Eduki-taula

I. LEHEN ADINERAKO JOLASAK ETA KANTAK

Hasierako jolasak

Kuku-kuku. Kukuka

• Laztanak eta txantxak

• • Con la nariz y la boca
  • Con la oreja
  • Cosquillas. Kili-kili
  • Pellizcos
  • La estatura

Jolasak taldean

• • Hau berex, hau berex
  • A vuelan, vuelan
  • Purran, purran, ardatza
  • Al burrico san vicente

Atzamarrekin egiten diren jolasak. Eriñoekin

• Atzamartxoen izenak

Este compró un huevito

• Honek arrautza ekarri

• Aitia, pitia

• Hau ta hau ezkondu

• Atxea motxia

Mete el dedo

• Dos palomitas

Eskuekin egiten diren jolasak. Eskutxoekin

Katarra mixon

• Gatito michinito

Txalo jotzeko jolasak. Txalotxoak egiteko

Tortas tortitas. Chalo chalito

• Txalopin txalo

Kulunkatzeko jolasak. Kulunka

• Din-dan, nor hil da?

Din-dan, baleran

• Xingulu-mangulu

Aserrín, aserrán

• Te tengo de hacer

Trosta imitatzen duten jolasak. Arre-arreka

• Arre borriquito

• Arre, arre mandako

• Kaderan, kaderan

Txilin txili mañe

• Txomin txiki pastorea

Bat, bi, hiru, lau

• Arreburrichicos

Euskarazko sehaska kantak

Arriskua uxatzeko. Ez egin lorik basoan

• Aita absenteari errieta. Aita gaiztoa tabernan

• Jostagarriak. Sein honen aita prailea da-ta

Entretenitzeko kantak

• Amaren besta baita

Bi xinaurri

• Txantxulario kamino

Kontxo, kontxo

• Goienkaleko Tomasa

Tolana-polana

• Kilibi-kalaba

Imitatuz dibertitzeko kantak

A,a,a, mi gatito malo está

• Los animales que van por el agua

Todos mis patitos

• A mi burro, a mi burro

 

II. NATURA ESPAZIO LUDIKO GISA

Animaliekiko harremana

Marigorringoa

• Kilkerrak harrapatzea. Txirtxiletara

Beste intsektu batzuk

• • Tábanos, abejorros, ciervos volantes, etc
  • Cachorros
  • Jorge
  • Moscas
  • Hormigas
  • Abejas
  • Mantis religiosa
  • Saltamontes
  • Escarabajo. Kakalardoa
  • Luciérnagas. Ipurtargiak
  • Mariposas y gusanos de seda

• Armiarmak

• Barraskiloak eta bareak

Hegazti batzuentzako kantak

• • La cigüeña
  • El gavilán
  • El azor
  • El cuervo
  • La marica
  • La grulla
  • El gallo

Etxe abereak

• • Perros y gatos
  • Ordeñar cabras

Begetalekin lotutako jarduerak

• Bilketa

Apaingarriak egitea

• Osagai begetalak dituzten jostailuak

Beste jarduera batzuk

• Debekatutako landareei buruzko ezagupenak

 

 

IV. JOLASEN AURREKO HAUTAKETA PROZEDURAK

Euskarazko zozketa formulak

Txirristi, mirristi

• Aitxa, motxa

Don, don, beledon

• Arriola mariola

Dona, dona, katona

• Don, don, kikilimon

Gaztelaniazko zozketa formulak

En un rosal / había una rosa

• Una, dole, / tele, catole

Pito, pito, gorgorito

• Dona, dona, la coqueta

Un don din palillo va

• Al esconderite berite ton

• Entre dos matas / había dos conejos

• Carlos V fue a la guerra

• Un gato se cayó a un pozo

 

V. LASTERKETA JOLASAK

Osagaien artean lasterketa duten jolasak. Lasterketa jolasak

• Al soliveo

Al tiente o Al diente

• Atzenka

Bale-baleka

• A pedo. A temas. Kuriketan

A alturitas. Kitoka

• A las cuatro esquinitas. Kantoi-kantoika. Txokoketan

• A cortar el hilo. Korta banaka

A tapar las calles

• A lobos

Al pañuelo. Pañolitotan

• Al pañuelito por detrás. Zapi zuria atzetik

A correr a cenar

• Molinillo. Txokolate bolinero

A declaro la guerra

• A color color

A torito sí

• Al poco churro. Al azote y la correa

 

VI. EZKUTAKETA JOLASAK

Haur bakar batek beste batzuk bilatzen dituen jolasak

Gazteluka

• A pi

Kluketan

• Pico pico

• Alalubí

Buleketan

• Un, dos, tres, carabí carabá. Bat, bi, hiru, eguzki

Bilatzaileak bat baino gehiago diren jolasak

Harrapaketan

• Txilintxarro

La maya

• Altos-altoska

Batek burua norbaiten belaunen artean ezkutatzen duen jolasak

A la aceitera

• Kalabuxin-kalabuxin

 

