Diferencia entre revisiones de «Indice Casa y familia en vasconia/eu»

De Atlas Etnográfico de Vasconia
Saltar a: navegación, buscar
(Página creada con «*Bokata jotzea, lixiba jotzea»)
(Página creada con «**Izenak **Trantsizioak»)
Línea 655: Línea 655:
 
*[[La_colada_bogadea_egin_lixiba_jo|Bokata jotzea, lixiba jotzea]]
 
*[[La_colada_bogadea_egin_lixiba_jo|Bokata jotzea, lixiba jotzea]]
  
**Denominaciones
+
**Izenak
**Transiciones
+
**Trantsizioak
  
 
*[[Secado_y_planchado_de_la_ropa|Secado y planchado de la ropa]]
 
*[[Secado_y_planchado_de_la_ropa|Secado y planchado de la ropa]]

Revisión del 07:09 27 oct 2017

Otros idiomas:
Inglés • ‎Español • ‎Euskera • ‎Francés

Contenido de esta página

ETXEA ETA LURRALDEA

I. POPULAKETA BASKONIAN

Latitudearen araberako aldaketa populaketan

Faktore geografiko eta historikoak

Populaketa sakabanatua

Populaketa kontzentratua

II. ETXEAREN HARREMANA ZORUAREKIN, KLIMAREKIN ETA JARDUERAREKIN

Etxea eta haren ingurua

    • Oinarriaren eragina
    • Uraren presentzia lurpean
    • Zoruko materialen ustiapena
    • Orografiaren eragina
    • Hormak, hutsuneak eta orientazioa
    • Teilatua eta eraikin atxikiak
    • Hegoaldeko lurraldea, euri gutxiagokoa
    • Adibideak eta gaur egungo egoera

Etxea eta bizilagunen jarduera

Eranskina: Ekoizpenaren eragina, baserri motetan

III. ETXEEN IZENAK, ORIENTAZIOA ETA KOKAPENA

Etxe kontzeptuaren zehaztapena eta izenak

Etxearen izena

Etxearen orientazioa

Etxeak eta lurrak populaketa sakabanatuan eta mistoan

Erregimen kontzentratuko etxeen egoera

Etxearen ondoko lursaila

ETXEAREN EGITURA

IV. ETXEEN ESKUALDE-EREDUAK

Jakingarri nagusiak

Arabako etxeen ereduak

Bizkaiko etxeen ereduak

Gipuzkoako etxeen ereduak

Nafarroako etxeen ereduak

Baskonia kontinentaleko etxeen ereduak

Arrantzaleen etxeak

Eranskina: Etxearen mendeetako trantsizioak Baskonia kontinentalean

V. TEILATUA

Fatxadaren harremana teilatuarekin

Teilatu motak

    • Teilatuaren bilakaera historikoa Orreagan (N)
    • Klimaren faktorea
    • Etxe multzokatuak
    • Etxebizitzaren forma
    • Isurkien kopuruaren eta estatusaren arteko erlazioa
    • Zenbait kausa
    • Isurkien kopuruaren banaketa geografikoa

1. eranskina: Teilatuaren harremana zenbait alderdi ekonomiko eta klimatikorekin

Estalkiaren materialak

    • Teilen jatorria
    • Teila bizkarduna
    • Teila laua

Teilatuaren egitura

Teilatu-hegalak. Boladua

Teilaturako irteera. Tximinia

Aldaketak

2. eranskina: Isurkien aniztasuna solairu angeluzuzena duten etxeetan

3. eranskina: Tximinia, erregaiak eta klima

VI. ZIMENDUAK ETA HORMAK

Zimenduak, oinarriak

Hormak

    • Harria. Hareharria, karehaitza
    • Zura. Aizkola
    • Lurra, adreilua, pezoa eta hesia

Zurezko barne-egitura

Barruko hormak eta tabikeak. Hesiak, tabikeak

Zoruak

Eskailerak

Sabaiak

Eraikuntza-materialen jatorria

VII. ATEAK ETA LEIHOAK

Etxearen hutsuneen orientazioa

Hutsuneen banaketa fatxadan

Hutsuneak

    • Araba
    • Bizkaia
    • Gipuzkoa
    • Nafarroa
    • Baskonia kontinentala
    • Araba
    • Bizkaia
    • Gipuzkoa
    • Nafarroa
    • Baskonia kontinentala

