardo egosia
- Infusioak
- Zukuak eta askotariko sendagaiak

Eztularen aurkako sendagaiak

- Esne beroa eta zukuak
- Infusioak eta jarabeak
- Sendagai farmazeutikoak

Afonia, marranta; eztarri itxia, sama zarratua

- Gargarak
- Edariak eta infusioak

Asma, arnasestua

Gripea

Bularreko katarroa, bularrestua

Izenak

Bularreko katarroaren aurkako sendagaiak

- Enplastuak
- Alkoholez bustitako oihalak
- Eserita hartutako bainuak
- Iodozko tintea
- Lurrunak inhalatzea
- Jarabeak
- Infusioak

Biriketakoa, alborengoa

Izenak

Biriketakoaren aurkako sendagaiak

Bentosak

- Honako hauek erabiliz tratatzen diren gaixotasunak
- Aplikazio-metodoak
- Aplikatzen dituzten pertsonak eta garaiak
- Iraupena

Pleuresia

Bularretik egon

Izenak

Gaixotasunaren kausak, sintomak eta transmisioa

Sendagaiak eta kautelak

- Gomendioak
- Etxeko sendagaiak
- Enplastuak
- Kautelazko jokabideak
- Tuberkulosiaren aurkako erietxeak

Hegaletako minak, alboko mina

Izenak

Hegaletako minen kausak

Hegaletako minen aurkako sendagaiak

- Beroa aplikatzea
- Enplastuak
- Beste sendagai batzuk

Zotina

Izenak eta kausak

Sendagai enpirikoak

- Sustoa
- Ura edatea. Zurrutekoak
- Arnasari eustea
- Janzki bati edo objektu bati buelta ematea
- Presioak eta egokerak

XIII. URDAILA ETA TRIPAK

Urdailaren nahasketak, tripako minak

Izenak

Urdailaren nahasketen kausak

- Gehiegi jan eta edatea
- Hozteak
- Nerbioak jota egotea, nahigabeak eta kausa genetikoak

Urdaileko minak eta horien aurkako sendagaiak

- Kamamilazko infusioak
- Te basatizko, tilazko eta mentazko infusioak
- Beste landare batzuen infusioak
- Urdailean beroa aplikatzea
- Enplastuak eta igurzketak
- Dieta egitea
- Edari digestio-laguntzaileak

Urdailena

Urdail eroria, bihotz-koilarakoa

- Kausak eta izenak
- Sendagaiak

Urdaileko ultzera

- Sendagaiak

Betekada

- Sendagaiak

Bihotzerrea

- Sendagaiak

Korroskadak, haizeak

Miserere kolikoa

Gonbitoa, goitikoa, oka

Izenak

Gonbito motak

Gonbitoen kausak

- Kausa naturalak
- Bat-bateko kausak

Gonbito-eragileak

- Gonbitoa eragiteko bitartekoak

Intoxikazioak eta pozoitzeak

- Pozoitzeen aurkako sendagaiak

Beherakoa

Kausak

Izenak

Sendagai enpirikoak

- Baraua eta dieta
- Arroza, limonada, ardo zuria
- Irasagarra, arrautzaren zuringoa, sagar birrindua eta beste fruta batzuk
- Esnekiak
- Beherakoaren aurkako zenbait sendagai

Landare-infusioak

- Tea, kamamila eta salikaria
- Astalarrosa, milorria eta sasiaren kimuak
- Lihoa eta beste landare batzuk

Trantsizio garaikideak

Idorreria, urdail(eko) sikua / lehorra

Kausak

Izenak

Sendagai enpirikoak

- Fruta bidezko dieta
- Olio gordina eta errizino-olioa
- Ura edatea

Landare-infusioak

Xaboi zatiak

Aiutak eta horiek txertatzeko tresnak

Sendagai farmazeutikoak eta trantsizio garaikideak

Zizareak

Kausak

- Gozokiak jatea
- Esnea edo ura edatea
- Zikintasun bidezko kutsadura

Izenak

Sintomak eta ondorioak

Botika bermifugoak

- Baratxuriak
- Edabeak
- Infusioak
- Enplastuak
- Aiutak
- Sendagai farmazeutikoak

