Diferencia entre revisiones de «Indice Ganaderia y pastoreo en vasconia/eu»

- - Bazkaleku komunerako eskubidea
  - Abelbideetan barrena
  - Joanaldirako prestakuntzak eta ordena
  - Gertaerak eta elikadura abelbidean barrena
  - Bardean sarrera eta egonaldia. Itzulera

- Transhumantziako beste mugimendu batzuk Nafarroan
- Transhumantziako mugimendu pirinio-akitaniarrak

Neguko transhumantzia txikia eta transterminantzia

- Transhumantzia Bizkaiko mendietara eta kostaldera
- Transhumantzia Gipuzkoako mendietara eta kostaldera
- Pirinioetako transhumantzia haranetara eta kostaldera
- Nafarroako Erriberako transhumantzia

Udako transhumantzia

Udako transhumantzia Urbasa eta Andia mendikateetara

Udako transhumantzia txikia eta transterminantzia

- Arabako mendiak
- Bizkaiko mendiak
- Aralar eta Aizkorri mendikateak
- Ernio eta Izarraitz mendiak
- Urbasa eta Andia mendikateak
- Baskonia kontinentala

Bizitza neguko bazkalekuetan

Bardeako artzaina

Artzain transhumantea lurraldeen arabera

Bizitza udako bazkalekuetan

Udako transhumantzia Urbasa eta Andia mendikateetara

Transhumantzia txikia eta transterminantzia

- Arabako eta Bizkaiko mendiak
- Aralar mendikatea
- Urbasa eta Andia mendikateak

Neguko bazkalekuen erabilgarritasuna

Araba

Bizkaia

Gipuzkoa eta Lapurdi

Nafarroa

Artzainen ibiltaritzaren egutegia

Ekialdeko Pirinioak

Mendebaldeko Pirinioak

Urbasa eta Andia mendikateak

Aizkorri eta Aralar mendikateak

Bizkaiko mendiak

Abelbideak

Bideak, bidexkak. Ardibideak

Abelbideak. Altxubideak

- Abelbideak Araban
- Abelbideak Nafarroan

Eranskina: Nafarroako abelbideak gaur egun

XIV. ARDI-TXAKURRA. ARDI-TXAKURRA

Ardi-txakurra

Ardi-txakurraren sarbidea

Ardi-txakur motak

Ardi-txakurraren erabilerak

Txakurra beste animalia batzuen zaintzan

Eranskina: Ardi-txakurren lehiaketa

XV. ARTZAIN MOTAK

Artaldearen jabe diren artzainak

Artzain-mutilak. Artzainen seme-alabak

Artzainen elkarteak, partzuerrak

Artalde handien artzainak

Soldatapeko artzainak

Morroiak

Morroi-nagusia

Kontsiderazio soziala

Kontzeju-artzainak

Lanak

- Araba
- Nafarroa

Kontratu-baldintzak

Soldata. Elikadura. Gabonsariak

Aziendaren zaintza txandaka

1. eranskina: Hameka urtetan Iratin bordazain

2. eranskina: Herriko abeltzainen kontratua. 1890. urtea Berganzo (A)