VII. JAUZI JOLASAK

Bakarkako astoekiko jolasak

• Asto gainera jauzi egitea arraia batetik

• Al dólar con rayo

Asto kolektiboekiko jolasak

• A chorro-morro. Txorro-morroka. A montico Moncayo

• • Jolasen izenak
  • Jolasteko garaia eta taldeen banaketa
  • Jolasaren lehen fasea: Jauzia
  • Jolasaren bigarren fasea: Galderaren formulazioa

• • • Atzamarrak seinalatzen
    • Atzamarrekin figurak egiten
    • Eskuak baliatuz
    • Besoaren zati bat seinalatuz

• • Astoarena haur bakar batek egiten duen jolasak
  • «A chorro-morro» jolasaren aldaerak

Soka jolas kolektiboak

• A lo alto. Para arriba

• • A pares. A lo fuerte. A lo fuerte con estirón
  • A un. A dos
  • Al motrollón
  • Elkarrizketak eta irudikapenak
  • Etenik gabe jauzi egitea galdu arte
  • «A lo alto» jolasteko beste kanta batzuk

A lo bajo. Para abajo

• • Soka saltoan oinez aritzeko
  • A olas
  • A la culebrita
  • Biraka

Harria herrestan eramaten den jolasak

• Beso bikoitzeko gurutze figurak

ZENBAIT JAUZI JOLAS

Luzera jauziak

• Altura jauziak. Andre-saltoka

• Beste jauzi jolas batzuk

 

 

IX. JAURTIKETA JOLASAK

Harri jaurtiketa

Harriak urrutira botatzea. Harrika

• Harriak gora botatzea

• Harriak uretara botatzea. Txipli-txapla

Punteria probak. Kontzalo

• Harri borrokak

Makila jaurtiketa: el calderón, pilocho o irulario. Txirikilan

• Zeanuriko bertsioa

Karrantza, Bernedo, Guardia, Pipaón, Agurain, Iruñea eta Abadiñoko bertsioak

• Apodaka, Elosu eta Ametzaga Zuiako bertsioak

Mendibeko bertsioa

• Erriberagoitiko bertsioa

Jolasak haritzaren kuku-sagarrekin, haziekin eta puxtarriekin

Puxtarriak

• • Puxtarriak zulo batera jaurtitzeko joalsa
  • Al triángulo. Hirukira
  • Al choque. A taco y palmo. Kaniketa
  • Puxtarri lasterketak

Txanpon jaurtiketak

Txanponak zulo batera jaurtitzea

• Txanponak figura geometriko batera jaurtitzea

• Txanponak horma batera jaurtitzea

Jolasak botilen txapekin

• Txapa lasterketak. Iturriak

Pilota jaurtiketa

• A cato

A campo quemao

• Beisbolaren antzeko jolasak

Churra. Zigorrak

• Banakako jolasak pilotarekin

 

X. TREBETASUN JOLASAK

Tortolosak. Sakak

Tortolosen aldeak

• A las cuatro posiciones

Tortolosak landatuta uztera

• Jolasaren beste modalitate batzuk

Jolasak harriekin

• Bostarrika

Jolasak kromoekin. Kromoka

Kromoekin egindako jolasen modalitateak

• • A voltearlos
  • A la pared
  • A cartones y txapalankas
  • A carteras
  • A lanzarlos
  • Al dado
  • A emparejar
  • Jolasaren beste aldaera batzuk

Jolasak jostorratzekin eta txotxekin

• A montar alfileres. Orrazka

• Al polvete

• Agujas al montón

A esconder alfileres

• Al monto

• A los palillos

Ziba. Tronpaka

• Jolasaren modalitateak

• • Ziba zirkulu batean dantzaraztea
  • Ziba txanponen edo txapen gainera jaurtitzea

Kinkina. Kinkika

Kinkinaren jolas komuna

• Kinkinaren jolasa zirkulu batean

 

XI. ESKUEN ETA ATZAMARREN JOLASAK

Sehaskak. Kumak

La cuna

• Gutun-azala

Arranparrila

• Amarauna edo La rana

Kandelak

• A la sierra. La cruz. Trenka-zerra

• La estrella o El espejo

Jolasak eskuekin

• Antzararen jokoa

Santa Teresita

• Ahurrak jotzera

• Eskua berotzera

Txan txibirin

• El telegrama

Txalo jotzeko jolasak. Txaloka

De imitación

• Para bromear

 

XII. ERRITMO JOLASAK

Korroko jolasak. Korruka

Dónde vas Alfonso XII

• El patio de mi casa

• Viva la media naranja

• Hacer corro caballeros

• Doña Concha. Uh, uh, uh. La mariposa

Que vivan las señoritas

• La pastora

Tiene la tarara

• A esa niña que está en medio

Que te pi, que te pa. A pisar

• Al pavo, pavito, pavo. Nor da dantzari?