Sinesmenean oinarritutako sendagaiak

- Baratxuria
- Bortusaia

Tenia edo solitaria

Eranskina: Herniaren sendaketa San Joan gauean

XIV. GIBELA, GILTZURRUNA ETA BESTE ERRAI BATZUK

Gibeleko gaixotasunak

Gaixotasun hepatikoen kausak

Gaixotasun hepatikoen aurkako sendagaiak

Ikterizia, min horia, larumina

Ikteriziaren kausak

Ikteriziaren sintomak

Ikteriziaren izenak

Ikteriziaren aurkako sendagaiak

- Zorriak irenstea
- Infusioak hartzea
- Atseden hartzea eta janari garbiak jatea
- Sinesmenean oinarritutako sendagaiak

Besikularen gaixotasunak, behazunekoa

Besikulako gaixotasunen kausak

Besikulako gaixotasunen aurkako sendagaiak

Bareko gaixotasunak, barekoa

Bareko gaixotasunen kausak

Bareko gaixotasunen aurkako sendagaiak, sinesmenean oinarrituak. Bareak saltatu

Giltzurruneko gaixotasunak, giltzurrunetakoa

Gaixotasunak eta izenak

Zistitisaren, maskuri-katarroaren aurkako diuretikoak eta sendagaiak

- Arto-bizarrak
- Azeri-buztana
- Askimotza, zearbedarra. Gerezi-astak
- Perrexila
- Zenbait infusio
- Beroa aplikatzea

Giltzurruneko harrien aurkako sendagaiak, harrienak

- Harri-haustaileak, pixa-belarrak
- Tipula

Giltzurruneko gaixotasunen aurkako sendagaiak, sinesmenean oinarrituak

Bihotzeko gaixotasunak, bihotzekoa

Kausak

Izenak

Sendagaiak

Hidropesia, tropezia

Gaixotasuna eta ezaugarriak

Sendagai enpirikoak

Sinesmenean oinarritutako sendagaiak

Minbizia

Izenak

Sinesmenak eta kontsiderazioak

Sendagaiak

HEZURRAK

XV. GAIXOTASUN ERREUMATIKOAK ETA LUNBAGOA

Erreumatismoa, umorea

Erreumatismoaren kausak

Erreumatismoaren aurkako sendagaiak

- Beroa aplikatzea
- Igurzketak
- Bainuak
- Infusioak eta disolbatze urtsuak
- Baratxuriekin egindako sendagaiak
- Asunekin egindako sendagaiak
- Muxar-urina eta azkonar-urina
- Kobrezko eskumuturrekoak
- Patata edo gaztaina poltsikoan
- Sinesmenean oinarritutako beste praktika batzuk

Lunbagoa, gerriko mina

Lunbagoaren kausak

Lunbagoaren aurkako sendagaiak

- Beroa aplikatzea
- Igurzketak, masajeak eta bainuak
- Gerrikoa berotzea eta partxeak aplikatzea
- Sinesmenean oinarritutako praktikak

Ziatika

Isuri sinobiala, belaun-katiluko mina

Tortikolia, sama okerra; karranpak eta oinetako minak

Konkorra

Kausak eta izenak

Sendagaiak

Sinesmenak eta kontsiderazio soziala

Errakitismoa, erkintasuna

Izenak

Kausak

Sendagaiak

XVI. HAUSTURAK ETA ZAINTIRATUAK

Hezurren hausturak

Hausturetarako petrikiloak, hezur-konpontzaileak

Eskualde-petrikiloen laguntzaileak, donatuak

Petrikiloek egindako ebakuntzak

Petrikiloen iraupena

Bihurdurak eta zaintiratuak

Izenak

Bihurrituen aurkako sendagaiak

Bihurduren eta zaintiratuen aurkako sendagai komunak

Zaintiratuetarako petrikiloak

Kolpeak

Hematomak, ubelduak

Ura gatzarekin

Belarrak eta enplastuak

Eranskina: Zaintiratua

LESIOAK

XVII. ZAURIAK ETA HEMORRAGIAK. ARANTZEN ERAUZKETA

Zauriek eragindako hemorragiak geldiaraztea

Zauri txikiak

- Ura eta desinfektatzaileak
- Presioa eragiten
- Erretzeko papera eta amaraunak
- Gardulatzak eta beste landare batzuk
- Errautsa, kedarra, eta substantzia pulberulentoak. Beste praktika batzuk