XVI. ARTZAINAREN JANZKERA

Beroki tradizionalak

Kapusaia. Txartesa. Kapilizioa

Bizkar-babes edo zamarra; aurrekoa edo atzekoa

Manta. Buru-berokia. Kapeluak

Oinetako tradizionalak

Abarkak

Galtzerdiak

Lazoak, mantak

Polainak, galtzoinak

Eskalapoiak. Kalotxak

Erraketak

Artzainaren gaur egungo janzkera

Artzainaren tresnak eta armak

Morrala edo bizkar-zorroa. Alportxak

Artzain-makila

Habaila eta malotea

Txurra. Eskumakila. Zurruna

Eltzagorra. Eltzagorra

Burruna. Eltzagorra

Suzko armak

XVII. ARTZAINEN HATUAK ETA ARTISAUTZA

Artzain-tresnak

Zurezko ontziak

Iraupena

Kaikua. Jezteko ontzia

Kotxua. Jezteko azpila

Iragazkia. Iragazkia

Abatza

Maletxa. Irabiagailua

Epakia. Ezpata

Gaztanontzia. Zimitza, gaztazala

Txurka. Euskarria

Gaztandegia

Artzain-edalontziak

Ontziak eta mahai-tresnak

Koilarak

Platerak. Txalia. Taloaska

Oporra. Esne-potoak

Gatzontziak. Oliontziak

Urarentzako ontziak

Esku-lanak

Artilearen artisautza

Iraupena eta gainbehera

Artilearen hautaketa

Garbiketa

Kardatzea

Irutea

Ehuna

Abarkentzako lokarriak. Trailak

Lokarriak, sokak eta bastak

Eskumakilak eta bastoiak, artzain-makilak

Zintzarrientzako idunekoak, uztaiak

Izenak

Idunekoak egitea

Trantsizioa

Zintzarriak eta zintzarri-mihiak

XVIII. BASAPIZTIEN EHIZA

Otsoaren ehiza

Otsoaren desagerpena

Duela gutxiko berragerpena

Otsoari buruzko sinesmenak eta kondairak

Defendatzeko bitartekoak

Ehiza-teknikak

- Tranpak, lakioak eta amu pozoituak
- Uxaldiak eta ehiza eskopetaz

Otso-zuloak

Azeriaren ehiza

Azeriak eragindako kalteak

Ehiza-teknikak

- Kutxen bidezko ehiza
- Lakioak
- Zepoak
- Amu pozoituak
- Ehiza eskopetarekin

Txakur basatuak

Harrapari txikiak

Hegaztiak

Karraskariak

Mustelidoak eta biberridoak

Hartza

Basapiztien ehiztarien kontratazioa

Ehizatutako animaliengatik emandako saria

Eranskina: Otso-zulo batzuen deskribapena

XIX. ARDI-JEZTEA. ARDI-JEZTEA

Jeztea, batzaldia

Jeztearen izena eta tokia, jeiztegia, eskorta

Jezteko denbora eta forma. Kukurumuku jeitzi

Jezteko metodo berriak

Esne-ekoizpena

Esnea goritutako harriekin berotzea, esne-harriak

Ardi-esnea eta ahuntz-esnea. Horien erabilera

Isurialde atlantikoa

Isurialde mediterraneoa

Ahuntz-esnea

Gaur egungo trantsizioak

Behi-aziendaren esnea

Eskuz egindako behi-jeztea

Jezteko prozedura

Jezteko makinen sarrera

Esnearen neurketa, esne-neurriak

Behi-esnearen banaketa eta salmenta

Produktuen garraioa artzain-sarobetik

Esnearen garraioa, esnetako haga

Produktuen garraioa

XX. GAZTAGINTZA

Ardi-gazta egitea

Gatzagia, legarra

Gaztagintza Baskonia atlantikoan

- Gazta Bizkaiko eta Arabako artzain-sarobeetan
- Gazta kostaldetik gertuko eremuetan
- Gazta Urbian eta Aralarren
- Gazta Baskonia kontinentalean

Gaztagintza Baskonia mediterraneoan

- Gaztagintza Araban
- Gaztagintza Nafarroan

Ardi-gazten pisua eta forma

Gazta motak

- Gazta zaharra
- Erronkariko gazta eta Urbasa gazta

Gazten merkatua

Euskal Herri penintsularreko merkatuak

Baskonia kontinentaleko merkatuak

Ahuntz-gazta egitea

Gaur egungo trantsizioak

Beste esneki batzuk

Gazura

Zenbera

Gaztanbera

1. eranskina: Ataun-Aralarko (G) artzainaren eguna gazta egiteko garaian

2. eranskina: Mendiko gazta eskuz egiteko metodo tradizionala, bortü-gazna, Zuberoan