Barruko ateak

Ateak eta leihoak ixteko sistemak

    • Trangak. Trangak
    • Sarrailak
    • Beste itxiera batzuk. Maratilak, txaramelak

Aldaketa berriak

VIII. ETXEAREN BARRUKO BANAKETA

Jakingarri nagusiak

Landa-eremuko etxeak

    • Abeltzaintza nagusi den inguruetako etxeak. Enkarterri eta Arratia-Orozko
    • Nekazaritza nagusi den inguruetako etxeak. Uribe, Busturialdea eta Durangaldea
    • Goierri
    • Debagoiena eta Deba Erdialdekoa
    • Oria Erdialdekoa
    • Donostia eta Bidasoa Beherea
    • Gorbeia mendiaren inguruak
    • Arabako mendebaldea
    • Lautada
    • Mendialdea
    • Arabako Errioxa
    • Pirinioetako eremua eta Pirinioez azpiko iparraldea. Mendialdea
    • Pirinioez azpiko hegoaldea. Erdialdea
    • Hegoaldea. Erribera

Arrantzaleen etxebizitzak

Hiriguneetako etxebizitzak

Etxe modernoak

Eranskina: Etxe nobleak. Jauregiak. Jauregiak

IX. ETXEAREN ORNAMENTAZIOA

Jakingarri nagusiak

Kanpoko hormak. Fatxada

Teilatua

Etxe-hegalak. Etxe-hegalak

Ateak eta leihoak

Armarriak

Inskripzioak

Barruko dekorazioa

SUTONDOA ETA ETXEKO ALTZARIAK

X. SUTONDOA, ARGIZTAPENA ETA SUKALDEA

Beheko sua, supazterra

    • Erdiko sutondoa
    • Alboko sutondoa
    • Deskribapena
    • Erregairik ohikoenak
    • Mediterraneoko isurialdea
    • Suharria. Pizteko sistema berriak
    • Sua suspertzea, sua izarkitzea
    • Suaren hasierako hornidura
    • Su-gibeleko harria
      • Apaindurak
    • Laratza
    • Beheko suaren tximinia
    • Sukalde ekonomikoaren tximinia
    • Tximiniaren garbiketa

Ogia egiteko labea, ogi-labea

    • Labeak sukaldean edo etxeari atxikita
    • Labe exentuak

Etxearen argiztapena. Etxeko argia

Sukaldea, ezkaratza

XI. SUTONDOKO ETA ETXEKO ALTZARIEN MULTZOA

Sutondoko tresneria

    • Beasain (G)
    • Zangoza (N)
    • Suburdinak
    • Zondokoak
    • Burdin-kakoa
    • Sutegiko pala, burtzina
    • Hiruzangoa
    • Danbolina
    • Opilen parrila, talopalea, taloburnia
    • Gerrenak, parrila, burruntzia
    • Errautsaren pala, pala
    • Hauspoa
    • Galdara, pertza, eltzea
    • Kobrezko berogailua

Sukaldeko altzariak

    • Mahaiak
    • Oramahaiak
    • Latak, lukainka-haga
    • Ontzitegiak, apala
    • Arasa
    • Arasa

Sukaldeko hatuak

    • Baskonia kontinentala
    • Bizkaia
    • Araba
    • Gipuzkoa
    • Nafarroa
    • Etxeko fabrikazioa
    • Etxetik kanpoko fabrikazioa

XII. ALTZARIEN MULTZOA: EGONGELA, LOGELAK ETA GARBIKETA

Egongelako edo jangelako hatuak

Logelako hatuak

    • Konketa mugikorra
    • Gurutzefika, gurutzea
    • Koadro edo estanpa erlijiosoak
    • Argazkiak
    • Ur bedeinkatuaren ontzia

Garbigela eta hango hatuak

Musika-tresnak. Irratia, telebista eta teknologia berriak

XIII. ETXEAREN GARBIKETA, ARROPA ETA BAXERA

Etxearen garbiketa

    • Garbiketako produktuak eta tresnak
    • Eguneroko garbiketa eta asterokoa
    • Garbiketa orokorra eta data seinalatuetakoa
    • Desintsektazioa
    • Erraztatzea. Ginarrea, erratza
    • Fregatzea eta hareztatzea
    • Ezkoztatzea