Zauri handiak. Torniketeak

Zauriak sendatzea eta infektatzea

Gangrena, pasmoa

Kausak

Sendagaiak eta prebentzioak

- Kauterizazioa eta odol-ateratzea
- Enplastuak. Pasmo-belarra
- Infusioak

Tetanosa

Kausak

Sendagaiak eta prebentzioak

Arantzen eta gorputz arrotzen erauzketa

Orratzen eta arantzen erabilera. Elorri zuria

Pintzen erabilera

Behazunaren, txerri-mihiaren eta animaliengandik eratorritako beste produktu batzuen erabilera

Sendagai begetalak

Infekzioen ziztaden bidezko tratamendua

Iltzeek eragindako zauriak

Eztarrian iltzatutako arantzak

Eranskina: Urak eta suak hartua / Zauri zorabiatua

XVIII. HAGINKADAK ETA ZIZTADAK

Txakurren haginkadak

Zauriaren tratamendua

Amorrua. Amorratuta egotea

- Ogi salutadorea. Ogi salutadorea
- Amorruaren kausak
- Gaixotasunaren sintomak
- Tratamendua
- Salutadoreak
- Gaixotasunaren emaitza

Sugeen haginkadak

Sinesmenean oinarritutako sendagaiak eta salutadoreak

Sendagai enpirikoak

- Kauterizazioak
- Sendagai begetalak
- Oilo baten kloakaren aplikazioa
- Ebakia zabaltzea, xurgatzea eta torniketea aplikatzea
- Zenbait sendagai

Beste animalia batzuen erasoak

Intsektuen ziztadak. Eztena sartzea

Erleak eta liztorrak

Eltxoak, ezparak, zorriak eta arkakusoak

Akainak eta eskorpioiak

XIX. ZOZTEA, INTSOLAZIOA, ITOTZEA ETA OINAZTARRIAK ERORTZEA

Izoztea, sumindura

Intsolazioa. Eguzkiak pasatu

Intsolazioaren aurkako sendagaiak

Itotzea. Itoak

Oinaztarriak erortzea. Oinaztarriak jo

Pertsonak babestea

- Ardurak zuhaitzekin. Elorri zuria
- Ardurak metalezko tresnekin
- Ardurak aziendarekin
- Etxearekin lotutako ardurak
- Beste ardura batzuk

Oinaztarriak zauritutakoei aplikatutako sendagaiak

Bat-bateko heriotzak

UGALTZE-ZIKLOA

XX. UGALKETA

Menstruazioa, hilekoa

Izenak

Ardurak menstruazioaren garaian

- Emakumeari berari dagozkionak
- Janariak eta landareak ukitzeari dagozkionak

Menstruazioaren oinazeen aurkako sendagaiak

Haurdunaldia eta erditzea

Bular-emaileen gaixotasunak

Bular-mina

- Beroa aplikatzea
- Zinginarria edo ugatzarria, bularrak babesteko kutuna
- Bularrekoak

Pitzadurak titiburuetan, ugatzarraina

Abortuak

Abortu espontaneoa, haur berez galdua

Eragindako abortua, haur botea

- Landare abortu-eragileak eta beste metodo batzuk

Haurdunaldia eragoztea

Antzutasuna eta ernalkortasuna

Sinesmenak eta kontsiderazio soziala

Menopausia, erretiroa

LEHEN ADINA

XXI. HAURREN GAIXOTASUNAK

Gaixotasun kutsakorrak

Elgorria, txarranpina, gorrina

- Gaixotasuna eta izenak
- Sendagaiak

Kukutxeztula, kukurruku-eztula, kokaluxea

- Gaixotasuna eta izenak
- Sendagaiak

- - Aire osasuntsua
  - Barraskiloaren lirdinga
  - Indipikondoaren izerdia
  - Kerosenoa
  - Kea arnastea
  - Infusioak eta esnea
  - Izerdia
  - Ura edatea
  - Txertoak hartzea