XXI. ARDI-MOZTEA. ARDI-MOZTEA

Ardi-moztea

Ardi-mozteko sasoia

Kautela-neurriak

Ardi-moztaileak

Ardi-mozteko artaziak

Ardi-mozteko prozedurak

Urriko ardi-moztea, urri-moztea

Ardi-moztea gaur egun

Artilea

Artilearen salmenta, etxean erabiltzeko

Artilearen salmenta, ehun-fabrikei

Artilearen kalitatea eta estimazioa. Haitzeko ardia

Artilearen ekoizpena eta prezioak

Artilearen salmenta gaur egun

Artilearen industria, iletegia

Ardiaren simaurra ardi-simaurra

Eranskina: Ardi-mozteko gaur egungo metodo baten deskribapena

XXII. ANIMALIAK HILTZEA ETXEAN

Animaliak hiltzea etxean egun seinalatuetan

Etxean animaliak hiltzeko erabilitako prozedurak

Txerria hiltzea etxean

Ardiak eta arkumeak hiltzea etxean

Behi-azienda hiltzea etxean

Eskortako hegaztiak hiltzea etxean

Untxiak hiltzea etxean

Azienda haragitarako saltzea

Haragitarako ardi-azienda

Ardi-okelaren erosleak

- Lehentasunezko salmenta tratanteei
- Salmenta partikularrei azoketan

Haragitarako behi-azienda

Ardi-larrua

Larru-erosleak

Larrua uztarriaren ile-mataza gisa, estalkia

Larruaren prezioak

XXIII. GANADU FERIAK ETA AZIENDEN SALEROSKETAK

Ganadu feriak

Arabako feriak

Bizkaiko feriak

Gipuzkoako feriak

Nafarroako feriak

Euskal Herri kontinentaleko feriak

Baskoniatik kanpoko feriak

Gaur egungo trantsizioak

Tratanteen bidez eta abeltzainen artean egindako salerosketak

Erosketarako akordioa

Abelburuen ikuskapena

Tratua

Tratura heltzea

Bostekoa ematea

Alborokea

Baldintzapeko erosketa eta aziendaren berrogeialdia

Azienda erosteko moduak

Aziendaren prezioa

Ordaintzeko modalitateak eta moduak

Salerosketaren moneta-unitatea

Abeltzaintzak familia-ekonomian duen garrantzia

Ganaduaren garrantzia

Abeltzaintza beste jarduera batzuen osagarri gisa

Gaur egungo aldaketak

XXIV. ERLEAK

Erleen hazkuntza

Erleen hazkuntzaren zabalkundea

Transhumantzia

Erlauntzen fabrikazioa eta erlauntz motak

Enborreko erlauntzak, azpilak, zepoak

Oholeko erlauntza

Landareekin ehundutako erlauntzak, erle-kofoina

Hutsuneetan egindako erlauntzak

Erlauntza, erlategia

Erlekumeak harrapatzea

Erlekumearen irteera

Erlekumea geldiaraztea

Erlekumea jasotzea

Erlekume basatiak bilatzea

Erlekume basatiak jasotzea

Erlekume propioak harrapatzea. Haga

Erlekumeen banaketa eta batuketa

Erlekumeen jabetza eta markatzea

Erlekumeak erostea

Erlauntzaren zaintza

Abaraskak jasotzea. Abaraskak

Bilketa garaia

Bilketako prozedurak. Eztia dastatzea

Babesteko moduak

Erlezaintzako produktuak lortzea

Eztia

Argizaria

Erlezaintzako produktuen erabilera

Eztia

Ezti-ura

Argizaria

Pozoia

Erleei buruzko sinesmenak eta jakintzak

Gaur egungo aldaketak

XXV. GANADUA BABESTEARI BURUZKO SINESMENAK

San Anton abadea, ganaduaren patroia

Jaieguna animalientzat

Errituak haien jaiegunean

- San Antongo lurrindatzeak eta suak
- Ganaduaren kontzentrazioak eliz atarietan

- - Nafarroa
  - Araba
  - Gipuzkoa eta Bizkaia

- Elikagaien eta zintzarrien bedeinkapena
- San Antonen Gurutzeko rodeoak

Laguntza-eskeak eta eskaintzak Santuari

Estanpak eta gurutzeak ukuiluetan

Done Bladi

Errituak eta bedeinkapenak haren egunean

San Joan Batailatzailea, artaldeen babeslea

Erramuak eta loreak udako solstizioaren goizean

Tximistaren aurkako zeinu babesleak

Elorri zuria

Erramu bedeinkatua

Ereinotza erretzea

Maiatzeko Gurutze Donea

Kandela bedeinkatuak

Beste prozedura eta prebentzio batzuk

Antzinako aizkora

Bedeinkapen erritualak

Txabolak eta artaldeak

Ukuiluak eta eskortak

Mendiko bazkaleku komunak

Eskaintzak

Kutunak

Animalia babesleak

XXVI. SINESMENAK ETA OHITURAK

Oiloen txitaldiari buruz

Arrautza kopuru bakoitia

Gurutzearen zeinua

Txitaldirako garai egokia

Ugalketari buruz

Aldaketa atmosferikoei buruz

Heriotzaren iragarpenak

Doluarekin erlazionatutako ohiturak

Sorginen iragarpenak

Ganadua mendira igotzeari buruz

Animalia kaltegarrien aurkako prebentzioak

Etxera egokitzeko errituak

Ganadua

Oilaskoak eta katuak

Bildots-lorra: elkarri laguntzea

Beste ohitura batzuk

Artzainen festak

Opariak eta dohaintzak

Gurtze-lekuak bazkalekuen inguruetan

XXVII. ARTZAINEN JOKOAK

Jokoak egiten diren lekuak

Pilota-jokoak

Pilota-jokoa

Urdanka

Txutea

Jaurtiketa-jokoak

Makilak zeharkatzea

Makila-jokoa

Zotzaldatzea

Palu-jokoa

Barra-jaurtiketa

Harrika

Burruna

Harri-jaurtiketa. Abaila

Indar-jokoak

Jauzi-jokoak

Lasterketa-jokoak

Bola-jokoak

Mahai-jokoak

Kartak

Artzain-jokoa. Artzain-jokoa

Uxaldiak

Kantuak eta musika-tresnak

Kantua

Artzainen musika-tresnak

- Adarrak
- Txistuak eta flautak
- Sunpriñua
- Alboka

@@ Línea 1463: / Línea 1463: @@
 === [[Apendice_Descripcion_de_los_juegos_botu_luzea_y_urdanka_por_un_pastor_suletino|'''Eranskina:''' Botu luzea eta urdanka jolasak, zuberotar batek deskribatuta]] ===
-{{#bookTitle:Ganadería y pastoreo en Vasconia | Ganaderia_y_pastoreo_en_vasconia}} {{DISPLAYTITLE: Índice de contenidos}}
+{{#bookTitle:Ganadería y pastoreo en Vasconia | Ganaderia_y_pastoreo_en_vasconia}} {{DISPLAYTITLE: Aurkibidea}}