Diferencia entre revisiones de «Indice Alimentacion domestica en vasconia/eu»

Revisión del 10:19 21 feb 2019

I. JANARIAREN ANTOLAKETA. OTORDUAK

Etxeko janariak lanegunetan

• Janarien banaketa

• Ordutegiak

• Jatordu bakoitzaren osaketa

• Goizeko mokaduak: Barausia. Gosaria. Hamaiketakoa

• Bazkaria

• Askaria

• Afaria

Etxetik kanpoko jatorduak: artzainak, arrantzaleak eta beste

Igandeetako otorduak

Plateren sekuentzia

Jankideen kokapena

Mahaia

Plater komunetik banakakora

Mahai-tresnak

II. ETXEKO MAHAIKO OTOITZAK

Bedeinkapenaren iraupena

Familia-otoitzak

Mahaia bedeinkatzearen erritua

Bedeinkapen-otoitzak

• Bedeinkapen-formulak euskaraz

Bedeinkapen-formulak gaztelaniaz

• Hildako ahaideen oroitzapena

• Jatorduen ondorengo otoitzak

• Kortesia-formulak

• Bedeinkapen barregarriak

III. OGIA EGITEKO MODU TRADIZIONALA

Oinarrizko jakingarriak

• Labealdien maiztasuna

• Irinak

Labearen prestakuntza. Labesua

• Labean erabiltzen diren tresnak eta operazioak: kargatzea, piztea eta garbitzea, txingarren sakabanaketa eta metaketa, azpiharria erraztatzea, ogiak sartzea eta ateratzea

• Errekina

• Labearen beste erabilera batzuk

Gari-ogia. Ogia

• Legamia. Hazkarria: Jatorria, kontserbazioa eta prestaketa

• Orea egitea eta ogi-piezak egitea. Ogia ezarri

• • Oramahaia
  • Oramahaia garbitzea
  • Irina eralkitzea. Irina eralki
  • Orea egitea
  • Legamiatzea. Ogia jagi
  • Orea bigarrengoz egitea
  • Masa zatitzea eta piezak moldeatzea
  • Egostea. Ogia erre
  • Ogiaren kontserbazioa

• Gari-irinari egindako gehikuntzak

• • Masaren ohiko osagaiak
  • Patata egosia gehitzea
  • Ogi gozoa egiteko produktuak
  • Beste irin batzuk: garagarra eta zikiroa
  • Zikiro-ogia. Zikiro ogia

• Ogiaren forma eta pisua. Ogi motak

• • Ogia
  • Opila. Pamitxa
  • Ogi integrala. Tremesa
  • Ogi gozoak
  • Umeentzako ogiak
  • Ogia arrautzarekin edo lukainkarekin. Arrautzopila

• Ogia, gaur egun

Artirina

• Artoa

• • Kontsumo-arloa
  • Artoaren izenak eta formak
  • Legamia
  • Artoa egitea
  • Artoa egostea
  • Artoaren kontsumoa

• Taloa

• • Taloaren kontsumoa
  • Taloa egitea
  • Taloa egosteko eta txigortzeko tresnak
  • Taloarekin kontsumitzen ziren jakiak

• Morokila eta antzeko beste ahi batzuk

Ogiari lotutako errituak eta sinesmenak

• Etxeko ogiaren tratamendu errituala

• Eskaleei emandako ogia

• Ogiaren banaketa elizan

• Ofrendetako ogia. Olata: hiletan, familiaren hilobian, Domu Santu egunean eta Hildakoen egunean

IV. ETXEKO ABEREEN HILTZEAK

Txerri-hiltzea

• Gizentzea

• Hilketen garaia eta sinesmenak. Azeguna

• Sakrifizioa. Txerri-hiltzea

• Erreskaldatzea

• Hustea

• Hoztea eta uztea

• Pisatzea eta zatikatzea

• Hestebeteak

• • Odolkiak: egiteko modua eta motak
  • Lukainkak: egiteko modua, motak eta lehortzea
  • Beste hestebete batzuk: saltxitxak, saltxitxoia, butifarra, basurde-burua, buru-gasna