• Eran tres alpinos

A la ronde du muguet

• A la tresse jolie tresse

El anillo

• En Tolosa hay un convento

Aurrez aurre jarritako ilaren jolasak

Al alimón, al alimón

• Zurixe gorrixe kikirriki

Teresa la marquesa

• Soy capitán de un barco inglés

Korroko eta kateko jolasak

Mambrú se fue a la guerra

• El Conde Laurel.Yo soy la viudita

Estaba la pájara pinta

• La señora Juana. A la Marisola

• Quisiera ser tan alta como la luna

Estaba el señor don gato

• ¿Qué haces ahí mozo viejo?

Mi abuela tiene un peral

• A la hoja, hoja

 

XIII. IMITAZIO, ANTZEZPEN ETA MIMIKA JOLASAK

Imitazio jolasak

A tiendas. Dendaketan

• A comiditas. Sukaldetan

• A labores agrícolas

A transportes

• A vaquillas

Antzezpen eta mimika jolasak

• Antón Pirulero

A maestros

• Ceremonias religiosas. Mezaka

A hacer comedias

• Representación de romances

 

XIV. HIZKUNTZA JOLASAK

Elkarrizketak, errezitazioak eta txantxak

Euskarazko elkarrizketa kateatuak: Kukurruku

• • Ipar Euskal Herriko bertsioak
  • Nafarroako bertsioak
  • Gipuzkoako eta Bizkaiko bertsioak

Elkarrizketa errimatuak gaztelaniaz: Quiquiriqui

• Euskarazko beste elkarrizketa kateatu batzuk

Zerrendatze-kantak

• Errezitatu jostagarriak

 

XV. IGARKIZUNAK. ACERTIJOS

Igarkizun orokorrak

• Ikusi-makusi. Veo-veo

Aceitero-vinagrero

• De codín, de codán

Jolasak jostorratzekin edo beste objektu batzuekin

Ixkilimak edo punttakoak

• A punta o cape. A punta o clavo. A punta cazo

Al pun y al dos

• Izkilin-jokua harripean

Zonbat ukabilian?

• Xandelak artian, pipitek artian

Al florón. Al polvorón

• A la llave

• Kanika txiki

Harri-gordetzea

• Alpargataka. A la alpargata

A frío-caliente. Hotz-beroka

• Al cintazo

Palomita blanca. Huts ala beteka

• A cara y cruz

Begiak bendatuta jolastea

Itsu-kapeluka

• Itsu-mandoka. Itsu-astoka

• Ordutan

Igarkizunak, papaitak

Euskarazko igarkizunak

• Gaztelaniazko igarkizunak

 

XVI. ASKOTARIKO JOLASAK. HAURREN BILDUMAZALETASUNA

Mahai jolasak

• La lotería

Karta jokoak. Kartetan

• • Bikoteak osatzeko jokoak
  • Kartak sailaren edo zenbakiaren arabera uzteko jokoak (Pumba. Al pistolín. La perejila. Estirón)
  • El burro
  • La guerra
  • La escoba
  • El asesino
  • Beste karta joko batzuk (La raposa. La liga. La jota marigota. La mona)
  • Familiak osatzeko jokoak

Zenbait jolas

• • A la cerillita
  • A vamos
  • A pedos calientes
  • A no pisar la raya
  • Al padrejón
  • Al palo

Haurren bildumazaletasuna

• Bildumazaletasunaren goraldia

 

XVII. JOSTAILUAK. HAURRENTZAKO ESKULANGINTZA

Batez ere neska koxkorrek erabilitako jostailuak

• Panpinak

Musika eta zarata egiteko tresnak

• Txilibituak

Armak

• Objektuak jaurtitzeko balio duten jostailuak

• • Matxarda
  • Arkuak eta geziak
  • Pintzekin egindako pistolak
  • Zerbatanak eta tiratakoak. Bolokak
  • Habailak

Nagusien armen imitazioak

• Lehergaiak

• Puxikak

Beste jostailu batzuk

• • Argazki makina
  • Burezurrak egitea
  • Txabolak egitea
  • Papiroflexia
  • Tankea
  • Telefonoa
  • Tiritimundis
  • Kometak
  • Kaleidoskopioa
  • Intxaur-metroa
  • Petakoa
  • Ehogailuak
  • Txorientzako kaiolak

 

XVIII. HERRIKO JAIETAN ANTOLATUTAKO JOLASAK

Jolasik komunenak

Aulki-jokoa. Aulki-kentzea

• Zaku-karrerak

• Rompepucheros. Eltzeak hausten

Eskuen funtzioak ahoarekin ordezkatzen diren jolasak

Txanponak ahoarekin hartzea, urez betetako ontzi batetik. Uretan gauzak harrapatzea

• Txanponak ahoarekin hartzea, irinez betetako ontzi batetik. Irin artean gauzak bilatzen

• Txanponak ahoarekin hartzea, zartagin baten azpialdetik

Botilak urez betetzea

• Arrautza karrerak

Bikotekako jolasak

Arrautza karrerak bikoteka

• Arrautza bekokian jarrita dantza egitea

La sopa boba

• Bikotekako lasterketak

Lasterketa jolasak

• Bizikleta lasterketak. Zinta-karrerak

Oreka lasterketak

• Globo lasterketak. Globoak hankan lotuta