Paperak, lepamina, hazizurriak

- Gaixotasuna eta izenak
- Sendagaiak

- - Zahia eta enplastuak
  - Artilea
  - Zapia

Barizela, astanafarreria

Errubeola, zurrunpia

Difteria, garrotilloa

Eskarlatina

Beste gaixotasun batzuk

Larruazaleko gaixotasunak

Zolda, errosena

- Izenak eta identifikazioa
- Sendagaiak

Zarakarra, xingola

Usagrea, saindumina

Ikterizia

Garatxoak

Erredurak, azal errea

Digestioko gaixotasunak

Tripetako mina

Idorreria

Arnasbideetako gaixotasunak

XXII. HORTZALDIAK. ENURESIA. HIZKETA-ARAZOAK ETA NERBIOETAKO ARAZOAK

Hortzaldiak

Lehen hortzaldia, lehenengo txantxurrak

Hortzaldi-aldaketa. Kokoak jatea

Enuresia

Ardurak enuresia eragozteko

Lotutako sinesmenak eta sinesmenean oinarritutako sendagaiak

Hizketa-arazoak. Gorrak, mutuak

Izenak

Kausak

Sendagaiak

Nerbio-espasmoak, tirtikinak

Izenak

Konbultsioen kausak

Konbultsioen aurkako sendagaiak

SINESMENEAN OINARRITUTAKO MEDIKUNTZA

XXIII. GAIXOTASUN BATZUEN KAUSARI BURUZKO SINESMENAK

Madarikazioa, biraoa, gaixotasunaren kausa gisa

Izenak

Sorginkeriak eta madarikazioak. Horien efikaziari buruzko sinesmena

Madarikazioaren eragina

Ijitoaren edo eskalearen madarikazioa

Ohiko madarikazioak eta begizkoa egiteak

Madarikazio-formulak

Erdiko hatza ateratzea. Puies

Begizkoa eta osasunean dituen eraginak

Izenak

Eragileak. Begizkoa egitea

Pazienteak, begizkodunak

Sintomak

Sinesmenaren iraupena

Sendagai babesleak

- Kutuna. Ebanjelioak
- Antzinako kutunak
- Paxea
- Domina erlijiosoak

Begizkoa sendatzea

Hiru elizatako ur bedeinkatua

Familiako ura eta ur anilduna

Aitaren soineko alkandora

Arropa alderantzikatua

Berun urtuaren bidezko diagnostikoa

XXIV. OSASUNA ETA HERRI ERLIJIOA

Botoak eta promesak

Abitu erlijiosoa eramateko promesa

Boto bidezko erromesaldia santutegietara

Gaixotasun kasuetan maiz bisitatutako baseliza eta santutegiak

Ondorengoak izatea erregutzeko

- Santa Casilda. Briviesca (Burgos)
- San Fausto. Bujanda (A)
- Angostoko Ama Birjina eta Oroko Santutegia (A)
- Aralarko San Migel (N)
- Uxueko Andre Maria. Xabierko Gaztelua (N)
- Gaztelugatxeko Doniene. Almikeko Andra Maria (B)
- Agirreko Andra Maria. Gorliz (B)
- Loiolako Basilika (G)
- Sandaili (San Elias). Oñati (G)
- Erromesaldietarako beste leku batzuk

Haurdunaldia eta erditzea

Lehen adineko gaixotasunak

Haurren aurkezpena santutegietan

- Olmoko Andre Maria. Quintanilla Gaubea eta Angostoko Andre Maria (A)
- Urkiolako San Antonio (B)
- Antioko Andre Maria. Urduña (B)
- Gardotzako Andra Maria. Berriatua (B)
- Aralarko San Migel (N), Dorletako Andre Maria eta Arrateko Andre Maria (G)
- Lezoko Santo Kristo (G)
- Corpus Christiaren aldarea. Agurain (A)

Irregulartasunak edoskitzaroan

Errakitismoa

- Arrateko Andre Maria. Eibar (G)
- Lamindaoko Magdalenako Andra Maria. Dima (B)
- Santa Magdalena. Atharratze (Z)
- Erromesaldietarako beste leku batzuk

Ibiltzen ikasteko atzerapena

- San Kiliz. Otazu (A)
- Villabonako San Migel Artaza. Foronda (A)
- San Esteban. Oñati (G)
- San Bartolome. Antzuola (G)
- Santa Ana. Albiztur (G)
- San Buenaventura. Unanua (N)
- San Bizente (Bixintxo). Heleta (BN)
- San Esteban. Errezil (G)