• Txerriaren beste atal batzuen kontserbazioa

• • Urdaiazpikoak
  • Urdaia
  • Solomoak, saiheskiak, belarriak, hankak eta muturrak

• Hiltzearen ondorengo opariak

• Etxeko txerria hiltzean izandako aldaketak

Ardiak eta arkumeak. Ardikia

• Sakrifizioa

• Hestebeteak

Ahuntzak eta antxumeak

Azienda larria

• Ganado vacuno. Behi-azienda. Zezina

• Zaldiak

Untxiak

Etxeko hegaztiak

• Oiloak, oilaskoak, kapoiak eta oilarrak

• Indioilarrak

• Usoak eta usakumeak

• Ahateak eta okak

Ehizako okelak

V. ESNEA ETA ESNEKIAK

Esnea

• Motak, kontsumoa eta komertzializazioa

• • Ardi-esnea
  • Behi-esnea
  • Ahuntz-esnea
  • Asteme-esnea

• Galdutako esnea

• Esne-harriak

• Esne-gaina

• Esne berria

Gazta

• Gaztak, esne motaren arabera

• Ardi-esnea egiteko modu tradizionala

• • Jeztea
  • Esnea iragaztea
  • Esnea gatzatzea
  • Gatzatua irabiatzea
  • Gatzatua modelatzea
  • Prentsatzea
  • Gatza gehitzea

• Gazura

• Gaztak heltzea eta kontserbatzea

• Gazta formak eta motak

Gaztaren komertzializazioa

Gazta egiteko erabiltzen diren tresnak

Beste esneki batzuk

Zenbera

Mamia. Gatzatua

Gurina

Jogurta

VI. PRODUKTU BEGETALEN KONTSUMOA ETA KONTSERBAZIOA

Baratzeko produktuen kontsumoa

Lekaleak

Berdurak eta beste produktu begetal batzuk

Etxeko kontserbazio-metodoak

Lehortzea

Azukrearekin kontserbatzea

Ozpinetan kontserbatzea

Poteratzea

Hotzean kontserbatzea

Kontserbatutako produktuak

• Frutak

Fruitu lehorrak

Lekaleak

Barazkiak

Izoztea

Lekaleak

Barazkiak

Frutak

Perretxikoak

Begetalak ez diren beste produktu batzuk

Prestatutako elikagaiak

• Izoztutako elikagaiak

VII. ARRAUTZEN KONTSERBAZIOA ETA PRESTAKETA

Arrautzen prestaketa

• Egosiak

Uretan prestatuak

• Oliotan prestatuak

Beste osagai batzuen lagungarri

Beste aplikazio batzuk

Arrautzen kontserbazioa

• Karetan kontserbatzea

Gatzetan kontserbatzea

Beste kontserbazio-prozedura batzuk

VIII. URETAKO ANIMALIEN KONTSUMOA

Itsasoko animaliak

• Itsaskiak

• • Moluskuak
  • Krustazeoak

• Arrainak

• • Maiz kontsumitutako espezieak
  • Gutxitan kontsumitutako espezieak

• Angulak: arrantza eta prestaketa

Ur gezako animaliak

Ibaiko arrainak

Krustazeoak

• Igelak

IX. PERRETXIKOEN ETA BARRASKILOEN KONTSUMOA

Perretxikoak

Toxikotasuna

Kontserbazioa

Txanpiñoiak landatzea

• Perretxikoak prestatzea

Espezie berriak jasotzea

Bilketa

Espezieen deskribapena

• • Kontsumo handieneko perretxikoak
  • Kontsumo murritzeko perretxikoak
  • Zehaztu gabeko perretxikoak