Arroparen garbiketa

    • Izenak
    • Trantsizioak

Lavado de la vajilla, harrikoa egin

CONSTRUCCIONES ANEJAS A LA CASA

XIV. ESPACIOS PARA LABORES AGRÍCOLAS Y CONSTRUCCIONES COMPLEMENTARIAS

Espacios domésticos para aperos, productos y ganado

Construcciones complementarias

Apéndice 1: Corrales de campo en Navarra

Apéndice 2: Hórreos, garaiak

Apéndice 3: Chabolas de carboneros, ikazkinen txabolak

CREENCIAS Y RITOS DOMÉSTICOS

XV. RITOS ENTORNO AL FUEGO DOMÉSTICO

Las brasas del hogar. Sua biltzen, sua batzen

El fuego del hogar en días señalados

Incorporación a la casa de un animal recién adquirido. Etxerako izan

XVI. SÍMBOLOS PROTECTORES DE LA CASA

Ritos al iniciar la construcción de la casa

Ritos al finalizar el tejado. Monjorra, bizkar-festa

Bendición de la casa

Ritos contra la tormenta y el rayo

Ritos religiosos de protección de la casa

Símbolos e imágenes religiosas

FAMILIA

XVII. FAMILIA Y PARENTESCO

Familia. Parentesco. Parentela

    • Etxekoak
    • Familia/sendia
    • Senitartekoak/ahaideak
    • Familia
    • Parentesco
    • Parentela
    • Otros parentescos

Nombres y grados de parentesco

Nombres familiares

    • Apodos, ezizenak

Nombres y fórmulas entre parientes

    • Berori/berorika (usted)
    • Zu/zuka (usted-tú)
    • Hitanoa/hika (tuteo coloquial)
    • Alteración en el tratamiento
    • Otros tratamientos. Las almas en pena

XVIII. PATRIMONIO FAMILIAR Y SU TRANSMISIÓN

Patrimonio familiar. Ondasunak

Condominio de bienes aportados al matrimonio. Dana biona

Capitulaciones o mandas matrimoniales, ezkonpapera

Libertad de testar y troncalidad en el régimen foral. Trongaleko ondasunak

Testamento en territorio en régimen de derecho común

La sucesión intestada

La sucesión de hijos naturales, seme bortak

Testamento del tío sin hijos

Testamento a favor de no parientes

XIX. VIDA Y FUNCIONES DE LOS ESPOSOS

Vida en común de los esposos

Funciones y ocupaciones del marido y de la esposa

Autoridad en la sociedad conyugal

    • Causas de las desavenencias o enfados
    • Separaciones matrimoniales

Vida social de los esposos

Autoridad de los padres sobre los hijos. Gurasoen aginpidea

La educación de los niños

Papel de la mujer en la transmisión de los valores y creencias

La adopción. Urikoak, bortes

    • Sustitución del niño muerto
    • Causas económicas o razones benéficas
    • Matrimonios sin hijos
    • Adopciones temporales

Transformaciones en la familia y en las costumbres

XX. RELACIONES CON LA FAMILIA Y LOS PARIENTES

Relaciones con la familia

    • Desavenencias

Relaciones de los consortes con sus familias de origen

Reuniones de parientes

    • Ceremonias funerarias

Orden de los parientes en las ceremonias

Recuerdos históricos de la casa y de la familia

    • La casa más antigua de la localidad
    • Ofrenda de pan
    • Ofrenda de luz y de limosna

Recuerdos de familia

    • Joyas

XXI. HONOR DE LA FAMILIA

Honor de la casa y de la familia. Etxearen ondra

    • Labores agrícolas y trabajos urgentes. Estukurako beharrak
    • Desgracia, enfermedad grave o muerte
    • Orfandad. Umezurtzak
    • Ayuda económica
    • Prestación de ayuda
    • Indiferencia
    • Regreso a la casa familiar
    • Motivaciones de las desavenencias
    • Consecuencias de las desavenencias
    • Resolución de las desavenencias
    • Ofensas

Efectos del parentesco

    • Visitas ordinarias
    • Fiestas patronales y navideñas
    • Estudios
    • Transiciones
    • Relaciones entre dueños y criados
    • Contratación de criados