Atzerapena hizketan eta toteltasuna

Ume negartiak

Araoak

- Araoen Ama Birjina. Arbeitza (N)
- Urkiolako San Antonio (B)
- Zariketeko San Pedro. Zalla (B)
- San Felicisimo. Deustua (B)
- Haroko Vegako Andre Maria (La Rioja)
- Barriako San Bernardoren monasterioa (A)
- Santa Isabel. Idiazabal (G)

Loaren nahasketak

- Gaztelugatxeko Doniene. Bermeo (B)
- Olaberriko Donibane (G)
- San Bartolomeren baselizak
- San Bartolomeren Oratorioa. Zangoza (N)
- Santimamiñe, Zamudio eta Kortezubi (B)
- Ubako Ama Birjina, Altza, eta Santa Marina, Asteasu (G)
- San Migel Bekoa, Errezil. San Esteban, Bergara. San Isidro, Oñati. San Pelaio, Zarautz (G) eta Lekunberri (N)

Enuresia

Nagusien gaixotasunak

Buruko minak

Burua gune hutsetan sartzea

- San Migel in Excelsis. Aralar (N)
- San Esteban. Usurbil (G)
- Zegamako San Pedro eta Zikuñagako Andre Maria Hernani (G)
- Bien Aparecidako Ama Birjinaren Santutegia. Ampuero (Kantabria)
- Ostegun Santuko Monumentuaren Sagrarioa

Burua kanpaiaren barruan sartzea

- Oro Santutegia. Murgia (A)
- Antioko Andra Maria. Ondarroa (B)
- Gaztelugatxeko Doniene. Bermeo (B)
- Okongo Andre Maria (A)
- San Martin. Artea (B)

Janzkiak, ura eta itzulingurua baselizari

- Santa Felizia. Labiao (N)
- San Gillermo. Obanos (N)
- Gaunako San Bitor (A)
- San Bitor. Obekuri (A)
- Santa Ageda. Alonsotegi (B)
- Santa Ageda. Natxitua (B)

Beste praktika batzuk

- Hirutasun Santua. Andagoia (A)
- San Prudentzio. Getaria (G)
- San Formerio. Erriberagoitia (A)
- San Pantaleon. Zalla (B)
- Santa Leokadia. Urnieta (G)
- Santa Elena. Irun (G)
- Dorletako Andre Maria. Gatzaga (G)
- Erromesaldietarako beste leku batzuk

Ikusmenaren gaixotasunak

Belarrietako minak

Haginetako minak

Eztarriko minak

Erreumatismoa

Larruazaleko gaixotasunak

- Ur sendagarrien iturriak eta putzuak

- - Zolda edo herpesa. Arrosa
  - Erlakiztenak
  - Garatxoak

Urdaileko minak

Sukardunak

Hidropesia

Amorrua

- Barriako San Bernardo (A)
- Santa Kiteria
- San Roke
- Beste santu babesle batzuk

@@ Línea 10: / Línea 10: @@
 **Ilea eta gaixotasuna
-==== [[El_color_de_los_ojos_begien_kolorea|Begien kolorea]] ====
+==== [[#El_color_de_los_ojos_begien_kolorea|Begien kolorea]] ====
 **Begien koloreei egotzitako ezaugarriak

Diferencia entre revisiones de «Indice Medicina popular en vasconia/eu»

Revisión del 12:14 22 feb 2019

Contenido de esta página

I. OSASUNA ETA HERRI PENTSAMENDUA

II. SINTOMAK ETA SENDAGAI OROKORRAK

III. SASIMEDIKUNTZA

BURUA

IV. BURUKO GAIXOTASUNAK

V. HORTZ-HAGINETAKO GAIXOTASUNAK

VI. BEGIETAKO GAIXOTASUNAK

VII. BELARRIETAKO GAIXOTASUNAK

LARRUAZALA

VIII. LARRUAZALEKO LESIOAK ETA NARRITADURAK

IX. LARRUAZALEKO INFEKZIOAK ETA GAIXOTASUN KUTSAKORRAK