Txalo, txalopin

De Atlas Etnográfico de Vasconia
Revisión del 08:16 5 abr 2018 de Admin (discusión | contribuciones) (Página creada con «Para que el niño bata sus manitas se ha cantado en Gipuzkoa, Navarra ''y ''Laburdi esta otra canción de la que ofrecemos varias versiones indicando las localidades donde...»)
(dif) ← Revisión anterior | Revisión actual (dif) | Revisión siguiente → (dif)
Saltar a: navegación, buscar

Para que el niño bata sus manitas se ha cantado en Gipuzkoa, Navarra y Laburdi esta otra canción de la que ofrecemos varias versiones indicando las localidades donde fueron recogidas.

En Telleriarte (G):

Txalo, txalopin
ator etxera Matxin.
Basara joaten ba'aiz
otsoak jango au.
Etxera etortzen ba'aiz
talo beroakin

gaztaia jango dek.

Txalo, txalopin / ven a casa Martín. / Si vas al bosque / te comerá el lobo. / Si vienes a casa / comerás queso / con torta caliente.

En Zerain (G):

Txalo txalopin

ator etxera (a)Matxin txalopin ballesta

ator etxera lasterka.

Txalo txalopin / ven a casa (a)Martín / txalopin ballesta / ven a casa a todo correr.

En Ataun (G), Barandiarán50 recogió esta otra versión:

Txalo, txalo, txalotxin, ator etxera Matxin, txaloa dago adarrean, bere aulkitxo nabarrean txalo txine baillesta

L.. etxera nahi ezta!

Palma, palma, palmita, / ven a casa Martinico, / hay una palma en la rama, / en su sillita parda / txalo txine baillesta / ¡(...) no quiere ir a casa!

De Berastegi (G) procede esta variante aportada por Lekuona.

Taloa-taloa-txin!

Ator etxera, Matxin... Bere jauregi ederrean, bere alkitxo nabarrean.

¡Torta-torta-txin! / Ven a casa Martín... / En su hermoso palacio, / en su sillita pintada...51

En Goizueta (N) cantan:

Talo, talo, talotxin,

etorri etxera Juan Martin.

Torta, torta, tortita, / ven a casa Juan Martín.TALO, TALOTXIN (Goizueta-N)

En Arruazu (N)52, recitan esta otra formulilla:

Talo, talotxin!

Ator etxera Matxin opil aundi batekin txin, txin.

¡Palma, palmita! / Ven a casa Martinico / con una gran torta / txin, txin.

50 LEF.

51 LEKUONA, «Cantares populares», cit., p. 56.

52 J.M. SATRUSTEGI. Luzaide'ko Kantiak. San Sebastián, 1967,

p. 17. Una variante de Aria (N):

Talotxin talotxin

gure haurra bortz otsin53

ona ba-da etxeko geixto ba-da kanpoko.

Tortita, tortita / nuestro hijo cinco ochines / si es bueno para casa / si es malo para afuera.

La versión recogida en Arraioz (N) dice:

Talotxin, bortotsin amatxi zato

opil haundi batekin denok yan ta

asetzeko harekin.

Tortita, cinco ochines / abuelita ven / con un pan grande / para que todos comamos y / nos saciemos con él.

En Baztan (N)54 se utilizaba esta cancioncita para enseñar a los niños a aplaudir:

Talotxin, talotxin, gure aurrak bortz otsin.

Zato, amatxi, opil aundi batekin,

sopaz ase gaitezin, guziok arekin.

Aplausos, aplausos, / nuestro niño vale cinco ochines. / Ven abuelita, con un pan grande / para que nos hartemos de sopas / todos con él.

En Sara (Ip):

Talo, talo, talotxin

gure aurrak bortz otsin. Atoz etxera Martin

opil aundi batekin55

Talo, talo, talotxin / nuestro niño cinco ochines. / Ven a casa Martín / con una gran torta.

En Luzaide (N)56 al tiempo de chocar ambas manos dicen:

Dalo txin!

Gure haurrak bost otsin!

¡Palma txin! / ¡Nuestro hijo cinco ochines!

En Iholdi (Ip) se practica este juego con una canción conocida como Ttalo, ttalo amatxi57. El

59 Otsin: Moneda de 4 pesetas; 20 ochines hacían una onza.

54 P. DONOSTIA, «Canciones infantiles populares vascas», cit., p. 383.

55 APD. Cuad. 3, ficha 327.

56 SATRUSTEGI, Luzaideko kantiak, op. cit., p. 17.

57 La onomatopeya ttalo-ttalo evoca la palabra taloa, torta de maíz.

TALOTXIN, TALOTXIN (Sara-Ip)Archivo:Irudia28.pngArchivo:Irudia27.pngniño sentado sobre el suelo o en las rodillas del adulto, intenta seguir el ritmo del canto chocando sus palmas. Las últimas palabras se recitan lo más rápido posible no pudiendo el niño seguir el ritmo de forma que comienza a reír y a pedir que se repita el juego.

Ttalo, ttalo amatxi!...

Nun den egun, notaki?

Erreka xiloan ehortzi.

Otsoak jan du ba naski...

Ba naski, ba naski, ba naski!...

Petite galette, petite galette, grand'mére... / Oú estelle aujourd'hui, qui sait? / Dans le creux du fossé, enterrée. / Le loup 1'a mangée, oui sans doute... / Oui sans doute, oui sans doute, oui sans doute!...