Barraskiloak

• Jasotako motak

• Biltzeko garaiak

• Jokabideak barraskiloen kontsumoan

Bildutako barraskiloak kontserbatzea

Barraskiloak garbitzea

Barraskiloak egostea

• Barraskiloak prestatzea

• Egosketako urarekin salda prestatzea

X. ETXEKO JANARIEN PRESTAKETA

Sua

Tresnak

Sukaldaritzaren kultura

Saldak eta zopak

Lekaleen egoskariak. Lapikokoak. Eltzekoak

Berdura eta barazkien egoskariak

Patata-egoskariak

Entsaladak

Arroza

Pastak

Okelak

• Txerri-aziendaren okelak. Txerrikia

Ardi-aziendaren okelak. Ardikia

Behi-aziendaren okelak. Zezina

Hegaztiak

Ehizakiak

Frijituak

Arrainak

Postreak

Gozagarriak

Gozagarri begetalak

Olioak

Animaliengandik eratorritako gozagarriak

• Beste gozagarri batzuk

XI. EDARIAK

Ura

Limonada

Ardoa

• Kontsumoa

• Produkzio-arloa eta mahats motak

• Ardoa egitea

• • Bodega. Mahatsa zapaltzea dolarean
  • Ardoa prentsatik ateratzea
  • Ardoaren ontzi-aldatzea

Ardo motak

Txakolina

Txakolina egitea

Sagardoa

• Sagar-biltzea

• Dolarea

Sagardoa egitea

Kontsumoa eta botilaratzea

• Pitarra

Garagardoa

Likoreak: aguardienta, patxarana eta beste batzuk

Beste edari batzuk

Kafea

Infusioak

XII. TABAKOA

Erretzeko ohitura hartzea

Tabakoaren suzedaneoak

Tabakoa etxean landatzea eta egitea

Tabakoa aurkezteko moduak

Tabakoari egotzitako abantailak

Pipak eta ahokoak

Tabako-ontziak eta zigarro-kaxak

Pizkailuak

XIII. ELIKAGAIAK ETA OTORDU ERRITUALAK

Jaiei eta egutegiko aroei lotutako otorduak

Gabonetako zikloa

• • Elikagaiak oparitzea: kolazioak eta gabonsariak
  • Gabonsarirako diru-bilketa
  • Gabon afaria. Gabon gaua. Olentzero gaua

• • • Ogi salutadorea
    • Gabon afaria
    • Gabon afaria mendearen hasieran
    • Gabon afaria gaur egungo inkesten arabera

• Gabonetako postreak: intxaur-saltsa, konpota, kapoi-salda, turroiak eta mazapanak, almendra almibarreztatuak

• Natividad/Eguberri, Nochevieja/Gabonzahar, Año Nuevo/Urteberri, Día de Reyes/Errege Eguna

Aratusteei lotutako otorduak

• Kandelario. Ogi txigortuak

• San Blas. Jakien bedeinkapena

• Postulazioak eta otordu kolektiboak

• • Santa Ageda gaua
  • Martzak
  • Pazkoak
  • Basaratostea
  • Ostegun larderoa. Ostegun Zuri

Inauteriak

• Inauterietako plater tradizionalak

Barauak eta abstinentziak

• Legedi kanonikoa

• Elikadura, barau eta abstinentzia egunetan

Pazko Garizumakoa

• Ogiarekin eta urarekin egindako errituak

• Pazko-opila. Paskopilla, morrokoa, ranzopila

Etxeko banketeak eta otordu kolektiboak, herriko jaietan

Oturuntzak ermita eta santutegietan

• Mokadua meza-irteeran

• Erromerietako jatorduak

• Jakien bedeinkapena ermitetan

• Kofradia eta Ermandadeen banketeak

Jatorduak, lan kolektiboak amaitzean

• Txarriboda

• Bizkar-festa. Etxe baten teilatuaren errematea

• Auzolaneko otorduak. Auzolanak

• Auzolanen amaierako otorduak

Banketeak igarotze-errituetan

• Erditzea eta jaiotza

• Bataioa

• Urtebetetzeak

• Jaunartzeak

• Ezteiak. Ezteguak

• Hiletako oturuntzak

XIV. ETXEKO ELIKADURA ERREGIMENEAN MENDE HONETAN IZANDAKO ALDAKETAK

Monotoniatik aniztasunera

• Autarkia galtzea

• Etxean egindakoak

• Aldaketak jateko ohituretan

• Elikaduraren gaineko jarrera

• Testuinguru sozialean aldaketak

• Ekipamendu berriak

• Oraintsuagoko trantsizioak

XV. ELIKADURA IPAR EUSKAL HERRIAN EDO IPARRALDEN (SINTESIA)